Ігар Кандрацьеў нарадзіўся ў 1959 годзе ў Сыбіры пад Краснаярскам. Паходзіць з праваслаўна-каталіцкай сям’і з расейскімі, нямецкімі, аўстрыйскімі, габрэйскімі і беларускімі каранямі. Скончыў архітэктурны інстытут, быў іканапісцам. З 1995 году — сьвятар Берасьцейскай грэка-каталіцкай парафіі сьвятых братоў-апосталаў Пятра і Андрэя.
Свабода пагутарыла з айцом Ігарам пра шлях да царквы, пра беларускую мову ды пра тое, чаму беларусам важна мець нацыянальную царкву.
У дзяцінстве сказаў дзядулі-каталіку, што Бога няма, а студэнтам падпольна распаўсюджваў Біблію
«Першае знаёмства з Богам было празь дзядулю, які быў немцам-каталіком, і бабулю — габрэйку, якая прыняла каталіцтва. Зь дзяцінства я памятаю, што яны маліліся ружанцам на лацінскай мове і штосьці па-нямецку дадавалі. Аднойчы я заўважыў, што ад ружанца, які вісеў на сьцяне, адвалілася мэталёвае ўкрыжаваньне. І ў часе малітвы я спыніў дзеда і кажу яму: «Дзед, а Бога няма!» Памятаю, дзед тады строга закрычаў маёй маме — «Генрыета, дзе ён там гуляе з кім?» Толькі празь некалькі дзён дзядуля зразумеў, што я меў на ўвазе, ён вельмі абрадаваўся. І сказаў мне, што Бог жыве ў сэрцы. Я тады як дзіця спрабаваў уявіць, як гэта ў мяне там жыве Бог. Такая маленькая фігурка мэталёвая — што я яе, праглынуў ці што?..
У 14 год я зьехаў з дому, стаў самастойным, працаваў. І тады маю веру як рукой зьняло. Гэта ня значыць, што стаў схільным да камунізму. У камсамоле я ніколі ня быў, бо сям’я ж была «ворагаў народу», і ўсе мы былі супраць савецкай улады, і на кухнях гэта абмяркоўвалася.
Таму быў такім, скажам, антысаветчыкам. І к 20 гадам у мяне да рэлігіі склалася такое стаўленьне, што хрысьціянства — гэта спосаб змаганьня супраць камунізму. Што Бог ёсьць, і што Ён стварыў сьвет, і тое, што Ён ёсьць любоў... ніякага такога ўяўленьня ў мяне не было.
Гэта для мяне тады ўяўлялася як такая ідэалёгія, якая мусіла была прыйсьці замест камунізму.
У часе вучобы ў Сьвярдлоўскім архітэктурным інстытуце пазнаёміўся з хрысьціянамі, якія распаўсюджвалі Біблію. Яны мяне папрасілі, каб я дапамагаў ім развозіць Біблію на машыне. Я тады разумеў гэта так, што спрычыніўся да змаганьня з камунізмам у такі спосаб. Гэта было тады небясьпечна, многія людзі сядзелі ў турмах за распаўсюд хрысьціянскай літаратуры.
Развозячы Біблію, я зразумеў, што — як гэта я сам яе не чытаў? І прыкладна за два тыдні я яе прачытаў. І, як мне тады здалося, усё зразумеў... Ужо потым мне давялося асабіста сутыкнуцца з Богам, упакорыцца, пачаў чытаць ізноў, у мяне пачалі зьяўляцца пытаньні.
Калі чалавек прыходзіць да Бога, адбываюцца цуды, прынамсі, у маім жыцьці адбываліся. Надзвычайныя здарэньні, якія даказвалі, што ёсьць Бог. Потым гэта супакоілася, прайшло. Бог, напэўна, хоча, каб мы былі духоўнымі, нягледзячы на цуды. А напачатку было такое, што мы маліліся за сур’ёзна хворага, і Бог зрабіў цуд, што чалавек надзвычайна вылекаваўся.
Я заўсёды быў радыкальным. І тады, будучы мастаком, я адмовіўся ад творчасьці мастацкай сьвецкай, сюррэалізму. Пачаў пісаць іконы. Ужо потым мне ўзгадалася, што па лініі бацькі, які расеец з Паволжа, была дынастыя больш як 400-гадовая іканапісцаў ды сьвятароў.
Адны з апошніх маіх іканапісных прац — у нашай царкве. Я іх рабіў на пачатку 2000-х».
Першае знаёмства зь беларускай мовай — у Сыбіры
«У Сыбіры жылі ў лесе, на лесапавале, усіх маіх продкаў туды выслалі. Адна мая бабуля ў дзяцінстве мяне вучыла песенькам. І яна размаўляла нейкай, як я тады лічыў, дзіўнай „вясковай“ мовай. Дагэтуль памятаю некаторыя песенькі, напрыклад: „Як служыў я ў пана першае лета, заслужыў я ў пана курачку за гэта. Мая курачка па двару ходзіць, куранят водзіць...“ І калі я падрос, мне стала дзіўна, што гэта за мова такая, тым больш што я такой у Расеі нідзе ня чуў. І толькі калі прыехаў у госьці да сваякоў у Беларусь, я пачуў гэтую мову.
