Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Порах і дынаміт Алімпійскіх гульняў


Адольф Гітлер на Алімпіядзе 1936 году
Адольф Гітлер на Алімпіядзе 1936 году

Некалі фюрэру гэтак спадабалася Алімпіяда 1936 году, што ён вырашыў усе наступныя гульні (пасьля прызначаных ужо «Токіё-1940») праводзіць у Бэрліне, карацей, прыватызаваць...

Сёньня ў Расеі больш не спадзяюцца на новую алімпіяду ў будучыні, таму вырашана, адзначыўшы першую гадавіну гульняў у Сочы, зрабіць дату чырвонай у календары назаўсёды. Дату міжнароднага спартовага трыюмфу Масквы.​

Не люблю масавых мерапрыемстваў. З апошняй алімпіяды выпадкова бачыў у навінах кавалак адкрыцьця, маштабна зробленага ў стылі «старых песень аб галоўным» тэлеканалу «Астанкіна». Там нават дзядзя Сьцёпа-міліцыянэр зь верша любімага паэта Сталіна Сяргея Міхалкова прысутнічаў, і адцятыя галовы мухінскай статуі-тандэма ляцелі ў паветры адно да аднаго, і серп і молат у руках асобна. Вельмі эфэктна: серп ляціць насустрач молату! Праўда, яны не сутыкаюцца, іскры не выкрасаюць... І як жа без таго «шакаляднага» міліцыянта было абысьціся, калі сам Пуцін некалі аўтара на кватэры віншаваў са значным юбілеем і пахваліў за «дзядзю Сьцёпу» канкрэтна, прызнаўшыся, што хлопчыкам любіў Міхалкоўскую творчасьць. Летась сваю любоў Пуцін засьведчыў канчаткова: асабіста паклаў да бронзавых чаравікаў Міхалкова букет барвовых ружаў, адкрыўшы ў Маскве помнік паэту, які сядзіць на лаўцы ў вальяжнай паставе. А ў Данбасе ў тыя дні ўжо шугала вайна. Падпалілі яго, лічы, ад алімпійскай паходні.​

Небясьпечна даваць права на алімпійскія гульні народам зь няўстойлівай псыхікай, у стане палітычнай фрустрацыі. Асабліва калі імі кіруюць правадыры з комплексам «прыніжаных і зьняважаных». Алімпійскія перамогі робяць такіх ваяўнічымі. Падмацоўваюць агрэсіўнасьць. Пасьля далучэньня Саарскай вобласьці да фашысцкай Нямеччыны (усё нібы законна — на рэфэрэндуме дзевяноста адсоткаў «за») вэрмахт амаль вальяжна, на роварах заехаў у другую памежную вобласьць — Рэйнскую і далучыў яе. За некалькі месяцаў да Алімпіяды ў Бэрліне. Гітлер адчуў сябе пераможцам. А пасьля сусьветных гульняў — непераможным. Нямеччына — 89 мэдалёў (33 залатых), ЗША салідна адсталі — 56 (24 залатых). Што было потым зь нямецкай «зьнешняй палітыкай», агульнавядома.​

Яшчэ мацней зьвязаная з вайной, канечне, Алімпіяда-80 у Маскве. У Пуціна, трэба прызнаць, лаўчэй атрымалася, чым у дзядоў з Палітбюро. Наперадзе Алімпійскія гульні, а яны пачалі заваруху ў Аўганістане. Пуцін памяняў падзеі месцамі… Але вынік пасьляалімпійскай ваяўнічасьці звычайна — руйнаваньне краіны. Перш — эканамічнае. Порах і дынаміт заўсёды моцна тармозяць вытворчасьць масла. Успомнім Нямеччыну, успомнім СССР. Расея сёньня з захапленьнем прымярае стары мундзір, маючы іх на задворках сьвядомасьці.​

Агрэсіўныя дзеяньні гаспадара алімпіяды выклікаюць, само сабой, пратэсты ў сьвеце. Так было ў 1936-м, так было ў 1980-м («О, спорт, ты — мир!» — галоўны лёзунг гульняў у Маскве). І так адбылося, постфактум апошнім разам, пасьля гульняў у Сочы. Канечне, такія пратэсты бываюць у любым разе са спазьненьнем. Улетку, перад гульнямі ў Бэрліне, у Парыжы прайшла міжнародная канфэрэнцыя ў абарону алімпійскіх ідэалаў. Нельга, было заяўлена, даваць алімпіяду таталітарнай дзяржаве! Але прэзыдэнт Міжнароднага алімпійскага камітэту амэрыканец Эвэры Брэндэдж (Avery Brundage) заявіў, што гульні належаць спартоўцам, а не палітыкам. Ці верыў ён сам у гэта? Пытаньне. Прынамсі, моцна памыляўся. ​

Гульні ў Бэрліне, адкрытыя асабіста Гітлерам, былі перапоўненыя свастыкай і фашысцкім прывітаньнем. «Хайль Гітлер!» — салютавалі спартоўцы на п’едэстале і ў шэсьці на адкрыцьці, прычым да гэтага змусілі замежных атлетаў. Гэта быў асабісты трыюмф фюрэра. Немцы адчулі моц сваіх цягліц і яшчэ большую ахвоту скарыць навакольны сьвет, адпомсьціць за мінулыя крыўды і паразы.​

Канечне, у выпадку са старшым братам усходніх славян пакуль менш крывава ўсё, але хто ведае, што далей можа быць. Яму самому невядома, што пачнуць рукі вырабляць уласныя. А што да самога Пуціна, ён і пра спорт пасьпявае дбаць, і пра «порах сухі», і нават «дзядзю Сьцёпу» ў галаве трымаць. За што ж ён так палюбіўся школьніку Валодзю? Аказваецца за тое, што аўтар правёў яго праз усё савецкае жыцьцё, ні аб чым не забыўся. Па-першае, Сьцёпа быў «як каланча», а любы нізкі чалавек марыць пра высокі рост. Затым: герой дзіцячай паэмы «ранен был немножко, защищая Ленинград», які абараняў і бацька Пуціна. Пасьля вайны ў дзядзі Сьцёпы нарадзіўся сын вагою восем кг, які потым стаў, што вы думаеце, «алімпійскім чэмпіёнам». Затым зрабіўся лётчыкам маёрам, пайшоў у касманаўты і заляцеў ажно на Марс. Дзядзя Сьцёпа вельмі ганарыўся сынам, а сам на пэнсіі пайшоў дапамагаць савецкім школьнікам «вучыцца ваяваць»:

«То идет игра “Зарница” —

Не военная война.​

Видит бывший старшина:

Хоть играют, а война!»​

І на гэтай аптымістычнай ноце заканчваецца вершаваны аповед Сяргея Міхалкова пра дзядзю Сьцёпу, якога на ўсё жыцьцё запомніў расейскі прэзыдэнт.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG