Таркиш дар садди обанбори нерӯгоҳи Каховская дар дарёи Дпепр дар вилояти Херсони Украина, ки хатти пеши ҷабҳаи ҷанги байни Украина ва Русия аст, боиси сарозери ҳаҷми зиёди об дар ин минтақаи ҷангӣ шуд ва мардуми деҳот фирор кардаанд.

Украина ва муттаҳидони ғарбии он рӯзи сешанбе Русияро ба таркиш дар ин садд муттаҳам ва онро як ҷинояти ҷангии барқасдона хонданд. Ин нерӯгоҳи барқӣ-обӣ, таъминкунандаи барқ дар минтақаҳои зери ишғоли Русия аст.

Украина мегӯяд, ки тахриби ин садд метавонад нерӯгоҳи ҳастаии Запорожеро бо таҳдидҳои ҷиддӣ рӯбарӯ кунад.

Владимир Зеленский, раиси ҷумҳури Украина рӯзи сешанбе як нишасти изтирорӣ бо мушовирони худ барои баррасии паёмадҳои ин ҳодиса баргузор кард.

Ба гуфтаи Алексей Данилов, дабири Шӯрои амнияти Украина, Владимир Зеленский масъулини Шӯрои амният ва Вазорати дифоъро ҳам барои баррасии мавзӯъ даъват карда буд.

Дафтари раёсати ҷумҳури Русия нерӯҳои украиниро ба тахриби ин садд муттаҳам карда, гуфтааст, ки ҳадаф аз ин иқдом, ба дигар сӯ бурдани афкори умумӣ аз "шикасти зиддиҳамлаҳо"-и Украина ба мавзеъҳои артиши Русия аст.

Бархе аз мақомоти Русия низ иддао кардаанд, ки садди обанбори нерӯгоҳи Каховская худ ба худ таркидааст.

Конвенсияи Женева ба таври ошкор ҳадаф қарор додани саддҳо дар замони ҷангро манъ кардааст, зеро ғайринизомиён дар маърази хатар қарор мегиранд.

Раҳбарии украинии Херсон дастури берун рафтани мардум аз хонаҳояшон дар атрофи саддро дод ва гуфт, дар панҷ соати аввал аз кандани шудани садд, сатҳи он ба марҳилаи хатарноки афзоиш меёбад. Ин минтақа дар ихтиёри Русия аст.

Ба гузориши хабаргузориҳо, дастикам ҳаштод шаҳрак ва деҳа дар атрофи садд дар хатари фаврӣ қарор доранд ва берун бурдани мардум аз деҳаҳои атроф оғоз шудааст. Хабаргузории русии ТАСС низ ба нақл аз шоҳидони айнӣ эълом кард, ки дар ду соати аввали пас аз канда шудани шудани садд, об то панҷ метр боло омад ва ҷазираҳои хурдро дар минтақаи Дпепр об фаро гирифт.

Оҷонси ҳастаии Украина низ дар баёнияе эълон кард, ки вайронии садд таҳдиде барои нерӯгоҳи Заропоже ба шумор меравад. Оби садд омили фаъолияти системаи хунуккунандаи ин нерӯгоҳи ҳастаӣ аст, ки аз нахустин ҳафтаҳои ҷанги Русия дар Украина ба ишғоли артиши Русия даромад, аммо ҳамчунон аз сӯи мутахассисони украинӣ идора мешавад.

Мақомоти Украина аз оғози ишғоли Херсон аз паёмадҳои эҳтимолии осеб дидани садди обанбори нерӯгоҳи Каховская ҳушдор дода ва гуфта буданд, хуруҷи 18 миллион метри мукааб оби захирашуда дар садд метавонад вайронӣ дар шаҳрҳо ва минтақаҳои атроф ба миён орад.

Владимир Зеленский, раиси ҷумҳури Украина охири соли гузашта пешбинӣ карда буд, ки русҳо саранҷом ин саддро метарконанд. Ӯ ҳамон замон аз Ғарб хоста буд, то бо фишор бар Русия, монеи вайронии садд шаванд.

Хабаргузории русии ТАСС ба нақл аз мақомоти ин кишвар эълон кард, ки нерӯгоҳи Запороже ба ҳеҷ хатаре рӯбарӯ нест. Ҳамзамон Русия иттиҳоми барқасдона вайрон кардани саддро рад карда ва гуфтааст, ки рахнашавӣ бар асари боронҳои зиёд дар минтақаҳои атрофи он рух додааст.

Ин садд яке аз шаш садд дар болои дарёи Днепр, аммо асоситарин онҳо ба шумор меравад. Баландии он 30 метр ва дарозии он беш аз се километр аст ва 67 сол пеш дар замони ҳукумати Шӯравӣ сохта шуд. Ин садд дар таъмин оби мардуми минтақа ва ҳамчунин оби сокинони нимҷазираи Қрим, ки он низ аз 9 сол пеш аз сӯи Русия ишғол шуд, аҳамияти калон дорад.

Садди обанбори нерӯгоҳи Каховская дар вилояти Херсони Украина рахна шудааст.

Сокинонро аз минтақаҳое, ки эҳтимоли омадани оби зиёд вуҷуд дорад, мекӯчонанд.

Ба яке аз фарзияҳо, садди нерӯгоҳ, ки зери назорати нерӯҳои Русия аст, тарконда шудааст.

Сабаби дигари рахнашавии сад(д) харобиҳое гуфта мешавад, ки пештар ба миён омада буданд.

Ҳар ду ҷониби ҷанг дар рух додани ҳодиса якдигарро муттаҳам мекунанд.

Фармондеҳии фаврии нерӯҳои украинии "Ҷануб" дар саҳифаи худ дар шабакаи иҷтимоии Фейсбук навишт, ки садди нерӯгоҳро низомиёни Русия тарконданд.

Даря Заривна, мушовири раиси дастгоҳи раисҷумҳури Украина гуфт, садди нерӯгоҳ бо ҳадафи халалдор кардани ҳамлаҳои ҷавобии Киев тарконда шуд.

Владимир Леонтев, ки аз сӯи Русия раиси ноҳияи Каховская таъин гаштааст, гуфт, сад(д) дар натиҷаи зарбаҳои шабонаи Украина вайрон шуд. Ба гуфтаи ӯ, имкони барқарорсозии он дигар вуҷуд надорад.

Президенти Украина Владимир Зеленский ҳанӯз моҳи октябри соли гузашта гуфта буд, ки тибқи маълумоти дарёфтии онҳо, низомиёни Русия сарбанди нерӯгоҳи барқи обии Каховскаяро дар вилояти Херсони ин кишвар минагузорӣ кардаанд.

"Мо маълумот дорем, ки террористҳои рус сарбанд ва агрегатҳои нерӯгоҳи Каховскаяро минагузорӣ кардаанд. Ин яке аз иншооти бузурги энергетикӣ аст. Обанбори нерӯгоҳ ҳудуди 18 миллион метри мукааб об дорад. Агар террористони рус ин сарбандро тарконанд, беш аз 80 минтақаи аҳолинишин, бо шумули Херсон зери об мемонанд", - изҳор дошта буд ӯ.​

Русия гуфт, нерӯҳои ин кишвар дар вилояти Донетск, шарқи Украина, аз ҳуҷуми “васеъмиқёс”-и украиниҳо пешгирӣ карданд. Киев иддаоро дар бораи оғози амалиёти таҳоҷумӣ барои бозпас гирифтани қаламравҳои ишғолшуда рад намуд.

