Ҷанги Украина
Зеленский: "Ҷанг дар Донбасс оғоз шуд"
Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина, шаби гузашта эълон кард, ки ҳамлаи густурдаи Русия дар минтақаи Донбасс оғоз шудааст.
Ӯ дар Телеграм навишт, "мо акнун метавонем таъйид кунем, ки ҷанг дар Донбасс оғоз шудааст. Ҷанге, ки муддатҳо пеш худро омодаи он мекарданд. Акнун бахши калоне аз артиши Русия ба ин ҳамла ихтисос ёфтааст".
Раисҷумҳури Украина афзуд, "мо аҳамият нахоҳем дод, ки чӣ қадар сарбозони рус ба ин минтақа оварда шудаанд. Мо хоҳем ҷангид. Мо аз худ дифоъ хоҳем кард."
Бо ақибнишинии нерӯҳои Русия аз минтақаҳои атрофи Киев, ҷанг дар шарқи Украина шадидтар шудааст. Таваҷҷуҳи Русия ҳоло бештар сари минтақаи Донбасс аст. Бахшҳое аз минтақаро аз соли 2014 ба ин тараф ҷудоиталабони тарафдори Русия дар даст доранд.
Чанд дақиқа пеш аз суханронии Зеленский, раиси вилояти Луҳанск низ хабари оғози ҳамлаи Русияро эълон карда буд. Сергей Гайдай дар Фейсбук навишт, "ҳамла оғоз шуд, ҳамон ҳамлае, ки мо ҳафтаҳо дар бораи он суҳбат мекардем".
Ба гуфтаи мақомоти маҳаллии Украина, рӯзи 18-уми апрел ҳашт ғайринизомӣ дар шарқи Украина бар асари ҳамлаҳои ҳавоии Русия кушта шудаанд. Сергей Гайдай гуфт, чаҳор нафар рӯзи душанбе ҳангоми фирор аз як шаҳрак дар ин минтақа, ки нерӯҳои русӣ онро ишғол карданд, кушта шуданд.
Раиси минтақаи Донетск эълон кард, ки чаҳор ғайринизомии дигар бар асари бомбаборони русҳо ҷон бохтанд.
Артиши Украина чанд ҳафта қабл пешбинӣ карда буд, ки Русия ҳамлаи густурдаеро дар минтақаи Донбасс оғоз мекунад. Владимир Путин, раисҷумҳури Русия, пеш аз ҳамлаи артиши Русия ба Украина истиқлоли минтақаҳои Донетск ва Луҳанскро, ки дар дасти ҷудоиталабони тарафдори Русия буданд, ба расмият шинохт.
Украина Русияро ба истифода аз силоҳи мамнуъ муттаҳам кард
Дар натиҷаи мушакборони шаҳри Лвов, ғарби Украина, рӯзи 18-уми апрел дастикам 6 нафар ба ҳалокат расиданд. Инчунин, ба гуфтаи мақомоти ин кишвар, 8 нафари дигар, аз ҷумла як кӯдак ҷароҳат бардоштанд. Дар ҳамин ҳол, ҳуҷуми низомиёни Русия ба манотиқи ҷанубиву шарқии Украина равона шудааст. Охири ҳафтаи гузашта хабарнигори Радиои Озодӣ аз шаҳри Миколаев дидан кард ва хулосаашро дар навор бинед.
Ҳалокати 7 нафар дар ҳамлаи Русия ба шаҳри Лвови Украина
Бар асари ҳамлаи мушакии нерӯҳои Русия ба шаҳри Лвов, воқеъ дар ғарби Украина, дастикам 7 нафар ҷон бохта, 11 каси дигар захмӣ шудаанд.
Тибқи гузоришҳо, рӯзи 18-уми апрел чанд таркиш шаҳрҳои Киев ва Днепропетровскро низ ларзонд. Пойгоҳи хабарии Suspilne аз захмӣ шудани ду нафар дар ҳамла ба шаҳри Дпепропетровск хабар дод.
Вазорати дифои Русия гуфт, нерӯҳои он шабона беш аз 100 нуқтаро, ки таҷҳизоти низомӣ ва нерӯҳои украинӣ қарор доштанд, нишон гирифт.
Ба гуфтаи Вазорати дифои Русия, дар ин ҳамлаҳо ҳашт танк ва мошинҳои дигари низомӣ аз байн бурда шуда, се ҳавопаймои ҷангӣ суқут дода шуд. Ин иддаои Русия аз сӯи манобеи мустақил тасдиқ нашудааст.
Коршиносони низомӣ мегӯянд, Русия ба мақсади коҳиши тавонмандиҳои муқовимати Украина дар ҷанги майдонӣ, корхонаҳои аслиҳа, роҳҳои оҳан ва дигар зербиноҳоро дар саросари Украина ҳадаф қарор дода, ҳамлаҳои худро афзоиш додааст.
Иддаоро дар бораи ҷиноятҳои сарбозони рус дар Украина таҳқиқ мекунанд. ВИДЕО
Муфаттишони ҷиноятҳои ҷангӣ рӯзи чаҳоршанбе, 13-уми апрел, ба шаҳраки Буча дар наздикии Киев рафтанд ва қавл доданд, ки бо шурӯи кори коршиносони қонунӣ далел ҷамъ меоранд.
Карим Хон, додситони кулли Додгоҳи Байнулмилалии Ҷурму Ҷиноят, ҳам онҷо буд ва гуфт: "Ҳар фард, бахусус ғайринизомиён ҳуқуқи хос доранд. Мо бояд аз ҳуқуқи онҳо ҳимоят кунем, бояд барои маълум кардани воқеият исрор варзем. Баъд додрасҳо тасмим мегиранд, ки бояд касе ҷавобгар бошад, ё не."
Додгоҳи Байнулмилалии Ҷурму Ҷиноят дар Гаагаи Ҳолланд ба таҳқиқи иддаоҳо дар бораи ҷиноятҳои ҷангии Русия дар Украина оғоз кардааст. На Русия ва на Амрико узви ин ниҳоди ҷаҳонӣ нестанд. Як дипломати баландпояи Амрико гуфт, раисҷумҳур Владимир Путин дурӯғ мегӯяд, ки ҷиноятҳо дар шаҳрҳои Украина “сохта” ва “саҳнасозӣ” шудаанд.
Ба қавли Кристина Квиен, кордори сафорати Амрико дар Украина, “ҷаҳон медонад, ки ӯ масъули таркиш дар истгоҳи роҳи оҳани Краматорск аст. Ӯ масъули ҷиноятҳо дар Буча аст. Ӯ масъули вайронгариҳо дар Мариупол аст, масъули вайронгариҳо дар Харков аст. Касе нест, ки ангушти иттиҳом ба самти ӯ кунад ва ҷаҳон инро медонад.”
Владимир Зеленский, раиси ҷумҳури Украина, хост, ки Путин дар додгоҳи байнулмилалӣ муҳокима шавад. Коршиносон мегӯянд, то замоне ки сарбозони рус дар ватанашон бимонанд, дастрасӣ ба онҳо тақрибан ғайриимкон аст. Аммо ба гуфтаи онҳо, баргузории додгоҳҳои ҷиноятҳои ҷангӣ барои “шармсор” кардани ҷинояткорон мантиқист.
Александр Довнс, аз Донишгоҳи Ҷорҷ Вашингтон, дар ин бора ба “Садои Амрико” гуфт: “Баргузор кардани додгоҳҳои ҷиноёти ҷангӣ, ҳатто дар ғайбашон, метавонад таъсири боздорандае дар миёни мақомоти сатҳи поин дошта бошад, ки бигӯянд, ман намехоҳам, дар баробари таъқиби эҳтимолии ҷиноятҳои ҷангӣ осебпазир бошам. Ин ба он маъност, ки онҳо мудомулумр дар Русия мемонанд, зеро агар онро тарк кунанд, метавонанд, таҳти пайгарди қонунии байналмилалӣ қарор гиранд ва ин ба Владимир Путин ҳам рабт мегирад.”
Владимир Путин, раиси ҷумҳури Русия, рӯзи сешанбе гуфт, иддаоҳо дар бораи ҷиноятҳои ҷангӣ дар Буча “сохта” аст, вале ҳеч далеле наовард. Ҳарчанд саҳнаҳои гӯрҳои дастҷамъӣ ва баёниҳояҳои шоҳидон дигар чизро нишон медиҳад.
Барзу Абдураззоқов: "Мо дар соли 1935 мондем" ВИДЕО
- Режими ҳокимро дар Тоҷикистон чӣ биномем?
- Чаро Русия ба Украина ҳамла кард?
- Сукути Душанбе баёнгари чист?
- Мили танкҳои Маскав ба куҷо мегардад?
Хабарнигорони Радиои Озодӣ посухи ин ва суолҳои дигарро аз коргардони шинохта ва фаъоли ҷомеаи шаҳрвандӣ, Барзу Абдураззоқов, пурсиданд. Вале суҳбат аз он оғоз шуд, ки ӯ моҳи январи имсол дар Қазоқистон чиро шоҳид шуд ва ҳоло вазъ дар онҷо чӣ тавр аст?
Барзу Абдураззоқов: "Шукри Худо, ҳоло хеле хуб аст. Ман рӯзи дувуми январ барои таҳияи намоишнома ба Алмато рафтам. Рӯзи севуми январ инқилоби онҳо сар зад. Дар паси тирези хона тирпаррониву сӯзондани мошинҳо рӯй дод. Ин ҳама шӯру валвала дар Алмато буд. Камбуди нон дар фурӯшгоҳҳо ва саргардонии мардуму тарси онҳоро мушоҳида кардам. Новобаста аз он ки Алмато месӯхт, мо ҳар рӯз намоишномаро дар театр тамрин мекардем. Ҳар рӯз як мошин меомад, ки соҳибаш як шахси хеле номдори Қазоқистон буд ва дар ҳама постгоҳҳо пулис мошинро дошта, ба соҳибаш "чест" медод. Баъд аз машқ ин мошин маро боз ба хона меовард. Дар роҳ ҳамарӯза мошинҳову мағозаҳои сӯхта ва фурӯшгоҳҳои бузурги ғоратшударо медидам. Шукри Худо, ки баъд аз муддате Қазоқистон боз дубора ҷояшро гирифт ва ҳоло ободу зебо аст."
"ЧӢ ОН СУЛТОН, ЧӢ ИН СУЛТОН"
Радиои Озодӣ: Шумо ин ҳодисаҳоро инқилоб номидед. Дар асл ин инқилоб буд, эътироз ё ҳамон тавр ки мақомот гуфтанд, талоши табаддулот?
Боз ҳамон параду консертҳо, боз ҳамон суҳбатҳову шиорпартоиҳо, боз ҳамон акс. Гуё Илон Маск нест, гуё ба Миррих париданҳо нест, гуё дунё несту Тоҷикистон як кураи алоҳида аст ва болояш навишта шудааст соли 1935.
Барзу Абдураззоқов: "Ба назари ман, ин ҳодисаҳо кӯшиши инқилоб буданд. Чанд соле, ки ман дар Қазоқистон будам, мардум хеле сахт нороҳат буданд. Дар суҳбатҳо бо сокинон мешунидам, ки онҳо аз роҳбаронашон хеле сахт хаста шудаанд. Пеш аз ин ҳодисаҳо низ ба фикре расида будам, ки як рӯз не як рӯз ин инқилоб сар мезанад ва ҳукумат пош мехӯрад. Ин маълум буд. Дар Қазоқистон мо чанд намоишномаро ҳам дар робита ба ин мавзуъ рӯи саҳна гузоштем ва эҳсос мекардем, ки коре бояд шавад. Намоишномаи охирине, ки як моҳ пеш аз ин инқилоб рӯи саҳна гузоштем, "Чӣ он султон ва чӣ ин султон" ном дошт. Намоишнома дар бораи султонест, ки султони пешинаро баъд аз сӣ соли салтанаташ меронаду худаш аз ӯ бадтар мешавад."
Радиои Озодӣ: Яъне, ишора ба раисҷумҳури пешини Қазоқистон Нурсултон Назарбоев аст?
Барзу Абдураззоқов: "Бале, бале, зеро мо ҳис мекардем, ки ҳатман коре бояд шавад. Ин намоишнома асари драмнависи Сурия Саъдулло Ғанус аст. Хеле асари зебо ва қадимӣ аст."
"ДАЛЕЛИ ҶАНГИ МО ЧӢ БУД?"
Радиои Озодӣ: Вақтҳои охир дар шабакаҳои иҷтимоӣ дар бораи ҳамлаи Русия ба Украина зиёд матлаб нашр мекунед. Аз дидгоҳи Шумо, ин чӣ ҷангест ва чаро он рух дод?
Барзу Абдураззоқов: "Бубинед, дӯстам, ба ин суолатон наметавонам посух диҳам, ки барои чӣ ин ҷанг сар зад. Сабаби ҷанги Чеченистон ҳам ҳамин аст, сабаби ҷанги Финляндия низ ҳамин аст, сабаби пакти Рибентропу Молотов ҳам аз ҳамин реша аст. Ҳамааш як реша дошт, ки Русия ҳеч гоҳ тоқати дидани ободии ҳеҷ касеро надошт. На худашро обод карда метавонад, на тоқати дидани ободӣ ё озодии дигареро дорад. Тоқати дидани кишвареро надорад, ки мехоҳад роҳи хуберо интихоб карда, вобастагиашро аз Русия биканад. Сабаби ҷанги Тоҷикистон ҳам ҳамин аст. Шояд ҳоло ғазабу парешонии ман, ки на хоб дорам ва тамоми фикрам ба Украина марбут мебошад, дар ҳамин аст. Зеро тамоми ҳодисаҳои марбути Тоҷикистон то соли 1997 аз ҳамин реша аст. Ҳамааш як реша дорад, яъне як мамлакат намехоҳад, як мамлакати дигар озод бошад, рушд кунад, худаш тақдири худашро ҳал кунад. Фақат ҳамин аст."
Видеои суҳбатро дар инҷо тамошо кунед:
“ТОҶИКИСТОН ПУРРА ТАҲТИ НАЗОРАТИ КРЕМЛ АСТ”
Радиои Озодӣ: Бисёре, агар нагӯем, ҳамаи зиёиёни тоҷик дар мавриди ҷанги Украина монанди ҳукумати Тоҷикистон сукут ихтиёр кардаанд. Сабаби хомӯширо дар чӣ мебинед?
Барзу Абдураззоқов: "Ман хеле хуб дарк мекунам, ки барои чӣ ҳукумати Тоҷикистон сукут ихтиёр кардааст. Ин ҷо пайвастҳои иқтисодӣ ҳастанд, муҳоҷирони мо ҳастанд, вобастагии Тоҷикистон аз Русия ва ғайраву ғайра. Аммо ман аз чизи дигар нигаронам. Қариб 70 дарсади мардуми Тоҷикистон, ки худашон ҷангро аз сар гузаронидаанд ва хабар доранд, ки сабабгори ҷанг киҳо буданд, муқобили Украина ҳастанд. Ҳама бо як овоз тарафдори куштор дар Украина ҳастанд. Аз бемористон мебаромад ва бо нафаре вохӯрдам, ки бароям мегуфт, "ту садқаи номи тоҷик шавӣ, зеро тарафи Украинаро мегирӣ, садқаи нону намаки рус бош, ки туро хононду одам кард, аммо ту бошӣ имрӯз аз бандеровчиҳо ҳимоят мекунӣ. Онҳо дар Украина панҷоҳ лаборатория сохтанду бомбаи атомӣ сохта, мехоҳанд Русияро аз рӯи замин пок кунанд." Як нафари дигаре ба суҳбат ҳамроҳ шуда, сари ман дод мезад, ки хеле даҳшатнок буд. Ҳарчанд он шахс донишманд буд. Бо чанд нафаре, ки суҳбатҳо доштам, ҳама босаводанд, вале тарафдори Русия буданд. Онҳо ба ҳар иттилое, ки тавассути шабакаҳои ОРТ ва РТР пахш мешаванд, сад дарсад бовар мекунанд."
Радиои Озодӣ: Дар ҳамин маврид, ба ақидаи Шумо афкори ҷомеа дар Тоҷикистон дар мавриди ҷанги Украина бо кадом абзор, таҳти таъсири чӣ ва чӣ гуна ташаккул меёбад? Оё давлат дар он даст дорад?
Зӯр бошӣ, чаро тамошобин надорӣ? Зӯр бошӣ, чаро билетфурӯшиҳоят кор намекунанд, чаро ороишгару намоишноманавис надорӣ? Зӯр бошӣ, чаро як қадам берунтар аз Тоҷикистон ба ҷашнвораҳои театрӣ намеравӣ?
Барзу Абдураззоқов: "Фикр накунам, ки мақомот дар ин кор даст дошта бошад. Ин ҳама сабаби ҷоҳиливу надонистан аст. Гузашта аз ин, иттилоот пурра дар дасти Кремл мебошад. Ҳама чиз пурра таҳти назорати Русия шудааст. Солҳои ҳафтодум ман хавотир будам, ки мо пурра рус мешавем. Солҳои навадум қонуни забон қабул шуд ва рӯзномаву маҷаллаҳо ва намоишномаҳо ба забони тоҷикӣ пайдо шуданд. Вале ҳоло боз ҳама чиз таҳти контроли Кремл рафт. Тоҷикистон пурра таҳти назорати Кремл аст. Бубинед, ҳама талош мекунанд, фарзандҳояшон ба мактаби русӣ бираванд. Яъне, бачаҳои мо дар мактабҳои русӣ аз рӯи китобҳои русӣ дарс мехонанд, ки дар онҳо навишта шудааст, “ватани мо Русия аст”. Дар ин китобҳои дарсӣ дар бораи Тоҷикистон тақрибан маълумоте нест. Ин ҳама натиҷаи ҷоҳиливу нахондан ва муқоиса накардани фактҳо аст.”
“МИЛИ ТАНКҲОИ РУСИЯ ДАР УКРАИНА ШИКАСТА МЕШАВАНД"
Радиои Озодӣ: Таҳлилгарон мегӯянд, Путин пас аз Украина мили тонкҳоро ба тарафи кишварҳои Соҳили Балтика, Қазоқистон ва давлатҳои Осиёи Марказӣ хоҳад гардонд. Ба ин ақида розӣ ҳастед?
Барзу Абдураззоқов: "Не, розӣ нестам. Зеро, умедворам, мили танкҳояш дар Украина шикаста мешавад ва абадан ба ҳеч иқдоме қодир намешавад."
Радиои Озодӣ: Шумо парвардаи замони Шӯравӣ ҳастед ва дар он давра ҳам фаъолияти фарҳангӣ кардаед. Ба гумони Шумо, аз он давра то ҳоло фарҳанг ва ҳунари тоҷик чӣ марҳилаеро паси сар кард, чӣ гуна варорехт ё трансформатсия шуд?
Барзу Абдураззоқов: Коммунистҳо як хислате доштанд, азбски обрӯяшон дар ҷаҳон паст буд, талош мекарданд, обрӯяшонро аз ҳисоби фарҳанг бихаранд, яъне, театру кино ва адабиёт. То соли 1991 Шӯравӣ сензураи хеле сахт дошт. Аммо, баъд аз пош хурдани Иттиҳоди Шӯравӣ, Тоҷикистон ба ҷойи он ки пеш равад, боз худашро ба солҳои сӣ бозгардонд. Яъне, ҳоло мо дар соли 1935-и асри бист ҳастем. Аз он чизе, ки ман мебинаму мешунавам ва мехонам ва дар рӯи саҳна мебинам, ба хулосае меоям, ки тафаккури мо хеле қафо мондааст.
"ҲАМА БА АСРИ 21 ГУЗАШТАНД, МО БА ҚАФО РАФТЕМ"
Радиои Озодӣ: Яъне, гуфтанӣ ҳастед, мо ба кадом самт ҳаракат дорем, ба боло ё поён? Ба тарафи самти ҷаҳонӣ ё маҳаллу қабилаӣ?
Барзу Абдураззоқов: "Ин қабилавӣ ҳам нест ва оилавӣ ҳам нест. Таърих гуё бо мо як шӯхӣ кард. Яъне, мо то синфи нӯҳ хондем, вале имтиҳонро натавонистем супорем ва моро дубора ба синфи ду баргардонданд. Ҳоло дубора аз синфи ду талош дорем алифу бе ва те бихонем. Мефаҳмед, вақте тамоми инсоният ба асри бисту як рафтанд, мо баргаштем ба солҳои сивуми асри бист. Боз аз нав ҳама чизро меомӯзем, боз ҳамон параду консертҳо, боз ҳамон суҳбатҳову шиорпартоиҳо, боз ҳамон акс ва мутмаинам баъд аз чанд сол мо боз бармегардем ба ҳамон синфи дувум. Гуё Илон Маск нест, гуё технологияҳо нестанд, гуё Дубай нест, гуё Амрико нест, гуё ба Миррих париданҳо нест, гуё Фаронса нест, гуё дунё нест ва Тоҷикистон як кураи алоҳида аст, ки болояш навишта шудааст соли 1935."
Радиои Озодӣ: Вале бубинед, бештаре аз тоҷикистониҳо ҳамчунон аз замони Шӯравӣ пуштибонӣ мекунанд. Гумон меравад, ки ин ҳимояти мардум дар заминаи муқоисаи вазъи ҳозира бо зиндагии замони Шӯравист. Шумо чӣ мегӯед, ҳоло зиндагӣ беҳтар аз замони Шӯравист?
Барзу Абдураззоқов: "Фикр мекунам, ҳоло нисбати замони Шӯравӣ ҳазорҳо маротиба беҳтар аст. Ман ҳар рӯз чунин суханҳоро мешунавам, ҳар куҷое нишаста бошам, ё ҳамсинфонам ё дӯстону шиносҳоям ҳамин гапҳоро мегӯянд. Баъд барояшон мегӯям, замоне, ки Шӯравӣ буд, Шумо кӯдак будед ва замони бачагиатонро мегӯед. Аз ҷиҳати иқтисодӣ азоби падарону модарони мо хеле зиёд буд. Модарам маҷбур буд дар чор ҷой кор кунад. Он кас 135 сӯм маош мегирифтанд. Ман бо ду диплом 110 сӯм маош мегирифтам, ки ҳатто барои роҳкиро намерасид. Бо ду диплом маҷбур будам, боз дар чанд ҷойи дигар кор кунам. Болои ин ҳама рафҳои холии мағозаҳо ва камчинии маҳсулот. Ҳоло хеле хубтар аст, вале мардум маош надоранд. Мардум як рӯзи хуб ва озодӣ надоранд. Имрӯзи Тоҷикистон дар муқоиса бо беҳтарин рӯзҳои Шӯравӣ садҳо маротиба беҳтар аст."
"МО ҲАТТО СТРАТЕГИЯИ МИЛЛӢ НАДОРЕМ, КИ…"
Радиои Озодӣ: Шумо, ки ҳоло аз Тоҷикистон тавсиф мекунед, оммаи мардум дар Тоҷикистон орзуманди онанд, ки Тоҷикистон як вилояти Русия шавад. Дар ин бора чӣ назар доред?
