عمر وزیر د مشال راډیو خبریال دی چې د شمالي وزیرستان، بنو او لکي مروت پر امنیت، اقتصاد، سیاسي او ټولنیزو چارو رپورټونه جوړوي.
پولیس چارواکیو او ځاي خلکو مشال راډیو ته ویلي چې د ډېسېمبر پر ۲۹مه، د بنو په ممبتي بارګزۍ کې نامالومه کسانو د جینکو هغه ښوونځي ته اور ورته کړ چې پکې د ساینس لیبارټري سوزېدلې او ودانۍ ته زیان ورسید.
حکومت او شنونکي وايي چې په ۲۰۲۳ز کال کې په خیبر پښتونخوا کې ناامني زیاته شوه. د حکومت په وینا، د کال له پیله د ډېسېمبر تر ۲۹مې پورې په صوبه کې لسګونه وړې او لویې حملې وشوې چې پکې سلګونه ولسي وګړو او امنیتي سرتېرو ته مرګژوبله واوښته. موږ په دې رپورټ کې په ۲۰۲۳ز کال کې د امنیت وضعیت ته کتنه کړې ده.
د سیمې اوسېدونکی او مدني فعال ریحان پښتین هم وايي چې د شمالي وزیرستان ټولې عمومي لارې تړلې دي چې له وجې یې د خلکو تګ راتګ اغېزمن شوی دی. د ډېسېمبر پر ۲۳مه د شمالي وزیرستان سوداګرو هم ویلي ول چې د لارو بندېدو له کبله یې مال وړونکي ګاډي ایسار دي او مالي زیان ګالي.
د شمالي وزیرستان د سوداګرو ټولنې مشر قمر زمان د ډېسېمبر پر ۲۳ مه مشال راډیو ته وویل چې د لارو تړل کېدو له وجې له افغانستان سره د غلام خان د لارې تجارت بند شوی دی او خلکو ته هم په تګ راتګ کې ستونزې دي.
د خیبر پښتونخوا د اطلاعاتو وزرات د بنو ډېوېژن څانګې په بیان کې ویلي دي چې، د لکي مروت په بازارونو او کلیو کې به تر۳۰ ورځو پورې بندیز پر ځای وي او یوازې هغه دوکانداران به د موبایل ټېلېفون سېمونه خرڅولای شي چې حکومتي اجازه لري.
د جرګې په غوښتنو کې د سیمې د امنیت پر ځای کول، د هدفي وژنو مخنيوی، د عملياتو پر مهال د ولسي وګړو نه ځورول او نه ګرفتارول او د ۲۰۱۴ز کال د پوځي عملیاتو او ناامنیو پر مهال د ميرامشا د ړنګ شوي بازار دوکاندارانو ته د تاوان ورکول شامل دي.
د ځینو سیاسي ګوندونو مشرانو مشال راډیو ته وویل، د انتخاباتو لپاره کيمپېن کول د هغوی حق دی او د انتظامیې لخوا د ۱۴۴مې مادې اعلانول، د انتخاباتو لپاره د هغوی پر تیاریو منفي اغېز کوي.
د سوداګرو د ټولنې یو مشر ثنا الله مشال راډیو ته وویل، د انتظامي مشر پر غوښتنه یې احتجاج ځنډولی دی. هغه وویل "که په دوو هفتو کې یې د چېکونو راکول شروع نه کړل نو موږ به بیا ټول دوکانداران راغواړو او [سړکونه] به زموږ د مسلې تر حل کېدو پورې بندوو."
دوی د نومبر پر ۲۷مه په میرعلي کې د بنو او میرامشاه ترمنځ سړک د ټرېفک پرمخ تړلی او په سیمه کې یې د پولیو ناروغۍ مخنیوي لپاره د څاڅکو ورکولو پر کمپاین بندیز اعلان کړی دی.
د پولیسو او استخباراتي ادارې دوو چارواکو چې له رسنیو سره یې د خبرو اجازه نه لرله، د نوم نه ښوولو په شرط مشال راډیو ته وویل چې ځانمرګي بریدګر د نومبر پر ۲۶مه ماسپښين مهال خپل زرنج ګاډی د بکاخېلو په ازاده منډیۍ کې د اېف سي ځواک له قافلې سره ټکر کړی دی.
هغې زده کوونکې، چې د موضوع د حساسیت له وجې یې د خپل اصلي نوم پر ځای د ګل غوټۍ نوم غوره وباله، د نومبر پر ۲۴مه مشال راډیو ته وویل چې د سړیو تر څنګ ښځې هم حقونه لري، د ټولنې په پرمختګ کې کردار لوبوي او دا چې د پاکستان په هېڅ قانون کې پر ښځو دا ډول محدودیتونه جواز نه لري.
د پولیسو یو چارواکي د نوم نه ښوولو په شرط او د ځنګلونو د ادارې یو چارواکي احسان خان مشال راډیو ته وویل چې په میرامشا کې وسلوالو د نومبر پر ۲۳مه د ځنګلونو ادارې کارکوونکی حسن تواب وویشت او د پېښې له ځایه وتښتېدل.
په وروستیو کې په شمالي او جنوبي وزیرستانونو، لکي مروت، ډېره اسماعیل خان او خوا و شا سیمو کې د وسلوالو فعالیتونه زیات شوي دي چې پر ضد یې د پاکستان پوځ وخت په وخت عملیات کوي.
ځايي دوکاندارانو او د مارکیټونو مالکانو د نومبر پر ۱۷مه، په میرامشاه پریس کلب کې خبري غونډې ته وویل، مخکې یې هم د تاوانونو د معاوضې لپاره مظاهرې کړې دي چې د ورکولو ژمنې ورسره شوې دي خو کله ورته ویل کېږي چې فنډونه نشته او کله دا چې د تصدیق عمل روان دې.
د خیبر پښتونخوا د تعلیم سیکرټري معتصم بالله د شمالي او جنوبي وزیرستانونو تعلیمي څانګو او مرستیال کمېشنرانو ته رسمي لیک استولی دی او په سیمه کې د بندو ښوونځیو د سروې کولو او بیا د هغې د خلاصولولو هدایات ورته شوي دي.
د بنو اوسیدونکي وايي، په ښار کې ځای په ځای د خځلو ډېرانونه پراته دي چې بوی یې خور دی او بیمارۍ ترې خورېږي. دوی له حکومته غوښتنه کوي چې د دې ستونزې څه حل دې راوباسي. چارواکي وايي، د صفایۍ عملې د تنخاګانو د نه ور رسېدو له وجې په هړتال لاس پورې کړی دی. نور تفصیل په دې ویډیويي راپور کې.
د جرګې وياند مولانا بيت الله مشال راډيو ته ويلي چې د نومبر پر لومړۍ نېټه په ميرامشا کې د اتمانزيو جرګې د ۳۰ کسيزه کمېټۍ او د شمالي وزيرستان انتظاميې ترمينځ د مذاکراتو اخري پړاو سر ته ورسېد.
د اکتوبر پر ۲۹مه د پیل شوې جرګې ګډونوال وایي، هدف یې دا دی چې حکومت یا په سیمه کې د ناامنۍ مخنیوي لپاره کوټلي اقدامات وکړي او یا خلکو ته واضحه کړي چې له سیمې څخه یو ځل بیا کډې وکړي.
د سېپټېمبر پر ۱۳مه د ځونیخېلو په اډه کې د جرګې ګډونوالو وویل چې په سیمه کې یې ناامني زیاته شوې ده او دعوه یې وکړه چې امنیتي ځواکونه اکثر وخت د تګ راتګ لارې تړي.
نور وښیئ
