Гэтая хвароба звальваецца на чалавека зьнянацку. Прынята лічыць, што пакутуюць ад яе пераважна людзі, старэйшыя за 65, хаця апошнім часам яе прыкметы сустракаюцца і ў маладзейшых, каму яшчэ няма і 50-ці. Чалавек у нас на вачах робіцца нейкім іншым — мітусьлівым, забыўлівым, ня можа ні на чым засяродзіцца. Добра памятае ўсё, што перажыў і засвоіў некалькі дзесяцігодзьдзяў таму, аднак узгадаць атрыманую яшчэ ўчора інфармацыю няздатны. Паступова пачынаецца парушэньне арыентацыі ў часе, а на пазьнейшых стадыях — і ў прасторы. Хворы ня ведае, які сёньня дзень, месяц і год, не заўсёды разумее, дзе знаходзіцца, не пазнае знаёмых і блізкіх. Яму цяжка абыходзіцца без чыёйсьці дапамогі. Пакідаць яго аднаго робіцца небясьпечным.
Сёньня ў сьвеце такіх людзей больш за 26 мільёнаў. Іх захворваньне носіць імя нямецкага псыхіятра і нэўроляга Алёіса Альцгаймэра, які на пачатку мінулага стагодзьдзя ўпершыню апісаў сымптомы гэтай паталёгіі. Паводле дадзеных Усясьветнай арганізацыі аховы здароўя, да 2050 году колькасьць такіх хворых узрасьце на 275%, перавысіўшы 100 мільёнаў.
Да 2050 году колькасьць хворых на хваробу Альцгаймэра ўзрасьце на 275%, перавысіўшы 100 мільёнаў чалавек. Асаблівага прыросту трэба чакаць у большасьці краінаў Эўропы, а таксама ў ЗША, Аўстраліі, Новай Зэляндыі, Канадзе.
Асаблівага прыросту, паводле экспэртаў, трэба чакаць у большасьці краінаў Эўропы, а таксама ў ЗША, Аўстраліі, Новай Зэляндыі, Канадзе — там, дзе назіраецца істотнае старэньне насельніцтва, найперш у пакаленьні так званых "бэбі-бумэраў" — людзей, якія нарадзіліся паміж 1946 і 1964 гадамі, у час так званага "ўсплёску нараджальнасьці". 65-гадовага ўзросту дасягнулі ўжо першыя бэбі-бумэры. Такім чынам, рызыка старэчай дэмэнцыі пачынае ўзрастаць.
Навукоўцы прызнаюць, што сур’ёзных спосабаў лекаваньня хваробы Альцгаймэра дагэтуль так і ня знойдзена. Фармакалягічная прамысловасьць чакае кардынальных генэтычных адкрыцьцяў. 15 гадоў таму спэцыялісты ў галіне нэўрафізіялягічнай генэтыкі з ЗША знайшлі адзін адказны за хваробу ген — APOE4. Гэтыя веды падштурхнулі да стварэньня пэўных прэпаратаў, здольных замарудзіць працэс разьвіцьця хваробы, аднак вярнуць чалавеку ранейшае здароўе такім лекам не пад сілу. Нядаўна брытанскія нэўрафізіёлягі апублікавалі ў часопісе Nature Genetics дасьледаваньні, якія сьведчаць пра існаваньне яшчэ трох генаў, адказных за хваробу. Варыяцыі гэтых генаў асацыююцца з больш рэдкай і раньняй праявай хваробы Альцгаймэра, якая, да таго ж, можа перадавацца з пакаленьня ў пакаленьне.
Яшчэ адно адкрыцьцё належыць адмыслоўцам з унівэрсытэту штату Юта (ЗША). Працяглыя дасьледаваньні выявілі фактар перадачы хваробы паміж блізкімі людзьмі. Так, сужэнцы хворых на дэмэнцыю самі аказваюцца схільнымі да хваробы Альцгаймэра ў 6 разоў больш за астатніх. Прычым мужчыны цярпяць на яе ў тры разы часьцей за жанчын.