Барзу Абдураззоқов: "Инро синдроми Стокҳолм меноманд. Чунин орзуҳоро хуб дарк мекунам ва ҳоло болои намоишномае дар ин бора кор мекунам. Мардуми бечора ба ҷуз Русия дигар ҳеч ҷоро надидааст. Солҳои бисти асри гузашта ҷанг карда, муқобилият нишон дод, вале натавонист. Адабиёташро гирифтанд, фарҳангашро гирифтанд, хаташро гирифтанд, ватану миллаташро гирифтанд, ору номусашро гирифтанд. Дар мағзи сараш як илми дигар, як забони дигар, як тафаккури дигарро ҷой доданд. Гуфтанд, Пушкин аз Саъдӣ беҳтар аст, гуфтанд Толстой аз Фирдавсӣ беҳтар аст, пештоқи китобхонаи Фирдавсиро бингаред, аввал Горкий меравад ва баъд дигару дигар. Агар пештоқи Иттифоқи нависандагонро бингаред, ҳама классикони мо ҳастанд ва ҳатман Горкий дар канори Айнӣ ва дар ду ҷой. Ин ҳама дигар дар мағзи сари тоҷик мондааст. Тоҷики бечораи мо ба ғайр аз Русия дигар ҳеч чизро намедонад. Ҳар чизе ки аз мактаб ва сипас гирифт ин Муму ва Тургенев, Пушкин, "Белеет парус одинокий", Россия, Москва, Кремл, Ленин, галстуки пионерӣ. Дигар чизеро намедонад, зеро ҳеч ҷое нарафтааст, охир. Як забонеро, ки каму беш онро медонад, ҳамон ҳам забони русӣ аст. Телевизиони худашро, ки тамошо намекунад, ҳатман як сериали русиро мебинад, аз китобхона китоби адабиёти ҷаҳониро бигирад, он ҳам ба забони русӣ аст. Бечораи тоҷикро ҳамаи пайвасташ бо Русия аст ва инро дигар ҳеч кор карда намешавад. Мо ҳатто стратегияи миллие надорем, ки ин вазъро ислоҳ кунем. Ин ҷо носталжи ҳам пайдо мешавад, ки дар гузашта мо ҳама якҷо ва бародар будем ва ҳар куҷо, ки мехостем, мерафтем. Албатта, ин ҳама дурӯғ ҳам буд, зеро Армияи Советӣ хуб нишон медод, ки ин дӯстӣ чӣ қадар қадр дошт."
"МОНАРХИЯИ ФЕОДАЛӢ"
Радиои Озодӣ: Низомеро, ки дар Тоҷикистон сохта шудааст, чӣ ном ниҳодан мумкин, яъне чи форматсияи ҷамъиятӣ-сиёсист он?
Барзу Абдураззоқов: "Намедонам, баъзеҳо онро авторитарӣ меноманд, баъзеҳо мегӯянд диктатура аст. Фикр мекунам, ин монархияи феодалӣ аст, ҳатман. Агар бо як калима бигӯем, монархияи феодалӣ аст."
Радиои Озодӣ: Муҳтарам Барзу Абдураззоқов, дар суҳбати гузашта вазъи театрҳои Тоҷикистонро шадидан ногувор арзёбӣ карда будед. Як ҳунарманди тоҷик дар посух ба ин иддаои Шумо гуфт, ки Барзу чанд сол аст, дар хориҷа кор мекунад ва вазъи театрҳои моро намедонад. Чаро намехоҳед дар театрҳои Тоҷикистон намоишномаи хуберо рӯи саҳна гузоред?
Барзу Абдураззоқов: "Ман гуфта будам, ки сабаби рушд накардани Тоҷикистон ин роҳбарияти нодон аст. Гуфтаанд, ки Барзу дар хориҷа аст ва аз куҷо вазъи театри тоҷикро медонад? Коронавирус дар ҳама ҷо ҳамон коронавирус аст. Ман, ки дар театр кор мекунам, бароям чӣ фарқ аст, ки коронавирус узбекӣ аст ё тоҷикӣ ё русӣ? Инҳо фикр мекунанд, ки дави тоҷик аз дави русӣ фарқ мекунад. Рӯзи дави тоҷик мегӯянд, магар дави тоҷикӣ аз дави дигарҳо фарқ мекунад? Магар, фин ё амрикоӣ дигар хел медавад ё бурундӣ? Магар тоҷик дигар хел медавад, ки номашро дави тоҷикӣ мегӯянд? Театри тоҷик ҳам ҳамон театр аст. Ин касби ман аст. Ман аз як намоишнома ва як ҷумла мебинам, ки ҳоли ин театр чӣ тавр аст. Вай дар хориҷа аст ва мо зӯрем. Хайр, зӯр бошӣ, чаро ҳеч коре карда наметавонӣ? Зӯр бошӣ, чаро тамошобин надорӣ? Зӯр бошӣ, чаро билетфурӯшиҳоят кор намекунанд, чаро ороишгару намоишноманавис надорӣ? Зӯр бошӣ, чаро як қадам берунтар аз Тоҷикистон ба ҷашнвораҳои театрӣ намеравӣ? Зӯр бошӣ, чаро дар Тоҷикистон ҷашнвораҳои ҷаҳонии театрӣ баргузор намекунӣ? Зӯр бошӣ, чаро наздат касе намеояд? Зӯр бошӣ, чаро як театри обод надорӣ? Ман ба ҳамон одам муроҷиат мекунам, ту як бор бирав ба театри музофоти Қазоқистон ва онро бо театри академикии Тоҷикистон муқоиса бикун. Ё бирав ба театри академики Узбекистон, туро сад қадам ба дохилаш роҳ намедиҳанд, зеро театр барои миллати узбек даргоҳи муқаддас аст. Танҳо бо ҳуҷҷат ва роҳбаладии як кормандаш, мумкин аст, дохили театр бишавӣ. Ман аз аҳволи ҳамаи театрҳои Тоҷикистон, аз театри Конибодом сар карда, то театри Бохтару Кӯлоб ва театрҳои Душанбе огаҳӣ дорам. Ман соли 2010 аз Тоҷикистон берун рафтам ва дар кишварҳои хориҷӣ коргардонӣ мекунам ва ба ҳунармандон дарс медиҳам. То имрӯз дар тӯли 12 сол аз Тоҷикистон ҳеч даъвате барои ҳамкорӣ нагирифтаам. Дар Тошканду Бишкек ва Алмато моҳҳо аз коргардонии театрӣ дарс гуфтаам, вале даъват нашудам, ки дар Донишкадаи ҳунарҳои зебои Тоҷикистон ба коргардонҳои ояндаи театрӣ дарсе бидиҳам. Аз Тоҷикистон касе маро барои ҳамкорӣ даъват намекунад. Барои ҳамин, ин суолро на ба ман, балки ба сохторҳои дигар бидиҳед. Агар даъват кунанд, чаро наоям? Тоҷикистон ватанам аст."
Киштии азими Русия ғарқ шуд. Зеленский мардумашро ситоиш кард
Дар рӯзе, ки як киштии азими Русия ғарқ шуд ва онро мағлубияти рамзии Маскав номиданд, президенти Украина Владимир Зеленский ҳамватанонашро ситоиш кард.
Ӯ гуфт, вақте Русия моҳи феврали имсол ба хоки Украина ҳамла кард, украиниҳо "қарори муҳимтаринро дар зиндагӣ қабул карданд, ки он ҷангидан буд".
Зеленский шоми 14-уми апрел дар муроҷиат ба мардуми Украина гуфт, онҳо бояд ифтихор кунанд, чун 50 рӯз аст, ки ба ишғолгарони рус муқовимат нишон медиҳанд, дар ҳоле ки Русия иддао карда буд, "дар панҷ рӯз ҳамааш тамом мешавад."
Раисҷумҳури Украина нобуд ва ғарқ шудани киштии азими ҷангии "Москва"-ро комёбии муҳим номид. Вазорати дифои Русия гуфт, киштӣ дар пайи сӯхторе нобуд шудааст. Мақомоти украинӣ гуфтанд, нерӯҳои онҳо рӯзи 14-уми апрел ин киштиро бо мушаки "Нептун" нишон гирифтанд.
Ин ҳодиса дар ҳоле рух дод, ки нерӯҳои баҳрии Русия бомбаборони шаҳрҳои Украинаро дар соҳили Баҳри Сиёҳ идома медиҳанд.