Аз шурӯи ҷанги беасоси Русия дар моҳи феврали соли 2022 аз омодагии украиниҳо ба амалиёти таҳоҷумии азиме суҳбат мешавад.

Изҳороти ҷониби Русия пас аз гуфтугӯи президенти Украина Владимир Зеленский бо нашрияи The Wall Street Journal дар рӯзи 3-юми июн дар бораи омодагии украиниҳо ба муқобила бо нерӯҳои русӣ садо дод.

Низомиёни украинӣ дар изҳороте гуфтанд, “таблиғгарони Русия барои суст кардани рӯҳияи украиниҳо ва гумроҳ кардани мардуми худ, ҳатто дар сурати набудани амалиёти муқовимат, дар бораи амалиёт, самтҳои он ва талафоти артиши Украина иттилои дурӯғин нашр мекунанд.”

Дар изҳорот омадааст, ки русҳо аз навору аксҳои қадимӣ ва “маводи сохтакоришуда” истифода карда, дар бораи гуё оғози амалиёти таҳоҷумии украиниҳо ва талафоти артиши ин кишвар маълумоти ғайривоқеӣ паҳн мекунанд.

Вазорати дифои Русия субҳи 5-уми июн иддао кард, ки амалиёти таҳоҷумии Украина дар панҷ самти ҷанубии Донетск шуруъ шуд.

Ба иттилои ин ниҳод, нерӯҳои мусаллаҳи Украина субҳи 4-уми июн бригадаҳои 23 ва 31-уми нерӯҳои захиравии стратегӣ ва воҳидҳои дигари ҳарбии худро ба кор дароварданд. Дар изҳороти Вазорати дифои Русия омадааст, дар умум ду баталйони тонкӣ дастбакор шуданд.

Ба мушоҳидаи Радио Свобода, бахши русии Радиои Озодӣ, Телеграм-каналҳое, ки дар бораи ҷанг дар Украина менависанд, рӯзи чоруми июн аз ҳуҷуми нерӯҳои украинӣ дар марзи Запорожйе ва Донетск хабар доданд.

Чанд шабака навиштаанд, ки нерӯҳои украинӣ ду макони аҳолинишинро ишғол карданд. Дар ин бора баъзе аз манбаъҳои украинӣ ҳам хабар доданд.

Дарёфти иттилои дақиқ ва санҷидашуда дар шароити ҷанг мушкил аст.

Як муҳоҷири тоҷикро, ки дар канори Санкт-Петербурги Русия боздошт карда буданд, ба ҷанги зидди Украина ҷалб шудааст.

Нашрияи “Холод” навиштааст, ки Далерҷон, шаҳрванди Тоҷикистон, рӯзи 4-уми май барои надоштани иҷозаи иқомат боздошт шуда буд.

Ӯро як рӯз пас аз боздошт, се ҳазор рубл ҷарима мекунанд ва ба Маркази нигаҳдории муҳоҷирон барои ихроҷ ба ватан меоранд, вале рӯзи 30-уми май ба қисми ҳарбие мефиристанд, ки барои рафтан ба ҷанги Украина сарбоз омода мекунад.

Далерҷон дар суҳбат бо нашрия гуфтааст, қарордоде имзо накарда буд ва танҳо маҷбураш карданд, ки дар як варақи холӣ имзо гузорад.

“Чизеро бароям шарҳ надоданд, коғазро доданд ва гуфтанд, имзо гузор. Ман нафаҳмидам онҷо чӣ буд. Баъди ин кормандони комиссариати ҳарбӣ омаданд. Ман ҳар рӯз мегӯям, ки ба ҷанг намеравам, вале маро ба инҷо оварданд,”—гуфт, ӯ.

Ӯ гуфтааст, мехоҳад ба ватан баргардад ва хоҳиши ба ҷанг рафтан надорад, вале барояш гуфтанд, ки қарордод имзо кардааст ва ҳақи берун шудан аз қисми низомиро надорад. “Дар қисми ҳарбӣ ба ман гуфтанд, ки ту аллакай қарордод имзо кардаӣ. Ҷанг рафтан намехоҳам, мехоҳам ба хона равам. Онҳо гуфтанд, ки талоши ба хона рафтан туро ба маҳбас мебарад,”—гуфтааст, ӯ.

Далерҷон нақл кардааст, ки шиносномаашро гирифтаанд ва ҳоло барои ба ҷанг рафтан тамрин мекунад.

Нашрия аз қавли ӯ навиштааст, ки шаҳрвандони Узбекистон низ дар ин қисми ҳарбӣ ҳастанд, вале касе хоҳиши ба ҷанг рафтан надорад.

Ҷалби иҷбории муҳоҷирони тоҷик ба ҷанг борҳо садо додааст. Муҳоҷирони тоҷик ба Радиои Озодӣ низ шикоят карда буданд, ки онҳоро бо роҳи тарс додан маҷбур мехоҳанд ба ҷанг баранд.

Мақомоти Тоҷикистон ширкати шаҳрвандони ин кишвар дар ҷанги Украинаро ҷиноят медонад.

То кунун хабари кушта шудани беш аз 20 шаҳрванди Тоҷикистон дар ҷанги Украина расонаӣ шудааст. Аксари онҳо маҳбусоне буданд, ки аз дохили маҳбасҳои Русия ба ҷанг ҷалб шудаанд.

Русия, ки моҳи феврали соли 2021 ба Украина ҳамла кард, талафоти зиёд додааст. Бештар аз 100 ҳазор сарбозу афсари Русия дар ин ҷанг куштаву захмӣ шудаанд. Ҳоло зоҳиран ин кишвар талош дорад, бо ҳар роҳе сафи артишро пур кунад. Бархе муҳоҷирони тоҷик, ки шаҳрвандии Русия доштанд, аз тарси ҷалб ба ҷанги Украина ин кишварро тарк кардаанд. Ҳомиёни ҳуқуқи муҳоҷирон низ таъкид мекунанд, ки агар муҳоҷирон имкон дошта бошанд, аз ин кишвар берун шаванд, то бо зурӣ ба ҷанг сафарбар нагарданд.

Раисҷумҳури Украина, Владимир Зеленский гуфт, кишвараш ба оғози амалиёт барои озод кардани қаламравҳои ишғолшуда аз сӯйи Русия омодааст. Ӯ дақиқ нагуфт, ки амалиёт кай шурӯъ мешавад, аммо таъкид кард, ки ин кор сахт хоҳад буд.

Зеленский дар мусоҳиба бо рӯзномаи Wall Street Journal, ки рӯзи сеюми июн нашр шуд, гуфт: "Мо бовар дорем, ки муваффақ мешавем." Вай таъкид кард, ки Украина барои ҳифзи шаҳрвандонаш аз ҳамлаҳои ҳавоӣ ва ҳимояи сарбозон дар ҷабҳа, ба ситемаҳои зиддимушакии амрикоӣ ниёз дорад.

Президент гуфт: “Артиши Украина он таҷҳизоти ҳарбиеро, ки интизор дошт, ҳоло пурра дастрас накардааст, вале мо дигар мунтазир шуда наметавонем.”

