Ҷанги Украина
Маҳбуси тоҷик дар Украина нопадид шудааст
Як маҳбуси тоҷикро, ки дар Украина нопадид шудааст, наздиконаш ҷустуҷӯ доранд.
Шарифбек Зулфиқоров, сокини 31-солаи ноҳияи Рӯдакӣ дар як зиндони Русия буд ва ӯро моҳи октябри соли гузашта ба ҷанг дар Украина ҷалб кардаанд.
Мавҷуда Давлатова, модари Шарифбек ба Радиои Озодӣ гуфт, ки писараш 3-юми октябри соли гузашта, дар суҳбати телефонӣ гуфтааст, ки онҳоро ба ҷанги Украина мебаранд. Ин охирин тамоси маҳбуси тоҷик бо хонаводааш будааст.
Ҳоло пайвандонаш аз мақомоти тоиҷиқ ва сафорати ин кишвар дар Русия мехоҳанд дар ҷустуҷуйи фарзандашон ба онҳо кӯмак кунанд.
Шарифбек Зулфиқоров cе сол пеш дар пайи як занозании муҳоҷирон, бо гуноҳи авбошӣ зиндонӣ шуда, дар маҳбаси вилояти Липетскии Русия адои ҷазо мекард. Аз маҳбас ба волидони ӯ гуфтаанд, "Шарифбекро аз инҷо бурданд", вале дар бораи зинда ё мурда будани ӯ хабар надодаанд. Маҳбуси тоҷик падари ду фарзанд будааст.
Маълум нест, ки Русия чӣ теъдод аз зиндониёни тоҷикро ба ҷанг дар Украина ҷалб кардааст , вале то кунун хабари кушта шудани беш аз 20 маҳбуси тоҷик дар ин ҷанг расонаӣ шудааст.
Мақомоти тоҷик мавридҳои маргу нопадид шудани маҳбусонро дар ҷанги Русия бо Украина шарҳ надодаанд, аммо қаблан аз Тоҷикистониён даъват карда буданд, ки ба ҷанги Украина нараванд.
Дар Бахмути Украина дигар касе намондааст? ВИДЕО
Аксари хонаводаҳо аз Бахмути Украина чанд моҳи пеш, замони авҷ гирифтани хушунатҳо берун шуданд. Ҳоло онҳое ҳам, ки аҳд карда буданд, то охир дар зодгоҳи худ мемонанд, маҷбур ба тарки он шудаанд.
Ҷанги Бахмут тӯлонитарин ва хунинтарин ҳамлаи Русия ба Украина аст. Бисёри сокинони он кайҳо хонаву шаҳри худро тарк кардаанд. Ҳоло сарбозон хонаводаҳоеро наҷот медиҳанд, ки ба хотири муҳаббат ба ватан ва тарс аз бесарпаноҳиву фақр дар ин шаҳр монда буданд. Оилаҳое, ки фирор кардаанд мегӯянд, феълан маълум нест чанд каси дигар он ҷо боқӣ мондаанд.
Наталя ҳам, ки чанде пеш аз Бахмут фирор кард, мегӯяд, "Мо ҳама вақт дар паноҳгоҳи зери заминӣ будем, аз ин рӯ намедонем, ки дар он ҷо боз кӣ мондааст. Шояд дар дигар кӯчаҳо одамон бошанд"
Кормандони имдодии Бахмут мегӯянд, мардуми фирорӣ қабл аз интиқолашон ба макони амнтар, муваққатан дар кӯдакистони собиқе дар Костянтиновка панаҳ мебаранд . Ин шаҳр, тақрибан 30 километр дуртар аз Бахмут аст ва пайваста мавриди ҳамла ва тирпаронӣ қарор мегирад.
Бахмут, ки аз соли 2014 дар гирдоби ҷанг аст ва ҳоло ба маркази даргириҳо дар Украина табдил ёфтааст, замоне хонаи беш аз 70 000 украинӣ буд. Ин шаҳрро, чун макони истеҳсоли намак, шароби газдор ва табиати зебояш мешинохтанд. Анна Шербак, намояндаи созмони хайриявӣ дар Украина, аз Бахмути пешина ба ёд оварда гуфт: “Шаҳри сабзу дилрабо ва зебо буд. Ҳар як кӯчаи Бахмут ғарқи гулу дарахтон буд. Як хонаи бузургеро мемонд. Хонаи иборат аз оилаи калоне, ки ҳама якдигарро дӯст медоштанд”
Тарк кардани сарзамине, ки чанд насл он ҷо зиндагӣ кардааст, барои аксарият сокинони Бахмут тасаввурнопазир буд, аммо дар ниҳоят онҳо маҷбур шуданд, фирор кунанд. Баъзеҳо ҳатто имкон наёфтанд, пайвандони дар ҷанг кушташудаи худро ба хок супоранд. Мисли Светлана, ки мегӯяд, натавонист ҷасади наздиконашро пайдо кунад. “Вақте моро тирборон карданд, ҳама чиз вайрон шуд. Барои наҷоти сагамон, ки зери харобазор монда буд, ду соат лозим омад. Аммо барои пайдо кардани ҷасади домоду ҷиянам техникаи вазнин лозим буд”. – гуфт, вай.
Дар моҳҳои охир Русия ба оҳистагӣ минтақаҳои бештари ин шаҳрро тасарруф мекунад. Мақомоти Украина мегӯянд, ҳифзи Бахмут барои нигаҳдории рӯҳияи миллат ва пирӯзии дарозмуддат аҳамияти стратегӣ дорад.
Кумакхоҳии муҳоҷир барои берун шудан аз Луҳански ишғолшуда.ВИДЕО
Муҳоҷири Қирғизистоние, ки соли гузашта барои кор аз Русия ба минтақаи ишғолшудаи Луҳанск рафтааст, акнун наметавонад ба Маскав ва аз онҷо ба Қирғизистон баргардад. Мақомоти Русия номи ӯро ба рӯйхати сиёҳ ворид кардаанд.