Матбуоти маҳаллии украинӣ хабар дод, ки рӯзи 15-уми апрел дар шаҳри Киев таркишҳои пурқудрате шунида шуд, дар ҳоле ки ҳуҷумҳои асосӣ дар шарқи Украина идома доранд.
Дар шаҳри шарқии Херсон ва ғарбии Иванофранковск ҳам рӯзи ҷумъа садои таркишҳо ба гӯш расид. Мақомоти украинӣ мегӯянд, Русия дар андешаи мавҷи нави ҳуҷумҳои азим дар шарқи Украина мебошад.
Даргирӣ ва вайрониҳо дар атрофи Донбас
Як мошини низомии Русия ба самти Мариупол дар ҳаракат аст. 12-уми апрел
Боздиди президентҳои чор кишвари Аврупои Шарқӣ аз Киев
Президентҳои чаҳор кишваре, ки дар ҳамсоягӣ ё наздикии Русия қарор доранд, рӯзи 13-уми апрел ба Киев рафтанд ва ба ҳимояташон аз Киев таъкид намуданд.
Сафари раҳбарони Лаҳистон, Латвия, Литва ва Эстония намоиши қудратманди ҳамбастагии ин кишварҳои ҷабҳаи НАТО бо Украина хонда шудааст. Латвия, Литва ва Эстония дар гузашта монанди Украина узви Иттиҳоди Шӯравӣ буданд.
Раҳбарони ин чаҳор кишвар бо қатор ё поезд ба Киев, пойтахти Украина, сафар карданд, то бо Владимир Зеленский, ҳамтои украинии худ, мулоқот кунанд. Онҳо ҳамчунин аз шаҳраки Бородянка дидан карданд. Бородянка яке аз шаҳракҳои атрофи Киев аст, ки пас аз ақибнишинии нерӯҳои русӣ ҷасади бисёре аз ғайринизомиён дар он пайдо шуд.
Гитанас Науседа Новсадо, президенти Литва, дархост кард, ки таҳримҳои сахттар, аз ҷумла алайҳи содироти нафт ва гази Русия ва бонкҳои он кишвар ҷорӣ шавад.
Ҳамчунин, Андже Дудо, раиси ҷумҳури Лаҳистон, таъкид кард, "мо аз таърих огоҳем. Медонем ишғолгарии нерӯҳои русӣ яъне чӣ. Медонем терроризми русӣ яъне чӣ."
Вай сипас таъкид кард, ҳам касоне, ки дар Украина муртакиби ҷинояти ҷангӣ шудаанд ва ҳам касоне, ки дастури онро содир кардаанд, бояд муҳокима шаванд.
Раисҷумҳури Лаҳистон ҳамчунин гуфт, "агар касе ҳавопаймо бифиристад, агар касе нерӯи низомӣ барои бомбаборони минтақаҳои зист бифиристад, ғайринизомиёнро бикушад, дигар ин ҷинояти ҷангӣ ба шумор намеравад. Ин зулм аст, терроризм аст."
Владимир Зеленский дар суханронии шаби гузаштаи худ хитоб ба мардуми Украина эълон кард, ки Карим Хон, додситони Додгоҳи байнулмилалӣ аз шаҳри Буча дидор кардааст. Шаҳре, ки дар атрофи Киев воқеъ аст ва беш аз 400 ҷасад дар он пайдо шудааст.
Кашфи ин ҷасадҳо, ки ё дар кӯчаҳо партофта шуда ё дар гӯрҳои дастҷамъӣ пайдо шуданд, хашми ҷомеаи ҷаҳониро барангехт ва Маскав ба ҷинояти ҷангӣ дар Украина муттаҳам шуд. Раҳбарони Русия ин иттиҳомро рад карда, мегӯянд, ки саҳнаҳои Буча аз сӯи украиниҳо "сохтакорӣ" шудаанд.
Русия рӯзи 24-уми феврали солӣ ҷорӣ ба ҳадафи "ғайринизомӣ" кардани Украина ба ин кишвар ҳамла кард. Маскав ин ҳамларо "амалиёти вижаи низомӣ" мехонад. Украина "таҷовузи ошкор" ба тамомияти арзии худ медонад.
Тоҷикон дар Харков ба мардум палави ройгон медиҳанд. ВИДЕО
Наздик ба даҳ тоҷики муқими шаҳри Харков як ҳафта боз ба садҳо сокини маҳаллӣ ва низомиёни Украина оши палав медиҳанд. Харков аз моҳи феврал боз зери тирборони низомиёни Русия қарор дорад ва аксар сокинонаш дар паноҳгоҳҳо ба сар мебаранд.
“Гуфтем, ба халқ нону намак диҳем”
Муҳаммадраҳим Холов, тоҷики муқими Украина, ки гоҳ-гоҳ дар тӯйи тоҷикони Харков ош мепухт, ҳоло ин корро ҳар рӯз анҷом медиҳад. Вай рӯзе барои аз 1,5 то 1,7 ҳазор нафар палав таҳия мекунад.
Дар Харков, ки сохтори барқу обрасонӣ хароб шудааст, сокинон хӯроки гарм пухта наметавонанд. Гурӯҳе аз тоҷикони муқими шаҳр, ки то оғози ҷанги Русия бо Украина тиҷорат доштанд, тасмим гирифтанд, барои мардум ғизои гарм омода кунанд. Ҳавлии Муҳаммадраҳим Холов ошпазхона интихоб шуд.
Нурулло Сайдалиев, раҳбари ҷомеаи тоҷикон дар Харков, ки яке аз ташаббускорони ин иқдом аст, мегӯяд: “Хӯрок ҳаст, харида мешавад, лекин намерасад. Одам бисёр аст. Бисёре аз одамон гуруснаву ташна мондаанд. Бисёр ҷои шаҳрро бомбаборон карда, вайрон кардаанд. Барқ нест, об нест, газ нест. Дидем, ки мушкили бисёр аст, гуфтем, ба халқ нону намак диҳем.”
Видеоро инҷо бинед:
“Пешниҳод шуд, ки бароед, қабул накарданд”
Маҳсулотро тоҷирони тоҷик ва сармоядорони маҳаллӣ меоранд. Ҳазорон сокини шаҳр аз тарси бомбаборон дар паноҳгоҳҳо зиндагӣ мекунанд. Садои тир ҳанӯз шунида мешавад.
Лаҳзае, ки мо бо Муҳаммадраҳим Холов суҳбат мекардем, садои таркиш ба гӯш мерасид. Ӯ вазъро хатарнок тавсиф кард. “Хатарнок аст, чӣ кор кунем. Халқ гурусна аст, кӯдак бисёр аст. Ин корҳо аз сари мо гузаштаанд, мо медонем, ки гуруснагӣ чӣ ҳаст. Ҷанги шаҳрвандиро дар Тоҷикистон ба ёд дорем. Дуо мекунем, ки сулҳ шавад ва ба ватан равем,” -- гуфт ӯ.
Тоҷирони тоҷик пешниҳодҳоро дар бораи тарки Харков рад кардаанд. Нурулло Сайдалиев, раҳбари ҷомеаи тоҷикон, мегӯяд, “мо гуфтем, ки хатарнок аст, агар мехоҳед, бароед. Бачаҳо гуфтанд, тарк намекунем, бо мардум мемонем. Чӣ қадар аз дастамон омад, кумак мекунем.”
Вақте мо лаҳзаи ошпазии онҳоро сабт мекардем, сарбозе барои палав омад. Ӯ нахост, номашро ошкор кунад, аммо гуфт, аз тоҷиконест, ки дар Украина таваллуд шудааст ва се сол боз дар артиши ин кишвар хидмат мекунад. Вай барои ҳамяроқонаш оши тоҷикӣ мебарад.
Захира то кай мерасад?
Як сокини маҳаллӣ гуфт: “Шумо ба хонаводаҳои мо, кӯдакон, занон ва пирон хӯроки гарм додед. Хеле миннатдорем. Дар мо ҷанг аст.”
