5 мільярдаў 32 мільёны рублёў — такая сума ляжыць на дэпазытах фізычных асобаў у банках Беларусі. У параўнаньні з пачаткам красавіка сума зьменшыліся на 71 мільён рублёў. Разьбярэмся, што адбываецца.
З красавіка па травень дэпазыты фізычных асобаў у рублях зьменшыліся на 80 мільёнаў рублёў, гэта вынікае са статыстыкі Нацбанку. У чэрвені дэпазыты вырасьлі на 14 мільёнаў, а ў ліпені зноў зьнізіліся на 5 мільёнаў. Пры гэтым да сакавіка рублёвыя дэпазыты фізычных асобаў расьлі цягам 17 месяцаў. Дэпазыты фізычных асобаў у замежнай валюце зьмяншаюцца яшчэ хутчэй: мінус 297 мільёнаў з красавіка па ліпень.
Гэта значыць, беларусы пачалі здымаць свае банкаўскія ўклады.
Чаму беларусы здымаюць уклады
Зьняцьце ўкладаў старшы фінансавы аналітык «Альпары Эўразія» Вадзім Іосуб зьвязвае найперш са скачком рубля ў сакавіку. Тады даляр стаў каштаваць 2,65 рубля, але пасьля апусьціўся да 2,4 рубля.
«Гэтая тэндэнцыя ўзьнікла ў сакавіку, калі пачалася пандэмія, крызіс у сьвеце, зьявіліся панічныя настроі на валютным рынку. Тады ж пачалося чаканьне крызісу ў эканоміцы, таму ўкладчыкі сталі забіраць свае ўклады», — кажа Вадзім Іосуб.
Але далей на ўклады паўплывала крымінальная справа супраць «Белгазпрамбанку», калі ягоных кіраўнікоў арыштавалі, а ў прыватны банк дзяржава прызначыла сваю адміністрацыю.
«Гэтая сытуацыя ўскладнілася сытуацыяй зь «Белгазпрамбанкам». Найперш уклады пачалі забіраць з гэтага банку, але людзі паглядзелі на праблемы з карткамі, на праблемы з дэпазытарнымі ячэйкамі, і ў іх пагоршылася стаўленьне да гэтай сыстэмы, таму гэта адбілася на ўсёй банкаўскай сыстэме», — падсумоўвае Вадзім Іосуб.
Сродкі кліентаў у «Белгазпрамбанку» толькі за другі квартал гэтага году скараціліся на 1 мільярд рублёў. Апэратыўна атрымаць камэнтар аб адтоку ўкладаў у «Белгазпрамбанку» Свабодзе не ўдалося.
Чым пагражае зьняцьце ўкладаў
Зьняцьце ўкладаў грамадзянамі можа прывесьці да крызісу банкаўскай сыстэмы. Але паступовае зьняцьце, як адбываецца цяпер, да гэтага не прывядзе, мяркуе Вадзім Іосуб.
«Паступовае скарачэньне ўкладаў нічым не пагражае. Для банкаўскай сыстэмы страшны набег укладчыкаў. Калі ў адзін момант 20% укладчыкаў вырашаць забраць свае грошы. Але ў банка ёсьць грошы фізычных асобаў і грошы юрыдычных асобаў. Жаданьне выняць 20% ад гэтай сумы — гэта крах любога банку. Пакуль скарачэньне не прыняло пагрозьлівых маштабаў. Скарачэньне ўкладаў азначае меншую магчымасьць банкаў крэдытаваць эканоміку. Калі адток укладаў будзе павольны — гэта не пагроза для банка і для эканомікі», — гаворыць Вадзім Іосуб.
У Нацбанку ж адток дэпазытаў у першым квартале гэтага году зьвязваюць з «ростам дэвальвацыйных і інфляцыйных чаканьняў».
Перасьлед Віктара Бабарыкі і яго прыхільнікаў. Што важна ведаць
- Віктара Бабарыку абвінавацілі ў «адмываньні» сродкаў, атрыманых злачынным шляхам (па частцы 2 арт. 235 КК), і атрыманьні хабару ў асабліва буйным памеры (па частцы 3 арт. 430 КК).
- У крымінальнай справе «Белгазпрамбанку» 122 тамы. Справу разглядаў Вярхоўны суд у будынку суду Маскоўскага раёну.
- 22 сакавіка абарона Бабарыкі заявіла пярэчаньні на прад’яўленыя абвінавачаньні, бо апісаньне, якое ёсьць у іх, не дазваляла ў дастатковай ступені зразумець, у якіх менавіта дзеяньнях абвінавачанага Бабарыкі ўгледзілі злачынства, заявіў адвакат Дзьмітры Лаеўскі. Таксама ён адзначыў, што ў абвінавачаньні няма апісаньня інкрымінаваных дзеяньняў з указаньнем часу, месца, спосабу, іншых абставінаў іх учыненьня. Адвакат папрасіў далучыць да матэрыялаў справы дакумэнт, у якім выклаў «дэфэкты абвінавачаньня».
