5 красавіка ўкраінскі журналіст Дзьмітры Камароў апублікаваў на сваёй старонцы ў Facebook і Instagram відэа з расстралянымі машынамі на ўзбочыне трасы, прыблізна за 40 кілямэтраў ад Кіева і за 20 кілямэтраў ад Бучы.
«Маладая пара, хлопец і дзяўчына. У лабавое шкло стралялі, забілі людзей. Падысьці не магу, хутка прыбудуць сапёры», — коратка пракамэнтаваў журналіст, стоячы побач са зьнішчаным белым мікрааўтобусам.
Пазьней сваякі пазналі мікрааўтобус і змаглі крок за крокам аднавіць акалічнасьці трагедыі. Два чалавекі, якіх Дзьмітры Камароў прыняў за маладую пару, аказаліся сынам і маці. Яны, а таксама бацька, чыё цела зьнікла і да гэтага часу ня знойдзена, былі забітыя 28 лютага. У машыне былі яшчэ два чалавекі — 5-гадовая Наста і яе бабуля. Іх гісторыю для «Настоящего времени» расказала Анастасія Мізэцкая, сваячка загінулых, якая жыве ў Злучаных Штатах.
«Яны ж ня будуць страляць па мірных». Як сям’я апынулася ў мікрааўтобусе пад Кіевам
«Васіліна Мошчанка — сястра маёй бабулі, — расказвае Анастасія Мізэцкая. — Менавіта яна выжыла і апынулася разам з унучкай Настай спачатку ў Беларусі, а цяпер у Нямеччыне. Зь ёй у машыне ехалі яе дачка Таня з мужам Алегам і 18-гадовым сынам Мікітам — яны ўтрох былі забітыя».
Анастасія расказала, што яе сваякі, якія трапілі пад абстрэл, былі шчасьлівай сямʼёй:
«Яны жылі ўсе разам, упяцёх. Мікіта быў чэмпіёнам Украіны па рэгбі. У гэтай сямʼі панавала любоў, паразуменьне. Калі я да іх прыходзіла, яны былі шчодрыя і гасьцінныя. Бабуля Васіліна Мікіту з нараджэньня гадавала. Цяпер для яе сьмерць Мікіты, мусіць, самая вялікая страта. Таня і Алег, вядома, таксама, але Мікіта... проста як сэрца вырвалі ў яе».
На пытаньне, чаму яе родныя не паехалі на захад, Анастасія адказвае:
«Думаю, не наважыліся, бо там пачалася паніка, кілямэтровыя коркі, і зь дзіцем 5-гадовым ехаць далёка цяжка ў такіх абставінах. Многія людзі думалі, што пад Кіевам у маленькіх сёлах будзе больш бясьпечна. 24 лютага яны паехалі ў вёску і пасяліліся ў прыватным доме. 27-га Таня напісала: «Трохі было горача», а потым: «У нас бамбілі вельмі моцна».
Сям’я сядзела ў хаце і бачыла, як міма праяжджае шмат калён з расейскай вайсковай тэхнікай. Ім было страшна, яны засталіся без вады, сувязі, сьвятла, і менавіта таму вырашылі вярнуцца ў Кіеў. Гэта было 28 лютага, якраз калі былі арганізаваныя самыя першыя перамовы. Яны ж ня будуць страляць па мірных людзях падчас перамоваў — такая была лёгіка.
Таня патэлефанавала сяброўцы, і тая ім праклала маршрут празь вёску Лубянку. Потым ужо высьветлілася, што гэта было жахлівае рашэньне.
У іх быў белы мікрааўтобус, не пасажырскі, Алег яго выкарыстоўваў для працы: развозіў прадукты для рэстаранаў. На ім і рушылі.
Як загінулі Тацяна, Алег і Мікіта: расказ бабулі
Васіліна Мошчанка расказала сваячцы, што іх машыну расстралялі каля Клаўдзіевага лясьніцтва і вёскі Лубянкі. Яна прыгадала, што расейцы выскачылі зь лесу і расстралялі мікрааўтобус.
«Я крычала: „За што? За што?“. А адзін выйшаў і кажа: „Мы думалі, вы з аўтаматамі ехалі і будзеце страляць“. Гэта былі рускія, бо ён сказаў: „Вы, украінцы, езьдзіце ў сваіх машынах з аўтаматамі“. Накшталт як простыя, і нас расстрэльваеце», — кажа Васіліна.
Журналіст Камароў зьняў відэа мікрааўтобуса 5 красавіка, цела Алега там ужо не было. Яго да гэтага часу так і не знайшлі.
Васіліна і Наста: у Нямеччыну празь лякарню ў Беларусі
Па словах Анастасіі, адзін расейскі салдат завёз параненую Насту і Васіліну на базу расейцаў пад Гастомелем.
Там прапанавалі адзіны маршрут — выехаць разам з расейскімі параненымі ў шпіталь у Беларусь. На наступны дзень іх пераправілі ў Беларусь верталётам. Там іх накіравалі ў Мазыр, зрабілі кампутарную тамаграфію і зразумелі, што ў Насты куля ў галаве. Сказалі, такога пляну апэрацыю маленькім дзецям робяць там толькі ў Менску. Арганізавалі рэанімабіль і накіравалі ў Менск, у Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтар нэўралёгіі і нэўрахірургіі. У Беларусі Васілінай і Настай ужо апекавалася ўкраінская амбасада і беларусы.
«Увогуле я хачу сказаць, што беларусы — найлепшыя і самыя бескарысьлівыя, проста неверагодныя нейкія людзі. У Васіліны не было адзеньня, не было грошай асабліва, і для Настачкі нічога не было. Мэдсёстры, лекары скінуліся грашыма, рэчамі. Апэрацыя была вельмі складаная, Насьце раскрылі чарапную каробку, у яе шнар застаўся зыгзагамі, дасталі кулю. Нэўрахірург дзіцячы вышэйшага клясу правёў апэрацыю. Казаў, што гэта было ўпершыню ў ягонай практыцы, калі ён даставаў кулю з галавы дзіцяці. У іх тамака ўсе з чорнымі тварамі хадзілі, увесь пэрсанал быў у шоку. Пасьпяховы вынік быў невідавочны, лекары чакалі разьвіцьця мэнінгіту», — кажа Анастасія.
Цяпер Наста і Васіліна ў Нямеччыне. Па словах сваячкі, у Насты нармальны стан, з мозгам, відаць, усё добра. Яна вельмі актыўная. Але яшчэ ня ведае, што бацькоў і брата няма ў жывых.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
