Раёсати корҳои дохили шаҳри Душанбе рӯзи 26-уми ноябр хабар дод, ки “ҳодисаи мазкур 24-уми ноябр, тахминан соати 13:30 дақиқа, дар кӯчаҳои А.Сино ва Маяковский рух додаааст.

Дар ҳаракати гуруҳӣ 11 ронанда ва 13 хонандаи мактабҳои ноҳияи Рудакӣ ва шаҳри Душанбе будаанд.” Назари худи ҷавонон ва волидони онҳо дастрас нест.

Раёсати корҳои дохилӣ аз ҳеч мактабу хонанда ва ронандагон ном набурдааст. Аммо дар наворҳое, ки дар Интернет нашр шуд 17 мошин дида мешавад ва 27 нафари дигар тани худро аз тирезаи мошин берун бароварда, парчамафшонӣ карданд.

Мошинҳо дар ин корвонҳо бо суръати баланд ва бидуни эътино ба қоидаҳои роҳ ҳаракат карда, ҳолати хатарнок ба миён оварданд. Нашри ин навор дар шабакаҳои иҷтимоӣ сабаби баҳсҳои зиёд шуд.

Хабари ҷазо дидани наврасон низ бархе аз шореҳонро норозӣ кардааст, ки корвонҳои худҷӯшро нишонаи ватандӯстии саворонашон номидаанд. Бархеи дигар дар шабакаҳои иҷтимоӣ талаб кардаанд, ки ҷавонон тибқи қонун муҷозот шаванд.

Пулиси Душанбе гуфтааст, нисбат ба 11 нафар ронанда, 5 хонандаи мактаб ва 8 падару модар барои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ санад тартиб додааст.

Дар гузорише, ки рӯзи 24-уми ноябр дар сомонаи расмии Додситонӣ аз натиҷаи ин ҷаласа нашр шуд, гуфта шудааст, ки алайҳи 3864 мансабдор барои қонунвайронкуниҳо парвандаи интизомӣ боз шудааст. Аз мансабдорон ном гирифта нашудааст ва тафсилоти парвандаву муҷозоти онҳо маълум нест.

Мақомоти Додситонӣ аз нисбатан беҳтар шудани вазъи истифодаи замин дар кишвар хабар дода, аммо таъкид кардаанд, ки ҳанӯз ҳам дар кори чандин ниҳод, аз ҷумла идораи замин ва ҳукуматҳои маҳаллӣ “қонунвайронкуниҳои ҷиддӣ ҷой доранд”.

Тақсими замин дар минтақаҳои Тоҷикистон чанд сол боз ба як мавзӯи доғу баҳсӣ дар сатҳи болотарини ҳукумат табдил ёфтааст.

Шикояти сокинон аз тақсими ноодилонаи замин зиёд аст. Дар аксар ҳолат онҳо аз ғайриқонунӣ гирифта шудани заминҳояшон ва ришваситонӣ дар ин соҳа нигаронӣ мекунанд.

Як таҳқиқи Радиои Озодӣ дар соли 2020 нишон дод, ки шуморе аз сокинон бо роҳи шубҳаовар ва осон дар ноҳияи Рӯдакӣ соҳиби қитъаи замин шудаанд. Баъзе аз онҳо ба раиси онвақтаи ноҳия наздикӣ доштанд.

Додситони кулли Тоҷикистон қаблан гуфта буд, дар як соли гузашта беш аз 41 ҳазор сокини кишвар дар пайванд ба баҳси замин муроҷиат карданд. Онҳо аз тафтишоти пешакӣ ва санадҳои додгоҳӣ дар ин маврид норозигӣ намудаанд.

Имсол хабари барканории чанд мансабдор, аз ҷумла додситонҳо дар пайванд ба тақсим ва истифодаи ғайриқонунии замин расонаӣ шуда буд. Манобеи Радиои Озодӣ моҳи октябр аз барканор шудани Хебар Зайдуллозода, додситони минтақаи Кӯлоб аз мақомаш барои “чашмпушӣ аз кирдорҳои ғайриқонунӣ” дар ин самт хабар доданд.

Дар аввали сол, Алихон Худоёрзода, муовини раиси ҳукумати ноҳияи Восеъ, ки масъули сохтмон ва тақсими замин буд, ба иттиҳоми баромадан аз ҳадди ваколати мансабӣ дастгир шуд.

Коршиносон сабаби идома ёфтани ғасби заминро дар ҷой доштани фасод дар ҳукумату мақомоти интизомӣ меноманд, ки садди ислоҳи вазъ шудааст.

Вакилон ҳадаф аз ин иқдомро таъмини амнияти мардум хондаанд. Барои саркашӣ аз ин қонун ҷарима ва ҷазо пешбинӣ шудааст. Тарҳи мазкур дар ҷомеаи Қирғизистон баҳси шадиде эҷод кардааст.

Мавзӯи сару либоси занон ва риши дарозу ғафси мардон дубора дар Осиёи марказӣ, ки аксари сокинонаш мусалмонанд, баҳсбарангез шуд. Ин бор пешниҳоди манъи ришу ҳиҷоб дар Қирғизистон баҳсу нигарониҳоро ба бор овардааст.

Порлумони ин кишвари дорои 7 миллион аҳолӣ, тарҳи қонунеро барои баррасӣ пешниҳод кард, ки тибқи он занон ҳақ надоранд, чеҳраи худро пурра пӯшонанд. Дар сурати қабул шудани ин қонун барои мардон ҳам гузоштани риши дароз манъ мешавад.

Дар лоиҳаи қонуни нав, ки рӯзи 14-уми ноябр ба баррасии умум гузошта шуд, гуфта мешавад, ки ин тадбирҳо барои дидани чеҳраи одамон ва шиносоии ҳуввияти онҳо заруранд.

Барои онҳое, ки ин қонунро нақз мекунанд, ҷарима ба андозаи 22 доллар ё 30 соат иҷрои кори ҷамъиятӣ пешбинӣ шудааст. Дар сурати такрор шудани қонуншиканӣ, ҷарима бештар хоҳад шуд.

Қонуни мазкур танҳо ба шаҳрвандони Қирғизистон рабт дошта, барои онҳое, ки аз рӯйи зарурати тиббӣ маҷбуранд, рӯяшонро пӯшонанд, ин иҷоза дода мешавад.

Либоси исломӣ ва риши дароз, ки аксаран ҳамчун нишонаи эътиқоди сахти мазҳабӣ арзёбӣ мешавад, солҳо боз як мавзӯъи доғ дар Осиёи Марказӣ аст.

Муаллифи тарҳи нави қонун дар Қирғизистон, Шарапаткан Маҷитова, гуфтааст, қонун танҳо пӯшидани ниқобро, ки ба ҷуз чашм тамоми рӯйи занҳоро мебандад, манъ мекунад.

Вакилони порлумон, таъкид кардаанд, ки лоиҳаи нав ба либоси исломие, ки чеҳраи одамро намепӯшонад, мухолифат надорад.

Ҳамсоякишварҳои Қирғизистон, Тоҷикистону Узбекистон пӯшидани ҳиҷоб дар мактабу коргоҳҳоро манъ кардаанд. Дар Қазоқистон духтаронро бо ҳиҷоб ба дарс роҳ намедиҳанд.

“Чаро бояд худро дар либоси сиёҳ печонанд?”

Маъракаи зиди ниқобро вакили қирғиз, моҳи апрел баъди як сафараш ба минтақаи Ош шурӯъ кард. Ӯ аз он нигаронӣ кард, ки дар ин вилоят аксари занон сару рӯйи худро дар либоси сиёҳ пинҳон кардаанд.

“Фақат чашмонашон кушода аст. Либоси сиёҳ доштанд. Бигзор рӯйсарӣ кунанд, вале чаро бояд худро дар либоси сиёҳ печонанд?”- гуфт, Маҷитова баъди сафараш дар порлумон.

Ӯ аз муфтиёт даъват кард, ки миёни занон “корҳои фаҳмондадиҳӣ” дар масъалаи ниқобро шурӯъ кунанд. Моҳи сентябр депутати қирғиз аз порлумон ва ҳукумат тақозо кард, ки ҳанӯз дер нашудааст ва барои “таъмини амният” чораандешӣ кунанд.

“Ҳар чаҳорум зан дар Ош ниқоб мепӯшад. Шумори онҳо торафт зиёд мешавад. Ман талаб дорам, ки ҳукумат имрӯз дар сатҳи давлат чораи зарурӣ андешад, вагарна фардо дер мешавад.”

Маҷитова бовар дорад, ки қонуни манъи ниқоб ё фаранҷӣ, озодиҳои динниро маҳдуд намекунад.

Даҳҳо кишвар дар ҷаҳон, аз ҷумла Австрия, Дания, Фаронса, Булғория, Нидерланд ва Белгия пӯшидани ниқобро манъ кардаанд. Солҳои ахир таъсири ислом дар Осиёи Марказӣ, бахсусус миёни насле, ки баъди фурӯпошии Шӯравӣ ба воя расидаанд, рӯ ба афзоиш овардааст.

Ҳукумати кишварҳои минтақа аз хатари ифротгароӣ ва тероризм нигаронанд.

“Биёед аввал роҳҳоро таъмир кунем”

Пешниҳоди манъи ниқоб дар маҳфилҳои сиёсатмадорон ва шабакаҳои иҷтимоии Қирғизистон баҳсу вокунишҳоро ба бор овардааст

Муфтии Қирғизистон, Замир Ракиев гуфт, ки тибқи қавонини ислом пӯшидани ниқоб ҳатмӣ нест. Ба гуфтаи ӯ дин аз занон танҳо доштани ҳиҷобро талаб мекунад.

Ҷамол Фронтбек-қизи, раҳбари созмони занони мусалмон – “Мутакаллим” бар ин аст, ки мутақоид кардани занон ба кашидани ниқоб аз рӯй осон нест. Ӯ пешниҳод дорад, ки ҳукумат бо роҳандозии маъракаи фаҳмондадиҳӣ бояд занонро ба ин иқдом омода ва розӣ кунанд.

“Набояд ниқобро бо ифротгароӣ пайванд кард. Мо давлати худкома нестем, ки маҳдудиятҳо ҷорӣ кунем.”- гуфт вай, дар сӯҳбат бо бахши қирғизии Радиои Озодӣ.

Қанат Мидин- уулу муовини Кумиссиуни давлатӣ оид ба дин ба хабарингорон гуфт, дар кишвар хатари мустақим аз ифротгароии динӣ вуҷуд надорад.