“Ин дӯстони мо аз Тоҷикистон палави хуб пухтаанд, ва ба ҳама хӯрок медиҳанд. Ташаккур бачаҳо. Саломативу сулҳ мехоҳем,” – гуфт марди дигаре, ки номашро зикр накард.
Сафи онҳое, ки барои хӯроки гарм меоянд, рӯз ба рӯз зиёд мешаванд. Захираи тоҷикон барои ошпазӣ то кай мерасад, маълум нест.
Ба иттилои расмӣ, то оғози ҳамлаи бесабаби Русия ба Украина беш аз чаҳор ҳазор шаҳрванди Тоҷикистон дар он кишвар кору таҳсил мекарданд. Дар тақрибан ду моҳи охир ҳудуди дуним ҳазор нафари онҳо ба Лаҳистон ва кишварҳои дигари аврупоӣ рафта, беш аз чорсад кас ба ватан баргаштанд. Қисми дигар ҳанӯз дар Киеву Харков, Днепр Запорожйе ва Одесса мондаанд.
Русия гуфт, беш аз 1000 нерӯи баҳрии Украина таслим шудаанд. Чанд роҳбар ба назди Зеленский рафтанд
Вазорати мудофиаи Русия иддао дорад, ки беш аз 1000 нерӯи баҳрии Украина дар бандари муҳосирашудаи Мариупол ба Русия таслим шудаанд. Мақомоти украинӣ гуфтаанд, наметавонанд, хабарро тасдиқ кунанд ё шарҳе бидиҳанд. Дар сурати таъйиди иттилоъ, ин зарбае ба талошҳои Украина барои нигоҳ доштани Мариупол аз оғози ҳамлаи Русия ба ин кишвар аст.
Баёниҳои ба ҳам зид
Телевизиони давлатии Русия рӯзи 13-уми апрел навори сарбозонеро нишон дод, ки дастҳои худро боло кардаанд. Дар навор гуфта мешавад, нерӯҳои баҳрии Украина таслим шуданд. Видео бештар дар саҳифаҳои блогерони рӯ ба Кремл мечархад. Дурустии онро мустақилона тафтиш кардан имкон надорад.
“Дар шаҳри Мариупол... 1026 низомии украинӣ ихтиёран силоҳҳои худро ба замин гузошта, таслим шуданд,” – гуфт Вазорати дифои Русия.
Дафтари президент Владимир Зеленский ва Вазорати дифои Украина ба пурсишҳо дар ин бора зуд посух надоданд. Хабаргузории Reuters аз қавли як сухангӯи Вазорати дифоъ гуфтааст, дар бораи дуруст будани ин хабар маълумот надоранд.
Вадим Денисенко, ёвари вазири корҳои дохилии Украина, иддаои Русияро рад кард. Вай дар суҳбат бо телевизиони “Настояшее Время” гуфт, ин хабарро артиши Украина таъйид намекунад.
Алексей Арестович, ёвари дигари Зеленский, дар Фейсбук изҳороти фарқкунанда дод. Ба қавли ӯ, нерӯҳои баҳрӣ хатти ҷангро шикаста, ба ҷузъу томҳои баталёни Азов, як қисми низомӣ, ки барои дифоъ аз шаҳр меҷангад, пайвастааст.
Вазорати дифои Русия гуфт, нерӯҳои баҳрии Украина дар Корхонаи оҳани Илйич таслим шуда, 151 сарбози захмиро барои муолиҷа ба бемористони Мариупол бурданд. Рамазон Қодиров, раҳбари Чеченистон, низ рӯзи 13-уми апрел гуфт, беш аз 1000 сарбози баҳрии украинӣ таслим шуданд.
Истифодаи силоҳи кимиёвӣ дар Мариупол?
Айни замон коршиносони байнулмилалӣ аз истифодаи силоҳҳои кимиёвӣ дар Мариупол изҳори нигаронӣ кардаанд.
Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина, дар суханронии шаби 12-уми апрел гуфт, "дар ҳоле ки коршиносон талош мекунанд, ин моддаро бишиносанд”, ҷомеаи ҷаҳонӣ бояд вокуниш нишон диҳад. Ӯ дар суханронии шаби гузаштаи худ гуфт, нишонаҳое дар бораи рафтори ғайриинсонӣ нисбат ба занон ва кӯдакон дар Буча ва минтақаҳои дигари атрофи Киев, ошкор шудааст, аз ҷумла мавридҳои таҷовузи ҷинсӣ.
Ҳанна Маляр, муовини вазири дифои Украина, гуфт, эҳтимол он силоҳи фосфорӣ аст, ки ҷузъи силоҳҳои кимиёвӣ табақабандӣ намешавад ва дар Мариупол истифода шуд.
Нерӯҳои русӣ дар марҳилаи аввали ҷанг ноком шуда, натавонистанд, Киев ё дигар шаҳрҳои Украинаро тасарруф кунанд. Нерӯҳои Украина, ки бо силоҳҳои ғарбӣ муҷаҳҳаз мебошанд, муқовимати сахт нишон доданд.
Фармондеҳони низомии Русия ҳоло нерӯҳоро ба минтақаи Донбасс, ки аз соли 2014 ба ин тараф дар онҷо ҷанг идома дорад, интиқол медиҳанд. Ин минтақа бо Русия ҳаммарз аст. Ба ин маънӣ, ки таъмин ва такмили нерӯҳо осонтар хоҳад буд.
Ҳаракат ба шарқ, “гузаргоҳи амн нест”
Дар ҳоле ки корвонҳои низомии Русия аз чанд самт ба тарафи Донбасс ҳаракат доранд, як мақоми баландпояи Украина рӯзи 13-уми апрел гуфт, барои берун бурдани ғайринизомиён гузаргоҳҳои амн вуҷуд надорад.
Ирина Верешчук, муовини сарвазири Украина, дар изҳороте дар Telegram нерӯҳои Русияро ба муроот накардани шартҳои созишнома дар бораи кӯч додани мардуми одӣ муттаҳам кард. Вай гуфт, “русҳо дар вилояти Запорожйе роҳи мусофирбарҳоро бастанд ва дар вилояти Луҳанск оташбасро вайрон мекунанд.”
Қаблан Владимир Путин, раисҷумҳури Русия, ваъда дода буд, ки амалиёти низомиро идома медиҳад ва тамаркуз сари шарқи Украина хоҳад буд. Русия бинобар ин ҳамла ба таҳримҳои Ғарб рӯбарӯ шудааст ва интизор меравад, иқтисоди он дар соли ҷорӣ ба таври амиқ таназзул кунад.
Ӯ рӯзи 12-уми апрел дар ҳоле бо президенти Беларус Александр Лукашенко суҳбат мекард, гуфт, Русия ба ҷуз аз ҳамла "интихоби дигар надошт" ва афзуд, ҳадаф ҳимояти мардуми қисматҳои шарқии Украина ва "кафолати амнияти худи Русия" буд.
Путин ваъда супурдааст, ки амалиёт то расидан ба ҳадафҳои муайяншуда идома хоҳад дошт.
Байден “наслкушӣ” хонд
Дар Амрико президент Ҷо Байден барои аввалин бор ҷанги Русияро "наслкушӣ" хонд. Байден пеш аз ин дар посух ба суоли хабарнигорон, ки пурсида буданд оё куштор дар Буча ба маънои наслкушӣ аст, гуфта буд, "на, ман фикр мекунам як ҷинояти ҷангӣ аст."
Ӯ афзуд, қонунгузорон метавонанд тасмим бигиранд, ки оё ин наслкушӣ аст ё не. "Аммо мутмаинан ба назари ман ҳамин тавр аст".
Дар Вашингтон як мақоми баландпояи Вазорати дифои Амрико гуфт, ки ҳукумати Байден дар ҳоли омодасозии бастаи дигаре аз ёриҳои низомӣ аст, ки эҳтимолан 750 миллион доллар мебошад. Расонаҳои амрикоӣ гузориш доданд, ки Пентагон ҳамчунин қарор аст рӯзи 13-уми апрел бо тавлидкунандагони маъруфи аслиҳа дар Амрико нишасте баргузор кунад, то дар бораи силоҳҳои нав барои кумак ба Украина баҳс кунад.