Агар ба мақомоти Украина таслим шавад, ба солҳои тӯлонии зиндон маҳкум мегардад. Қаблан хабарнигорони мустақил гуфта буданд, ки Русия муҳоҷирони корӣ аз Тоҷикистон, Узбекистон ва Қирғизистонро барои корҳои сохтмонӣ дар манотиқи ишғолшуда ҷалб мекунад.
Муҳоҷири қирғизистоние, ки худро Азамат муаррифӣ кард, дар суҳбат бо лоиҳаи Мигрант -медиа гуфтааст, дар наздикии гузаргоҳи Маркино, воқеъ дар марзи Русияву Украина дармондааст. Ба қавли ӯ марзбонони рус барояш иҷозаи убур аз гузаргоҳро надоданд.
"Ман пештар дар Маскав кор мекардам. Ба Луҳанск барои ба даст овардани даромади иловагӣ ва кор дар сохтмон омадем. Бачаҳое, ки ҳамроҳи ман омада буданд, бемушкил равуо доштанд. Аз сабаби он ки мӯҳлати шиносномаам ба охир мерасад, хостам тавассути Русия ба Қирғизистон баргардам. Аммо нагузоштанд ки аз сарҳад гузарам. Гуфтанд, номам дар феҳристи сиёҳ аст. Маълум шуд, ки онҳо санаи таваллуди маро нодуруст навиштаанд. Боз гуфтанд, ки бояд патент дошта бошам. Аммо барои қирғизҳо патент даркор нест. Онҳо гуфтанд, ки ман худам бояд тариқи Вазорати корҳои дохилӣ масъаларо аниқ кунам.”—гуфт, Азамат, муҳоҷири қирғиз.
Марзбонони рус ба Азамат як коғази Вазорати корҳои дохилии Русияро додаанд, ки дар он гуфта мешавад, вуруди ӯ ба қаламрави ин кишвар манъ шудааст. Ба ин муҳоҷир ҳамчунин ҳушдор дода шуд, ки дар сурати омадан ба Русия, ба ӯ ҷарима ба маблағи 300 ҳазор рубл ё иҷрои корҳои ҷамъиятӣ ва ё 4 соли зиндон таҳдид мекунад. "Ман то ҳанӯз намефаҳмам, ки чаро чунин ҳолат пеш омадааст. Ман қонуншикание накардаам.” - мегӯяд, муҳоҷири қирғиз.
Азамат аз моҳи декабри соли гузашта дар қаламрави аз сӯйи Русия ишғолшудаи Украина қарор дорад. Ба гуфтаи ин муҳоҷир, ҳамроҳ бо ӯ як гурӯҳи 30-нафараи қирғизистониён аз Русия ба Луҳанск омадаанд. Дар шаҳрҳои харобшуда онҳо ба корҳои сохтмонӣ машгул буданд, вале шартномаи расмӣ надоштанд.
Азамат афзуд: "Мо бо маслиҳати як дӯстамон омадем, бинобар ин медонистем, ки ба ёрии ширкат умед баста наметавонем. Рӯзи дуюми май мӯҳлати шиносномаи ман ба охир мерасад. Ман мехостам аз ин ҷо биравам. 20 рӯз мӯҳлат доштам. Аммо бо гузашти вақт рӯзҳо камтар мешавад. Агар мӯҳлат тамом шавад, намедонам ҳоли ман чӣ хоҳад шуд.”
Ба гуфтаи ин муҳоҷир, ӯ ба сафорати Қирғизистон дар Маскав нома навишта, кумак хостааст. Аммо аз намояндагии дипломатӣ то кунун посух нагирифтааст. Талоши хабарнигорони лоиҳаи “Мигрант медиа” ҳам барои дарёфти посухи Сафорати Қирғизистон дар робита ба ин қазия беҷавоб монд.
Ҳомиёни ҳуқуқи муҳоҷирон дар Маскав мегӯянд, роҳҳои кӯмак ба ин шаҳрванди Қирғизистонро ҷустуҷӯ доранд. Аниса Жээнбекова, ҳомии ҳуқуқи қирғизистонӣ дар суҳбат бо Озодӣ гуфт, муҳоҷирони саргардон ҳоло ду роҳ доранд.
"Якум, таслим шудан ба мақомоти Украина. Аммо дар ин ҳолат муҳоҷирро барои ҳузураш дар минтақаи ишғолшуда метавонанд 20 сол зиндонӣ кунанд. Роҳи дуюм дипломатӣ аст. Вазорати корҳои хориҷии Қирғизистон бояд аз ҷониби Русия барои берун шудан долонро дархост намоянд. То ҷое, ман медонам, чунин музокирот идома дорад. Ман бори дигар аз муҳоҷирон даъват мекунам, ки ба он ҷо нараванд. Зеро хатарнок аст. Дар ин қалмарав қонунҳои Русия амал намекунад, чунки ҳудуди кишвари дигар маҳсуб меёбад. Шумо бояд дар бораи ҳаёт ва ояндаи худ фикр кунед!” – афзуд, ҳуқуқшинос, Жеэнбекова.
То кунун омори дақиқи қирғизистониҳое, ки дар минтақаи ишғолшуда кор мекунанд, мавҷуд нест. Ин рақам шояд садҳо ва ҳатто ҳазорҳо нафарро ташкил диҳад. Ба гуфтаи ҳомиёни ҳуқуқ, бо вуҷуди хатарҳои зиёд ва ҳушдорҳои онҳо, бисёре аз муҳоҷирон то ҳол барои кор ба қаламравҳои ишғолшудаи Украина мераванад.
Русия дар ҷанг дар Украина чанд нафарро аз даст дод?