“Албатта ҳастанд масъалаҳое, ки ҳалталабанд, вале дар маҷмӯъ вазъ мӯътадил аст.”

Вокуниши корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ ба тарҳи қонун мухталиф аст. Бархе аз он ҷонибдорӣ карда, тасмими вакилонро “дурусту саривақтӣ” хондаанд. Гурӯҳи дигар, зидди қабули чунин қонун буда, гуфтаанд “Бигзор ҳар кас либоси дилхоҳашро пӯшад” Бархе ҳам бар ин боваранд, ки ин монеагузорӣ кор нахоҳад дод. Чанде аз корбарони шабакаҳо даъват кардаанд, ки “пас ба бар кардани доманҳои кӯтоҳ ҳам барои занон бояд манъ шавад.”

Яке аз корбарон ҳам дар баҳси манъ кардан ё накардани ниқоб пешниҳод кардааст, ки “Биёед аввал роҳҳои харобамонро таъмир кунем”

Ниқоб як навъи матоъи сиёҳест, ки сару гардан ва дарозии қадди занҳоро пинҳон медорад. Ҳукумати Тоҷикистон ҳанӯз соли 2018 ба манъи пӯшиши исломӣ дар сатҳи давлатӣ шурӯъ кард. Дар кишвар на фақат пӯшидани ниқоб, балки сатру ҳиҷоб барои занон бахусус дар муассисаҳои давлатӣ ва таълимӣ манъ шуд. Мақомот мегӯянд, ин бахши либоси занона ба фарҳанги миллии мардуми тоҷик бегона аст.

Мухолифони ин муқаррарот мегӯянд, ки шаҳрвандон бояд дар интихоби сарулибос ва намуди зоҳирӣ озод бошад.

Дар ин шабу рӯз, ки даъвати тирамоҳии ҷавонон ба хидмати ҳарбӣ дар Тоҷикистон идома дорад, бархе аз сокинон дар минтақаҳо аз фишор ва ҷалби ғайриқонунӣ ба хидмат шикоят мекунанд.

Наздикони як навсарбоз аз вилояти Хатлон иддао доранд, ки фарзандашон бемориҳои вазнин дошт ва солҳои гузашта баъди ташхиси тиббӣ аз комисариати ҳарбӣ ӯро ҷавоб медоданд. Аммо ба гуфтаи онҳо дар даъвати навбатӣ коммисариати ҳарбӣ бемории фарзандашонро нодида гирифта, ӯро барои хидмат ба вилояти Суғд фиристодаанд. Онҳо ба натиҷаи ташхиси ахир бовар надоранд ва ба мақомот шикоят бурдаанд.

Асноде, ки хонаводаи Субҳони Аҳмадҷон ба даст овардаанд, бемории ӯро таъйид мекунад ва ҷузъиёти муборизаи ӯ бо дарди рӯда ва сутунмуҳраро дар синни 23 солагӣ нишон медиҳад.

Ба гуфтаи бародараш, ки се сол аст, барои табобати ӯ талош мекунад, кормандони коммиссарияти ҳарбӣ Субҳонро як ҳафта пеш ба зӯр бо худ бурданд. Ӯро аз маркази ноҳияи Шамсиддини Шоҳин ба аскарӣ гусел кардаанд. Бародараш даъво дорад, ки Субҳон ғайриқонунӣ ба хидмат гусел шуд.

“Соли гузашта ба комиссарияти ноҳияи Шамсиддини Шоҳин бурда буданд, беморашро дида ҷавобаш дода буданд. Имсол ҷавобаш надоданд. Гирифта равонаш карданд, рафт. Ягонҷо аз духтур нагузарониданд. Худи ман аз пушташ будам, дар назди дари комиссарият будам, дар Бохтар ҳам будам, аз комиссия нагузарониданд. Рост ба хизмат рафтагӣ ҳаст.”- гуфт, Фарҳод Зарипов, бародари Субҳон.

Субҳон як ҳафта боз дар вилояти Суғд хидмати ҳарбӣ дорад. Хонаводаи вай алайҳи кормандони комиссарият ба додситонии ҳарбӣ шикоят кардаанд. Онҳо мегӯянд, Субҳон ба нигоҳубин ва хӯроки хос зарурат дорад. Наздиконаш барои исботи ин гуфтаҳо санади пизишконро пешниҳод кардаанд.

Фарҳод Зарипов, бародари Субҳон гуфт: “Ба духтур дароварданд, лекин дар онҷо рентген ва УЗИ надоранд. Ман худам дидам, ҳамон ду се қоғазӣ рентгенро диданд, инро тамоман дидагӣ нестанд. Ҳаму духтурои овардагишон мегӯянд, ки мешавад. Аммо мутахасисоне, ки дида будунд, гуфтанд ба вай мумкин нест.”

Субҳон ду рӯз пеш ба наздикон аксҳояшро бо либоси низомӣ фиристодааст. Пайвандону ҳамсояҳо ба акс менигаранд ва ба бемор будани ӯ таъкид мекунанд.

Мошариф Пирова, ҳамсояи Субҳони Аҳмадҷон “Аз соле, ки ҳамин миёнаш кам-кам грижа буд, аз ҳамон сол ҳамин бача дарманди шуд, инами як рӯз хуб буд, як рӯзи дигар бемор, як рӯзи меомади хоб аст, як рӯзи дигар бедор, касалӣ буд, ҳаминро чихеле, ки аз ҳамин хона гирифта бурданд.”

Модари Субҳон чанд соли пеш фавтидааст ва ӯ дар тарбияи падар ва бародараш буд. Бародараш мӯътақид аст, ки агар Субҳон сиҳат мебуд, ҳеч эътирозе барои хидмати ҳарбии ӯ вуҷуд надошт.

Дар додситони ҳарбии Кӯлоб тасдиқ карданд, ки шикояти ин хонаводаро баррасӣ доранд. Дар ҳукумати ноҳияи Шоҳин гуфтанд, ки онҳо афроди беморро ба хизмат ҷалб намекунанд. Раиси ин ноҳияи дар як суҳбати кӯтоҳи телфони гуфт, ки ин қазияро баррасӣ мекунанд.

Ноҳияи Шамсиддини Шоҳин тайи чанд соли ахир дар иҷрои нақшаи даъват яке аз аввалинҳо буд. Аммо як сол боз, наметавонад дар аввали мавсим нақшаи муайяншудаи даъвати ҷавонон ба хидмати ҳарбиро иҷро кунад. То нимаи моҳи ноябр ин ноҳия нақшаи даъватро 61 дар сад иҷро кардааст.

Навори суҳбати Бунёд Ҷураев, сарбози артиши Русияро рӯзи 15-уми ноябр чанд саҳифаи телеграмии зоҳиран наздик ба мақомоти Украина нашр кардаанд.

Хабарнигори Радиои Озодӣ маълум кард, ки Бунёд Ҷураев, сокини деҳаи Ғазантараки ноҳияи Деваштич, панҷ соли пеш ҳамроҳ бо падару бародараш ба Русия рафта, мактаби миёнаро онҷо хатм кардааст.

Дар наворе, ки саҳифаи телеграмии “Украина сейчас” нашр кард, Бунёд Ҷураев мегӯяд, ӯ пас аз хатми колеҷи техникиии шаҳри Владивосток ба артиш ҷалб шуд.

Маълум нест, ки видеои суҳбати ӯ дар чӣ шароит сабт шудааст. Бунёд дар ин суҳбаташ мегӯяд, намехост ба ҷанги Украина биравад, вале таҳдид кардаанд, ки ӯро ҳабс мекунанд.

Ба нақли вай, дар ҷанг алайҳи низомиёни Украина дар вилояти Донетск бо шаш ҳамроҳаш ба низомиёни украинӣ таслим шуданд ва ҳоло дар асорат “муносибат бо онҳо хуб аст.”

Дар навори чорунимдақиқаӣ ӯ аксаран бо русӣ суҳбат мекунад, вале дар поён бо забони тоҷикӣ ба тоҷикистониён муроҷиат мекунад, ки “ин ҷанги мо нест ва дар он иштирок накунед.”

Даврон Муҳаммадназаров, як тан аз дӯстони Бунёд гуфт, ду моҳи ахир ӯ бо наздиконаш тамос надошт ва асир шудани ӯро аз навори саҳифаҳои телеграмӣ фаҳмиданд.

“То ҳоло мақомоти Русия ба хешовандонаш дар бораи асир шудани ӯ чизе нагуфтаанд. Ҳоло худашон мурҷоиат карданд, лекин ҷавобе нест,”—гуфт ӯ.

Ба гуфта дӯсташ, Бунёд шаҳрвандии Русия ва Тоҷикистонро дорад.

Дар Сафорати Тоҷикистон дар Украина гуфтанд, ки ин наворро дидаанд ва онро пайгирӣ доранд. Давлат Назрӣ, сафири Тоҷикистон дар Украина рӯзи 17-уми ноябр дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, танҳо ба шаҳрвандони Тоҷикистон имкони кумак кардан доранд.

“Ба мо касе барои кумак муроҷиат накардааст. Мақомоти Украина ҳам моро хабардор накардаанд. Мо танҳо дар ҳолате кумак карда метавонем, ки ин ҷавон шаҳрванди Тоҷикистон бошад,”—гуфт ӯ.

Сарнавишти ин ҷавон маълум нест. Маъмулан, сарбозони асири русро бо сарбозони асири украинаӣ ду ҷониб иваз мекунанд. Наздикони Бунёд Ҷураев мегӯянд, тарс доранд, ки пас аз танқиди артиши Русия ва русҳо дар навори саҳифаҳои телеграмӣ ва бозгашт ба Русия ӯро зиндон накунанд.

Пас аз ҳамлаи Русия ба Украина дар моҳи феврали соли 2022 хабари асорат ва кушта шудани даҳҳо зодаи Тоҷикистон дар ҷанги Украина расонаӣ шуд.

Маълум нест, ки чӣ теъдод аз шаҳрвандон ё зодаҳои Тоҷикистон дар ин ҷанг иштирок доранд, вале хабари кушта шудани беш аз 50 тан аз онҳо то кунун расонаӣ шудааст.

Маълум нест, ки Ҳикматулло Наҷотов, сокини Мӯъминобод аз чӣ маҷрӯҳ шудааст, вале бархе ҳамдеҳагонаш мегӯянд, ӯро шадидан латту куб кардаанд. Мақомот ҳодисаро таҳқиқ доранд, вале латукӯб шудани ин мардро тасдиқ ва рад накардаанд. Дар ШВКД-и ноҳия гуфтаанд, ӯ "худаш афтодааст."

