Лінкі ўнівэрсальнага доступу

ЖЫВАЯ МОВА: ПЛАТА, ВЫПЛАТА, ПЛАТНIК


Юрась Бушлякоў, Менск

У 1930 – 50-ыя гг. нашую мову папоўнiла нямала расiйскiх утварэньняў на -льшчык, i сярод iх гэты плацельшчык. Сёньня лiтаратурная мова пакрысе яго пазбаўляецца – месца плацельшчыка займае беларускi платнiк. Назоўнiк платнiк – ад шматзначнага слова плата. Таго, хто выплачвае падаткi, называем падаткаплатнiкам або платнiкам падаткаў. Калi чалавек мае магчымасьць аплацiць рахункi, ён платаздольны або здольны да платы. Адзiн зь вiдаў грашовага разьлiку – накладная плата: у гэтым выпадку слова плата на месцы прыўнесенага ў ХХ ст. у беларускую мову назоўнiка плацеж. Беларускi плацеж – фактычна крыху падкарэктаваны расiйскамоўны платёж. Акуратныя ў мове людзi часта аддаюць перавагу беларускiм сынонiмам плацяжу – словам плата й выплата. Пры гэтым у рэзэрве мовы з значэньнямi працэсу, калi плацiм грошы, а таксама сумы, якую павiнны выплацiць, iначай кажучы, з значэньнямi плацяжу, застаюцца яшчэ дзьве беларускiя формы мужчынскага роду – плат i выплат. Скарыстоўваючы патэнцыял традыцыйных словаў, пiсьмовае абавязаньне заплацiць грошы можам назваць выплатным дакумэнтам або дакумэнтам на плату (выплату).

Выбiраем, такiм чынам, заканамерныя беларускiя словы й гаворым: плата, выплата, платнiк, падаткаплатнiк або платнiк падаткаў.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG