18-nji dekabrda Türkiýäniň Stambul şäherindäki Altynbaş (Altinbaş) uniwersitetine baran türkmenistanly studentleriň ýüzlerçesi ýokary okuw jaýyna duýdansyz goýberilmedi. Studentleriň ençemesi uniwersitetiň girelgesindäki wekilleriň özlerine ýokary okuw jaýyndan çykarylandygyny dilden mälim edendigini aýdýar.
Bu mesele barada uniwersitetiň administrasiýasy tarapyndan resmi beýanat berilmeýär. Ýüzlerçe studentiň ykbalyna täsir edýän bu ýagdaý barada Türkmenistanyň Ankaradaky ilçihanasy we Stambuldaky konsulhanasy hem dymyşlygyny saklaýar.
Şaýatlardan gelip gowşan maglumatlara görä, irden sagat 8-de uniwersitetiň Mahmutbeýde ýerleşýän binalar toplumyna baran türkmenistanly studentler ýokary okuw jaýyna köpçülikleýin häsiýetde goýberilmedi.
“Studentler uniwersitetiň rektory ýa-da administrasiýasy bilen duşuşyp, resmi düşündiriş almak islediler. Ýöne gynansak-da, hiç kim daşary çykmady we hiç kim düşündiriş bermedi” diýip, ýagdaýlara şaýat bolan türkmenistanly çeşmämiz gürrüň berdi.
Türkmenistanlylar tarapyndan sosial ulgamlarda, şol sanda TikTok-da we Instagramda paýlaşylan wideolaryň ençemesinde ýüzlerçe türkmen studentiniň okuw binasynyň daşynda üýşüp durandygyny görse bolýar.
Okuw we beýleki tölegleriň ählisini doly töländiklerini aýdýan studentler ilki bilen türkmen konsulhanasyna jaň edip, kömek sorandyklaryny aýdýarlar.
"Biz munuň üçin jogapkär däl"
“Käbir studentleriň jaňlaryna jogap beren konsulhana wekilleri meseläni çözmekden ýüz öwürdiler. Olar ‘biz munuň üçin jogapkär däl’ diýip, jogap berdiler. Käbir studentler bolsa, öz jaňlaryna hiç kimiň jogap bermeýändigini aýdýarlar” diýip, çeşmämiz aýtdy.
Çeşmämiz studentleriň “žandarmany”, ýagny polisiýany hem çagyryp, meseläni çözmäge, uniwersitet resmilerinden jogap almaga synanyşandygyny aýdýar.
“Ýöne polisiýa hem, “munuň bir administratiw meseledigini we bu barada hiç zat edip bilmejekdigini” aýtdy. Studentler köpçülikleýin gygyryp, rektoryň özleri bilen duşuşmagyna çagyrdylar, ýöne ol binanyň daşyna çykmady. Studentler giçlik sagat 5-e çenli garaşdylar. Hiç kim bilen duşuşyp bilmediler we hiç hili resmi jogap alyp bilmediler” diýip, wakanyň şaýady belledi.
Azatlyk Radiosy Altynbaş uniwersiteti bilen telefon arkaly habarlaşyp, bu barada resmi teswir almaga synanyşdy. Ýöne redaksiýamyzyň makalanyň taýýarlanan pursadyna çenli, ýagny 19-njy dekabrda Türkiýäniň wagty bilen öýlän sagat 3-e çenli uniwersitetiň resmi web sahypasynda görkezilen telefon belgilerine yzygiderli eden jaňlaryna hiç kim jogap bermedi.
Türkmenistandaky maşgalalaryndan uzakda Türkiýede ýeke ýaşaýan we okuwdan çykarylan halatynda, bu ýurtda resmi taýdan ýaşamak hukugyny ýitirmek bilen ýüzbe-ýüz bolýan ýüzlerçe türkmen studentine täsir edýän bu ýagdaý barada uniwersitetiň resmi web sahypasynda hem haýsydyr bir beýanat çap edilmändir.
Redaksiýamyzyň bu barada Türkmenistanyň bu ýurtdaky ilçihanasy we konsulhanasy bilen telefon arkaly habarlaşyp, teswir almak boýunça yzygiderli eden synanyşyklary oňyn netije bermedi.
"Diňe türkmenistanly studentlere täsir edýär"
Azatlyk daşary ýurtda ýerleşýän we türkmenistanlylaryň meselelerini gozgap, olara ünsi çekýän “Daýanç” adam hukuklary platformasynyň wekili Diana Dadaşewa bilen söhbetdeş boldy.
Türkmen studentleriniň bu ýagdaýlaryny ýakyndan yzarlaýan Dadaşewa uniwersitetiň administrasiýasy tarapyndan dilden berlen jogapda türkmenistanly studentleriň okuwdan çykarylmagynyň sebäbi ýokary okuw jaýyna göz öňünde tutulandan ýa-da bolmalysyndan aşa köp studentiň alnandygy bilen baglanyşyklydygynyň aýdylandygyny gürrüň berdi.
“Häzirki wagtda bar bolan maglumatlara görä, 1500 student barada gürrüň edilýär we olaryň ählisi Türkmenistanyň raýaty. Olar ähli okuw töleglerini geçirip, Türkiýede kanuny esasda ýaşaýarlar. Elýeterli maglumatlara görä, beýleki ýurtlardan gelen studentlere bu ýagdaý täsir etmeýär, bu bolsa deňhukukly we diskriminasiýasyz çemeleşme babatda çynlakaý soraglary döredýär” diýip, Dadaşewa aýtdy.
Ol uniwersitet tarapyndan studentlere hiç hili resmi hat ýa-da düşündiriş berilmändigini, öňünden duýduryş hem edilmändigini belläp, häzirki wagtda meseläniň adatdan daşary ýagdaý bolmagynda galýandygyny we onuň çözülmeýändigini aýdýar.
"Çynlakaý alada döredýär"
“Adam hukuklary platformasy “Daýanç” Altynbaş uniwersitetiniň administrasiýasyna, Türkmenistanyň Stambuldaky konsulhanasyna, Türkiýäniň esasy döwlet ombudsmeni Mehmet Akarja we adam hukuklaryny gorap çykyş edýän guramalaryň ençemesine, şol sanda "Amnesty International" we "Human Rights Watch" guramalaryna resmi hat iberdi. Häzirki wagta çenli bu ýüzlenmelere resmi jogap gelip gowuşmady” diýip, ol belledi.
Bu aralykda, Dadaşewa türkmenistanly studentleriň kanuny çäklerde göreşmegi dowam etdirýändigini, resminamalary ýygnaýandygyny, bolýan wakalary ýazga alýandygyny, hukuk kömegini soraýandygyny, adam hukuklaryny goraýan guramalar we köpçülikleýin habar beriş serişdeleri bilen habarlaşýandygyny hem aýdýar.
“[Olaryň] esasy maksady kanuny statuslaryny, resminamalaryny we okuwlaryna dowam etmek hukuklaryny saklap galmakdan ybarat” diýip, ol resmiler tarapyndan aç-açan jogaplaryň ýoklugynyň takmynan 1500 ýaş studentiň hukuklary we howpsuzlygy bilen baglanyşykly çynlakaý alada döredýändigini hem nygtady.
Dünýäniň iň bir ýapyk we repressiw ýurtlarynyň biri hasaplanýan Türkmenistanyň häkimiýetleri öz raýatlarynyň daşary ýurtlarda ýüzbe-ýüz bolýan meseleleri barada aç-açan gürrüň gozgamaýarlar. Bu barada resmi metbugat hem dymýar.
Şeýle-de, Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky, şol sanda Türkiýedäki ilçihanalary we konsulhanalary hem, türkmen raýatlarynyň meselelerini ünsden düşürmekde tanalýar. Türkiýede zähmet çekýän ýa-da okaýan türkmenistanlylar bu barada yzygiderli habar berýärler.
Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPNulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.
Forum