Ҳукумати Амрико мегӯяд, ба тахмини ин кишвар Русия дар ҷанг бо Украина бештар аз 20 ҳазор нафарро талаф додааст ва дар умум теъдоди қурбониёну захмиён ба 100 ҳазор кас мерасад.
Ҷон Кирби, сухангӯйи Шӯрои амнияти миллии Амрико, рӯзи 1-уми май гуфт, омори мазкур бар асоси маълумоти хадамоти ҷосусии Иёлоти Муттаҳида аст.
Марк Миллей, сардори ситоди муштараки нерӯҳои мусаллаҳи Амрико низ моҳи ноябри соли гузашта гуфт, ки дар муддати 8 моҳи ҷанг, 100 ҳазор нафар аз тарафи Русия дар Украина куштаву захмӣ шудаанд.
Омори нав баёнгари он аст, ки талафоти сарбозони Русия дар моҳҳои ахир босуръат зиёд шудааст.
Украина ба ҳуҷуми ҷавобӣ омодагӣ мегирад
Русия шаби гузашта ба Украина бо 18 мушак зарба задааст ва нерӯҳои украинӣ мегӯянд, бисёре аз онҳоро нобуд карданд. Айни замон суҳбатҳо дар бораи ба ҳамлаҳои ҷавобӣ гузаштани нерӯҳои Украина зиёдтар мешавад.
Тарки кишвар тавассути кӯҳу дарё. Фирориёнро чӣ гуна дастгир мекунанд? ВИДЕО
Роҳбалад, либоси занона ва бағоҷ
Шахсоне, ки аз хидмати ҳарбӣ мегурезанд, барои “роҳбаландон” то ду ҳазор доллар медиҳанд, вале касе барояшон кафолати сафари бехатарро намедиҳад.
Ҳуқуқдон Роман Лихачев аз як парвандаи ҷиноӣ мисол овард: “Вақте ба сарҳад наздик шуданд, роҳбалад мегӯяд, як километр дуртар дидбонгоҳи марзӣ аст ва ӯ бояд аз майдон давида гузарад. Мард розӣ намешавад. Мегӯяд, ӯро мепаронанд. Роҳбалад посух додааст, ки бале марзбонҳо мепаронанд, вале ба эҳтимоли зиёд тирҳо намерасанд, зеро ин масъала бо онҳо мувофиқа шудааст. Ва мард ночор ҳам пул додаву ҳам ҷони худро дар хатар монда аз майдон давида мегузарад.”
Дар аксҳое, ки дар гӯшаҳои мухталифи ҷаҳон нашр мешаванд, ҳамватанони синни даъватиро мебинем, ки ҳаққи ба таъхир андохтани хидматро надоранд, вале ба ҳар роҳе ба хориҷ рафтаанд.
Баъзеҳо барои фирор аз артиш пӯшидани либоси занона ё ҳангоми гузаштан аз сарҳад пинҳон шудан дар бағоҷи мошинро интихоб карданд. Аз чашми марзбонон дур намонданд. Чунин ҳолатҳо асосан дар оғози ҳамлаи васеъмиқёс сабт мешуданд.
Баъдан сохтакорӣ намудани ҳуҷҷатҳои коммисариати ҳарбӣ рӯи кор омад. Барои мисол, дар аввали имсол маъмурони интизомӣ як гурӯҳ аз пизишконеро боздошт карданд, ки ба фурӯши шаҳодатномаҳо машғул буданд.
Як намояндаи Хадамоти марзбонии Украина гуфт, "шахсони сини даъват бо пардохтани аз 5 то 10 ҳазор доллар бо ҳуҷҷатҳои комилан қонунӣ кишварро тарк мекарданд. Дар умум боздоштшудаҳо аз ин роҳи ғайриқонунӣ ба беш аз 30 нафар барои рафтан ба хориҷа мусоидат намудаанд.”
Таҳсил дар хориҷа?
Роман Лихачев мегӯяд, "бо дарназардошти он ки бештари роҳҳои ғайриқонунӣ ошкору пешгирӣ мешаванд, талабот мемонад, нарх низ торафт боло меравад."
Феълан шабакаҳои интернетӣ аз эълонҳое ба мисли пешниҳоди ҳуҷҷат барои дохил шудан ба донишгоҳҳои хориҷӣ, ҳамроҳии маъюбон ё издивоҷи қалбакӣ бо модари се фарзанди хурдсол пур шудааст. Мақомоти интизомӣ чунин пешниҳодҳоро дар бозори сиёҳ фаъолона назорат мебаранд. Як роҳи дигар тавассути низоми “Шлях” аст. Он ба мардони синни сарбозӣ, ки ёрии башардӯстона ё дору мебаранд, имкон медиҳад, то шаст рӯз аз кишвар берун раванд.
"Агар шахс ризокор аст ва ба ҷузъу томҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Украина ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ кумак мекунад, дақиқ ҷавоб медиҳад, ки дафъаи гузашта бо кадом мақсад рафтааст. Ё бо кадом ҳадаф ӯ ҳоло ба хориҷа меравад ва барои муҳофизони Украина чӣ меорад,” – Андрей Демченко, намояндаи Хадамоти марзбонии Украина.
Аммо ба гуфтаи ҳуқуқшиносон ҳанӯз ҳам шахсоне ёфт мешаванд, ки аз чунин иҷозатномаҳо суистифода мекунанд. Роман Лихачев гуфт: "То ба ҳол омори дақиқе нест, ки чанд нафар тавассути системаи Шлях рафтаанд ва чанд нафари онҳо баргаштаанд. Мо дар аксҳое, ки дар гӯшаҳои мухталифи ҷаҳон нашр мешаванд, ҳамватанони синни даъватиро мебинем, ки ҳаққи ба таъхир андохтани хидматро надоранд, вале ба ҳар роҳе ба хориҷ рафтаанд."
