28 верасьня ў Рэспубліканскім цэнтры алімпійскай падрыхтоўкі ў Менску на вуліцы Каліноўскага, 111 стартуе Першы нацыянальны спартыўны фэстываль «Мова Cup». Як сьцьвярджаюць арганізатары, мерапрыемства яшчэ ня мела аналягаў у гісторыі беларускага спорту — перадусім таму, што працоўнай мовай спаборніцтваў вызначана беларуская.
Падчас прэсавай канфэрэнцыі, прымеркаванай да нядзельнай імпрэзы, было заяўлена, што ідэя фэстывалю належыць зорным беларускім атлетам з дабрачыннага праекту «Мары збываюцца». Адна з гераінь «Мова Cup» — славутая плыўчыха, чэмпіёнка сьвету і Эўропы, алімпійская прызэрка Аляксандра Герасiменя — ня першы раз зьбірае на адной пляцоўцы прадстаўнікоў беларускага спорту i звычайных беларусаў. Але, як кажа сама Аляксандра, цяперашні праект адмысловы, таму што мае «моўны» падтэкст. Яго сутнасьць падкрэсьлівае і майка-вышыванка, у якую апранутая спартоўка, і тое, што ці не ўпершыню яна адважваецца кантактаваць з журналістамі на беларускай мове:
«Адкуль узялася ідэя арганізацыі такога мерапрыемства і чаму яно называецца „Мова Cup“? Адкажу. Мова — гэта тое, што было з намі яшчэ раней — ад часоў магнатаў Радзівілаў да паўстанца Кастуся Каліноўскага, на вуліцы якога, дарэчы, наш фэстываль і будзе праходзіць. А „Cup“ — гэта тое, што чакае нас у будучыні. Усё ж сьвет глябалізуецца, аб’ядноўваецца, мы павінны быць гатовыя да таго, што будзе наперадзе. Сутнасьць у тым, што ў эпоху глябалізацыі мы павінны чымсьці адрозьнівацца ад іншых і, як я лічу, у першую чаргу нас мусіць адрозьніваць менавіта наша мова. Мне цяжка сказаць, чаму беларусы саромеюцца размаўляць на роднай мове, але такое адчуваньне, што зараз паступова прачынаецца наша нацыянальная сьвядомасьць, усё больш людзей спрабуе і хоча размаўляць па-беларуску. Спадзяюся, што вы, журналісты, нам у гэтым дапаможаце таксама».
У імправазаванай вышыванцы — і іншы ўдзельнік імпрэзы, форвард футбольнага клюбу БАТЭ Віталь Радыёнаў. Вядомы гулец тасама неаднойчы дэманстраваў прыязнае стаўленьне да беларускамоўных праектаў, здымаючыся ў сацыяльных роліках на папулярызацыю як футболу, так і культурніцкіх імпрэзаў. Гэтым разам Віталь хоча ўзяць удзел у «Мова Cup»:
«Я спадзяюся, што ўсім разам нам удасца зьвярнуць погляды перадусім нашай моладзі на такія рэчы, як родная мова, нацыянальная культура, багатая гісторыя. Асабіста я абавязкова пляную быць на спаборніцтвах, каб паўдзельнічаць, мабыць, адразу ў некалькіх дысцыплінах. Загадваць, у якіх канкрэтна, ня буду, бо, можа, давядзецца быць збольшага арганізатарам — не выключаю, што і іншыя нашы футбалісты гэтаксама пажадаюць далучыцца да фэстывалю, прынамсі гэта было б вельмі добра».
Я спадзяюся, што ўсім разам нам удасца зьвярнуць погляды перадусім нашай моладзі на такія рэчы, як родная мова, нацыянальная культура, багатая гісторыя
Такім чынам, 28 верасьня тэрыторыя спартовага комплексу на сталічнай вуліцы Каліноўскага будзе аддадзена аматарам здаровага ладу жыцьця, якія возьмуць удзел у спаборніцтвах у шасьці дысцыплінах: міні-футболе, стрытболе, лёгкай атлетыцы, плаваньні, бадмінтоне і гіравым спорце. Апрача таго, можна будзе паспрабаваць свае сілы ў такіх «прыкладных» відах, як «шпуляньне» на дальнасьць мабільных тэлефонаў ці ў 30-мэтровым забегу сярод мужчынаў... зь дзяўчынай на плячах. Аляксандра Герасіменя таксама гатовая «павісець» у каго-небудзь на шыі і разьлічвае, што да фэсту людзі паставяцца не як да супэрадказных стартаў, а як да магчымасьці з дапамогай спорту стварыць беларускамоўную пляцоўку:
«Я разумею, што беларусу лепей глядзець тэлевізар, чым браць удзел у спартовых імпрэзах. Таму мяне натхняе прыклад газэты „Прессбол“, якая выставіла каманду ва ўсіх шасьці відах праграмы, хоць у іх працуе ўсяго 20 чалавек. Зразумела, гэта здорава. Сёньня мне паведамілі, што футбольны клюб „Крумкачы“ таксама заявіўся ў гэтых відах, што таксама ўхвальна. Апроч таго, будзе каманда дыпляматаў — своеасаблівая зборная з розных амбасадаў. Цікава паназіраць, як яны будуць выконваць наша правіла і размаўляць па-беларуску (сьмяецца). З задавальненьнем пачула, што рыхтуецца да ўдзелу і каманда ад Міністэрства спорту і турызму — нарэшце споўніцца мая мара пабачыць нашых чыноўнікаў у спартовых касьцюмах. Прынамсі на гэта спадзяюся. Сама я пляную прыняць удзел у якасьці судзьдзі падчас эстафэтаў у плаваньні, а таксама жанчыны, якую будуць насіць на руках — гэта будзе забег у выкананьні сапраўдных мужчын».