- Віктар Бабарыка віны не прызнае.
Хроніка перасьледу
- 10 чэрвеня Аляксандар Лукашэнка даручыў заняцца праверкамі прыватных кампаніяў, якія нібыта звальняюць тых, хто адмаўляецца ставіць подпісы за вылучэньне альтэрнатыўных кандыдатаў. Ён загадаў «прашарсьціць гэтых пузатых буржуяў, каб яны несьлі адказнасьць за людзей».
- 11 чэрвеня ў «Белгазпрамбанку» і шэрагу іншых кампаній, у знаёмых патэнцыйнага кандыдата ў прэзыдэнты Віктара Бабарыкі прайшлі ператрусы. Камітэт дзяржкантролю заявіў аб завядзеньні крымінальных спраў за адмываньне грошай і ўхіленьне ад выплаты падаткаў у асабліва буйным памеры.
- Віктар Бабарыка назваў гэта атакай на яго асабіста, хоць сам у справе тады не фігураваў, і заявіў пра «палітычны характар» дзеяньняў сьледчых, якія ня маюць прамога кампрамату на яго.
- 11 чэрвеня арыштавалі каардынатарку выбарчага штабу Бабарыкі Сьвятлану Купрэеву па абвінавачаньні ва ўхіленьні ад выплаты падаткаў у асабліва буйным памеры.
- 12 чэрвеня Лукашэнка заявіў, што Бабарыка таксама датычны да справы, маўляў, «гэта адна шайка-лейка». Праз 4 гадзіны Дзяржкантроль заявіў, што мае доказы датычнасьці былога банкіра да злачынстваў.
- Фігурантамі «справы „Белгазпрамбанку“» сталі каля 20 чалавек.
- 15 чэрвеня Нацыянальны банк прызначыў у «Белгазпрамбанку» часовую адміністрацыю на чале з Надзеяй Ермаковай. Расейскія акцыянэры банку («Газпромбанк» і «Газпром») назвалі гэтае рашэньне незаконным.
- 17 чэрвеня ўлады арыштавалі без тлумачэньняў выбарчы фонд Віктара Бабарыкі з 100 тысячамі рублёў на рахунку.
- 18 чэрвеня затрымалі Віктара Бабарыку і яго сына Эдуарда Бабарыку — кіраўніка ініцыятыўнай групы. У дамах сям’і Бабарыкаў прайшлі ператрусы.
- Кіраўнік КДК Іван Тэртэль назваў Бабарыку «непасрэдным арганізатарам» «махлярскай схемы з адмываньнем грошай» з удзелам былых і дзейных топ-мэнэджараў «Белгазпрамбанку».
- 19 чэрвеня праваабаронцы прызналі палітвязьнямі Віктара, Эдуарда Бабарыкаў і затрыманых сябраў ініцыятыўнай групы.
- Штаб Бабарыкі падрыхтаваў да здачы 435 тысяч подпісаў.
- 20 чэрвеня адвакаты падалі пакет дакумэнтаў для рэгістрацыі Віктара Бабарыкі кандыдатам у прэзыдэнты.
- 2 ліпеня стала вядома, што Бабарыку вінавацяць па трох фінансавых артыкулах Крымінальнага кодэксу.
- 14 ліпеня ЦВК адмовіў Віктару Бабарыку ў рэгістрацыі празь неадпаведнасьць прадстаўленай дэклярацыі аб даходах і маёмасьці.
- 10 кастрычніка Лукашэнка сустрэўся зь Віктарам Бабарыкам і іншымі палітвязьнямі ў СІЗА КДБ.
- 17 лютага 2021 году пачаўся суд над Віктарам Бабарыкам і былымі супрацоўнікамі «Белгазпрамбанку». На працэс не пусьцілі нікога зь незалежных журналістаў.
- 6 ліпеня Бабарыку асудзілі на 14 гадоў пазбаўленьня волі. Вырак вынес судзьдзя Ігар Любавіцкі. Бабарыка не прызнаў віны, ягоныя абаронцы яшчэ раз заявілі аб палітычных матывах справы.
- 12 ліпеня стала вядома, што Бабарыку этапавалі ў ПК №1 у г. Наваполацак.
- 12 кастрычніка з ізалятараў выйшлі некалькі чалавек, затрыманых у справе «Белгазпрамбанку». Ім зьмянілі меру стрыманьня, але іншыя падрабязнасьці справы невядомыя.
- У кастрычніку 2023 году арганізацыя былых сілавікоў BelPol паведамляла, што Віктар Бабарыка ў калёніі мае праблемы з сэрцам. Паводле інфармацыі арганізацыі, Бабарыку нанесьлі «сур’ёзныя цялесныя пашкоджаньні», прычым зрабілі гэта людзі, якія не адносяцца да пэрсаналу наваполацкай калёніі, дзе той сядзіць.