Ба қавли марзбонон, аз оғози ҳамлаи васеъмиқёс, беш аз 11 ҳазор нафарро ҳангоми кӯшиши фирор аз Украина тариқи роҳҳои ғайриқонунӣ дастгир кардаанд. Зиёда аз чаҳор ҳазор нафар афроди синни даъватӣ талош намудаанд, ки бо ҳуҷҷатҳои қалбакӣ аз назорати сарҳадӣ гузаранд. Дар ҳамин ҳол, ҷарима барои ғайриқонунӣ гузаштан аз марз то 8500 гривна ё 230 долларро ташкил медиҳад.
Муовини раиси пулиси миллии Украина Максим Сутскиридзе мегӯяд, "ин қонуншиканӣ бояд ҷазои ҷиноӣ дошта бошад. Айни замон танҳо ҷавобгарии маъмурӣ аст. Фикр мекунам, дар ин замони барои давлат муҳим ин кофӣ нест."
Ҳоло маълум нест, ки чӣ теъдод аз шаҳрвандони Украина бо роҳи ғайриқонунӣ кишварро тарк кардаанд, вале онҳо бо гузаштани се моҳ аз мӯҳлати қонуншикании маъмурӣ бе мушкил метавонанд ба ватан баргарданд.
Қонуни нави даъват ба артиши Русия чӣ оқибат дорад? ВИДЕО
Вакилони порлумони Русия тағйирот ба чанд қонун дар мавриди даъват ба артишро қабул карданд ва Владимир Путин, президенти ин кишвар низ онҳоро имзо кард.
Бандҳои наве, ки рӯзи 11-уми апрел бо тағйирот ба қонунҳо ворид шуданд, аз хидмати ҳарбӣ канораҷӯӣ кардани мардонро дар Русия тақрибан номумкин хоҳад кард.
Қонун талаб мекунад, ки даъватномаҳо ба гунаи электронӣ ба воситаи портали хадамоти давлатӣ пешниҳод карда шаванд.
Баъзе коршиносони соҳаи ҳуқуқи инсон мегӯянд, қонунҳои нав хилофи сарқонуни Русия ҳастанд.
Сергей Кривенко, ҳомии ҳуқуқи инсон мегӯяд, бар асоси ин тағйирот ниҳодҳои давлатӣ бе иҷозат маълумот дар бораи ҷавонони синни хидмат ба артишро ҷамъоварӣ мекунанд. “Ин кор муқаррароти марбут ба маълумоти шахсӣ дар конститутсияро вайрон мекунад, зеро ҳеҷ кас наметавонад маълумоти шахсии одамонро бе розигии худи онҳо ҷамъоварӣ кунад,”—гуфт ӯ.
Видеоро инҷо бинед:
Тибқи омори Кремл, аз замони эълони сафарбаркунии умумимиллӣ дар охири моҳи сентябри соли 2022, тақрибан 300 000 мард ба ҷанг дар Украина даъват шудаанд.
Дар ҳамин ҳол, нашрияи “Forbes Russia” менависад, шояд 700 000 нафари дигар барои нарафтан ба ҷанг Русияро тарк кардаанд.
Изабела Табаровский, коршиноси низомӣ мегӯяд, "одамон ҷанг кардан намехоҳанд ва онҳо намехоҳанд, ҷони худро дар ҷанге, ки дар борааш кам медонанд ва ё ҳеҷ чиз намедонанд, аз даст бидиҳанд.”
Бар асоси қонуни нав, мардони ӯҳдадори хидмати ҳарбӣ то замоне ки ба комиссариат ҳозир нашаванд, ҳаққи берун рафтан аз кишварро надоранд. Ҳозир нашудан дар давоми 20 рӯз дар пай ҷарима, манъи истифодаи шаҳодатномаи ронандагӣ ва гирифтани қарзи бонкиро дорад. Ҳамчунин фурӯш ё хариди амволи ғайриманқул низ номумкин мешавад.
Дмитрий Песков, сухангӯи Кремл дар як изҳороти расмӣ гуфт, бо ислоҳи қонун шеваи даъват ба артишро осонтар карданд.
“Вақте амалиёти махсуси ҳарбӣ оғоз шуд, ману шумо дидем, ки дар баъзе комиссариатҳои мо бесарусомонӣ ҷой дорад. Ҳадафи ин ташаббуси қонунгузорӣ маҳз ҳамин аст: ба тартиб даровардан ва барои шаҳрвандон замонавӣ, муассир ва қулай гардонидани он мебошад.”
Аммо ҳомиёни ҳуқуқи инсон, ба мисли Крёнко, бо ин иддао розӣ нестанд.
"Ин дурӯғи рӯирост аст. Агар онҳо мехостанд, ки низоми даъвати артишро навсозӣ кунанд, метавонистанд ин корро дар замони осоишта анҷом диҳанд. Зеро дар ин бора ҳукумат аз солҳои 90-ум, аз замоне, ки ба рақамисозии коркарди ҳуҷҷатҳо шурӯъ кардааст, суҳбат мекунад,“—гуфт, Крёнко.
Гурез аз хидмат дар артиш бо афзоиши талафоти Русия зиёд шудааст. Таҳлилгарони Маркази мутолеъоти стратегӣ ва байнулмилалии мақарраш дар Вашингтон бар ин назаранд, ки аз замони оғози ҳамла дар Украина дастикам 200 000 сарбози рус маҷрӯҳ ё кушта шудаанд.
Украина пешниҳоди Ироқро барои миёнравӣ байни Киев ва Маскав рад кард
Вазири корҳои хориҷии Украина рӯзи душанбеи 17-уми апрел дар сафар ба Бағдод пешниҳоди ҳукумати Ироқ барои миёнҷигарӣ байни Киев ва Маскавро рад кард. Ин аввалин сафари як вазири корҳои хориҷии Украина ба Ироқ дар 15 соли ахир аст.