Зеленский ҳамчунин иқрор кард, ки Русия аз нигоҳи таъминот бо техникаи ҳавоӣ пешафт дорад ва набуди имконоти зарурӣ барои ҳимоя аз ҳамлаҳои ҳавоӣ метавонад бо марги теъдоди зиёде аз нерӯҳои Украина анҷом ёбад.

Пешбарии Украина ба узвияти НАТО-ро Владимир Зеленский яке аз мавзӯҳое муҳиме унвон кард, ки бояд дар нишасти сарони Паймони низомӣ дар Литва матраҳ шавад. Ин ҳамоиш моҳи июл баргузор мегардад ва раисҷумҳури Украина гуфт, интизор надорад, ки кишвараш дар давраи ҷанг ба НАТО бипайвандад, аммо мехоҳад барояш ваъда диҳанд, ки баъди анҷоми ҷанг Украина ба узвияти НАТО пазируфта мешавад.

Ин бори аввал нест, ки президенти Украина аз қасди оғози ҳамлаи ҷавобӣ ба Русия хабар медиҳад. Қаблан ӯ гуфта буд, амалиётро баҳор ва ё тобистони имсол сар мекунад. Ҳадаф аз он қомилан озод кардани минтақаҳои ғасбшуда аз сӯйи Русия гуфта мешавад.

Чанде пеш аз ин кишварҳои ғарбӣ ба артиши Украина мошинҳои зиреҳпӯш ва лавозимоти замонавии ҷангӣ пешниҳод карданд. Амрико аз оғози ҷанг ба Украина ба маблағи 37 миллиард доллар кумаки кардааст.

Русия соли 2014 Қримро ғасб кард. Соли 2022 ин кишвар аз ишғоли 4 минтақаи дигари Украина, Херсон, Запороже, Донетск ва Луганску қисме аз минтақаи Харков хабар дод. Ҳоло Украина мехоҳад заминҳои худро баргардонад.

Кремл дар гузашта гуфта буд, ки изҳороти президенти Украина ва муттаҳидонашро бо диққат пайгирӣ дорад. Дмитрий Песков, сухангӯи раисиҷумҳури Русия гуфт, Вазорати дифоъ дар тарҳрезии "амалиёти махсуси низомӣ" (Маскав аз ҷанги зидди Украина чунин ном мебарад) ин изҳоротҳоро ба назар мегирад

Порлумони Украина рӯзи 29-уми май бастаи таҳримҳои 50-соларо ба зидди Эрон қабул кард. Киев Теҳронро ба он гунаҳкор мекунад, ки Маскавро бо аслиҳа, аз ҷумла ҳавопаймоҳои бесарнишин таъмин намудааст.

Таҳримҳои 50-сола интиқоли фанновариҳо ва сармоягузорӣ дар Эрон, пешниҳоди хадамот ба системаҳои пардохтӣ ва интиқоли пул тавассути шаҳрвандони эронӣ, истифодаи ҳарими ҳавоии Украина аз тарафи ширкатҳои вобаста ба Эрон, тиҷорати либосҳои низомӣ ва сарозер шудани сармоя ба Эронро дар бар мегирад.

Ин бастаи таҳримҳо як рӯз пас аз он қабул шуд, ки нерӯҳои ҳавоӣ ва мақомоти баландпояи Украина эълон карданд, ки пойтахти ин кишвар бо паҳбодҳои эронии "Шоҳид" ҳадафи ҳамлаҳои сахти нерӯҳои Русия қарор гирифт.

Ҳамлаҳо бо паҳбодҳои "Шоҳид" алайҳи Украина ахиран ба таври чашмрас афзоиш ёфтааст. Киев рӯзи 29-уми май низ барои шонздаҳумин бор дар як моҳи гузашта ҳадафи ҳамлаи паҳбодҳои сохти Эрон қарор гирифт.

Эрон муттаҳам аст дар беш аз як соли ҳамлаи низомии Русия ба хоки Украина, дар таъмини силоҳҳои мавриди ниёзи Маскав, аз ҷумла паҳподҳои интиҳории "Шоҳид", ки барои вайронии зербиноҳо ва минтақаҳои ғайринизомии Украина истифода шуд, нақш доштааст.

Шанбеи гузашта бо ибтикори раиси ҷумҳурӣ ва пас аз қабул дар Шӯрои амнияти миллии Украина, тарҳе бо номи "Ҷорӣ кардани таҳримҳо алайҳи бахшҳои иқтисодӣ ва маҳдудиятҳои вижаи дигар бар Эрон", дар порлумони ин кишвар сабт шуд. Ин тарҳ барои қабули ниҳоӣ бояд аз сӯи Владимир Зеленский, раиси ҷумҳури Украина имзо шавад.

Ҳукумати Украина тақрибан як моҳ пеш қадами аввалро дар ростои вазъи таҳримҳои густурда ва дарозмуддат алайҳи Эрон бардошт, то ба гуфтаи мақомоти расмӣ, Теҳрон бинобар пуштибонӣ аз додани аслиҳа ба Маскав, накуҳиш шавад.

Мақомоти украинӣ ҳамеша Эронро танҳо пуштибони таслиҳотии Русия дар ҷанг алайҳи Украина хондаанд. Владимир Зеленский ҳафтаи гузашта дар паёме видеоӣ бо ишора ба он ки то он рӯз 1160 паҳпод ба Украина партоб шуда буд, хоҳони бозбинии сиёсати Эрон шуд.

Носир Канъонӣ, сухангӯйи Вазорати корҳои хориҷии Эрон ин паёмро "намоиши сиёсӣ"-и омехта ба "иддаоҳои беасос" номид.

Пас аз охирин паёмҳои раиси ҷумҳурии Украина дар бораи нақши Эрон, камаш 130 паҳподи модели "Шоҳид" тайи се шаби гузашта ба шаҳрҳои Украина партоб шуд.

Чанд мансабдори украинӣ гуфтанд, ки зархаридони гурӯҳи “Вагнер”-и Русия баъзе аз мавқеъҳои худро дар дохил ва атрофи шаҳри Бахмут иваз мекунанд. Маълумоти иктишофии Бритониё дар рӯзи 27-уми май ҳамин иттилоъро тасдиқ кард. Шаҳри Бахмут дар вилояти Донетски Украина чанд моҳ боз саҳнаи даргирии нерӯҳои Украина ва Русия аст.

Евгений Пригожин, мудири ширкати низомии “Вагнер”, рӯзи 25-уми май иддао кард, ки ҷангҷӯёнаш ба тарки шаҳр сар карданд ва ҷойи онҳоро сарбозони артиши Русия мегиранд.

Пригожин иддао кард, ки ҷангҷӯёнаш Бахмутро забт карданд, вале мақомот дар Киев гуфтанд, ки нерӯҳои украинӣ ҳанӯз қисматҳое аз ин шаҳри вайроншударо назорат мекунанд.

Дар айни замон ҷониби Украина “баъзе ҳаракат ва ҷойивазкуниҳоро” дар миёни нерӯҳои Русия дар Бахмут тасдиқ кард.

Сергей Череватий, як сухангӯи низомии Украина, рӯзи 27-уми май дар телевизиони давлатӣ гуфт: “Воқеан, онҳоро нерӯҳое иваз мекунанд. Маълум нест, ки то куҷо шумори нерӯҳо зиёд аст ва то куҷо воқеан ҳам ӯ (Пригожин) воҳидҳои гурӯҳи ҷиноии худро берун мекашад. Барои тасдиқи ин каме фурсат лозим аст.”

