Номаҳо аз дуру наздик

Абдуҷаббор Каттаев, сардори раёсати хоҷагии оби вилояти Хатлон, 80 дарсади аҳолии қариб семиллионнафараи минтақаи ҷанубии Тоҷикистон танҳо аз оби техникӣ истеъмол мекунанд, ки асосан ба обёрии заминҳо ва умури кишоварзӣ оид аст.

Сафармо Каримова, сокини ноҳияи Вахши вилояти Хатлон, мегӯяд, бар асари истеъмоли оби нопоки ҷӯйбор фарзандонаш мубталои бемории домана шудаанд. Вай афзуд, дар ҳоле ки аксари сокинони деҳа ба манобеи оби софи нӯшиданӣ дастрасӣ надоранд, мардум асосан аз оби наҳру ҷӯйбор истифода мекунанд.

«Ҳоло об надорем. Кӯдакон ва ҳамсарам аз нӯшидани оби нопок бемор шуданд ва ҳоло дар хона хобанд. Духтуре намеёбем, ки ҳар сари вақт омада, ба онҳо сӯзандору гузаронад. Замони Шӯравӣ тавассути «водовоз»-ҳо ба одамони деҳаҳои дурдаст ҳар рӯзу ҳафта оби бепул оварда медоданд. Ҳоло аз камобӣ як кӯдак агар дастонашро бо сарфи об тоза шустанӣ шавад, даррав мегӯем, ки обро кам истифода кун, зиёд нанӯш. Касе ба додамон намерасад. Мо ҳам одами ҷамъиятем, ғамхорӣ мехоҳем аз ҷониби мақомоти давлатӣ. Наход, ки нерӯгоҳҳои мо пур аз об бошад, Тоҷикистон бо фаровонии обаш дар тамоми ҷаҳон машҳур асту мо дар ҳасрати як чакра обем», - шикоят дорад С. Каримова.

Шералӣ Бузмаков, раҳбари идораи беҳдоштии вилояти Хатлон, низ зимни изҳори нигаронӣ аз эҳтимоли бурузи бемориҳои сироятӣ бар асари истеъмоли оби нопок, гуфт: "Дар бисёр шаҳру ноҳияҳо мо проблемаи обро дар назди раисони шаҳру ноҳияҳо бардошта истодаем. Оби ошомиданӣ бояд хушсифат бошад, чунки бисёри бемориҳо ба сифати об алоқамандӣ доранд. Бояд одамон ҳарчи камтар аз оби ҷӯйбору каналҳо истифода кунанд, зеро ба саломатиашон хавф дорад."

Ба иддаои табибон, домана, табларза, диарея ва дигар бемориҳои хатаровари мусрӣ асосан дар натиҷаи истеъмоли оби нопок сар мезананд.

Коршиносон мегӯянд, ки талошҳои давлат барои бо оби софи нӯшиданӣ таъмин намудани аҳолӣ нокофист, чун фисади одамони дастрасиашон таъмин ба оби соф дар се соли охир афзоиш наёфтааст.

Момои Моҳпайкар, сокини деҳаи Томчии ноҳияи Вахш, ҳам мегӯяд, дар ҳоле ки Тоҷикистонро сарзамини саршор аз об меноманд, вай ва ҳамдеҳаҳояш дар ду даҳсолаи ахир аз оби софи нӯшиданӣ маҳрум мебошанд: «Як мошин оби водовозҳоро 100 сомонӣ мехарем. Албатта бо назардошти шароит ва бекорӣ дар деҳаи мо ин нарх гарон аст. Азоб мекашем, дастони кӯдакон аз обкашӣ обила кардаанд. Ба роҳи дур рафта, бо хару ароба соатҳо навбат мепоем ва об мекашем ба хона. Заминҳо шӯра заданд аз беобӣ, одамон бемор мешаванд.»

Дар вилояти Хатлон навоҳие ҳастанд, ки ҳамагӣ 5-6 дарсади аҳолияш бо оби софу коркардшуда таъмин мешаванд ва барои боқимондаҳо рӯду каналҳо ягона манбаи об мебошад.