Дмитро Кулеба таъкид кард, ки фақат ба шарти хуруҷи комили ҳама нерӯҳои Русия аз қаламрави Украина, кишвараш омода аст гуфтугӯҳои сулҳро оғоз кунад.
Фуод Ҳусейн, ҳамтои ироқии оқои Кулеба бо ишора ба таҷрибаҳои Ироқ дар заминаи ҷанг ва бӯҳрон ёддоварӣ кард, ки ҳукумати ин кишвар дар гузашта низ мизбон ва миёнарави гуфтугӯ байни "тарафҳои ба ҳам душман", аз ҷумла, Эрон ва Арабистони Саудӣ будааст.
Вазири корҳои хориҷии Ироқ дар нишасти хабарии муштарак бо ҳамтои украинии худ афзуд, "Бағдод дар заминаи гуфтугӯ байни кишварҳои даргир таҷриба дорад ва ҳозир аст ба гуфтугӯҳои сулҳ кӯмак кунад. Идомаи ҷанг на фақат барои ду кишвар (Русия ва Украина), балки барои тамоми ҷаҳон хатарнок аст".
Ироқ мисли бисёре аз кишварҳои Ховари Миёна ба содироти ғалладона аз Украина ва Русия вобаста аст ва аз замони оғози ҷанг қимати маводи ғизо дар ин кишвар низ афзоиш ёфтааст.
Дмитро Кулеба гуфт, Ироқ кишваре аст, ки метавонад ба барқарории тамос кӯмак кунад, вале калонтарин монеи сулҳ, идомаи ҳамлаи низомии Русия аст. Ин мақоми украинӣ афзуд, "Русия бояд як воқеияти оддиро қабул кунад ва он қатъи ҷанг ва бурунрафти комил аз қаламрави Украина аст".
Вазири корҳои хориҷии Украина бо вуҷуди радди пешниҳоди Бағдод барои миёнҷигарӣ хотирнишон кард, ки Киев хоҳони рушди робитаҳо бо Ироқ аст ва сафари рӯзи душанбе ба Бағдод "бахше аз талошҳо барои муносибатҳо дар шароити нав мебошад".
Шарти Маскав барои оғози музокирот ин аст, ки чаҳор вилояти Украина, ки нерӯҳои Русияро онро тасарруф кардаанд, ҳамчун қаламрави Русия пазируфта шаванд. Давоми як соли ҷанг Русия вилоятҳои Донетск, Луганск, Херсон ва Запорожеи Украинаро аз худ кардааст.
Ҷомеаи байналмилалӣ ин иқдоми Русияро ба расмият нашинохтааст ва Киев онро таҷовуз ба тамомияти арзӣ ва истиқлоли Украина медонад.
Зеленский садҳо шаҳрванди Русия ва Украинаро таҳрим кард
Владимир Зеленский, бо имзои як фармон зидди садҳо шаҳрванди Русия, Украина ва Белорусия таҳрим ҷорӣ кард. Санади мазкур дар сайти президенти Украина нашр шудааст.
Ба феҳрасти аввали афроди таҳримшуда исми 87 нафар аз ҷумла, варзишгарону ғолибони мусобиқаҳои ҷаҳонӣ мисли Светлана Хоркина, қаҳрамони дукаратаи олимпӣ оид ба гимнастикаи варзишӣ, Игор Акинфеев, собиқ дарвозабони тими миллии футболи Русия ва ҳоккейбоз Александр Кожевников шомил шудаанд.
Ҳамчунин бар зидди духтари вазири мудофиаи Русия, президенти Федератсияи триатлон, Ксения Шойгу ҳам дар Украина маҳдудият ҷорӣ кардаанд.
Бастаи дуввуми таҳримҳои Украина 351 шахси воқеӣ ва 254 шахси ҳуқуқиро фаро мегирад. Дар баробари чандин ширкати технологӣ ва рақамии Русия, Зеленский ҳамчунин зидди ширкати русии VK ва "Яндекс" ҳам маҳдудият ҷорӣ кард.
Аз оғози ҳамлаи Русия ба Украина, кишварҳои Иттиҳоди Аврупо ва ИМА алайҳи садҳо шаҳрванди Русия ба вижа мансабдорону наздикони онҳо, ки аз таҷовузи Маскав ба Киев пуштибонӣ мекунанд, таҳрим ҷорӣ кардааст.
Идомаи набардҳо дар Бахмути Украина
Низомиёни Украина мегӯянд, набардҳо дар гирду атрофи шаҳри шарқии Бахмут идома доранд. Ба қавли онҳо дар 24 соати гузашта, беш аз 40 ҳамлаи нерӯҳои Русия ба ақиб партофта шуд.
Субҳи 7-уми апрел Ситоди кулли нерӯҳои Украина хабар дод, ки бархӯрдҳо дар канори шаҳрҳои Лиман, Бахмут, Авдеевка ва Мариинка ҷараён доранд.
Дар ҳамин ҳол ҳукумати ИМА ифшо шудани маълумот дар бораи нақшаҳои ирсоли кумакҳои низомии Амрико ва НАТО барои ҳамлаи Украинаро таҳқиқ мекунад. Шоми 6-уми апрел сухангӯйи вазорати мудофиаи ИМА Сабрина Сингҳ гуфт, Вашингтон нашри маълумоти пинҳонӣ дар бораи интиқоли силоҳ ба Украина ва иттилои махфӣ дар бораи баталиёнҳои Украинаро таҳқиқ мекунад.
Коршиносони низомӣ мегӯянд, зоҳиран, баъзе санадҳо таҳрир шуда, аз ҷумла хисороти ҷониби украинӣ бештар ва хисороти ҷониби Русия камтар нишон дода шудааст.