Аз ҷумлаи силоҳҳои Амрико ва НАТО, ки ба гуфтаи коршиносон кумаки зиёде ба украиниҳо кардааст, мушакҳои зидди танкии Javelin, мушакҳои зиддиҳавоии Stinger ва ҳавопаймоҳои бесарнишини Switchblade ҳастанд. Нерӯҳои украинӣ ҳамчунин дигар таҳҷизоти пешрафтаи ҷангӣ дарёфт кардаанд.
Дар ҳамин ҳол, раисҷумҳури Лаҳистон ва сарони се кишвари Балтика рӯзи 13-уми апрел барои ҳимоят аз ҳукумати Зеленский ба Киев сафар карданд.
Аз ҷанги Русия дар Украина тақрибан 50 рӯз гузашт
Аз ҷанги Русия дар Украина тақрибан 50 рӯз мегузарад ва сару садо дар бораи бераҳмӣ ва иттиҳомот дар бораи ҷиноятҳои ҷангӣ аз тарафи сарбозони Русия меафзояд.
Неҳаммер аз Путин хост, ҷангро дар Украина "бас кунад", аммо чӣ шунид?
Садри аъзами Австрия, Карл Неҳаммер, дар нишасти матбуотӣ хулосаи мулоқоташро бо президенти Русия Владимир Путин нақл кард. Мулоқот рӯзи 11-уми апрел дар Подмосковйе барпо шуд. Неҳаммер гуфт, аз суҳбат бо раҳбари Русия ҳеч бардошти мусбат надорад.
Ӯ афзуд, бо вуҷуди таҳримҳо, Путин барои "ҳалли масъалаи Донбасс қотеъона амал карданӣ аст". Ҳамзамон Путин гуфтааст, ки таҳримҳо бисёр сахт ҳастанд.
Ба қавли Карл Неҳаммер, вай ба Владимир Путин гуфтааст, "ҷанг дар Украина бояд ҳарчи зуд бас шавад" ва "то замоне ки дар Украина одамон ҷон медиҳанд", таҳримҳои зидди Русия сангинтар мешаванд. Путин гуфтааст, агар амалиёти ҷангӣ зудтар хотима ёбанд, "бад намешавад", вале зоҳиран ин ҳолатро танҳо бар асоси шартҳои Русия пешбинӣ мекунад.
Ба гуфтаи Неҳаммер, президенти Русия пурра дар доираи "мантиқи ҷанг" андешаронӣ мекунад.
Садри аъзами Австрия мулоқотро "бисёр сахт" ва "рӯйиросту ошкор" арзёбӣ кард. Вай гуфт, сафар ба Маскав "як мулоқоти дӯстона набуд", балки "як вазифааш" мебошад.
Ба қавли Неҳаммер, ду раҳбар дар заминаи арзёбии вазъи воқеӣ дар Буча ихтилофи назар доштанд. Дар ин шаҳраки канори Киев, баъди берун шудани нерӯҳои Русия, даҳҳо ҷасад ва гӯрҳои дастҷамъӣ ёфтанд. Ғарбу Аврупо артиши Русияро дар ин ваҳшоният гунаҳкор карданд, Маскав иттиҳомҳоро напазируфт.
Неҳаммер ба хабарнигорон гуфт: "Мо як раддубадали бисёр сахте доштем, чунки президент ҷомеаи ҷаҳониро дар пешдоварӣ гунаҳкор мекунад". Вай гуфт, бисёр мехост ба чашми Путин нигоҳ карда, вокуниши ӯро ба кушта шудани сокинони Буча бубинад.
Неҳаммер аввалин раҳбари аврупоӣ аст, ки баъд аз шурӯи ҷанги васеъмиқёс дар хоки Украина дар таърихи 24-уми феврали имсол ба Русия рафт ва бо президент Путин вохӯрд. Ин вохӯрӣ якуним соат давом кард.
Нашрияи Kronen Zeitung гуфт, бо дархости Неҳаммер дар мулоқот на дастфишурӣ ва на аксбардории муштарак барпо нашуд, то ки, ба гуфтаи нашрия, аз ин мавод бо ҳадафҳои таблиғотии русҳо истифода нашавад.
Дмитрий Песков, сухангӯи Путин, пеш аз мулоқот гуфт, Русия баъди нишаст ҳеч изҳороте нашр нахоҳад кард.
Ин мулоқот дар ҳоле барпо мешавад, ки идораҳои истихбороти кишварҳои ғарбӣ ва Украина мегӯянд, Русия дар рӯзҳои наздик дар шарқи Украина як ҳуҷуми азимеро ба роҳ мемонад, ки ҳадафаш ишғоли вилоятҳои Донетск ва Луҳанск аст. Ин ду қаламравро Маскав "ҷумҳуриҳои мардумӣ" ва "мустақил" эътироф кардааст.
Ин шабурӯз ҷангҳои сахте дар шаҳри Мариупол идома доранд, ки дар ҷануби вилояти Донетск ҷойгир аст. Ин шаҳр, ки аз охири моҳи феврал аз ҷониби русҳо ишғол шуд, шадидан харобу валангор шуда, беш аз 10 ҳазор сокини маҳаллиаш кушта шудаанд. Онҳое, ки аз ин шаҳр берун шуда тавонистанд, вазъро чун як фоҷеаи башарӣ арзёбӣ мекунанд.
Аъзои полки украинии "Азов", ки дар ҷангҳои Мариупол иштирок мекунанд, рӯзи 11-уми апрел гуфтанд, нерӯҳои русӣ як маводи заҳролудкунандаи ношиносеро ба кор бурданд. Дар бораи қурбониҳои эҳтимолӣ чизе маълум нест. Намояндагони ҳукумати Украина ва Ғарб гуфтанд, ин хабарҳоро месанҷанд.
"Мумкин, ҷасадҳо дар зери хонаҳо монда бошанд" ВИДЕО
Пас аз муҳосираи якмоҳаи Русия, нерӯҳои Украина шаҳри шимолии Черниговро озод карданд. Аммо баъди ҳамлаи мушакие, ки рӯзи ҷумъа, 8-уми апрел, даҳҳо нафарро кушт, сокинон бим доранд, ки дигарбора мавриди ҳамла қарор мегиранд. Нисфе аз мардуми шаҳр гурехта, садҳо нафар фавтидаанд, аз ҷумла ҷавононе, ки бо сарбозони рус меҷангиданд.
"Шиками писарам аз тири гранатомёт пора шуд, тир ҳам хӯрда буд, вале ба ҷанг идома медод," -- нақл кард Наталия Дуденок, сокини Чернигов.
Сеяки кормандони шифохонаи Чернигов ё гурехтаанд ё бенишон ҳастанд. Мутасаддиёнаш мегӯянд, барои шумурдани ҷасадҳо вақти зиёде лозим мешавад.
Ба қавли Андрей Жиденко, аз шифохонаи вилоятии Чернигов, "биноҳои истиқоматии зиёде вайрон шуданд ва харобаҳоро пок накардаанд. Ҳамчунин дар деҳоти атроф хонаҳои зиёде хароб гашт ва фикр мекунам, аз зери онҳо низ ҷасадҳои зиёде пайдо шавад. Мардум дар таҳхонаҳо зиндагӣ мекарданд."
Видеоро дар инҷо бинед:
Ҳафтаи гузашта нерӯҳои Украина чанд шаҳрак ва деҳоти вилояти Киевро озод карданд ва Русия гуфт, барои ишғоли манотиқи шарқии Украина тамаркуз мекунад.
Сарбозони русро ба қатли ғайринизомиён, таҷовузу ғоратгарӣ муттаҳам мекунанд. Украина мегӯяд, русҳо ба ҷиноятҳои ҷангӣ даст задаанд. Русия мегӯяд, ки ғайринизомиёнро ҳадаф нагирифтааст ва иддаоҳои ҷиноятҳои ҷангиро рад мекунад.