Ҳодиса рӯзи 4-уми ноябр рух додааст. Ҳикматулло Наҷотов ҳоло дар бемористони ноҳиявӣ бистарист. Пизишкон тасдиқ карданд, ки дар бадани ӯ осори зарб дида мешавад, вале ҳолаташ мӯътадил аст.

Наздикони ин мард дар суҳбат бо Радиои Озодӣ бистарӣ шудани ӯ дар беморхонаро тасдиқ карданд, вале гуфтани ҷузъиёти ҳодиса худдорӣ карданд. Як тан аз наздикони ӯ, ки нахост номашро зикр кунем, рӯзи 13-уми ноябр дар суҳбати телефонӣ бо Радиои Озодӣ гуфт, "мақомоти тамоми ҷумҳурӣ аз қазияи бародараш огоҳ ҳастанд."

"Дар ин масъала беҳад дар ташвиш шудаем. Як мо не, тамоми ҳамин Мӯъминобод дар ташвиш аст,"—гуфт ӯ.

Дар идораи пулиси ноҳияи Мӯъминобод шарҳ надоданд, ки Ҳикматулло Наҷотов бар асари чӣ дар бинои ин ниҳод маҷрӯҳ шуда, ба бемористон афтодааст. Бархе шоҳидон гуфтанд, ки ӯро шадидан латукуб кардаанд, то писарашро барои рафтан бар артиш ҳозир кунад. Даҳҳо волидайн дар гӯшаву канори Тоҷикистон се сол боз шикоят мекунанд, ки барои нарафтани писаронашон ба артиш зери фишор қарор доранд.

Додситонии вилояти Хатлон ҳодисаро таҳқиқ дорад. Як манбаъ аз ин додситонӣ 13-уми ноябр гуфт, ки воқеан ин мардро барои писараш ба бинои ШВКД даъват карда будаанд.

"Ҳоло додситонӣ ҳодисаро тафтиш доранд. Рафтанд, ҳамроҳаш суҳбат карданд, аз ташхис гузарониданд, ки дар ҳақиқат аз сараш осеб дидааст. Ӯ дар ҳузури муфаттишон гуфтааст, ки 14 рӯз ӯро дар ШВКД манъ кардаанд. Аммо дар пурсиш кормандон инро рад карда, гуфтанд, ки ӯ афтидааст. Ҳоло ҳамаи ҳолатҳо, ҳатто шиканҷа шудани ӯ тафтиш шуда истодааст,”--гуфт манбаъ.

Дар ҳукумати ноҳияи Муъминобод даъват шудани Ҳикматулло Наҷотов ба идораи пулисро тасдиқ карданд.

Лутфия Шарифзода, раиси ноҳияи Муъминобод рӯзи 15-уми ноябр дар суҳбат ба Радиои Озодӣ гуфт, ки онҳо сокинони ноҳияро ташвиқ доранд, то фарзандонаш аз Русия даъват кунанд, то рафта хизмати ҳарбиро анҷом диҳанд. Шарифзода афзуд, ки ба писари Ҳикматулло низ даъватнома дода буданд, аммо ӯ ҳозир нашуд ва милиса барои шарҳ падарашро даъват кардааст.

"Ба ман сардори милиса гуфт, ки Ҳикматулло ҳангоми ҳоҷатхона рафтан афтода, осеб бародоштааст",--гуфт раиси ноҳияи Муъминобод.

Раиси ноҳия 14 рӯз боздошт шудани Наҷотовро рад кард.

Як рӯз пас аз ин ҳодиса писари Наҷотов ба Кӯлоб баргаштааст, вале ӯро ба комиссариати ҳарбии ноҳияи Ҳамадонӣ бурда, ба артиш гусел кардаанд. Маълум нест, ки чаро ӯро на аз зодгоҳ, балки аз дигар ноҳия ба артиш фиристодаанд.

Мақомоти ин ноҳия мегӯянд, 63 дар сади нақшаи даъват ба артишро иҷро кардаанд.

Даъвати тирамоҳӣ аз аввали октябр то охири моҳи ноябр давом мекунад.

Ҳамасола сокинон аз шеваи хашини даъвати ҷавонон ба артиш суҳбат мекунанд. Мақомот пайваста аз афзоиши саффи ихтиёриён ба артиш хабар медиҳанд.

Баъзе аз расонаҳои Русия нигоштанд, ки "Алексей Бинявский шароб нӯшида буд" ва ҳадафи даромаданаш ба масҷид ва тарсондани намозгузорон маълум нест. Онҳо мегӯянд, мақомот барои таҳқиқи ҳодиса навори дурбинҳои назоратиро бо худ бурдаанд.

Яке аз намозгузорон нақл кардааст, ки "мард дар ҳаққи мусулмонҳо суханҳои қабеҳ гуфт ва онҳоро душман хонд". Ангезаи чунин рафтори ӯ феълан дақиқ нест.

Бино ба наворҳое, ки то ин дам ба дасти “Мигрант Медиа”, як бахши Радиои Озодӣ, расидааст, баъзе аз намозгузорон аз ҷойи худ парида, ба ҳар куҷо парешон шудаанд.

Дар ин миён намозгузоре дасти Алексей Бинявскийро дошта, ӯро ба беруни масҷид бароварда ва моил кардааст, ки “кори баде накунад”.

Ин ҷавон дар навор мегӯяд, гуё норинҷак (граната) фаъол карда шудааст ва дар сурати сар додан ба кор медарояд. Дертар расонаҳои Русия навиштанд, ки норинҷак “сохта” ё “ороишӣ” буд ва биноан хатаре надошт. Радиои Озодӣ дурустии ин нуктаро мустақилона тасдиқ карда наметавонад.

Тайи моҳҳои охир масҷидҳоро, ки макони ибодати муҳоҷирони корӣ аз Осиёи Марказӣ ва ҷумҳуриҳои дигари мусулмонӣ аст, дар пойтахти Русия нишон гирифтаанд.

Маъмурони ОМОН-и Русия рӯзи 20-уми октябри имсол ба масҷиди Котелникии Маскав даромада, гурӯҳе аз ибодаткунандаҳоро бо худ бурданд.

Рӯзи 14-уми июли имсол низ вақти намози ҷумъа нерӯҳои амниятии Русия бо баҳонаи тафтиши ҳуҷҷатҳо ба масҷиди воқеъ дар шаҳраки Котелники ҳамла карда буданд.

Аз он пеш, дар моҳи май, намояндагони Кумитаи тафтишотӣ дар пайи муроҷиати сокинони бумӣ ба президенти Русия Владимир Путин масҷидеро дар шаҳраки Котелникии вилояти Маскав бастанд.

Маcҷид дар биное байни ду баландошёнаи истиқоматӣ ҷойгир шуда буд ва дар он асосан муҳоҷирон намоз мегузоштанд. Сокинон иддао карда буданд, ки шаҳрак ба “анклави тоҷикон” табдил ёфта, зиндагиро барояшон таҳаммулнопазир гардондааст.

Ҷомеаи мусулмонҳои Маскав чанд дафъа барои расидагӣ ба мушкили худ ба мансабдорони Русия муроҷиат карда, вале посухе нагирифтанд.

Навори эътирози Шаҳбози Шарифбек рӯзи 15-уми октябри имсол ба шабакаҳои иҷтимоӣ роҳ ёфт ва вокунишҳои зиёдро ба миён овард. Корбарон аз мақомот хостанд ба воқеа расидагӣ шавад ва сабабгорони бадрафтторӣ бо пиразан ҷазо гиранд.

"Моддаи 307"

Як манбаи наздик ба сохторҳои интизомии шаҳри Ваҳдат бо шарти зикр нашудани номаш 1-уми ноябр ба Радиои Озодӣ гуфт, Шаҳбози Шарифбек дар робита бо он видео рӯзи 16-уми октябр боздошт шуд.

Ба гуфтаи ҳамин манбаъ, 26-уми октябр алайҳи Шаҳбози Шарифбек ба иттиҳоми “даъвати оммавӣ барои амалӣ намудани фаъолияти экстремистӣ (ифротгароӣ) аз тариқи интернет” парванда кушодаанд.

Қисми ду, иловаи яки моддаи 307-и Кодекси ҷиноии Тоҷикистон барои ин иттиҳом аз панҷ то даҳ сол зиндонро пешбинӣ кардааст. Ин дар ҳолест, ки гуфт манбаи наздик ба идораҳои интизомӣ, “дар аввал ӯ барои итоат накардан ба амри корманди давлатӣ боздошт шуда буд”.

Як манбаи дигар дар мақомоти интизомии шаҳри Ваҳдат гуфт, Шаҳбози Шарифбек 26-уми октябр бо қарори додгоҳ барои ду моҳ ба ҳабс гирифта шудааст.

Вокуниши наздикони Шаҳбози Шарифбек, сокини 23-солаи деҳаи Одилии шаҳри Ваҳдат ба ин иттиҳом феълан маълум нест.

"Ӯ асабӣ шуд, гуноҳ надорад"

Хабарнигори Радиои Озодӣ рӯзи 31-уми октябр ба манзили ин хонавода рафт. Сафаргул Ғафурова, бибии Шаҳбози Шарифбек ба хабарнигори Радиои Озодӣ гуфт, ҳар рӯз барои наберааш ба боздоштгоҳи ШКД-и шаҳри Ваҳдат хӯрок мебаранд, аммо то ҳол ӯро надидаанд. Ин зани 82-сола гуфт, наберааш гуноҳ надорад ва танҳо баъди зӯран ба артиш бурдани бародараш ва латукӯби ӯ асабӣ шуд.

Навори 12-дақиқаӣ, ки дар он Шаҳбози Шарифбек ба рафтори кормандони идораи ҷамоати Симиганҷи шаҳри Ваҳдат эътироз мекард, 15-уми октябр пахш шуд. Ин навор то ин дам беш аз як миллион бор дида шуда, вокуниши зиёд ба бор овард.

Ин сокини Ваҳдат дар баробари танқиди мақомоти шаҳри Ваҳдат аз раиси ҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон ҳам гила кард, ки қонуншиканиҳоро дар кишвар намебинад.

Ҳамсуҳбати мо дар мақомоти шаҳри Ваҳдат гуфт, “Шаҳбози Шарифбек дар бозпурсиҳои нахустин аз суханҳояш пушаймонӣ кард ва гуфт, эҳсосӣ буд.” Радиои Озодӣ мустақилона наметавонад инро тасдиқ кунад ва маълум нест ин суханҳо таҳти чӣ шароите гуфта шудаанд.