"Гуфтам, ба он ҷо нарав, эҳтимоли зинда баргаштан кам аст" ВИДЕО
Дар бештар аз як соли ҷанг дар Украина садҳо зодаи Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистону Узбекистонро тавассути созмони низомии "Вагнер" аз Русия ба майдони набард бурдаанд. Баъзе аз онҳо зиндонӣ буданд. То ин дам тобути чанд нафар дастрас шуда, баъзе беному нишон гаштаанд. Ба мисли Хушнудбек аз Узбекистон, ки зинда ё мурда буданаш маълум нест.
Бародараш, Дилшодбек, мегӯяд, ӯ ба гуноҳи куштор 8 сол аз озодӣ маҳрум шуда буд ва аз зиндони рақами ҳафти Красноярск ба ҷанг бурда шудааст. Модари яке аз маҳбусон ба Дилшодбек расондааст, ки бародараш ба ҷанг рафта.
"Маоши ӯро мегирем, фикр мекунем, зинда аст"
Дилшодбек мегӯяд, "телефонӣ аз бародарам пурсидам, ки оё гапи зан ҳақиқат дорад? Ӯ гуфт, "дурӯғ аст, бовар накун, ман хубам." Баъд телефонро хомӯш кард. Тахмин кардам, ки ба Украина рафтааст. Доим тавассути як рақам занг мезад. Ба он пул мегузарондам, то бе мушкил тамос гирад. Чанде пеш як мард занг зад ва гуфт, дар маҳбас ҳамроҳи бародарам буд, аммо дигар пул нагузаронам. Гуфт, Хушнудбек нест ва дигар аз ин рақам занг намезанад."
Дар зиндони "Арейское" дар Красноярск шахсонеро нигоҳ медоранд, ки такроран ҷиноятҳои вазнин кардаанд. Ба гуфтаи ҳомии ҳуқуқи башари Русия, Иван Асташин, созмони "Вагнер" тавонистааст, 150 маҳбуси ин зиндонро ба ҷанг дар Украина барад.
Иттилоъ дар бораи ҳузури бевоситаи Евгений Пригожин, мудири созмони “Вагнер” ва яке аз шахсони наздик ба раисҷумҳури Русия, дар ҷалби маҳбусон дар чаҳор зиндони Красноярск тасдиқ шудааст. Муассиси "Вагнер" моҳи ноябри соли 2022 ба маҳбасҳои минтақа сафар кард.
Хабарнигори бахши узбекии Радиои Озодӣ бо зане суҳбат кард, ки писараш ҳамроҳи Хушнудбек ба ҷанги Украина рафтааст.
Хонум Лилия гуфт, "онҳо аз моҳи ноябр боз дар Украина ҳастанд. Ҳамаашон дар Авдеевка ҳастанд. Писарам баъди захмӣ шудан аз шифохона занг зад ва гуфт, "ба мо ваъда доданд, ки ба зудӣ ба Русия мебаранд. Муҳлати қарордоди мо ба охир мерасад ва 7-уми май дар хона хоҳем буд." Пас аз муолиҷа дубора ба ҷанг фиристоданд. Мо маоши ӯро гирифта истодаем, барои ҳамин, фикр мекунем, зинда аст."
"Бародарам ба ман гуфт, ба ҷанг намеравад"
Дилшодбек мегӯяд, зиёд кӯшиш кард, монеи рафтани бародараш ба Украина шавад, аммо бенатиҷа.
"Телефонӣ гуфтам, ки ба он ҷо нарав, эҳтимоли зинда баргаштан кам аст. Агар баргардӣ ҳам, дар Узбекистон туро ҷазо хоҳанд дод. Аз 5 то 10 сол зиндон. Ту дар кишвари дигар адои ҷазо мекунӣ, боз ба ин ҷо омада ба зиндон меравӣ? Аз ҳашт сол ҳафт сол мондааст, вақт зуд мегузарад, ба Украина нарав. Бародарам ба ман гуфт, ба ҷанг намеравад."
Ҳоло пайвандони Хушнудбек дар бораи зинда ё мурда буданаш хабар надоранд. Шахсе ба номи Сергей, ки эҳтимол ба ҷалби маҳбусони минтақаи Красноярск ба сафи "Вагнер" машғул аст, дар суҳбати кӯтоҳе ба пайвандони Хушнудбек гуфтааст, номи ӯ дар рӯйхати кушташудаҳо нест.
Дар айни замон, бино ба иттилои ҳомиёни ҳуқуқ, аз охири соли гузашта мулоқоти маҳбусон бо наздикон дар зиндонҳои Русия маҳдуд шудааст.
Ба қавли онҳо, “вагнериҳо” барои иштирок дар ҷанги Украина маҳбусонеро, ки аз рӯйи моддаҳои сиёсии “хиёнат ба ватан”, “терроризм” ва ё “экстримизм” зиндонӣ шудаанд, ҷалб намекунанд. Ҳомиёни ҳуқуқ вақтҳои охир аз ҷалби занон аз маҳбасҳои Русия ба ҷанг дар Украина хабар медиҳанд.
Блогери тарафдори Путин дар таркиши Санкт-Петербург кушта шуд
Вазорати корҳои дохилии Русия рӯзи 2-юми апрел эълон кард, ки дар таркиши қаҳвахонаи Street Food Bar №1 дар Санкт-Петербург блогнависи ҳарбӣ Максим Фомин (бо тахаллуси Владлен Татарский) ба ҳалокат расид. Вазорат дар баёнияе гуфт, 16 нафари дигар захмӣ шуданд.
Ин дар ҳоле аст, ки хабаргузории давлатии РИА Новости аз захмӣ шудани 25 нафар хабар дод, ки 19 нафари онҳо ба бемористон интиқол ёфтанд.
Мақомоти Русия ба хабаргузориҳо гуфтаанд, ҳадафи таркиш маҳз Татарский буд. Бомбаи худсохт дохили тандиси хурде пинҳон карда шуда буд, ки ба Татарский тақдим гардид.
