Вакцына, створаная сумесна нямецкай біятэхналягічнай кампаніяй BioNTech i фармацэўтычным канцэрнам Pfizer, вырвалася ў лідэры неафіцыйнай «прышчэпкавай гонкі». Дасьледчыкі абвясьцілі папярэднія вынікі клінічнага дасьледаваньня 3-й стадыі прэпарату: вакцына аказалася эфэктыўнай прыкладна ў 90% выпадкаў.
Дасьледаваньні будуць працягвацца, але пакуль гэта самы аптымістычны досьледны вынік сярод усіх патэнцыйных вакцын супраць COVID-19. Што значаць «90 адсоткаў эфэктыўнасьці»? Пытаньне разглядае карэспандэнт расейскай службы Радыё Свабода Сяргей Дабрынін.
Вакцыны, як і іншыя лекавыя прэпараты, перад допускам у клінічную практыку, як правіла, праходзяць тры этапы клінічных дасьледаваньняў. Першыя два ў асноўным служаць падбору правільнай дозы, ацэнцы бясьпекі і фармаваньні самых агульных высноў аб магчымай эфэктыўнасьці. У іх удзельнічаюць дзясяткі ці сотні добраахвотнікаў, і фактычна гэта проста абавязковы допуск да сапраўднага дасьледаваньня — трэцяй фазы, у якой прэпарат правяраецца ўжо на дзясятках тысяч чалавек і робіцца канчатковая выснова аб яго эфэктыўнасьці і бясьпекі.
Асноўная крытыка расейскай вакцыны «Спутик V» была зьвязана менавіта з тым, што яна была зарэгістраваная да гэтай стадыі: вакцыну выпрабоўваюць толькі цяпер, і дакладных зьвестак аб яе посьпехах да гэтага часу няма.
Pfizer / NioNTech паведамілі якраз пра посьпехі 3-й фазы выпрабаваньня сваёй вакцыны BNT162b2, якая блізкая да завяршэньня. Удзел у дасьледаваньні пакуль прынялі каля 43 тысячы добраахвотнікаў: яны былі падзеленыя на дзьве роўныя групы: адна атрымлівала два ўколы (з трохтыднёвым перапынкам) сапраўднай вакцыны, іншая — два ўколы плацэба, прычым ні добраахвотнікі, ні дасьледчыкі ня ведалі, хто атрымлівае сапраўдны прэпарат, а хто плацэба.
Затым навукоўцы дачакаліся, пакуль сярод тых, каму былі зроблены абодва ўколы, назапасіцца дастатковай колькасьць інфікаваных, каб можна было зрабіць статыстычна значныя высновы. Першапачаткова такіх выпадкаў павінна было быць 32, але ў выніку атрымалася назьбіраць 94 выпадкі заражэньня. Цяпер незалежная група дасьледчыкаў атрымала права паглядзець, да якой зь дзьвюх групаў адносіліся інфікаваныя добраахвотнікі. Аказалася, што «больш за 90 працэнтаў», гэта значыць, ня менш за 85 з 94 тых, хто заразіўся, адносіліся да групы, якая атрымоўвала плацэба.
Калі аптымістычныя дадзеныя Pfizer і BioNTech пацьвердзяцца, першая даволі эфэктыўная вакцына супраць COVID-19 апынецца ў распараджэньні чалавецтва ўжо ў пачатку 2021 году — усяго праз год зь невялікім пасьля таго, як быў зафіксаваны першы выпадак заражэньня новай каранавіруснай інфэкцыяй. За гэты час ад COVID-19 памерлі больш за мільён чалавек, а ўсясьветная эканоміка перажыла небывалае ўзрушэньне, але навукоўцаў складана назваць недастаткова кемлівымі: ніколі раней у гісторыі не ўдавалася стварыць вакцыну хутчэй, чым за чатыры гады.
Зрэшты, на жаль, COVID-19 — падступная хвароба, і няма гарантыі, што вакцына супраць COVID-19, нават якая пасьпяхова прайшла ўсе стадыі дасьледаваньняў, будзе працаваць добра. Па-першае, мы ня ведаем, наколькі ўстойлівы імунітэт да новай інфэкцыі — як набыты натуральным чынам, так і стымуляваны прышчэпкай. Вядома, што ў некаторых выпадках паўторнае заражэньне адбываецца, а значыць, і дзеяньне вакцыны можа быць абмежаванае некалькімі месяцамі.
Па-другое, вірус мутуе, хоць і нашмат радзей, чым грып, і ня выключана, што прышчэпка акажацца нямоглай супраць новых штамаў SARS-COV-19. Ня выключана, што прышчапляцца ад COVID-19 давядзецца раз на некалькі месяцаў, выкарыстоўваючы абноўленыя варыянты прэпарату.
Цалкам чытаць матэрыял тут.