"Ятими кул"

Парвандаи ҷавонро Додситонии шаҳри Ваҳдат ҳамроҳи идораи пулиси шаҳр таҳқиқ доранд. Маълум нест, ки Шаҳбози Шарифбек вакили дифоъ дорад ё не. Мақомоти давлатӣ на ин масъалаҳо ва на боздошт шудани ӯро расман шарҳ надодаанд.

Хонаводаи Шаҳбози Шарифбек дар деҳаи Одилии шаҳри Ваҳдат зиндагӣ мекунанд ва ба гуфтаи худашон зиндагии вазнине доранд. Сафаргул Ғафурова, бибии Шаҳбози Шарифбек ба Радиои Озодӣ гуфт, Шаҳбоз ва бародараш, ки ӯро ба артиш бурданд, “ятими кул ҳастанд”.

“Падарашон онҳоро барвақт партофта буд, модараш ҳам дар кӯдакии онҳо фавтид. Шаҳбоз ва бародарашро ман калон кардам,” – мегӯяд Сафаргул Ғафурова.

Солҳои охир шахсони зиёде барои танқиди ҳукумат ё раисиҷумҳур дар Тоҷикистон ба истилоҳ “хоин” унвон мегиранд ва боздошту зиндонӣ мешаванд. Ҳомиёни ҳуқуқ мегӯянд, сол то сол танқидпазирии мақомот камтар ва муҷозоти мунтақидон сахттар шудааст.

Гузориши видеоиро дар инҷо бинед:

Дар айни замон дубора ба зери назорати Озарбойҷон гузаштани ин ҷумҳурии худхонда, бархе аз собиқ бошандагонашро, ки замоне маҷбур ба тарки ин сарзамин ва хонаҳои худ шуданд, ба бозгашт умедвор кардааст.

Нуриддин Гулиев, деҳқони 94 солаи oзарӣ, баъд аз 30 соли фироқ орзуи бозгашт ба зодгоҳаш, деҳаи Норинклари Қарабоғи куҳиро дорад.

Озарбойҷон дар натиҷаи як амалиёт моҳи сентябр ин минтақаи ҷудоихоҳро бозпас гирифт. Гулиев умед дорад, ки акнун бо тағйири ҳукумат метавонад ба хонаи худ баргардад.

Нуриддин Гулиев, собиқ сокини Норинклар гуфт: “Имрӯз агар тавонам ба он деҳа баргардам, ман тамоми он ҷоро як як давр мезанам. Ҳар як пайроҳаашро қадам мезанам”

Барои Қарабоғи куҳӣ миёни Озарбойҷон ва Арманистон даргириҳои хунине рух додааст. Зимни яке аз ин муноқишаҳо, соли 1993 Нуриддин Гулиев аз хонаву зодгоҳаш ронда шуд.

“Онҳо ҳамаи моро ба водиҳо ронданд, тамоми чизу чораи мо он ҷо монд. Арманҳо моро иҳота карданд. Мо роҳи Ҳекариро пеш гирифтем. Онҳо домоди маро бурданд. Ман барои ҳимояи ӯ аз пасаш рафтам.”-гуфт, Нуриддин Гулиев.

Пас аз чанд даҳсолаи ҷангҳо моҳи сентябри имсол нерӯҳои армантабори ҷудоихоҳ ба Боку таслим шуданд. Ин эҳсосу хотираҳои кӯҳнаро рӯ овард. овард. Ҳоҷар Тоирова, сокини пешини Наринклар мегӯяд: “Ман ба замини бобоии худ, ба Оқдара, ба деҳаамон, Наринклар меравам. Он ҷо зиндагӣ мекунам, бигзор дар хайма. Ин беҳтар аз зиндагӣ дар ин ҷо аст. Мору каждуму магас, мо ҳама чиро дар ин ҷо дидем. Бигзор сулҳ бошад, то мо тавонем бо арманҳо мисли дӯст якҷо нишинем, Сулҳ, сулҳ ва боз ҳам сулҳ.”

Баробари зери назорати Озарбойҷон гузаштани Қарабоғи куҳӣ, беш аз 100 ҳазор армантабори он маҷбур шуданд, аз ин қаламрав куч банданд. Сокинони оддӣ орзӯ доранд, ҷангу хунрезӣ ба тамом бас шавад. “Ман мехоҳам, ки тамоми ҷаҳон муттаҳид бошад, ҳама зиндагии осоишта дошта бошад. Чаро бояд биҷангем? Шояд касе барои ин маро маломат кунад. Хайр чӣ, агар онҳо арманиянд? Чаро бояд хунрезӣ шавад? Онҳо ҳам инсонанд. Мо фашист нестем. Мо хунрезиро намехоҳем. Мо сулҳ мехоҳем.” - гуфт, Дилшод Гулиев, сокини пешинаи деҳаи Норинклар:

Арманистон ва Озарбойҷон ба гуфтушунид нишастанд. Сарвазири Арманистон гуфт, омодааст то охири сол созишномаи сулҳро имзо кунад.

Баъди чанд ҳафтаи заминларзаҳои маргбор дубора замин дар ғарби Афғонистон таккон хурд. Ба иттилои Пажӯҳишгоҳи зилзилашиносии Амрико, заминларза шаби шанбе бо шиддати 4,5 дараҷа дар умқи 10 километр рух додааст.

Мақомоти Толибон дар Ҳирот ҳанӯз аз хисороти молӣ ва инсонии ин заминларза хабар надодаанд. Аммо осебдидагони дар вилояти Ҳирот ба Радиои Озодӣ гуфтанд, ки заминларзаи ахир сахт буд ва онҳо маҷбур шуданд, дубора хонаҳои худро тарк кунанд.

Хонум Ҳайдарӣ, як сокини осебдидаи зилзилаи навбатӣ, ба Радиои Озодӣ гуфт, дар заминларзаҳои қаблӣ деворҳои хонааш сурох шуданд, аммо дар зилзилаи шаби гузашта, манзилаш комилан вайрон шуд. “Тамоми шаҳри Ҳироту навоҳӣ зери хатар ҳастем, ҳар шаб бо тарсу ҳарос дар кӯчаҳоем, чизе хӯрдан надорем" -афзуд вай.

Дар се ҳафтаи ахир дар шаҳри Ҳирот се заминларзаи шадид ба вуқӯъ пайваст ва пасларзаҳои зиёде низ эҳсос шудааст.

Бар асоси гузориши қаблии Дафтари ҳамоҳангсозии умури башардӯстонаи Созмони Милали Муттаҳид, беш аз 21 500 хона, ки бештари онҳо дар навоҳии Инҷил ва Зиндаҷон воқеъ буданд, дар заминларзаи ҳафтаҳои гузашта қисман ё комилан хароб шудаанд. Шумори умумии осебдидаҳои заминларзаи Ҳиротро ин ниҳод 154 ҳазор нафар эълон кард.

Дар ҳоле ки ҳаво дар Ҳирот сард шудааст, шумори зиёде аз сокинони аз зилзила осебдида мегӯянд, шабҳои сардро дар берун мегузаронанд ва аз тарс ба хонаҳояшон намераванд.

Ба иттилои СММ дар пайи заминларзаи рузҳои 7 ва 11 уми октябр дар Афғонистон, 1500 нафар фавтида, тақрибан 2000 нафар ҷароҳат бардоштаанд.

Ба иттилои ин ниҳод сокини шаҳри Хуҷанд бе ягон дониши тиббӣ худро ба мардум “мулло ва табиб” муаррифӣ карда, бо пешниҳоди ҷинбарорӣ ва “бо истифода аз бовари динии” занон, нисбати онҳо кирдорҳои шармовар анҷом медодааст.

Додситонии кул дар хабарномае рӯзи 28-уми октябр гуфт, марди гумонбар рӯзи 23-юми октябр дар манзили як сокини Хуҷанд боздошт шуд. Бино ба хабари додситонӣ ӯ бо ваъдаи “дуохонӣ ва ҷинбарорӣ” ба манзили зан омада, нисбати ӯ “ҳаракатҳои бадахлоқона” анҷом додааст.

Додситонии вилояти Суғд нисбати ин мард парвандаи ҷиноятӣ боз кардааст.

Мавқеи фарди боздоштшуда ва наздикони ӯ маълум нест, вале дар гузашта наздикони афроде, ки бо чунин айб боздошт шуда буданд, онро беасос ва тӯҳмат номида буданд.

Мақомоти тоҷик чанд сол боз бо нашри навору хабарҳо аз ошкор шудани ҷиноят аз сӯйи муллоҳои ба қавли ин ниҳод “шаҳватпараст” хабар медиҳад. Коршинсон инро як маъракаи бадномсозии рӯҳониён дар ҷомеа меноманд. Муннақидоини ҳукумат мегӯянд, чунин наворҳо барои бадном кардани мухолифин низ истифода мешавад.

Бино ба иттилои мақомот аксари ҷасадҳоро шинохта намешавад. Наҷотбахшон мегӯянд, ба далели зери об мондани кон ва набуди барқ амалиёти ҷустуҷӯйи боқимондаҳо мушкил шудааст.

Шаби 27 ба 28-уми октябр дар кони ангишти ба номи Костенко дар вилояти Қарағанда сӯхтор ва баъди чанде таркиши шадид ба амал омад.

"АрселорМиттал Темиртау", молики кони ангишт, гуфт, ҳодиса бар асари таркиши гази метан сар задааст.

Бино ба иттилои ин ширкат, замони ҳодиса 252 нафар дар кон кор мекарданд. 208 нафарро аз таҳи замин берун оварда шуда, 18 нафар барои кӯмак ба пизишкон муроҷиат карданд. Кони ангишт беш аз 1400 корманд доштааст.

Қосимҷомарт Тоқаев, раиси ҷумҳурии Қазоқистон, 29-уми октябрро рӯзи мотами миллӣ эълон кард.

Умут Аҷар, сафири Туркия дар нишасти хабарие ба муносибати 100 солагии ҷумҳурӣ эълон шудани Туркия, дар ин бора сӯҳбат кард ва гуфт, созмони “Фето”, ки соли 2016 дар кишвараш кӯшиши табаддулоти давлатӣ карда буд, аз даромади мактабҳои туркӣ дар хориҷӣ кишвар сармоягузорӣ мешуд. Аммо онҳое, ки фарзандонашон дар ин мактабҳо мехонданд, мегӯянд, даргумон аст, маблағи каме, ки онҳо барои таҳсили фарзандонашон месупурданд, ба ин мактабҳо даромади зиёд оварда бошад.