Адзін з актыўных арганізатараў «Мова Cup» журналіст Сяргей Шчурко кажа, што дзеля масавасьці мерапрыемства зацікаўленыя ведамствы прапаноўвалі падключыць да справы звыклы адміністрацыйны рэсурс, аднак сутнасьць праекту якраз у тым, каб аб’яднаць людзей цікавай ідэяй:
«Шчыра кажучы, як адзін з арганізатараў гэтага ўсяго магу сказаць, што досыць цяжка выцягнуць з той жа самай канапы былых спартоўцаў. Складанасьці ўзьніклі з былымі футбалістамі, не ўдалося нікога зацікавіць зь ліку хакеістаў — пэўна, няма такога прэміяльнага фонду, да якога яны прызвычаіліся. А вось са змагарамі ў гэтым сэнсе аказалася лягчэй. Што да іншых пазнавальных пэрсонаў, то будзе Тамара Лісіцкая, вядомая наша пісьменьніца, таксама дзяўчаты, якія выйгравалі конкурсы прыгажосьці, прадстаўніцы сьвету фітнэсу, Сашына хросная, плыўчыха Аня Капачэня, іншыя спартоўкі. Само сабой, будуць нашы знакамітыя кікбаксёры, тайбаксёры, якія даўно сябруюць зь беларускай мовай».
У распаўсюджаным прэс-рэлізе фэстывалю «Мова Cup» выказваецца спадзяваньне, што 28 верасьня ўсе удзельнікі атрымаюць задавальненьне «ад спорту і роднай мовы»: «Напэўна, вы ўжо зразумелі, што ў гэты дзень мы будзем намагацца размаўляць на матчынай мове. Вядома, гэта няцяжка, калі ты сапраўдны беларус. Мы, здаецца, усё ж сапраўдныя. І павінны быць разам — хоць бы раз на год».
А што замінае згадваць пра родную мову куды часьцей, чым раз на год? Чаму беларусы дажыліся да стану, што ў абарону аднаго з галоўных складнікаў нацыянальнай ідэнтычнасьці трэба праводзіць ледзь ня «памятныя» імпрэзы?
Аляксандра Герасіменя лічыць, што дзеля вяртаньня і папулярызацыі мовы трэба ісьці ў народ, і якраз падобныя мерапрыемствы — залог пэрспэктыўных перамогаў:
«Спадзяемся, што ўсё яшчэ вернецца, што колькасьць школаў на беларускай мове спыніць зьмяншацца, і аўтарытэт нашай мовы будзе, як некалі, бясспрэчны. На жаль, я ведаю, што многія дзеці, нават якія навучаюцца на беларускай мове, у жыцьці ўсё роўна на ёй не размаўляюць. Я ня ведаю, чаму так здараецца, магчыма, з-за таго, што такое склалася стаўленьне ў грамадзтве: калі хтосьці размаўляе па-беларуску, зь яго пачынаюць сьмяяцца. І я ня толькі дзяцей маю на ўвазе, нават дарослых. Гэта няправільна, гэта неадукаванасьць. Таму я вельмі спадзяюся, што наша нядзельнае мерапрыемства будзе пэўным рухам наперад, адпраўной кропкай для станоўчых зьменаў у моўным пытаньні».
Першы нацыянальны спартовы фэстываль «Мова Cup» стартуе 28 верасьня а 10-й раніцы ў менскім Рэспубліканскім цэнтры алімпійскай падрыхтоўкі. Ці паболее дзякуючы яму колькасьць беларускамоўных ці прынамсі тых, хто сымпатызуе беларушчыне, — стане зразумела да канца таго ж дня.
