Сам вэтэран выжыў цудам. Яго гісторыю расказаў тэлеканал «Настоящее время».
97-гадовы вэтэран Другой сусьветнай вайны Іван Лысун незадоўга да Дня Перамогі атрымаў «падарунак»: пры абстрэле пасёлка Залочаў у Харкаўскай вобласьці ён пазбавіўся дома. Расейскае войска абстраляла пасёлак з артылерыі ў ноч на 4 траўня, вэтэран выжыў цудам. Прэс-служба Харкаўскай абласной пракуратуры ўжо заявіла, што пачала дасудовае расьсьледаваньне па факце парушэньня законаў і звычаяў вайны.
Пасьля абстрэлу ад дома Лысуна ў Залочаве засталіся толькі некалькі сьцен. Іван Васілевіч расказвае, што дом амаль сто гадоў таму сваімі рукамі пабудаваў ягоны бацька. Сам ветэран там нарадзіўся і рос, а цяпер, як ён з іроніяй зазначае, «займаецца перабудовай — пасьля бамбаваньня сваёй гаспадаркі».
Калі пачалася Другая сусьветная вайна, Іван Лысуну не было і 18 гадоў. Але ён усё роўна быў адпраўлены на фронт на 7 гадоў: прайшоў усю вайну, вызваляў Польшчу, Беларусь, дайшоў да Нямеччыны. Быў паранены, двойчы кантужаны. Дадому вярнуўся з мэдалём «За адвагу». А цяпер у выніку расейскай «спэцапэрацыі ў дэнацыфікацыі» застаўся без жытла.
Дачка Івана Васілевіча Натальля кажа, што ў ноч абстрэлу хавалася ў суседкі ў падвале, а бацька застаўся дома. Жанчына пачула грукат і пабегла ратаваць бацьку: ён не пацярпеў, але быў моцна напалоханы.
«Гэта былі самыя страшныя хвіліны ў маім жыцьці. Я крычала: «Тата! Тата!», а ён не адказваў, — расказвае Натальля. — Калі я забегла да яго ў пакой, ён стаяў, азіраўся па баках, ня мог зразумець, што адбываецца. Я сказала: «Бацька, нас абстралялі!»
«Вы ведаеце, я адчуваю сябе зараз вельмі дрэнна, — кажа Лысун. — Я сем гадоў служыў у войску ў Савецкім Саюзе. Абараняў радзіму, Кіеў, расейскую і ўкраінскую землі. У нас у Залочаве пяць тысяч чалавек на вайне страцілі. З вэтэранаў я адзін у райцэнтры застаўся. Больш нікога няма! Таварышаў у мяне няма. Няма з кім нават пагаварыць».
Расейскія вайскоўцы абстрэльваюць Харкаўскую вобласьць ужо больш за два месяцы. Іван Васілевіч кажа, што тлумачыў сваім сваякам у Расеі, што ва Ўкраіне людзей бамбуе менавіта расейскае войска, а не мітычныя ўкраінскія нацыяналісты, як пра гэта расказвае расейская прапаганда. Але родныя з Расеі яму ў адказ заяўляюць, што нічога пра гэта ня ведаюць.
«Цяпер яшчэ ганебней адбываецца, падчас камандаваньня Пуціна. Калі ён стаў прэзыдэнтам, яшчэ горш стала, — кажа Лысун. — Ну хіба можна так? Такія зьдзекі! І ў нас, і ў Харкаве таксама!»
Іван Васілевіч расказвае, што стаў дрэнна спаць восем гадоў таму, пасьля таго, як сэпаратысты абвясьцілі незалежнасьць некалькіх абласьцей Данбасу, а Расея анэксавала Крым. Лысун кажа, што калі б меў сілы, ён пайшоў бы бараніць Украіну, як у маладосьці. Але сіл хапае толькі на тое, каб разьбіраць завалы ўласнага дома.
Іван Васілевіч кажа, што пакуль ня ведае, дзе цяпер будзе жыць, але паспрабуе напярэдадні дзявятага траўня прывесьці ў парадак свой пабіты снарадам участак.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