Алексей Данилов, дабири Шӯрои амнияти миллӣ ва дифои Украина, дар суҳбат бо шабакаи Би-би-сӣ рӯзи 27-уми май гуфт, зархаридони “Вагнер” Бахмутро тарк мекунанд, вале огоҳ кард, ки “онҳо дар се минтақаи дигар тақсим мешаванд” ва ин маънои онро надорад, ки “онҳо бо мо дигар намеҷанганд”.

Дар гузориши иктишофии Бритониё гуфта шуд, ки ҷангҷӯёни “Вагнер” “ба эҳтимоли ғолиб баъзе аз мавқеъҳоро дар дохил ва атрофи Бахмут тарк мекунанд”.

Дар ҳамин ҳол, низомиёни украинӣ рӯзи 27-уми май гуфтанд, ки ҷанг дар дохил ва атрофи Бахмут идома дорад ва Русия ба шаҳри вайроншудаву канори он аз ҳаво ҳамла мекунад.

Ҳанна Маляр, муовини вазири дифои Украина, рӯзи 27-уми май дар Телеграм навишт, ки нерӯҳои русӣ ҳамлаҳоро идома медиҳанд, вале “дар умум фаъолият камтар шудааст”. Маляр афзуд, нерӯҳои украинӣ шимол ва ҷануби Бахмутро мустаҳкам нигоҳ медоранд.

Ситоди кулли нерӯҳои мусаллаҳи Украина субҳи 27-уми май хабар дод, ки нерӯҳои украинӣ дар 24 соати гузашта 25 ҳамлаи русҳоро зада гардонданд.

Волии Донетск гуфт, дар пайи даҳҳо ҳамлаи мушакии 24 соати гузашта дар ин минтақаи шарқии Украина ду нафар кушта ва панҷ кас захмӣ шуд. Павло Килиренко рӯзи 27-уми май дар Телеграм хабар дод, ки як нафар дар Часовоярск ва дигаре дар Васюкивка кушта шуданд.

Низомёни украинӣ гуфтанд, ҷанг дар атрофи Купянски вилояти Харков ҳам идома дорад. Ин ҷо русҳо мехоҳанд мавқеъҳои тактикии худро қавитар кунанд.

Дар пайи як ҳамла дар вилояти шарқии Харков шаби гузашта хисороти муайяне сабт шуда, талафоти ҷонӣ сабт нашудааст.

Дар ҳамин ҳол, мақомот дар шаҳри Бедянски аз ҷониби Русия ишғолшудаи вилояти Запорожя иддао карданд, ки дар канораҳои он чанд таркиш рух дод ва масъулиятро ба дӯши дронҳои украинӣ гузоштанд. Тасдиқи ин иддао аз роҳҳои мустақил имкон надорад.

Мақомоти Русия ҳам аз таркиш дар ду идораи нафти маҳаллӣ хабар доданд. Волии Пскови Русия Михаил Ведерников гуфт, дар пайи таркише, ки дар натиҷаи партоби ду паҳпод ё дрон ба як муассисаи масъули як лӯлаи нафте рух дод, камаш як бинои маъмурӣ осеб дид.

Ведерников нагуфт, паҳпод аз кадом минтақа сар дода шудааст, вале дар Телеграм навишт, ки ҳодиса субҳи 27-уми май дар наздикии деҳаи Литвиново рух дод. Ин минтақа бо Латвия ва Беларус ҳамсарҳад аст. Ба иттилои ӯ, дар бораи талафоти эҳтимолӣ хабаре дар даст нест.

Дар вилояти Твер, шимолуғарби Маскав, шӯрои маҳаллӣ хабар дод, ки ба як истгоҳе, ки барои лӯлаи нафти «Дружба» хидмат мекунад, бо дрон ҳамла шудааст. Ин маҳал дар 500-километрии сарҳади Украина ҷойгир аст. «Дружба» яке аз хатҳои дарозтарини нафт дар ҷаҳон ба шумор меравад.

Телеграм канали База, ки ба хадамоти махсуси Русия хидмат мекунад, навишт, ки бо паҳподҳо дар қаламрави вилояти Белгород ҳам ҳамла шудааст, вале иттилое дар бораи хисорот ваё талафоти ҷонӣ нашр намешавад.

Волии Курск гуфт, ки дар натиҷаи оташе аз сарҳади Украина як коргари сохтмон кушта шуд. Имкони аз манобеи мустақил санҷидани хабарҳои ҷониби Русия вуҷуд надорад.

Кумитаи тафтишотии Русия дар робита ба вуруди гурӯҳҳои диверсионӣ ба вилояти Белгород ба иттиҳоми “ҳамлаи террористӣ” парвандаи ҷиноӣ боз кардааст.

Ба гуфтаи мақомот, 22-юми майи имсол "намояндагони нерӯҳои мусаллаҳи Украина ба ноҳияи Грайвонони вилояти Белгород ҳамла карданд." Онҳо иддао мекунанд, ки "биноҳои истиқомативу маъмурӣ, иншооти инфрасохтории ғайринизомӣ мавриди тирборони миномёт ва тӯпхона қарор гирифтанд.”

Як сокини ноҳияи Грайвонони вилояти Белгоро ҳангоми ба истилоҳ “эвакуатсия” ба ҳалокат расидааст. Дар ин бора волии вилоят Вячеслав Гладков хабар дод. Ҷузъиёти ҳодиса оварда намешавад. Танҳо таъкид шудааст, ки ин зан 82 сол дошта, ҳамроҳи писар ва келинаш дар автобус буд.

Рӯзи гузашта сокинонро аз минтақаи Грайвонон ба макони амн кӯчонданд. Ба қавли Вячеслав Гладков, феълан нерӯҳои Вазорати дифоъ якҷо бо сохторҳои қудратӣ ин ноҳияро поксозӣ доранд.

Волии вилояти Белгород иддао мекунад, "дар он шаҳракҳое, ки “гурӯҳи диверсионӣ” ворид шудааст, ду сокини осоишта ҷароҳат бардоштанд. То ҳол нерӯҳои амниятӣ ба онҳо расида натавонистаанд." Бинобар ин, мақомот ба сокинони беруншуда тавсия додаанд, ки феълан ба хонаҳояшон барнагарданд.

Видеоро инҷо тамошо кунед:

Ҳамчунин дар бораи ҳамла ба деҳаи Борисовкаи вилояти Белгород хабар дода мешавад. Аз ҳавопаймои бесарнишин ба яке аз биноҳои маъмурӣ маводи тарканда партофта шудааст.

Дар бораи вуруди “як гурӯҳи диверсионӣ ва иктишофӣ” аз қаламрави Украина ба вилояти Белгород рӯзи душанбеи 22-юми май маълум гашт. Масъулиятро намояндагони Корпуси ихтиёрии Русия ва легиони “Озодии Русия” ба ӯҳда гирифтанд. Ин гурӯҳҳое мебошанд, ки аз шаҳрвандони Русия иборат буда, ба ҷонибдорӣ аз Украина меҷанганд.