І тады я стаў цікавіцца, а што гэта за мова, што гэта за народ, а хто мая бабуля... Продкі бабулі былі сасланыя ў Сыбір яшчэ да рэвалюцыі, не выключаю, што за ўдзел у паўстаньні Каліноўскага. Яе прозьвішча Левановіч, ці Лівановіч, я цяпер дакладна і ня ведаю.
Таму праз бабулю было маё першае знаёмства зь беларускай мовай, хаця я тады і не ўсьведамляў, што яна беларуская.
А калі я сюды прыехаў, для мяне беларуская мова пачулася натуральнай».
Ехаў жыць у Аўстрыю, спыніўся ў Беларусі і застаўся тут назаўсёды
«Першая сустрэча з маім сёньняшнім кіраўніком, архімандрытам Сяргеем Гаекам (апостальскі візытатар для грэка-католікаў. — РС) у Беларусі адбылася 1 сакавіка 1995 году ў Берасьці. І ад яго я пачуў менавіта беларускую мову.
А прыехаў у Беларусь у канцы 1994 году, калі зьбіраўся з Расеі пераехаць у Аўстрыю да сваякоў. У Беларусі затрымаўся на некаторы час і ўключыў тэлевізар. Я ўжо не гляджу тэлевізар гадоў 15... А тады ўключыў тэлевізар, а там — беларуская мова. Нешта было тады незразумелым, але пачуў слова, якое мяне зачаравала — слова „сёньня“. Менавіта такое, мяккае, зь мяккім знакам, як у правапісе-тарашкевіцы.
З гэтага часу я і закахаўся ў беларускую мову. Пачаў чытаць кнігі мастацкія, па гісторыі. Даведаўся, што крыху занядбаная мова, што было так штучна зроблена, што расейская мова — „гарадзкая“, а беларуская — „вясковая“.
А ў Беларускай грэка-каталіцкай царкве мова багаслужбаў — канечне, беларуская. І „родныя“ пераклады для мяне на беларускую — гэта пераклады айца Аляксандра Надсана. А калі пачынаў служыць, то, канечне, не хапала тэкстаў. Не было, напрыклад, хросту па-беларуску. Цяпер гэтыя тэксты адшукаліся, і беларуская мова для мяне стала роднай. Калі я малюся асабістымі малітвамі, я пераходжу на беларускую. Я сапраўдны беларус».
Пра ўсталяваньне крыжа памяці берасьцейцаў у Курапатах
«Я ня ведаю, дзе большасьць маіх продкаў пахаваныя. Але для мяне Курапаты, тое месца, дзе гэты крыж стаіць, становяцца месцам, куды я кожны год буду прыяжджаць маліцца за ўсіх продкаў. Мы хочам мець месца, дзе б маглі ўзгадваць нашых продкаў, якія загінулі ў Сыбіры ці ў канцлягерах. Мы, берасьцейцы, будзем прыяжджаць у Курапаты памаліцца штогод».
«Там, дзе ёсьць царква свайго права, зьберагаецца і народ, і мова, і культура»
«Бог адзін. І менавіта ў грэка-каталіцтве я знайшоў самога сябе. Я ўпэўнены, што ўсе хрысьціяне павінны ўрэшце стаць католікамі. І я ўпэўнены, што ўсе хрысьціяне ўжо католікі, проста некаторыя зь іх яшчэ ня ведаюць пра гэта. Таму што Царква ўсё роўна — адна. І яна ёсьць каталіцкая, сусьветная...
Я сябрую і з габрэямі, і з мусульманамі. Ад Бога я маю заданьне, каб з гэтымі людзьмі сябраваць, адкрыцца для іх, што мы ня дзікія крыжаносцы, і каб пацікавіцца, хто яны. Каб прынесьці нашым людзям, што ня ўсе мусульмане тэрарысты. Тут трэба яшчэ паспрачацца, у каго колькасна больш тэрарыстаў — сярод хрысьціянаў за ўсю гісторыю, ці ў мусульманаў...
Калі ў Беларусі мы пачыналі, адраджалі грэка-каталіцкую царкву, канечне, мы марылі аб большым, прынамсі вонкава. Але я лічу, што наша царква ў Беларусі адбылася. Столькі дзяцей ахрышчаныя, ужо хутка буду вянчаць тых, якіх хрысьціў. Гэта цудоўна.
Канечне, шмат было і таго, што б я па-іншаму зрабіў. Але 20 год прайшло, і, я паўтаруся, грэка-каталіцкая царква ў Беларусі адбылася. Нашы парафіі, супольнасьці — вельмі маленькія. Я б сказаў, яны элітарныя.
Стагодзьдзі таму ў нашай краіне была магутная грэка-каталіцкая царква, больш за 70 працэнтаў жыхароў былі грэка-католікамі. Калі б грэка-каталіцтва захавалася ў большай меры, магчыма, беларусам было б лягчэй адбудоўвацца ў нацыянальным пляне.
Там, дзе ёсьць царква свайго права, зьберагаецца і народ, і мова, і культура. Калі зьнішчыць царкву, а на яе месца паставіць сваю — лягчэй за ўсё разбурыць нейкую нацыю. Нацыя без царквы, бязь веры — бессэнсоўная».