Сафир афзуд, Туркия бо дастгирӣ кардани ин мактаб "ба иштибоҳ роҳ дод." "Мо фикр мекардем, ки ин мактабҳо фарҳанги Туркияро ба дигарон муаррифӣ мекунад. Аммо собит гардид, ки ин созмон на барои манфиатҳои миллии мо фаъолият мекардааст. Давлати Тоҷикистон дар мубориза бо ин созмон ҳамраъйии худро нишон дод. Яъне ин мактабҳоро бастанд, давлатӣ карданд. Кормандони ин мактабҳоро озод карданд." - гуфт, Умут Аҷар, сафири Туркия дар Душанбе.

Соли 2015 Ҳукумати Тоҷикистон бо имзои як қарор литсейҳои муштараки тоҷикиву туркӣ, марбут ба ҳаракати Фатҳуллоҳ Гюленро, ки аз муассисаҳои таълимии бонуфуз ба ҳисоб мерафтанд, расман ба "Литсей барои хонандагони болаёқат" табдил дод. То он замон шаш литсейи муштараки тоҷикӣ-туркӣ дар Душанбеву Хуҷанд, Кӯлоб, Турсунзода ва Қӯрғонтеппа фаъол буданд.

Дар мавриди фаъолияти ин литсейҳо дар ҷомеаи Тоҷикистон андешаҳо гуногун буд. Бархе ин литсейҳоро барои густариши андешаҳои пантуркистиву туркпарастӣ айбдор мекарданд, аммо бархе аз соҳибназарони дигар аз сифати таълим дар ин литсейҳо тавсиф карда, ба сатҳи дониши шогирдони он баҳои баланд медоданд.

Хатмкардагони мактаби муштараки тоҷикиву туркӣ, аз таҳсил дар он мактабҳо бо ифтихор ёд мекунанд. Лайло, хатмкардаи мактаби муштараки тоҷикӣ- туркӣ мегӯяд, "Дар Тоҷикистон ин мактаби якум ва беҳтарин буд. Бисёр кадрҳои хубро тарбият кард. Одамоне ки дар ин мактаб таҳсил кардаанд, дар ҷойҳои баланд кор мекунанд. Яке аз онҳо ман ҳастам. Ман бисёр хурсанд ҳастам, ки дар ин мактаб таҳсил кардам."

"Шалола", муассиси мактабҳои туркӣ дар Тоҷикистон, яке аз муассисаҳои таҳти нуфузи ҳаракати дар Туркия пурнуфузи “Хизмет” дониста мешавад.

Муассис ва роҳбари ҳаракати “Хизмет” рӯҳонии фирории турк Фатҳуллоҳ Гулен аст, ки аз солҳои 90 дар Амрико ба сар мебарад. Ӯ ибтидо аз ёрони раҳбари кунунии Туркия Раҷаб Эрдуғон ном бурда мешуд, вале дар солҳои охир бо ҳукумат мушкил пайдо кард ва ӯро ба ташкили гурӯҳҳои террористӣ ва як «ҳукумати параллелӣ аз ҳисоби шогирдони мактабҳояш айбдор карданд.

Фаридун Ҳодизода, коршиноси тоҷик мегӯяд, мактабҳои туркӣ дар хориҷ аз Туркия, аз ҷумла дар Тоҷикистон қурбони ихтилофоти раҳбарияти ин кишвар бо мухолифонаш шудаанд:

Коршиноси тоҷик, афзуд: "Ба фикри ман ин мактабҳо бад набуданд, хуб буданд. Дар ин мактаб, ватанпарастиро бисёр тарбият мекарданд. Масалан ҳар субҳ дарсҳо бо суруди миллӣ ва бардоштани парчами Тоҷикистон шурӯъ мешуд. Дуввум, албатта дар ин мактаб пропагандаи динӣ ҳам буд."

Ба гуфтаи Фаридун Ҳодизода, гумон намеравад, маблағи каме, ки падару модарон барои таҳсили фарзандонашон месупурданд, ба ин мактабҳо даромади зиёд меовард. Баръакс бахши бузургтари ҳаққи таҳсилро худи мактабҳо мепардохтанд.

Фаъолияти литсейҳои туркӣ бо бастани як шартнома миёни ширкати “Шалола”ва ҳукумати Тоҷикистон аз соли 1993 шурӯъ шуд. Баъдан соли 2003 мӯҳлати шартномаи мазкур то 10 соли дигар, яъне то соли 2013, тамдид карда шуд.

Соли 2016 пас аз як табаддулоти ноком дар Туркия, кори ин мактабҳо дар аксар кишварҳои хориҷӣ махсусан давлатҳои Осиёи Марказӣ пурра баста шуданд ва табдили ном карданд.

Йоав Галант рӯзи 28-уми октябр дар баёнияе гуфт, "мо барои дифоъ аз шаҳрвандони Исроил ва ҳифзи амнияти онҳо омодаем. Мо амалиёти низомиро дар шимол, марказ ва ҳама ҷо анҷом медиҳем."

Ҳавопаймоҳои Исроил рӯзи шанбе ҳамлаҳоро ба Навори Ғазза афзоиш доданд ва мардуми минтақаи муҳосирашуда бо ҷаҳони берун ҳеч иртибот надоштанд. Нерӯи барқ низ қатъ шудааст.

Мақомоти Исроил хостаанд, ки сокинон аз шимоли Ғазза бикӯчанд, чун нерӯҳои "Ҳамос" дар онҷо ва дар зери замин пинҳон шудаанд. Фаластиниҳо мегӯянд, ягон ҷойи амн намондааст ва ҳамлаҳо дар қисмати ҷануби Ғазза низ хонаҳоро вайрону валангор мекунанд.

Дар ҳамин ҳол, нигарониҳо дар бораи буҳрони башарӣ дар Навори Ғазза бештар шудааст. Мудири Созмони Ҷаҳонии Тандурустӣ мегӯяд, ба сабаби набудани иртибот ва қатъи нерӯи барқ кори "Ёрии таъҷилӣ" ва ба ҷойи амн бурдани беморон мушкил шуда, мардум аз паноҳгоҳҳои амн маҳрум ҳастанд.

Вазорати тандурустии зери назорати "Ҳамос" рӯзи шанбе эълом кард, ки 12 бемористон ва 46 нуқтаи тиббӣ ба сабаби ҳамлаҳои Исроил ё камбуди сӯзишворӣ дар ин минтақа баста шуданд. Расонаҳо имкони тасдиқи мустақилонаи ин оморро надоранд.

Ба гузориши “Рейтерс”, чанд рӯзноманигор вазъиятро дар Навори Ғазза бад тасвир кардаанд. “Дар инҷо на интернет аст, на хадамот, на сӯзишворӣ барои ҳаракати мошинҳо, на барқ ва на чизи дигар," -- гуфтааст рӯзноманигор Плестия Алақад дар наворе дар шабакаҳои иҷтимоӣ.

Раисиҷумҳури Туркия аз Исроил хост, ҳамлаҳоро ба Ғазза ҳарчи зуд поён диҳад. Раҷаб Таййиб Эрдуғон дар шабакаи иҷтимоии “Х” навишт, ки “бомбаборонҳо занону кӯдакон ва шаҳрвандони бегуноҳро ҳадаф гирифта, буҳрони доманадори инсониро амиқтар кардааст”.

Вай рӯзи 28-уми октябр дар як гирдиҳамоӣ дар миёни ҳазорҳо тарафдораш низ гуфт, "Исроил муртакиби ҷинояти ҷангӣ мешавад". Дар вокуниш ба ин изҳорот, вазири корҳои хориҷии Исроил гуфт, дипломатҳои худро аз Туркия фаро хондаанд, то муносибатҳоро бо Анкара аз нав арзёбӣ кунанд.

Ин вазъ наздикони баъзе аз гаравгонҳои исроилиро нигарон кардааст. Онҳо метарсанд, ки тавсеаи амалиёти низомии Исроил дар Ғазза ба талошҳои озодии наздикони онҳо аз дасти “Ҳамос” халал хоҳад расонд.

Ҷанги Исроил ва нерӯҳои “Ҳамос” се ҳафта боз идома дорад.

Вазорати тандурустии зери назорати “Ҳамос” рӯзи шанбе шумори кушташудаҳои фаластиниро дар се ҳафтаи охир зиёда аз 7700 нафар гуфт. Бар асоси ин гузориш, 3500 нафари онҳо кӯдакон будаанд.

Мақомоти Исроил мегӯянд, дар ҳамлаи гуруҳи “Ҳамос” ба ҷануби ин кишвар дар рӯзи 7-уми октябр беш аз 1400 кас кушта ва зиёда аз дусад нафар гаравгон афтодаанд.

Дар ҳоле ки созмонҳои байнулмилалӣ ва баъзе аз кишварҳо ду тарафро ба оташбас мехонанд, Телавив мегӯяд, дар пайи нобудии гуруҳи фаластинии “Ҳамос” аст.

Расонаҳои наздик ба ҳукумати Эрон рӯзи 28-уми октябр эълом карданд, ки Армита Гарованд пас аз тақрибан як моҳи беҳушӣ даргузашт.

Ин духтари шонздаҳсоларо аз метрои “Шуҳадо”-и Теҳрон ба бемористон бурда буданд.

Хабаргузории давлатии ИРНА рӯзи шанбе навишт, ки ӯ бисту ҳашт рӯз дар шуъбаи эҳё буд. "Осеби мағзӣ боис шуд, ки муддате дар кома бимонад ва чанд дақиқа пеш даргузашт," – навишт манбаъ.

Оҷонсиҳои дигари наздик ба ҳукумат, аз қабили “Тасним” ва “Форс” низ ҳамон матнро бо шеваҳои худ пешниҳод кардаанд.

Армита Гарованд, зодаи Кирмоншоҳ ва сокини Теҳрон, баъди даромадан ба вагони метро аз ҳуш рафт. Навори дурбинҳои назоратӣ нишон медиҳанд, ки ӯ ҳиҷоби ҳатмии мавриди назари ҳукуматро ба сар надошт.

Тайи моҳҳои охир мақомоти Ҷумҳурии Исломӣ дар метроҳои Теҳрон маъмурони “ҳиҷоббон”-ро ҷойгир кардаст.

Мақомоти Эрон иллати беҳушии ӯро поин рафтани фишор донистанд, аммо ҳомиёни ҳуқуқи башар эҳтимоли рух додани ҳодисаи монанд ба қазияи Маҳсо Аминиро сарфи назар намекунанд.