Маъмурони имдодӣ дар Чернигов мегӯянд, бисёре аз бозмондагони ҷанг ҳама молу манолашонро аз даст додаанд. Евген Корж, маъмури имдодӣ, гуфт: "Парерӯз як зан омада гуфт, ки хоҷагии калоне доштааст, сад мурғ, чаҳор хуку се гов. Сарбозони рус омада, ҳамаашонро куштаанд ва ҳеч чизе намондааст. Ӯ мегирист."
Табибон мегӯянд, илова бар фақру маргу маҷруҳӣ, муҳосира сабаби осеби доимии равонии мардум шудааст. Андрей Линик, намояндаи идораи тандурустии Чернигов, мегӯяд, “ба ақидаи ман, мардуми инҷо ҳаргиз дигар эҳсоси амният нахоҳанд кард, зеро мунтазири такрори ҳодисае хоҳанд буд. Ин ҷанг қатъан моро дигар кард.”
Рӯзи ҷумъа дар шаҳри шарқии Краматорск, мушаке ба истгоҳи роҳи оҳан бархӯрд ва даҳҳо нафарро кушт. Мардуми Чернигов мегӯянд, шиддат гирифтани вазъ тарснок аст ва мумкин аст ба онҳо дигарбора ҳамла кунанд.
Хабару гузоришҳои бештарро дар бораи ҷанги Русия дар Украина инҷо бихонед
"Мумкин зери хонаҳо ҷасадҳо монда бошанд"
Баъд аз муҳосираи якмоҳаи Русия, нерӯҳои Украина шаҳри шимолии Черниговро озод карданд. Аммо баъди ҳамлаи мушакие, ки рӯзи ҷумъа даҳҳо нафарро кушт, онҳо бим доранд, ки дигарбора мавриди ҳамла қарор мегиранд.
Эҳтимоли афзоиши ҳамлаҳои Русия. Зеленский хоҳони кумаки бештар шуд
Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина, гуфт, барои раҳо шудани кишвараш аз ҷанги беасоси Русия ёрии бештар лозим аст. Русия ҳуҷумҳоро дар шарқи Украина вусъат бахшидааст. Зеленский 11-уми апрел дар муроҷиати онлайн ба қонунгузорони Кореяи Ҷанубӣ гуфт, агар ҷомеаи байнулмилалӣ пеши роҳи Русияро нагирад, ин кишвар аз ҷанге, ки моҳи феврал шуруъ кард, даст намекашад.
Ӯ афзуд, Русия ҳоло даҳҳо ҳазор сарбозашро дар пешорӯи ҳуҷуми навбатӣ дар минтақаҳои шарқӣ ҷойгир кардааст. То ҳол садҳо муассисаву сохторҳо дар Украина ба замин яксон шуда, дастикам 300 беморхонаву биноҳои ёрирасон хароб гардидаанд.
Нерӯҳои Русия талоши худро барои зери назорати пурра даровардани шаҳри муҳосирашудаи Мариупол идома медиҳанд. "Мариупол хароб карда шуд, даҳҳо ҳазор нафар ҷон додаанд, вале бо ин вуҷуд русҳо аз идомаи ҳуҷумашон даст намекашанд," – гуфт Зеленский дар муроҷиат ба вакилони маҷлиси Кореяи Ҷанубӣ. Санҷидани дурустии омори қурбониҳо феълан имкон надорад.
Мулоқоти рӯбарӯ бо Путин
Дар пасманзари ин таҳаввулот, ҷомеаи байнулмилалӣ талош дорад аз роҳи созиши сулҳ пеши роҳи ҷангҳои бештарро бигирад. Нахуствазири Австрия Карл Неҳаммер рӯзи 11-уми апрел, қарор аст, бо президенти Русия Владимир Путин мулоқот карда, ӯро ба хатми ҷанг даъват кунад. Аз оғози ҷанги беасоси Русия алайҳи Украина дар 24-уми феврали имсол ин мулоқоти аввалини рӯбарӯи Путин бо як намояндаи Аврупо хоҳад буд.
Неҳаммер пеш аз сафар ба Маскав гуфт: "Ман бо Владимир Путин мулоқот мекунам... Мо (Австрия) аз назари низомӣ бетараф ҳастем, вале дар робита бо ҷанги таҷовузгари Русия алайҳи Украина мавқеи қотеъ дорем. Ӯ бояд бас кунад! Долонҳои башарӣ, оташбас ва таҳқиқи пурраи ҷиноятҳои ҷангӣ зарур аст."
Дар ҳамин ҳол, рӯзи 11-уми апрел вазирони корҳои хориҷии Иттиҳоди Аврупо дар Люксмембург, қарор аст, бо додситони Додгоҳи байнулмилалии ҷиноятҳои ҷангӣ мулоқот карда, мавзӯи ҷиноятҳои содиршуда аз ҷониби артиши Русияро баррасӣ кунанд.
Маскав гуфтааст, ба зидди сокинони мулкӣ амал намекунад, вале далелҳои зиёде дар бораи ваҳшонияти артиши Русия алайҳи ғайринизомиён вуҷуд дорад. Ҷозеп Боррелл, дипломати аршади аврупоӣ, пеш аз оғози ҷаласаи вазирон гуфт, мавзӯи таҳримҳо "ҳамеша мавриди баррасӣ аст".
Ҳаракат ба самти шарқ
Аз замони ҳамлаи Русия ба Украина аз 44 миллион аҳолии ин кишвар чоряки он маҷбур шудаанд, хонаҳояшонро тарк кунанд. Ҳазорҳо нафар куштаву захмӣ шудаанд. Бисёре аз онҳо аҳолии мулкӣ мебошанд.
Ширкати Maxar Technologies рӯзи 10-уми апрел аксҳои маҳвораие нашр кард, ки дар он дида мешавад, корвони 13-километрии низомии русҳо ба самти Донбасс ҳаракат мекунад. Таҳлилгарон мегӯянд, Русия ният дорад, иқтидори низомиашро дар шарқи Украина тақвият диҳад. Эҳтимоли дар чанд рӯзи наздик шуруъ шудани ҳуҷумҳои нав вуҷуд дорад.
Эҳтимол корвони низомӣ ба шаҳри Изюми вилояти Харков меравад, ки онҷоро низомиёни Русия назорат мекунанд. Изюм дар наздикиҳои вилоятҳои Донетску Луҳанск ҷойгир аст, ки макони муҳорибаҳои бисёр сахту сангин мебошад.
Баъд аз нокомӣ дар минтақаҳои дигари Украина, Русия ҳуҷуми низомии худро ба Донбасс равона кардааст, ки минтақаҳои шарқии Украина – вилоятҳои Луҳанск ва Донетскро дар назар мегирад.
Дворников кист?
Дар остонаи ҳуҷуми дарпешистода, Кремл ба генерали артиш Александр Дворников, ки фармондеҳи нерӯҳои русӣ дар Ҳавзаи ҷанубии низомӣ мебошад, раҳбарии ҷанг дар Украинаро вогузор кардааст.
Мақомоти амрикоӣ мегӯянд, эҳтимоли ин вуҷуд дорад, ки Путин мехоҳад назоратро бар Донбасс то оғози моҳи май ба даст оварда, дар остонаи таҷлили Иди ғалаба бар фашизм дар Ҷанги Дувуми Ҷаҳон пирӯзиашро дар ҷанги Украина эълон кунад.
Таҳлилгарон мегӯянд, таъини генерали 60-сола, Дворников, бо ҳадафи тавсеаи ҳуҷумҳои васеъмиқёс дар шарқи Украина карда мешавад. Дворников дар ҷанги Сурия маъруф шудааст, ки онҷо Русия даст ба бомбаборони маҳалҳои аҳолинишин зада буд. Путин Дворниковро барои амалиёт дар Сурия бо ҷоизаи баландтарини давлатӣ – "Қаҳрамони Русия" – қадрдонӣ кардааст.