Як перакананы прафэсар Каралеўскага каледжу ў Лёндане Марцін Прынс, цяперашнія інвэстыцыі ў вывучэньне хваробы Альцгаймэра, у лекаваньне і сацыяльнае абслугоўваньне людзей з гэтай праблемай абсалютна мізэрныя ў параўнаньні з тым узьдзеяньнем, якое робіць дэмэнцыя на хворых, іх сваякоў, мэдычны пэрсанал, сыстэму аховы здароўя і сацыяльнай абароны, а таксама на грамадзтва ў цэлым. "Калі і надалей ігнараваць крызіс, выкліканы хваробай Альцгаймэра, то ён будзе мець самыя сур’ёзныя наступствы, у тым ліку і для ўсясьветнай эканомікі", — кажа прафэсар Прынс.
Калі і надалей ігнараваць крызіс, выкліканы хваробай Альцгаймэра, то ён будзе мець самыя сур’ёзныя наступствы, у тым ліку і для ўсясьветнай эканомікі
На радзіме доктара Альцгаймэра ў Нямеччыне, у клініцы памяці ва ўнівэрсытэце ў Майнцы, лічаць, што чалавек ужо пасьля 40 гадоў павінен вельмі ўважліва ставіцца да першых праяваў уласнай забыўлівасьці і па магчымасьці высьветліць, што гэта — нейкі зьвязаны са стомленасьцю функцыянальны працэс або пачатак цяжкой хваробы.
"Ад дэмэнцыі не застрахаваны ніхто", — кажа прафэсар Андрэас Фэльгібэль. — Пры раньняй жа дыягностыцы можна знайсьці захады, каб адцягнуць хваробу на дзесяцігодзьдзе і больш".
Паводле нямецкага дасьледчыка, працэдура дыягностыкі займае некалькі гадзінаў. Спачатку робіцца аналіз крыві, потым пацыент праходзіць розныя разумовыя тэсты. Апошнім часам некаторыя лекары робяць таксама і дасьледаваньне вачэй. Ёсьць меркаваньне, што ў пацыентаў, схільных да дэмэнцыі, у вачох назапашваецца таксычны бэта-амілоідны бялок, які становіцца прычынай катаракты. Даказана, што гэты бялок — прычына розных псыхічных хваробаў, у тым ліку хваробаў Даўна і Альцгаймэра. У клініках зь невысокімі тэхнічнымі магчымасьцямі лекары, паводле прафэсара Фэльгібэля, могуць убачыць прыкметы хваробы Альцгаймэра, уважліва вывучаючы гісторыю хваробы пацыента. Да збояў у памяці могуць прыводзіць праблемы са шчытападобнай залозай, невылекаваныя дэпрэсіі, нават парушэньні абмену рэчываў.
Калі ў выніку праведзеных тэстаў усё ж дыягнаставана хвароба Альцгаймэра, то першым крокам, лічыць Фэльгібэль, павінна быць шчырая размова паміж пацыентам, яго сваякамі і лекарам.
"Гэта вельмі важна — адкрыта пагаварыць з хворым і яго асяродзьдзем, бо такім чынам здымаюцца розныя страхі хворага, яго схільнасьць да ізаляцыі", — кажа нямецкі прафэсар-псыхіятар. Чалавек, які мае хваробу Альцгаймэра, не павінен жыць ізалявана, а ягоным блізкім трэба паводзіць сябе вельмі гнутка, каб адаптавацца да новай сытуацыі. Догляд за чалавекам з хваробай Альцгаймэра патрабуе шмат сілаў і цярплівасьці, бо зь цягам часу такі чалавек можа зрабіцца і вельмі агрэсіўным.”
У якасьці заслоны хваробе Альцгаймэра экспэрты прапануюць стварэньне так званага "кагнітыўнага рэзэрву" — забесьпячэньне большай плястычнасьці нэрвовай сыстэмы, каб было чым кампэнсаваць парушэньні. Таму яны заклікаюць кожнага падтрымліваць цягам усяго жыцьця як мага большую сацыяльную і інтэлектуальную актыўнасьць, як мага пазьней сыходзіць на заслужаны адпачынак.