Маҳсо Аминӣ моҳи сентябри соли 2022 ба гумони бадҳиҷобӣ аз сӯи пулиси ахлоқ боздошт шуд ва дар бемористон фавтид.

Марги Аминӣ боис ба эътирозҳои густарда дар Эрон гардид. Ба иттилои ҳомиёни ҳуқуқ, дар ҷараёни ин эътирозҳо ва бархӯрд бо пулис бештар аз 500 кас кушта шуд.

Пештар Афви Байнулмилал аз мақомоти Эрон хоста буд, ба як ҳайати мустақил, аз ҷумла коршиносони Созмони Милал, иҷоза диҳанд, ки чӣ гуна бистарӣ шудани Армита Гаровандро таҳқиқ кунанд, вале Теҳрон напазируфт.

Шоми 27-уми октябр дар Навори Ғазза чанд таркиши сахт рӯй дод ва сипас интернету иртиботи мобилӣ дастнорас гардид.

Салиби Сурх, Ҳилоли Аҳмари Фаластин ва созмонҳои дигар мегӯянд, ки бо гурӯҳҳои мададрасон дар Ғазза тамос надоранд.

Манобеи фаластинӣ гуфтанд, ин ҳамлаи сахттарини ҳавоии Исроил ба Навори Ғазза аз оғози ҷанг миёни ин кишвар ва гуруҳи “Ҳамос” дар се ҳафтаи охир аст. Ҳоло саросари ин минтақа зери бомбаборон монда, дар ҳама ҷо садои таркиш шунида мешавад.

Сухангӯйи артиши Исроил гуфт, фаъолиятҳои заминии онҳо барои даст ёфтан ба ҳадафҳои ҷангӣ бештар шуда, нерӯҳои ин кишвар суръати амали худро афзоиш додаанд.

Ба қавли Даниел Ҳагарӣ, нерӯҳои ҳавоии Исроил дар ҳоли анҷоми ҳамлаҳои густарда ба нақбҳо ва зербунёдҳои дигари гуруҳи фаластинии “Ҳамос” ҳастанд.

Гурӯҳи фаластинии “Ҳамос” аз ҷомеаи ҷаҳонӣ хостааст, ҳарчи зуд дастбакор шавад. Дар эъломияаш аз 27-уми октябр омадааст: "Аз кишварҳои арабӣ ва исломӣ ва ҷомеаи ҷаҳонӣ мехоҳем, ки масъулиятро ба ӯҳда бигиранд ва барои пешгирӣ аз ҷиноятҳо ва қатли оми мардуми мо иқдоми фаврӣ анҷом диҳанд."

Исроил мегӯяд, ҳадафи аслияш маҳви “Ҳамос” аст. Ҷангҷӯёни ин гурӯҳ рӯзи 7-уми октябри имсол ба қаламрави Исроил ҳамла карда, беш аз 1400 касро куштанд ва даҳҳо тани дигарро гаравгон гирифтанд.

“Ҳамос” мегӯяд, дар ҳамлаҳои пайдарҳами Исроил дар се ҳафтаи охир дар Навори Ғазза зиёда аз 7300 кас кушта шуданд. Қисме аз онҳо кӯдакону наврасон ҳастанд.

Ҳамлаҳои ҳавоӣ ба Ғаззаи муҳосирашуда боис ба буҳрони башарӣ шудааст. Филип Лазарини, комиссари олии Созмони Милали Муттаҳид дар умури паноҳандагони фаластинӣ, гуфт, Ғазза ба кумаки қобили мулоҳиза ва давомдор ниёз дорад.

Бино ба иттилои Вазорати корҳои хориҷаи Қирғизистон, бозгардонии шаҳрвандоне, ки дар урдугоҳҳои шимолу шарқи Сурия нигаҳдорӣ мешуданд, дар доираи лоиҳаи башардӯстонаи “Айкол-3” сурат гирифтааст.

Дар ин кор ба Қирғизистон Амрико, бунёди атфоли СММ ё ЮНИСЕФ ва Кумитаи ҷаҳонии Салиби Сурх кӯмак кардааст.

Гурӯҳи аввали паноҳандаҳои қирғизро моҳи феврали имсол ба ватанашон оварда буданд. Он замон 8 зан ва 41 кӯдак аз минтақаҳои ҷанг дар Сурия баргардонида шуданд.

Моҳи марти соли 2021 дар доираи лоиҳаи башардӯстонаи “Мээрим” аз Ироқ ба Қирғизистон 79 кӯдакро баргардонида ба пайвандонашон додаанд.

Бино ба иттилои Кумитаи амнияти Қирғизистон сар аз соли 2018 850 шаҳрванди ин кишвар ба минтақаҳои ҷангии Сурия рафта, 150 нафари онҳо кушта шудаанд.

Ҳодиса моҳи августи имсол рӯй дода, боздошти капитан Шамсиддин Саидзода ва майор Фахриддин Ҳакимзода тақрибан як ҳафта пеш сурат гирифт. Баъд аз он ки, ба гуфтаи манобеи Радиои Озодӣ, “натиҷаи ташхис дастрас шуд”.

Додситонии минтақаи Кӯлоб ба зидди онҳо ба иттиҳоми “баромадан аз ҳадди ваколати мансабӣ” (моддаи 316-и Кодекси ҷиноӣ) парванда кушодааст. Мақомот мегӯянд, таҳқиқ идома дорад ва биноан тафсилот намедиҳанд.

Як манбаъ дар идораҳои интизомии Кӯлоб рӯзи 20-уми октябр ба Радиои Озодӣ гуфт, “Саидзода ва Ҳакимзода шаби 18 ба 19-уми август хостаанд, мошини Абдурасуловро кофтукоб кунанд. Бо баҳонаи онки дар бораи дар дохилаш будани маводи мухаддир хабар гирифтаанд. Абдурасулов монеъ мешавад ва ӯро бо мушту лагад задаанд.”

Ҳамсуҳбати мо гуфт, Шамсиддин Саидзода сардори шуъбачаи мубориза бо қочоқи маводи мухаддир дар ноҳияи Ҳамадонӣ буд, вале “Нурмуҳаммад Абдурасулов хостааст, шахсони холису бетараф мошини ӯро кобанд.”

“Аз дохили мошин чизе намеёбанд ва ӯро субҳи 19-уми август ҷавоб медиҳанд. Ӯ ба Душанбе рафта, ба мақомот шикоят кардааст,” – афзуд мусоҳиби мо.

Кӯшиши Радиои Озодӣ барои ёфтани Нурмуҳаммад Абдурасулов ва фаҳмидани асли қазия аз забони ӯ то ин дам имконпазир нашуд. Ҳамсуҳбати мо дар идораҳои интизомии Кӯлоб гуфт, вай чанд муддат дар бемористон хобида, дар баёноташ гуфтааст, маъмурони милиса ӯро "дар қади роҳ ва дар бинои ШКД заданд".

Назари маъмурони милиса ва ё наздикони онҳо ба қазия маълум нест. Шуъбаи корҳои дохилии ноҳияи Ҳамадонӣ низ дар ин замина шарҳе надодааст.

Видеоро дар инҷо бинед:

Дар як соли охир бори дувум аст, ки маъмурони милиса дар минтақаи Кӯлоб ба гумони баромадан аз ҳадди ваколати мансабӣ дастгир ва зиндонӣ мешаванд.

Моҳи августи имсол се маъмури Раёсати корҳои дохилиро дар ин минтақа барои боздошту шиканҷаи Абдуқаҳҳор Розиқов, ки сабаби марги ӯ шуд, чордаҳсолӣ ба зиндон маҳкум карданд.

Солона даҳҳо боздоштшуда ва ё наздикони онҳо аз шиканҷа шикоят мекунанд. Фаъолони ҳуқуқи башар ба унвони тавсияҳои асосӣ барои пешгирии шиканҷа ба зарурати риояи қонун барои боздоштшудагон, таҳияи саривақтии санадҳои онҳо, муоинаи тиббӣ ва ташхиси дақиқи тиббӣ дар сурати шикоят аз саломатӣ ишора мекунанд. Ба ҷуз ин, гуфта мешавад, иқрори гуноҳ зери шиканҷа набояд далел дониста шавад.

Шаҳбози Шарифбек аз ҷамоати Симиганҷи шаҳри Ваҳдат аст. Мақомот сабаби боздошти ӯро шарҳ надоданд, аммо ба иттилои наздиконаш "феълан даҳ рӯз дар ҳабс хоҳад монд".

"Маро, ки заданд, асабӣ шуд ва ба навор гирифт. Бачаам ҳеч гуноҳ надорад," – гуфт Шодигул Ғафурова, модари Шаҳбози Шарифбек рӯзи 18-уми октябр ба Радиои Озодӣ.

Видеои Шаҳбози Шарифбек дар як он дар Интернет васеъ паҳн шуд ва хашми корбарони шабакаҳои иҷтимоиро барангехт. Вай дар баробари танқиди мақомоти шаҳри Ваҳдат аз раиси ҷумҳурӣ Эмомалӣ Раҳмон ҳам гила кард, ки қонуншиканиҳоро дар кишвар намебинад.

Модараш аз сарнавишти ояндаи ӯ бисёр нигарон аст. "Сирро баровардӣ гуфта, бачаамро ҳабс мекунанд," -- бим дорад Шодигул Ғафурова.

Ба нақли пайвандонаш, мушкил рӯзи 14-уми октябр ва баъди маҷбурӣ ба хидмати ҳарбӣ бурдани писари дигари хонадон, Содиқҷони Шарифбек, сар шуд. Дар ҳоле ки, ба нақли онҳо, ҳеч даъватномае нарасида буд.

Шаҳбози Шарифбек дар видео аз он эътироз дошт, ки мақомот натанҳо бародарашро зӯран ба хидмат бурданд, балки бибиву модарашро ҳам заданд.

Бибияш, Сафаргул Ғафурова, ҳодисаро чунин нақл кард: “Худам омадам ва гуфтам, ки кӯдакамро набаред. Гуфтам, бачаамро кашола накунед, назанед...”

“Кашола карда бурданд моро. Нозири минтақа маро сахт дошта буд. Ба дастам зад. Ҳоло варамаш гаштааст. Ба гуфтааш гуё дасти ман ба мошин зада бошад," – ба ёд овард модараш, Шодигул Ғафурова.

Видеоро дар инҷо бинед:

Мақомоти интизомии шаҳри Ваҳдат ҳанӯз ба ин иддао вокунише нишон надодаанд, вале ба наздиконаш гуфтаанд, ки Шаҳбоз бо амри додгоҳ барои 10 рӯз боздошт шуд.

