Прозьвішча Ільлі — Хрэнаў. Ён мянчук, вырас у Лошыцы ў шматдзетнай сям’і. Вучыўся ў аўтамэханічным каледжы, пасьля ўладкаваўся працаваць на МАЗ.
У каледжы Ільля пасябраваў з аднагрупнікам Арцёмам «Гротам» Кузьмічом. Разам хлопцы займаліся ў мацоўні, заўзелі за менскае «Дынама». Хоць сапраўднымі футбольнымі фанатамі не былі, кажа Арцём. Разам жа рушылі ва Ўкраіну.
«Ды насамрэч ужо тады ўсё разумелі. Мы з Іллём, 18-гадовыя пацаны, у красавіку 2014 году сустрэлі аднаго вядомага апазыцыйнага палітыка, пыталіся, што рабіць, бо мы гатовыя дзейнічаць радыкальна, гатовыя ламаць рэжым. Ён адказаў, што ў Беларусі вы толькі сядзеце ў турму ці памраце, а калі вы хочаце свабоды для Беларусі, то едзьце ва Ўкраіну, там наш фронт. Мы тады разумелі, што свабода Беларусі і Расеі будзе вырашацца ва Ўкраіне», — кажа Арцём «Грот».
Ва Ўкраіну, апавядае Арцём, яны трапілі з прыгодамі, бо футбольных фанатаў ня дужа хацелі выпускаць за мяжу. У той момант батальён «Азоў» толькі фармаваўся. Хлопцы трапілі ў выведку «Азова».
«Мы разам удзельнічалі ўва ўсіх вядомых апэрацыях — Ілавайск, Марыінка, Шырокіна. Потым зноў жа разам сталі інструктарамі «Азова», — расказвае Арцём. Сам «Грот» на вайне страціў нагу, але гэта не перашкодзіла яму стаць летась пераможцам усеўкраінскага конкурсу ў джыў-джыцу.
Апошнімі гадамі шляхі Арцёма і Ільлі троху разышліся.
«Калі вайна перайшла ў статус замарожанай, то Ільля пайшоў са службы, жыў цывільным жыцьцём. Прайшоў курсы праграмістаў, стаў працаваць у сфэры ІТ, нармальна зарабляў. Жыў у Браварах пад Кіевам, ажаніўся», — кажа баявы таварыш.
Чаму Ільля стаў «Літвінам»? «Грот» адказвае, што асаблівай гісторыі тут няма: «Ён маленькага росту, то мы ўсе яго доўга называлі „Ілюша“, а пазыўны „Літвін“ зьявіўся пазьней, калі ён прайшоў празь нейкі пэрыяд вайны. Непрыгожа ваяра называць такім памяншальна-ласкавым імем».
У кнізе «Беларускі Данбас» Кацярыны Андрэевай і Ігара Ільяша апісваецца гісторыя, што пра ўдзел у вайне ва Ўкраіне бацькі «Літвіна» дазналіся празь паўтара года.
«Ільля доўга казаў, што ён на заробках у Маскве. І толькі потым запрасіў да сябе ў Кіеў бацьку, дзе ўсё расказаў. «Першай рэакцыяй таты было: „Ня дай бог ты ў „Азове“ ваюеш“, бо ён глядзеў расейскае тэлебачаньне, у гэтым уся рэч. Я яму ўключыў украінскае тэлебачаньне, пасьля гэтага ён так не казаў. Калі шчыра, то я нават не магу сказаць дакладна, за каго мае бацькі», — такі ўрывак ёсьць у кнізе «Беларускі Данбас».
Калі 24 лютага Расея напала на Ўкраіну, Ільля «Літвін» быў першым зь беларускіх добраахвотнікаў, хто запісаў відэа з заклікам абараняць Украіну.
«Ільля быў з тых хлопцаў, якія разумелі: калі табе кідаюць выклік, то трэба хутка ўступаць у бой», — характарызуе свайго сябра Арцём «Грот».
«Я ніколі не панікаваў, страху сьмерці ў мяне не было. За гэта мяне і „Грота“ цанілі», — казаў Ільля ў ранейшых інтэрвію.
Напад Расеі на Ўкраіну
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