Мақомоти вилояти Белгород ворид шудани гурӯҳи мусаллаҳро эътироф карданд.

Тибқи иттилои расмӣ, дастикам ҳашт нафар маҷрӯҳ гардида, чанд хона вайрон шудааст. Дар минтақа низоми “амалиёти зиддитеррористӣ” ҷорӣ шудааст. Аз вазъияти ба амал омада президенти Русия Владимир Путинро дар ҷараён гузоштаанд.

Мақомоти маҳаллӣ мегӯянд, баъзе аз сокинони ноҳияҳои наздимарзӣ дар вилояти Белгород хонаҳои худро тарк кардаанд, аммо “эвакуатсия”-и оммавии аҳолӣ пешбинӣ нашудааст.

Намояндаи Сарраёсати иктишофии Вазорати дифои Украина Андрей Юсов гуфт, дар вилояти Белгород амалиёти таъсиси “минтақаи амниятӣ” идома дорад. Ин аввалин чунин изҳорот аст.

Артиши Украина маъмулан дар бораи иддаои тирпарронӣ ё тахрибкорӣ дар қаламрави Русия изҳори назар намекунад. Дар навбати худ Михаил Подоляк, мушовири дафтари раисиҷумҳури Украина, навишт, Киев ҳодисаҳоро бо диққат "пайгирӣ" мекунад, аммо бо ҳамлагарон "иртиботи мустақим" надорад.

Як таҳқиқи сохтори зидди ҳамлаҳои кибернетикӣ дар Украина мушаххас кардааст, ки ба эҳтимоли зиёд бо истифода аз почтаи электронии сафорати Тоҷикистон дар Киев ба як идораи давлатии ин кишвар ҳамла сурат гирифтааст.

Мутахассисони созмони бо номи “Тими вокуниши изтирории компютерӣ дар Украина” (CERT-UA) маълум кардаанд, ки ҳамлаи рахнагарон рӯзҳои 18 ва 20-уми апрели соли 2023 сабт шудааст. Ин хабарро рӯзи 23-юми май дар суҳбат бо Радиои Озодӣ дафтари матбуоти ин сохтор тасдиқ кард, ки ҷузве аз Хадамоти давлатии Украина оид ба мухобироти вижа ва ҳифзи маълумот мебошад.

“Бале, мо дар ин бора навишта будем, ки аз имейли рахнашудаи сафорат мукотибаҳое ирсол шуда буд,”--гуфт намояндаи дафтари матбуоти CERT-UA ба Радиои Озодӣ. Дафтари матбуот гуфт, ба ҷуз он чизе, ки дар гузориш нашр шудааст, феълан иттилое бештар дода наметавонад.

Дар гузориш чунин навишта шудааст: “Ба почтаи электронии як идораи давлатӣ (дар Украина - РО) гӯё аз адреси почтаи электронии Сафорати Тоҷикистон дар Украина (зоҳиран, дар натиҷаи рахна кардани он) номаҳои электронӣ ирсол шудааст. Дар замимае, ки номаи аввал ба шакли як санад доштааст, айни ҳамин санад такроран оварда шудааст.”

Мутахассисони CERT-UA маълум кардаанд, ки дар сурати боргирии ин замима ба компютер файли навъи DOCX-и SvcRestartTaskLogon эҷод ва боз мешавад ва он дар навбати худ як макрос ё замимаи иловагии навъи WsSwapAssessmentTask-ро эҷод мекунад. “Вазифаи ин замима эҷоди файли "SoftwareProtectionPlatform" аст, ки бо номи HATVIBE шинохта шуда, ҳадафаш боз шудан дар дохили компютер аст.”

Натиҷаи ин чанд қадам, ба қавли мутахассисон, имкони боргириву паҳн кардани дигар файлҳо будааст. Занҷираи қадамҳои баъдие, ки пас аз ин анҷом мешавад, ба қавли муаллифони таҳқиқот – “ҷосусӣ ва пайгард бо истифодаи рамзи UAC-0063” мебошад, мегӯянд муаллифон. Қаблан, бо айни чунин роҳҳо рахнагарон созмону ташкилотеро дар Муғулистон, Қазоқистон, Қирғизистон, Исроил ва Ҳинд мавриди пайгард қарор додаанд.

Исми сохторе, ки мавриди рахнаи эҳтимолӣ қарор гирифтааст, нашр намешавад ва ҳам маълум нест, ки чӣ зиёне дар натиҷаи ин амал ба вуҷуд омадааст.

Давлаталӣ Назризода, сафири Тоҷикистон дар Украина рӯзи 23-уми май дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, ки хабари мазкур барои онҳо ҳам ногаҳонӣ буд ва он бояд мавриди таҳқиқ қарор бигирад. Айни замон, ба таъкиди ӯ, вебсайт ва имейли намояндагии дипломатии Тоҷикистон дар Киев ба сервери маркази дар Душанбе пайванд аст. "Ин ҳодисаро ҳатман тақиқ хоҳем кард,”-- гуфт Назризода.

Дар ҳамин ҳол, вебсайти cybersecurityconnect.com.au, ки хабарҳои вобаста ба амнияти интернетиву рақамиро нашр мекунад, бо нашри ин хабар навишт, замима ё макроси рахнагар бо истифода аз барномаи маъруфи компютерии Python аз роҳи махсусан омехта кардани кодҳо таҳия шудааст.

CERT-UA мегӯяд, рахнагаре бо номи UAC-0063 бори аввал соли 2021 пайдо шуд, вале маълум нест, ки он аз ҷониби чӣ касе ё гурӯҳе идора мешавад. Танҳо ҳамин чиз маълум шудааст, ки макони ҷойгиршавии он Русия буда, бо истифода аз нусхаи рахнашудаи Microsoft Office – барномаи маъруф дар Русия ва ҳам “шеваи хоси гурӯҳҳои рӯ ба Русия” анҷом шудаст.

Bitdefender, ки бо ташхису пешгирӣ аз рахнаҳои рақамӣ маъруф аст, қаблан дар як таҳқиқи худ оид ба табиати пайдоиши ингуна ҳамлаҳои интернетӣ дар Осиёи Марказӣ чунин навишта буд: “Як калиде, ки ба решаҳои ин ҳамла ишора мекунад, истифодаи насхаи рахнашудаи барномаи Microsoft Office 2016 мебошад, ки дар кишварҳои русзабон маъруф аст ва бо номҳои “SPecialisST RePack” ё “Russian RePack by SpecialiST” ҳам шинохта шудааст.”

Ин манбаъ менависад, ки таҳқиқи амиқи ҷузъиёти фаннии ин барномаҳои рахнагар маълум кардааст, ки эҳтимолан тамоми роҳҳо ба идораи 26165 ГРУ ё Раёсати давлатии ҷосусии Русия мебарад.

Тасдиқи дурустии ин ҳама иддаоҳо феълан имкон надорад.

Дар гузашта низ рахна шудани компютер ва почтаҳои эелектронии мақомдорони тоҷик расонаӣ шуда буд.

Моҳи апрели имсол ширкати швейтсариягии “Продафт” дар як гузоришаш гуфта буд, ки гурӯҳи ҷосусии русӣ барои дарёфти иттилоот, ба шабакаҳои мухобиротии ҳукуматии Тоҷикистон аз ҷумла, компютерҳои вазири собиқи нақлиёт ва муовини вазири умури дохилӣ роҳ ёфтааст.