Коршиносон мегӯянд, бояд ҳодиса дуруст таҳқиқ шавад. "Ба эҳтимоли зиёд навор зери таъсири ҳолати равонии ҷавон аз латукӯби модару бибияш сабт шудааст. Ба таври оҷил бо дахолати раҳбарияти сиёсии кишвар нисбат ба корманди масъули ҷамоат ва намояндагони дигари корҳои дохилӣ ва ғайра тадбирҳо андешида шавад," – гуфт доктори илми ҳуқуқ Шокирҷон Ҳакимов.

Шеваҳои ба артиши Тоҷикистон бурдани ҷавонон пайваста танқид мешавад, аммо зоҳиран ин дафъа интиқоди ошкори президент дар видео сабаби боздошти Шаҳбози Шарифбек шудааст. Ва сабаби бад шудани аҳволи модараш, ки акнун нигарони сарнавишти писар аст.

Солҳои охир афроди зиёде барои танқид кардани ҳукумат ё раисиҷумҳур дар Тоҷикистон ба истилоҳ “хоин” унвон мегиранд ва боздошту зиндонӣ мешаванд. Ҳомиёни ҳуқуқ мегӯянд, сол то сол танқидпазирии мақомот камтар ва муҷозоти мунтақидон сахттар шудааст.

Телавив рӯзи 19-уми октябр гуфт, дигар монеи вуруди ёриҳои башардӯстона аз Миср ба Ғазза намешавад. Мақомоти Миср ҳам гуфтанд, Амрико розӣ шудааст, ки ин кишвар гузаргоҳи сарҳадии худро боз кунад, то баъзе аз кумакҳо ба минтақаи муҳосирашуда бирасанд.

Дар ҳоле ки Созмони Милал аз “фалокати башарӣ” дар Навори Ғазза ҳушдор дод, мошинҳои ёрии башардӯстона ва ихтиёриён дар Миср ҷамъ шудаанд.

Видеоро дар инҷо бинед:

Ҳамзамон баҳсҳо дар бораи таркиши маргбор дар бемористони Навори Ғазза идома дорад. Ин ҳодиса сабаби гирдиҳамоӣ дар бисёре аз кишварҳои арабӣ ва мусулмонӣ шудааст. Эътирозҳо дар баъзе аз ҷойҳо ба хушунат печид.

Гуруҳи фаластинии “Ҳамос” мегӯяд, дар таркиш садҳо нафар кушта шудаанд ва ангушти иттиҳомро ба сӯйи Исроил дароз кард.

Исроил “Ҷиҳоди исломӣ”-и Фаластинро гунаҳкор кард ва сабабашро партоби номуваффақонаи мушак донист. Ҳамчун далел аксу наворҳоро нишон дод. Иддао дорад, ки ҳодиса ба ҳамлаи ҳавоӣ монанд нест.

Раиси ҷумҳури Амрико ҳангоми сафараш ба Исроил дар ин бора гап зад: "Бино ба маълумоте, ки мо дидем, чунин ба назар мерасад, ки натиҷаи партоби хатои мушак аз ҷониби як гурӯҳи террористӣ дар Ғазза аст. Иёлоти Муттаҳида, албатта, тарафдори ҳифзи ҷони аҳолии осоишта дар ҷараёни низоъ аст. Барои оилаҳое, ки дар ин фоҷиа кушта ё захмӣ шудаанд, воқеан, андӯҳгинам."

Дар Вашингтон ҳам гуфтаҳои Байденро такрор карданд. Шӯрои Амнияти Миллии Амрико мегӯяд, хулосаи онҳо бар асоси таҳлили тасвирҳо ва иттилооти манобеи боз ҳосил шудааст.

Артиши Исроил ҳамчунин гуруҳи фаластинии “Ҳамос”-ро ба муболиға дар бораи теъдоди кушташудаҳо муттаҳам мекунад.

Телавив навори савти суҳбати, ба иддаояш, ду узви гуруҳи “Ҳамос”-ро нашр кард, ки дар бораи партоби нодурусти мушак аз ҷониби “Ҷиҳоди исломӣ” баҳс мекунанд. “Ҷиҳоди исломӣ”-и Фаластин ин иттиҳомро инкор кард ва баҳсро байни тарафҳо ҳамчунон боз гузошт.

Дафтари матбуоти Раёсати корҳои дохилии вилояти Суғд дар як гузориши телевизионӣ гуфт, ҳодиса замоне рух дод, ки Соҳиб Давлатзода нақлиёташро дар самти муқобил гузошт ва бо талаби нозири роҳ ҳуҷҷатҳояшро пешниҳод накард.

Баъди ин ба гуфтаи мақомот, Давлатзодаи 34-сола нақлиётро ба ҳаракат дароварда ба Фаррухҷон Ҳамзазода, сержанти милиса “ҷароҳати ҷисмонӣ расонда ҷойи ҳодисаро тарк мекунад.” Атрофиён корманди БДА-ро ба беморхона бурданд ва ба гуфтаи мақомоташ аҳволаш хуб аст.

Назари ин ронанда ва наздиконаш дар бораи қазия маълум нест. Соҳиб Давлатзода, сокини ноҳияи Абдураҳмонӣ Ҷомӣ дар навори пахшкардаи мақомот ва дар ҳузури кормандони пулис гуфт, “ҳуҷҷатро деҳ гуфт, надодам, дарро қапид, мошинро рондам намедонам чӣ қадар рафтам, афтид, тарсида гурехтам.”

Гузориши видеоиро инҷо тамошо кунед:

Дар навори пахшкардаи мақомот дида мешавад, ки ронанда ва нозири роҳ чанд лаҳза миёни ҳам баҳс доранд, вале рӯшан нест, ки даъвои онҳо бар сари чӣ буд.

Дар видеои мақомот дида мешавад, ки рақами давлатии мошини Давлатзода рақами Русия аст. Мақомот гуфтанд, ронандаро ба ҳабс гирифта, феълан барои оғози парвандаи ҷиноӣ "чораҳо андешида шуда истодааст."

Навори ин ҳодиса ба шабакаҳои иҷтимоӣ роҳ ёфт ва дар видео дида мешавад, ки нозири роҳ ба канори роҳ афтидааст. Як бари рӯйи нозир сиёҳ шуда буд.

Ин ҳодиса баҳсҳо дар бораи фаъолияти корманди БДА-ро дар Тоҷикистонро дар шабакаҳои иҷтимоӣ доғ кард. Баъзеҳо аз кори нозирони роҳ интиқод карда, онҳоро барои гирифтани пора аз ронандагон танқид кардаанд. Аммо гуруҳи дигар навиштаанд, латукӯби нозири роҳ ҷиноят аст ва агар қонуншикание ҳаст, бояд расман шикоят кард.

Як масъули ҳукумати ноҳияи Мастчоҳ бо шарти зикр нашудани номаш ба Радиои Озодӣ гуфт, ҳодиса 13-уми октябр дар ҳудуди ҷамоати Мастчоҳ рух додааст.

"Рӯзҳои ҷумъа дар ин ҷамоат бозор мешавад ва корманди БДА барои танзими нақлиёт ба онҷо рафтааст. Як ронанда аз пешниҳоди ҳуҷҷатҳо саркашӣ карда, мошинро якбора сахт ронда, нозири роҳро мезанад. Сокинони атроф фавран ба кӯмаки нозир шитофта, ӯро ба беморхона бурданд, аҳволаш ҳоло хуб аст,"-гуфт манбаъ.

Дар навори кутоҳе, ки ба шабакаҳои иҷтимоӣ роҳ ёфт, дида мешавад, ки нозири БДА дар канори роҳ афтидааст ва фарёд мезанад, ки "мошини Зафираро қапед." Манзури ӯ зоҳиран нақлиёти "Опел-Зафира" аст. Дар навор садои бо суръат рондани як мошин ҳам шунида мешавад.

Маълум нест, ронандае, ки ин корро кард кӣ буд ва миёни ӯ ва нозири роҳ чӣ гузашт. Мақомот то ҳол қазияро расман шарҳ надодаанд.

Ҳамсуҳбати мо дар ҳукумати Мастчоҳ гуфт, ронандае, ки корманди БДА-ро бо мошин зад, боздошт шудааст. Назари ӯ дар бораи ҳодиса маълум нест.

Пахши ин видео баҳсҳо дар бораи фаъолияти корманди БДА-ро дар Тоҷикистон доғ кард. Баъзеҳо аз кори нозирони роҳ интиқод карда, онҳоро барои гирифтани пора аз ронандагон танқид кардаанд. Аммо гуруҳи дигар навиштаанд, латукӯби нозири роҳ ҷиноят аст ва агар қонуншикание ҳаст, бояд расман шикоят кард.

Асел Ногойбоеваи 36-сола аз Қирғизистон ба таври муъҷизаосо зинда монд. Шавҳари собиқаш бо корд ба ӯ ҳамла кард ва гӯшу бинияшро бурид. Ҳодиса 20-уми сентябри имсол ва дар пеши чашми писараш рух дод. Занги телефонии ҳамсоя ба маъмурони милиса сабаб шуд, ки Асел наҷот ёбад.

Худаш мегӯяд, то замони рӯй додани ҳодиса борҳо ба барои ёрӣ ва ҳимоят ба мақомот муроҷиат кард, аммо касе ба додаш нарасид.

“Низоми додгоҳӣ натавонист, ки маро ҳимоят кунад. Дар як соли охир чанд бор барои мадад муроҷиат кардам. Дар мурофиаи охир илтиҷо карда будам, ки ӯро озод накунанд. Медонистам, ки ӯ мехоҳад маро бикушад,” – нақл кард Асел.

Видеоро дар инҷо бинед:

Ҳоло ин зан дар бемористон аст ва бояд чанд ҷарроҳиро гузарад. Ба иддаои вакили мудофеи Асел, агар додгоҳ ва милисаҳо бемасъулиятӣ намекарданд, кор то хунрезӣ намерасид.

“Тамоми қарорҳои додгоҳ барои як моҳ бароварда мешуд. Яъне, мард бояд давоми як моҳ ба Асел наздик намешуд, аммо мо дидем, ки ӯ ин қарорҳоро иҷро намекард ва нисбаташ ягон чора ҳам дида намешуд. Дар ин ҳолат, кормандони милиса бояд санади дигаре омода карда, парвандаро ба додгоҳ мефиристоданд,” -- афзуд, вакил Индира Саутова.