Хабаргузории русии РИА Новости ба нақл аз як "манбаи огоҳ" навишт, "як духтар" эҳтимол бомбаро ба дохили қаҳвахона овард. Ин манбаъ афзуд, "дар халта тандис ё муҷассамае буд, ки ҳадя ба Татарский буд".
Татарский дар гузашта дар ҳайати нерӯҳои низомии рӯ ба Русия дар Донбасс ҷангида буд ва дар бораи ҷанги Русия дар Украина гузориш медод. Расонаҳои Украина Татарскийро мубаллиғи Кремл меномиданд. Ба гузориши расонаҳои Русия, дар шаби эҷодии Татарский дар Петербург наздик ба 100 кас иштирок дошт.
Кумитаи тафтишотии Русия эълон кард, ки таҳқиқотро дар бораи таркиш оғоз кардааст. Додситони Санкт-Петербург ҳам аз оғози таҳқиқот дар бораи ин таркиш хабар дод.
Мария Захарова, сухангӯи Вазорати корҳои хориҷии Русия, таркишро маҳкум кард ва иддао намуд, ки блогнависоне ба монанди Татарский "мудофеони ҳақиқат" ҳастанд.
Як мақоми дастнишондаи Русия дар Донбасс бидуни онки далел ва санаде пешниҳод кунад, Украинаро ба даст доштан дар ҳодиса муттаҳам кард. Денис Пушинин гуфт, "ӯ (Татарский) ба таври фоҷеавӣ кушта шуд. Террористҳо наметавонанд ғайр аз ин анҷом диҳанд".
Михаил Подоляк, мушовири раиси ҷумҳури Украина, аз "терроризми дохилӣ" дар Русия сухан гуфт ва дар паёме дар Твиттер навишт, "тортанакҳо дар кӯза якдигарро мехӯранд".
Татарский, ки номи аслии ӯ Максим Фомин буд, дар "Телеграм" беш аз 560 ҳазор пайрав дошта, яке аз таъсиргузортарин блогерҳои низомии Русия буд ва аз ҷанги ин кишвар дар Украина пуштибонӣ мекард. Ӯ аз оғози ҳамлаи Русия ба Украина бо пешниҳоди таҳлилҳояш дар бораи ин ҷанг, тавсияҳоеро ба вижа ба касоне, ки ба ҷабҳа басеҷ шуда буданд, ироа мекард.
Аз замони оғози ҷанги Украина, сӯхтору таркишҳои гуногун дар дохили Русия рух додааст, ки ҳанӯз пайванди онҳо бо ин ҷанг маълум нест. Агар ҳадафи бамбгузорӣ фақат блогнависи низомӣ бошад, ин дувумин террори муртабит ба ҷанг дар хоки Русия хоҳад буд.
Ниҳодҳои амниятии Русия тобистони гузашта хадамоти кашфи Украинаро муттаҳам карданд, ки Даря Дугин, духтари Александр Дугин, файласуфи наздик ба Путинро дар таркиши як мошин куштааст. Украина даст доштанашро дар таркиш рад кард.
"Шаҳр дигар амн нест, вазъ бадтар мешавад" ВИДЕО
Зиндагии сокинони Часов Яр зери садои тир мегузарад. Ин шаҳр дар 10-километрии ғарби Бахмут ҷойгир аст. Макони задухӯрди нерӯҳои Русия ва Украина. Пеш аз ҳамлаи Русия дар ин ҷо тақрибан 14 ҳазор кас мезист, ҳоло бисёр кам монда.
Наталя, яке аз сокинони Часов Яр нафақаашро интизор аст. “Пештар Вазъият чандон бад набуд. Ҳоло тамоман ҳезум намонд. Мо дар фикри рафтан ҳастем,” – мегӯяд ӯ.
Дар шаҳри Краматорск, воқеъ дар ғарби Бахмут, низ вазъ беҳтар нест. Барқу алоқа дастрас аст ва мағозаҳо кор мекунанд, аммо тирпаронӣ ҳам ҷой дорад.
Лилия, сокини Краматорск, гуфт, “чанд шаб пеш моро шаш бор соати 3-и шаб ва ду бор соати 4-и субҳ тирборон карданд.”
Ихтиёриёни маҳаллӣ аз созмони “Фариштаҳои наҷот” барои кӯчондани мардум аз Краматорск ба ғарби Украина мусофирбар овардаанд. Евгений Павенко мегӯяд, ҳашт созмони дигари ғайритиҷоратӣ низ бо ҷамъоварии хайрия аз саросари ҷаҳон барои берун бурдани сокинон ёрӣ медиҳанд.
Павенко гуфт, “аз ҳама ҷо кумак меояд. Хешовандонам дар Амрико низ ба ман дасти ёрӣ дароз карданд. Бо ин пул мо барои паноҳҷӯён телефону пойафзол ва хӯрок мехарем.”
Ҷияни Евгений, Алина Павенко-Кириченко, замоне бо волидонаш ба Амрико кӯчид, ки ҳашт сол дошт. Вақте Русия ба Украина ҳамла кард, ба ҷамъоварии пул ва хайрия барои мардуми Краматорск оғоз намуд.
Алина мегӯяд, “оилаҳо дар Амрико пайваста мегуфтанд, ки бояд онҷоро тарк кунанд. Дар ҷавоб мегуфтанд, ба ҳеч куҷо намераванд. Фикр кардем, ки ҳама чиз хуб аст ва онҳо мехоҳанд, ба дигарон мадад расонанд, вале ҳоло худашон ба дастгирии мо ниёз доранд.”
Анна ба умеди кӯчонда шудан ба макони амн бо фарзандонаш ба Краматорск омадааст. “Шаҳр дигар бехатар нест, рӯз аз рӯз бадтар мешавад. Хонаи мо аз мушак каме зарар дид. Ҳаво сард аст, газ нест ва хӯрокро мебояд дар берун ва дар алов пухт,” – мегӯяд ӯ.