Дар феҳрасте, ки дар гузориш нашр карда буданд, номи Худоёр Худоёрзода, вазири собиқи нақлиёт, Саинднахш Раҳмонзода, муовини вазири дохилӣ, Абдулазиз Шарифӣ, раиси шӯъбаи кишварҳои муштаракулманофеъ дар дастгоҳи раёсати ҷумҳурӣ, Амирхон Қурбонзода, ҳоло муовини аввали раиси шаҳри Душанбе ва Бобишо Холзода, сардори собиқи раёсати кишоварзӣ ва ҳифзи муҳити дастгоҳи раёсати ҷумҳурӣ ва ҳоло раиси ноҳияи Файзобод зикр шудааст.

Рӯзи 23-уми май гурӯҳи мусаллаҳе ба хоки Русия ҳамлаи мусаллаҳона анҷом додаанд.

Маскав “як гурӯҳи диверсионӣ”-ро дар талоши ворид шудан ба дохили Русия гунаҳгор кард, аммо Киев ин иттиҳомҳоро рад намуд.

САДОИ ТИР ДАР БЕЛГОРОД

Рӯзи 22-уми май дар минтақаи Белгороди Русия садои тиру таркиш ба гӯш мерасад ва як волии маҳаллӣ гуфт, ки даргириҳо ба ноҳияи Грайвонони Русия дар сарҳади Украина тавсеа ёфтааст. Феълан иттилое дар бораи хисороте дар даст нест.

Матбуоти украинӣ ба нақл аз сухангӯи идораи иктишофӣ Андрей Юсов гуфт, ки гурӯҳҳои бо номи Легиони “Озодии Русия” ва Корпуси ихтёриёни Русия, ки ба он муҳоҷирони руси зидди Кремл дохил мешаванд, масъули дохил шудан ба хоки Русия ҳастанд, вале ҳеҷ далеле пеш наовард.

Юсов гуфт: “Бале, имрӯз Корпуси ихтёриёни Русия ва Легиони “Озодии Русия”, иборат аз шаҳрвандони Федератсияи Русия, амалиёти озодсозии ин қаламравҳоро дар минтақаи Белгород аз ба истилоҳ режими Путин ва ба қафо задани душман ба хотири эҷоди як минтақаи амн барои дифоъ аз аҳолии мулкӣ ба роҳ монданд.”

Манзури Юсов президенти Русия Владимир Путин аст.

Ӯ афзуд, ҳадафи ҳамлае, ки ҳукумати Украина мегӯяд, ба он ҳеҷ дахле надорад, эҷоди “як минтақаи амн” дар ҳифзи украиниҳо аз ҳамлаҳои Русия мебошад.

"ПУТИН ХАБАР ДОРАД"

Сухангӯи президенти Русия Дмитрий Песков гуфт, ки Путин дар бораи ин ҳамла огоҳ шуд ва кор барои берун кардани “диверсантон” ба роҳ монда шудааст.

Аз ин пеш 22-уми май дар пайи хабарҳо аз тирандозӣ дар хати баландшиддати нирӯгоҳи ҳастаии Запорожйе нерӯи барқ дар ин муассиса барои муддати кӯтоҳ қатъ шуд. Русия шаби гузашта инчунин дар минтақаи Днепропетровск мушак ва паҳподро ба кор бурд.

"Укрэнерго" дар давоми рӯз хабар дод, ки барои ҷуброни барқи қатъшуда хати захиравӣ ба кор андохта шуд.

Ин бори ҳафтум аст, ки аз замони ҳуҷуми Русия ба хоки Украина кори ширкати Энергоатом дар корхонаи Запорожйе бидуни нирӯи беруна кор мекунад.

Рафаэл Гросси, раҳбари Оҷонсии нирӯи ҳастаии СММ гуфт, аз замони шурӯи ҷанг корхона дар ҳолати ҳассос амал мекунад ва “мо бояд ҳамин ҳоло барои ҳимояти он ба қароре бирасем, вазъ чунин такрор шуда наметавонад”.

Шаби 22 май нирӯҳои Русия 16 мушак ва 20 паҳпод ё дрони худкушро болои минтақаи Днепропетровск партоб кард. Нирӯҳои дифои ҳавоии Украина гуфтанд, ки дар натиҷа чанд нафар маҷрӯҳ шуд.

Дар шарқи Украина, бо вуҷуди иддаои Русия, ки шаҳри Бахмут ба дасти Маскав гузаштааст, ҷангҳои шадид идома доранд. Маркази асосии ҷангҳ ҳамоно ҷабҳаи Бахмут-Авдеевка-Мариинка мебошад ва дар давоми 24 соати гузашта украиниҳо 37 ҳамлаи русҳоро баргардонданд. Дар ин бора Ситоли кулли нирӯҳои Украина хабар дод.

Владимир Зеленский, президенти Украина ишғоли Бахмут аз ҷониби русҳоро рад кард.

Президенти Украина, ки ҳоло дар шаҳри Хиросимаи Ҷопон дар нишасти сарони гурӯҳи кишварҳои ҳафтгона (G7) иштирок дорад, гуфт, “мо муқовимат мекунем, мо ба мубориза идома медиҳем.”

Рӯзи 20-уми май Евгений Пригожин, раҳбари ширкати хусусии низомии “Вагнер” дар навори видеоие иддао кард, ки Бахмутро пурра ғасб кардаанд. Ӯ дар иҳотаи чанд низомипӯш ва дар назди харобазори шаҳр ба зархаридонаш ташаккур гуфт. Рӯзи 21-уми май Вазорати мудофиаи Русия низ тасдиқ кард, ки ин шаҳрро “гирифтаанд”.

Владимир Зеленский гуфт, хеле хуб медонад, ки дар Бахмут чӣ мегузарад, вале ба хотири зери хатар нагузоштани низомиёни Украина ҷузъиётро ошкор намекунад.

“Бахмут дар ҳоли ҳозир аз ҷониби Федератсияи Русия ғасб нашудааст," -таъкид кард, Зеленский.

Сергей Череватий, як низомии украинӣ ба расонаҳо гуфтааст, ки артиши кишвараш дар ҷанубу ғарби шаҳр истодагарӣ мекунад, вале ин шаҳр “ба хок яксон шудааст.”

Ин низомӣ гуфтааст, ки Русия барои ишғоли Бахмут нерӯи зиёд сарф кард ва ин шаҳрро барои худ пураҳамият ҷилва дод.

“Шаҳр хароб шудааст ва он на аз нигоҳи низомӣ ва на сиёсӣ фоидае ба онҳо нахоҳад овард. Мо муқобилиятро идома дода, онҳоро ором намегузорем ва вобаста ба имконият ҳамлаи ҷавобӣ мекунем,”—гуфтааст, Сергей Череватий.

Барои ғасби Бахмут Русия аз зархаридони ширкати хусусии “Вагнер” истифода мекунад, ки бештарашон маҳбусони зиндонҳои ин кишваранд. “Вагнер” ҳазорон маҳбусро бо ваъдаи раҳоӣ аз зиндон ба ҷанг ҷалб кардааст.

Бахмут, ки онро русҳо Артёмовск меноманд, як шаҳр дар вилояти Донетски Украина аст. Нерӯҳои Русия беш аз як сол боз барои ишғоли ин шаҳр, ки то оғози ҷанг беш аз 70 ҳазор аҳолӣ дошт, талош доранд.