Тариел Ногойбаев, бародари Асел, мегӯяд, “онҳо набояд нисбат ба шахсе, ки ду маротиба таҷовуз кардаву хоҳарамро ором намегузошт, чунин тасмим мегирифтанд. Набояд ӯро шартан озод мекарданд. Мо муҷозоти додрасеро, ки чунин қарор баровард, талаб мекунем.”

Додгоҳ рӯзи 27-уми сентябри имсол қарори пешинаи худро нисбат ба шавҳари зан бекор карда ва ӯро ба 8 сол зиндон маҳкум намуд. Ин ҳукм танҳо барои ҷиноятҳои пешинаи ӯ, яъне шиканҷаву таҷовуз бароварда шуд. Дар робита ба буридани гӯшу бинии зан тафтишот ҳанӯз идома дорад. Эҳтимол ҳукми зиндони мард дарозтар хоҳад шуд.

Ба бовари ҳомиёни ҳуқуқ қазияи Асел бори дигар собит кард, ки занон дар Қирғизистон аслан ҳимоят намешаванд. Онҳо мегӯянд, чанд рӯз пеш як зани дигарро дар Бишкек шавҳараш ба худкушӣ расонд.

"Пайвандони зани фавтида ба ман занг зада, хабар доданд. Модари се кӯдакро дар банди дор пайдо кардаанд. Ба бовари наздиконаш эҳтимол ин фоҷеа дар пайи хушунат сар задааст,”- гуфт ҳуқуқшинос Нозгул Турдубекова.

Ҳомиёни ҳуқуқ маълум кардаанд, ки ин зан ҳам пайваста аз сӯйи шавҳараш таҳқиру шиканҷа шуда, дар ниҳоят ба ҷони худ қасд кардааст. Ҳуқуқшиносон аз ҳукумати Қирғизистон талаб доранд, ки барои ҳимоят аз занону кӯдакон зудтар тадбир андешанд.

Муҳаммад Зайф кист?

Муҳаммад Диёб Иброҳим Ал-Мисрӣ, машҳур ба Муҳаммад Зайф, соли 1965 дар урдугоҳи Хон Юнус дар ҷануби Навори Ғазза ба дунё омадааст. Хонаводааш аз деҳае аз шимоли ғарби Байтулмуқаддас кӯчида буданд.

Донишгоҳи исломиро дар Ғазза хонд ва аз он вақт барои пайвастан ба сафи гуруҳҳои исломгаро майл пайдо кард. Аввал ба узвияти “Ихвон-ул-муслимин” (Миср), сипас ба узвияти гуруҳи фаластинии “Ҳамос” даромад ва аз фаъолони барҷастаи он шуд.

Чаро “Зайф”?

Тавоноиҳои ӯро барои пинҳон шудан сабаби то ҳол зинда монданаш медонанд. Акси охирини Муҳаммад Зайф зиёда аз бист сол пеш гирифта шудааст.

Калимаи “Зайф” дар арабӣ ба маънои “меҳмон” аст. Интихоби ин лақаб аз он ҷост, ки ӯ беш аз як шаб дар як ҷо намемонад ва ҷойи худро зуд-зуд иваз мекунад.

Боздошт аз сӯи Исроил

Муҳаммад Зайф соли 1989 аз тарафи нерӯҳои исроилӣ ба иттиҳоми фаъолият дар дастгоҳи низомии вобаста ба “Ҳамос” дастгир шуд. Ин боздошт бидуни муҳокима буд ва 16 моҳ тӯл кашид.

Баромаданаш аз зиндон бо зуҳуру ном баровардани баталйони Иззуддин Қассом, шохаи низомии “Ҳамос” пас аз анҷоми чанд амалиёт алайҳи Исроил рост омад. Вай бо теъдоде аз фармондеҳон ба Каронаи Бохтарӣ рафт, то бахши низомии гуруҳро дар минтақа фаъол кунад.

Соли 1993 ба унвони яке аз фармондеҳони шохаи низомии Ҳамос шинохта шуд. Дар он давра теъдоде аз амалиётро раҳбарӣ кард, аз ҷумла ба гаравгон гирифтани сарбози исроилӣ Нахшон Ваксманро.

Баъд аз кушта шудани Яҳё Айёш, яке аз фармондеҳони барҷастаи шохаи низомии “Ҳамос” (5-уми январи соли 1996), ки ба номи “муҳандиси маводи тарканда” машҳур буд, Муҳаммад Зайф силсилае аз амалиёти маргталабонаро тарроҳӣ кард ва сабаби марги беш аз 50 исроилӣ шуд.

Нерӯҳои амниятии Ташкилоти Худгардони Фаластин моҳи майи соли 2000-ум Муҳаммад Зайфро дастгир карданд аммо бо қиёми дувуми фаластиниҳо ӯ фирор карду ба Ғазза баргашт. Дар ҷараёни ҳаводиси он сол амалиёти зиёдеро алайҳи Исроил тарроҳӣ ва раҳбарӣ кард.

Нуфузи рӯ ба афзоиши Муҳаммад Зайф дар гуруҳи “Ҳамос” боис шуд, ки соли 2002 фармондеҳи шохаи низомии гуруҳ таъйин шавад.

Наҷот аз марг

Муҳаммад Зайф борҳо аз амалиёти дастгоҳҳои иттилоотӣ ва артиши Исроил ҷон ба саломат бурдааст, вале гуфта мешавад, дар панҷ маврид эҳтимоли ба марг раисданаш наздик буд. Дар амалиёте, ки солҳои 2001, 2002, 2003, 2006 ва 2014 анҷом шуд.

Талоши машҳуртарин барои куштани Муҳаммад Зайф охири моҳи сентябри соли 2002 сурат гирифтааст. Он ҳангом Исроил иқрор кард, ки наҷоти ӯ муъҷизаосо буд.

Дар он амалиёт чархболҳои Исроил чанде аз мошинҳоро дар маҳаллаи Шайх Ризвон дар Ғазза бомбаборон карданд. Исроил дар аввал эълом кард, ки Муҳаммад Зайф кушта шуд, аммо пас аз он иттилои худро тағйир дод.

Бори охир тобистони соли 2014 маҳалли ҷойгиршавии Муҳаммад Зайф дар минтақаи Шайх Ризвон ҳадафи ҳамлаи мушакӣ қарор гирифт. Дар ин ҳамла ҳамсару фарзанди хурдсолашро аз даст дод. Гузоришҳо баёнгари онанд, ки худи Зайф дар ин ҳамла осеб дид ва аз он вақт тавони роҳ рафтанро аз даст дода, бо аробаи маъюбӣ мегардад.

Барчинойи 37-сола чор сол пеш ба Исроил рафт ва ҳоло дар шаҳри Ҳайфо парастории як зани пиронсолро ба уҳда дорад. Ӯ барои ҳолати хатар омода шуда, заруртарин чизҳоро барои 72 соат захира кардааст.

Барчиной дар хона нишаста, ҳаводисро аз телевизион пайгирӣ мекунад. Ӯ субҳи 7-уми октябрро чунин ба ёд меорад:

“Шанбе, саҳар соати 6:30 сар шуд. Ҳама фаҳмидем. Ҳамаро хезонданд, огоҳ шавед гуфтанд. Чанд касро дошта бурданд. Дарҳоро қулф кардем. Аз хона набароед, ҳеҷ куҷоро накушоед, гуфтанд. Мактаб, боғча ҳамаро махкам кардаанд. Имрӯз то нисфирӯз кушоданд.”

Гузориши видеоиро инҷо тамошо кунед:

Барчиной ва даҳҳо шаҳрванди Узбекистон, ки дар Исроил ҳастанд, аз Сафорати Узбекистон паём гирифтанд. Сафорат аз узбекистониҳои муқими Исроил хостааст, "тамоми чораҳои бехатариро риоя карда, дар ҷойҳои амн истанд ва то огоҳии расмӣ ин маконҳоро тарк накунанд." Миёни Тошканд ва Тел Авив хатсайри мустақим амал мекунад ва баъди оғози ҷанги “Ҳамос” ва Исроил ҳам парвозҳо қатъ нашудаанд.

Истамқулова мегӯяд, ба ӯ ва дигар шаҳрвандони Узбекистон пешниҳод кардаанд, ки хоҳишмандон метавонанд ба ватан баргарданд. Аммо Барчиной феълан нияти бозгашт надорад. Ӯ бештар аз ҳаёти ҳамсари бародараш дар шаҳри Ашдод нигарон аст, ки шоҳиди таркишҳои мудҳиш шудааст.

“Ҳар замон гиря мекунад, тарсидааст. Чанд одам дар пеши назарашон мурданд, ҳама ҷо сип-сиёҳ мегӯяд. Ҳозир гап задам, ба онҳо гуфтаанд, ки аз хона набароед,”-афзуд ҳамсуҳбати Радиои Озодӣ.

Дар он тарафи ҷабҳа дар Навори Ғазза ҳам аҳволи мардум беҳтар аз ин нест. Артиши Исроил чор рӯз аст, ки дар посух ба ҳамлаҳои “Ҳамос” Ғаззаро мушакборон мекунад.

Иброҳим Нофал, сокини Ҷабалия ба хабарнигорон гуфт, “беш аз чор хона дар ноҳияи Ал-Транси Ҷабалия хароб шуданд. Зиёда аз 50-60 нафар ҳалок шуданд. Талафот хеле зиёд, харобкориҳои беҳисоб. Ё Худо, онҳо одамонро берун мебароранд.”

Видеоро инҷо тамошо кунед:

Бо гузашти ҳар соат талафот дар Исроил ва Навори Ғазза зиёдтар мешавад. Тибқи охирин хабарҳо то субҳи 11 октябр шумораи қурбониён дар Исроил аз 1200 кас гузашт. Расонаҳои исроилӣ навиштанд, дар ҳамлаи “Ҳамос” то ин дам наздики 3 ҳазор нафар дар Исроил захмӣ шуда, сарнавишти 150 тани рабудашуда норӯшан аст. Вазорати тандурустии Фаластин теъдоди қурбониёнро то ин дам 900 кас гуфтааст, ки нисфи онҳо кӯдакон ва занон ҳастанд. Наздики 4500 кас дар Навори Ғазза дар пайи ҳамлаи ҳавоии артиши Исроил захмӣ шудаанд. Дафтари ҳамоҳангсозии кӯмакҳои Созмони Милал гуфт, зиёда аз 263 ҳазор сокини Ғазза маҷбур шуданд хонаҳояшонро тарк кунанд.