Автобусе, ки аз ҷониби ихтиёриён ташкил шудааст, сокинонро аз Краматорск ва шаҳрҳои гирду атрофи он ба Днепр ва Киев мебарад. Онҳо умед доранд, ки дар макони нав сарпаноҳ ёфта, зиндагии амну ороме хоҳанд дошт.
Видеоро дар инҷо бинед:
Набарди сахт барои Бахмут. Украина ва Русия аз "вазъи мушкил" гуфтанд
Фармондеҳони Украина ва Русия вазъро дар Бахмут “мушкил” номиданд. Ҷанги ду тараф барои зери назорат гирифтани ин шаҳр дар вилояти шарқии Донетск ҳафтаҳо боз ҷараён дорад.
Нерӯҳои Украина рӯзи 13-уми март гуфтанд, дар 24 соати гузашта чанд мавҷи ҳамлаҳои Русияро дар Бахмут ва атрофи он зада баргардонданд.
Ситоди кулли нерӯҳои мусаллаҳи Украина дар гузорише гуфт, “рӯзи гузашта нерӯҳои мо 102 ҳамлаи душманро зада баргардонд.”
Бино ба ин гузориш, бо вуҷуди “талафоти қобили мулоҳиза” нерӯҳои Русия ба ҳамлаи пайиҳами худ идома медиҳанд.
Ситоди кулли артиши Украина мегӯяд, дар чанд минтақаи дигари атрофи Бахмут – Лиман, Авдиевка, Марйинка ва Шахтёрск – даргириҳои сахт идома дорад.
Ҷудо аз ин, фармондеҳи нерӯҳои заминии Украина генерал Александр Сирский рӯзи 13-уми март гуфт, “вазъият дар атрофи Бахмут мушкил мемонад”.
Сирский дар паёме дар Telegram навишт, нерӯҳои украинӣ дар Бахмут ба ҳамлаҳои пайвастаи зархаридони ширкати хусусии “Вагнер”-и Русия, ки борҳо кӯшиши расидан ба маркази шаҳрро доштанд, дучор шудаанд. “Кӯшишҳои душман барои забти шаҳр бо тӯпу тонкҳо рафъ карда мешаванд,” -- гуфт Сирский.
ТАСС, хабаргузории давлатии Русия, рӯзи 12-уми март аз қавли Евгений Пригожин, раиси созмони низомии "Вагнер", навишт, артиши Украина ба Бахмут “захираҳои зиёд” мефиристад.
“Вазъият дар Бахмут душвор аст, бисёр душвор... Ҳар қадаре, ки ба маркази шаҳр наздик шавем, ҳамон андоза шиддати ҷанг меафзояд,” – афзудааст ӯ.
Иддаои ҳарду ҷонибро мустақилона тасдиқ кардан имкон надорад, аммо таҳлилгарони низомӣ мегӯянд, ҳам Русия ва ҳам Украина талафоти зиёд додаанд.
Вазорати дифои Бритониё рӯзи 13-уми март гуфт, Пригожин, ки дар ҷанг аз нерӯи маҳбусон истифода мекард, ба далели “бигӯ-магӯ” бо Вазорати дифои Русия, эҳтимол аз ҷалби зиндониён маҳрум шудааст.
Дар гузориши истихбороти низомии Бритониё гуфта мешавад, “агар ин вазъ идома кунад, Пригожин эҳтимол маҷбур мешавад, миқёс ва ё шиддати амалиёти “Вагнер”-ро дар Украина коҳиш бидиҳад.” Дар гузориш омадааст, тибқи тахминҳои ҷониби Бритониё, “тақрибан нисфи маҳбусоне, ки “Вагнер” дар Украина ҷойгир карда буд, эҳтимол кушта шудаанд.”
То кунун ҷасади беш аз даҳ зиндонии тоҷикро, ки низ дар Русия зиндонӣ, вале дар Украина кушта шудаанд, ба ватан оварданд. Қабри як нафари онҳоро дар яке аз оромгоҳҳои Маскав ёфтанд.
Артиши Украина гуфт, 1090 сарбози дигари Русияро куштааст
Артиши Украина рӯзи 12-уми март иддао кард, ки ҷониби Русия дар 24 соати гузашта 1090 сарбози худро аз даст дод.
Набарди ду тараф барои зери назорат гирифтани шаҳри Бахмут идома дорад.
Ситоди кулли нерӯҳои Украина рӯзи якшанбе дар изҳороте гуфт, ҳашт тонки Русияро низ нобуд карданд.
Радиои Озодӣ наметавонад, мустақилона рақамҳоро тасдиқ кунад, аммо истихбороти низомии Бритониё ва таҳлилгарони ғарбӣ муътақиданд, ки ҷониби Русия дар талоши муҳосира ва ишғоли Бахмут талафоти зиёд дод.
Артиши Украина рӯзи 12-уми март ҳушдор дод, ки эҳтимоли зарбаҳои мушакӣ дар саросари кишвар "баланд" мемонад.
Дар он гуфта шудааст, ки бар асари тирборони нерӯҳои Русия ба як иншооти ғайринизомӣ дар Херсон ду кас кушта шуд ва се нафари дигар захмӣ гардид.
Аз он пеш раиси маъмурияти Херсон Александр Прокудин гуфт, ки рӯзи 11-уми март бар асари бомбаборони Русия се нафар ҷон бохт.
Mediazona, як расонаи мустақил ва зидди Путин, рӯзи 11-уми март гуфт, тибқи ҳисобҳои он, дар ду ҳафтаи охир 1638 сарбози Русия ва зархаридони “Вагнер” дар Украина кушта шудаанд.
Гуфтугӯ