Русия ин шаҳрро "дорои аҳамияти стратегӣ" меномад. Мақомоти Украина мегӯянд, агар ҳатто ин шаҳрро ҳам аз даст диҳанд, чизе дар раванди ҷанг тағйир нахоҳад кард.

Мақомот дар Тоҷикистон ба таҳияи рӯйхати он шаҳрвандоне оғоз кардаанд, ки аз ҷониби Русия ё Украина дар ҷанги миёни ду кишвар иштирок доранд.

Ин тасмим, ба гуфтаи ду манбаи огоҳи Радиои Озодӣ, пас аз даъват ба таъсиси “баталйони тоҷикӣ” аз ҷониби Михаил Матвеев, вакили порлумони Русия, ҷиддӣ гирифта шуд. Вакили рус рӯзи 6-уми май даъват кард, ки бояд “баталйони тоҷикӣ” дар ҷанг алайҳи Украина таъсис дода шавад.

“Зархаридон” ҷавобгар мешаванд

Ду манбаи Радиои Озодӣ, яке дар сохторҳои дипломатӣ ва дигаре дар мақомоти интизомӣ, рӯзи 12-уми май ба Радиои Озодӣ гуфтанд, ҳафтаи гузашта дар ҷаласаи якҷояи ниҳодҳои қудратии Тоҷикистон мавзӯи ҷалби тоҷикон ба ҷанги Русия дар Украина баррасӣ шудааст.

“Дар ҷаласа ба хулоса расиданд, ки минбаъд шаҳрвандони Тоҷикистон, ки аз ҷониби Русия ё Украина дар ҷанг иштирок мекунанд, рӯйхат шаванд. Ба монанди онки шаҳрвандони Тоҷикистон, ки ба Сурияву Ироқ рафта буданд. Гуфта шуд, ки нисбат ба онҳо барои иштирок дар ҷанги кишварҳои хориҷӣ парвандаи ҷиноӣ боз шавад,"—гуфт яке аз ҳамсуҳбатони Радиои Озодӣ, ки нахост номаш зикр шавад.

Видеоро инҷо тамошо кунед:

Мақомоти Тоҷикистон то кунун ошкоро дар мавриди ҳамлаи Русия ба Украина мавқеъгирӣ накардаанд, вале дар оғози ин ҷанг бидуни ном бурдан аз кишваре танҳо ҳушдор дода буданд, ки "иштирок дар ҷангҳои кишварҳои хориҷӣ" ҷиноят аст.

Кӣ парванда мешавад, кӣ не?

Теъдоди шаҳрвандони Тоҷикистон, ки аз ҷониби Украина ё Русия дар ҷанг иштирок мекунанд, маълум нест. То ин дам ҳалокати даҳҳо шаҳрванди Тоҷикистон, аз ҷумла маҳбусони тоҷик, дар ҷанг расонаӣ шудааст.

Манбаи Радиои Озодӣ гуфт, ба зидди шахсоне, ки шаҳрвандии Русия ё Украинаро доранд, парванда боз нахоҳад шуд, балки ин тасмим танҳо ба шаҳрвандони Тоҷикистон равона шудааст.

Наздикони ду маҳбуси тоҷик, ки аз зиндонҳои Русия ба ҷанг дар Украина ҷалб шудаанд, рӯзи 12-уми май ба Радиои Озодӣ гуфтанд, бо онҳо намояндагони КДАМ дар вилояти Хатлон суҳбат кардаанд. Ба гуфтаашон, намояндагони мақомот аз онҳо мушаххасоти наздикони зиндонияшонро пурсидаанд.

“Гуфтанд, ки кай рафт, ҳоло дар куҷо аст, занг мезанад ё намезанад. Нагуфтанд, ки парванда мекунем, вале тамоми маълумотро дар борааш пурсида, навиштанд,” –гуфт яке аз онҳо.

Мақомот тасмими кушодани парвандаро алайҳи тоҷиконе, ки аз ҷониби Русия ё Украина ҷанг мекунанд, расман шарҳ надоданд. Ба мактуби мо дар ин бора сафорати Тоҷикистон дар Русия посух надод, вале дар сафорати Украина гуфтанд, ки то кунун ҳузури ҳеч шаҳрванди Тоҷикистон дар ҷанг аз ҷониби ин кишвар сабт нашудааст.

“Зодагони Тоҷикистон, ки шаҳрванди Украина ҳастанд, дар сафи артиш қарор доранд, вале то кунун мо номи ягон шаҳрвандамонро нашунидаем, ки аз тарафи Украина ба ҷанг ҷалб шуда бошад,” –гуфт, Давлат Назризода, сафири Тоҷикистон дар Украина.

Зоҳиран нигаронии мақомоти Тоҷикистон бештар аз даъвати вакили рус дар бора таъсиси “баталйоони тоҷикӣ” аст, ки пештар аз номи коршиносони рӯ ба Кремл ва ҳоло аз номи мақомҳои расмӣ садо медиҳанд.

Чӣ бояд кард, ки тоҷикон ба ҷанг нараванд?

Александр Коваленко, коршиноси низомии украинӣ дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, ба он хотир муҳоҷирони тоҷик бештар ҳадаф қарор гирифтаанд, ки пуштибони қавӣ надоранд ва аз нигоҳи молию шароити иқтисодӣ ба ҳар тарзе ҷалб карданашон ба ҷанг осонтар аст.

“Артиши Русия талафоти ҷиддӣ додааст. Бо ҳар роҳе мехоҳанд, сафи артишро пур кунанд. То кунун тариқи даъватнома ҷалб кардан натиҷаи хуб надод. Муҳоҷирони тоҷик хеле зиёданд ва онҳо аз ҳамин нерӯи бузурги корӣ мехоҳанд дар ҷанг истифода баранд. Ду роҳро бояд истифода кард, ки ба иштироки шаҳрвандони тоҷик дар ин ҷанг роҳ надод. Роҳи якум муборизаи иттилоотӣ аст. Дуюм, бояд мақомоти тоҷик нотарсида бо роҳи қонунӣ эътироз кунанд ва садди роҳ шаванд,” –гуфт Александр Коваленко.

“Намехоҳад Путин шикаст хӯрад, вале...”

Тоҷикистон, аз ҷумлаи кишварҳоест, ки аз нигоҳи сиёсиву иқтисодӣ пойбанди Русия аст. Аз ин рӯ, ба гуфтаи огоҳони вазъ, мақомоти тоҷик дар тасмим гирифтан нисбат ба таҷовузи Русия ба Украина эҳтиёткорона амал мекунанд.

Шарофиддин Гадоев, як фаъоли мухолифин мегӯяд, ҳукумати Тоҷикистон аз як тараф намехоҳад, ки режими Путин дар ин ҷанг шикаст хӯрад ва аз тарафи дигар намехоҳад, ки берун аз назораташ як воҳиди низомӣ бо ҳузури шаҳрвандонаш таъсис ёбад.

“Путин шикаст хӯрад, ин низомҳо аз байн хоҳанд рафт. Аз тарафи дигар намехоҳанд, ки як воҳиди низомӣ дар хориҷ аз кишвар ва берун аз назорати онҳо таъсис ёбад. Ин воҳиди низомӣ пас аз анҷоми ҷанг ба ҳар шакле як таҳдид ба низоми Тоҷикистон хоҳад шуд. Чунин нерӯи ҷангдидаи тоҷиконро дар хориҷ дидан намехоҳанд. Тасмими боз кардани парванда нисбат ба онҳо, фикр мекунам, бештар ба ҳамин чиз рабт дорад,” -- шарҳ дод Шарофиддин Гадоев.

Дар Душанбе ба ҷанг дар Украина чӣ назар доранд?

Рӯзи 12-уми май хабарнигорони Радиои Озодӣ дар кӯчаҳои Душанбе аз роҳгузарон пурсиданд, ки дар мавриди ҷалби муҳоҷирони тоҷик ба ҷанг дар Украина чӣ назар доранд ва пешниҳоди вакили русро чӣ гуна қабул доранд, посухҳо гуногун буд:

• "Тарафдори он нестам, ки шаҳрвандони Тоҷикистон дар ҷангҳои берунӣ ё ягон маъракаи сиёсӣ ширкат дошта бошанд, агар хидмати ҳарбӣ мекунанд, бигузор дар кишвари худамон кунанд."
• "Агар чунин қонуне қабул шавад, ки афроди дорои душаҳрванидро мебаранд, дигар чӣ кор мекунем? Мегӯянд, дар шаҳри якчашма рафтед, як чашматро кӯр кун, маҷбурем дигар. Агар нараванд, депорташон мекунанд."
• "Дуруст нест ба ҷанг бурдани душаҳрвандиҳо. Агар чунин шавад, муҳоҷирон ба дарёфти шаҳрвандии Русия ҷони худро дар хатар мегузоранд. Ба фиреби дигарон дода нашаванд, беҳтар аст. Ҳоло дар кишвари худ кор кунанд."
• "Вақте шаҳрвандаш, ки шудӣ, аз рӯи қоидаву қонун бояд биравӣ. Шаҳрвандии он кишварро гирифтӣ, ҷавобгариро ҳис мекунӣ, бояд ватани онҷоро ҳам муҳофизат кунӣ."

Русия дар моҳи феврали соли гузашта бедалел ба хоки Украина ҳамла кард. Зоҳиран, ҷанги Русия дар Украина ба бунбаст рӯ ба рӯ шудааст ва мақомоти рус талош доранд, бо ҷалби муҳоҷирон ба ҷанг ҷойи сарбозони маҷрӯҳу ҳалокшудаи худро пур кунанд.

Владимир Зеленский, раиси ҷумҳури Украина даъват кард, як додгоҳи байналмилалие таъсис дода шавад, ки дар он ҷиноятҳои ҷангии Русия дар Украина ва “амалҳои ҷиноӣ”-и раиси ҷумҳур, Владимир Путин муҳокима шавад.

Зеленский дар ин бора рӯзи 4-уми май ҳангоми суханронӣ дар Додгоҳи Байналмилалии Ҷиноятҳои Ҷангӣ дар шаҳри Гаагаи Ҳолланд суҳбат кард.

Ӯ гуфт: “Ҳамаи мо мехоҳем дар инҷо, дар Гаага Владимири дигарро бубинем, ки барои амалҳои ҷиноиаш сазовори ҷазо аст. Ман бовар дорам, ки вақте мо пирӯз шудем, ин кор иттифоқ меафтад.”

Додгоҳи Байналмилалии Ҷиноятҳои Ҷангӣ моҳи марти имсол дастури боздошти раиси ҷумҳур Владимир Путинро содир кард.

Ӯро ба ғайриқонунӣ аз Украина ба Русия бурдани кӯдакони украинӣ муттаҳам мекунанд, ки бар асоси қонунҳои байналмилалӣ ҷинояти ҷангӣ ба ҳисоб меравад.

Додгоҳе ҳарбие дар Русия як шаҳрванди Қазоқистонро бо гумони оташ задани комисариати ҳарбии Омск ба 13 соли зиндон маҳкум кард.

Дар бораи эълони ҳукми Ансаган Молдаҳметов, хабаргузории NGS55.RU бо истинод ба маркази матбуоти Раёсати ФСБ дар Омск хабар додааст.

Ба иттилои тафтишот, Молдахметов бо як ҳамроҳаш, ки низ шаҳрванди Қазоқистон буда, ҳоло дар пайгард қарор дорад, 13-уми майи соли 2022 ба бинои комисариати ҳарбии Омск “коктейл Молотов” партофтаанд, ки дар пай сӯхтор сар зада, ҳуҷаатҳои бойгонии бино зарар дидааст.

Бино ба гуфтаи муфаттишон, каме пештар аз ин ҳодиса, фарди ношиносе ба Молдахметов тариқи Телеграм тамос гирифта, ба ӯ пешниҳоди оташ задани комисариати ҳарбиро кардааст. Дар иваз ба Молдахметов, 6 миллион танга ё 13 ҳазор доллар ваъда кардааст.

Назари гумонбарон ба ин қазия дастрас нест, аммо мақомоти Русия гуфтаанд, баъди ташкили оташсӯзӣ, Молдахметов ва Муродулло тарки кишвар карданд, аммо нафари аввалӣ дубора баргашта, моҳи августи соли гузашта дар марз боздошт шудааст.

Дар як соли 2022 дар Русия 77 маротиба талош шудааст, ки комиссариатҳои ҳарбӣ оташ зада шаванд. Дар ин бора аз Додгоҳи ҳарбии ҳавзаи марказӣ хабар дода, таъкид кардаанд, ки чунин ҳолатҳо чун ҳамлаи терористӣ дониста шуда, барои он ба гумонбар то 10 соли маҳрумият аз озодӣ таҳдид мекунад.

Русия шаби 3 ба 4-уми май бо бесарнишинҳои камикадзеи "Шаҳид" ба шаҳрҳои Одесса ва Киев ҳамла кардааст. Тибқи иттилои расонаҳои Украина, низоми зиддиҳавоии он кишвар ҳамаи бесарнишинҳоро сарнагун сохтааст.

Дар шаҳри Одесса аз 15 бесарнишин 12 тоаш сарнагун шуда, боқӣ хобгоҳҳои яке аз донишкадаҳоро ҳадаф қарор додаанд. Дар натиҷа сӯхтор ба амал омад, аммо масъулони шаҳр мегӯянд, касе осеб надидааст.

Сардори маъмурияти низомии Киев Сергей Попко гуфт, ба шаҳр чандин мушаки болдор низ партоб шуда буд ва низоми зиддиҳавоӣ онҳоро ҳам сарнагун сохт. Дар баъзе аз ноҳияҳои шаҳр афтидани мушакпораҳо мушоҳида шудааст.

Ҷониби Украина мегӯяд, дар бесарнишинҳое, ки ба Одесса ҳамла карданд, "Ба хотири Маскав" ва "Барои Кремл" навишта шуда буд.

Хадамоти матбуотии президенти Русия 3 май хабар дод, ки бесарнишинҳо шаби 2-юми май кушиш карданд, ба қароргоҳи раисҷумҳур Владимир Путин дар Кремл ҳамла кунанд.

Ҷониби Русия дар ин ҳамла Украинаро айбдор кард. Мақомоти Украина ин иддаоро рад карданд.