Мақомоти давлатии Хатлон иқрор мекунанд, ки дар солҳои наздик барои ислоҳи пурраи вазъ оҷиз хоҳанд буд, чун маблағи ихтисосёфта барои таъминоти аҳолӣ бо оби коркардшуда ва софу безарари нӯшиданӣ ночизу нокофӣ мебошад.

Фаридуни Тура, ки парвандааш дар Додгоҳи шаҳри Душанбе баррасӣ мешавад, дар номаи 20 саҳифагӣ аз боздоштгоҳи мувақатии Оҷонсии зидди фасод ба унвони васоити ахбори умум далелҳои бегуноҳияшро пешкаш кардааст.

Саидасрор Рузиев, аз наздикони ин соҳибкори эронӣ, ба Радиои Озодӣ гуфт, ки Фаридун Тура, собиқ раиси ширкати «Роҳи корвон», дар номаи тӯлонии худ кучактарин марҳиллаҳои фаъолияти худро дар Тоҷикистон то замони боздошташ аз тарафи Оҷонсии мубориза бо фасод нақл кардааст. Вай дар ин нома бегуноҳии худро бо далоилу рақамҳо нишон дода иддао дорад, ки дучори туҳмат шудааст ва ҳеҷгоҳ ба изофанависӣ роҳ надодааст.

Фаридуни Тура дар номааш зикр кардааст, ки ҷараёни баррасии парвандаашро мунсифона намеҳисобад ва ба ҳар сурат ба Додгоҳи олӣ арз хоҳад кард.

Дафтари матбуоти Додгоҳи шаҳри Душанбе рӯзи 9 январ ба Радиои Озодӣ гуфт, ки Фаридуни Тура бар асоси панҷ моддаи қонуни ҷиноии Тоҷикистон дар изофанависӣ ва сирқати пул ба ҳангоми истифодаи қарзи Бонки Исломии Рушд муттаҳам мешавад. Аз рӯи иттилои додгоҳ, чанд соли пеш ӯ барои сохтмони нерӯгоҳҳои кӯчак дар Тоҷикистон 600 ҳазор доллар қарз гирифта буд. Дар ҳоле, ки худи оқои Тура мегӯяд, ки ин маблағро барои иҷрои тарҳҳои барномарезишудааш сарф кардааст, мақомоти Тоҷикистон ба ҳарфи ӯ бовар надоранд. Айбдоркунанда мегӯяд, ки ӯ дар асл пули камтаре харҷ карда, дар санадҳо ба изофанависӣ роҳ додааст.

Ба иттилои Дафтари матбуоти Додгоҳи шаҳри Душанбе, баррасии парвандаи Фариддуни Тура зери раёсати Абдулмонеъ Бозоров ҷараён мегирад.

Дар моҳи августи соли 2012 Оҷонсии назорати молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Тоҷикистон иттилоъ дода буд, ки як соҳибкори эрониро боздошт кардааст. Фаридуни Тура, ба қавли вакили дифоъаш, пас аз он боздошт шудааст, ки нахостааст бо тафтишот ҳамкорӣ кунад.

Ширкати «Роҳи корвон» соли 2003 дар Тоҷикистон расман сабти ном шуда, дар як тендери байналмилалӣ, ки аз сӯи Бонки Исломии Рушд эълон шуда буд, барои сохтмони 8 нерӯгоҳи кӯчаки обӣ дар Тоҷикистон баранда шудааст. Яке аз ин тарҳҳо, нерӯгоҳи якмегаватӣ дар рӯдхонаи «Санги Кар»-и ноҳияи Рашт ва дигаре дар минтақаи Роғун буд.

Қаблан дар сӯҳбат бо Озодӣ Фаридуни Тура гуфта буд, ки барномаи сохтмони ин нерӯгоҳ, ки тавассути пажӯҳишгоҳи «Гидроэнергопроект» ба тендер пешниҳод шудааст, камбудиҳо дошт ва ба маблағи тахсисшуда ва ҳаҷми кор мувофиқат намекунад.

Маркази лоиҳаҳои гидроэнергетикӣ қарордоди тендериро бидуни муроҷиат ба додгоҳ лағв кард ва сохтмони ин нерӯгоҳро ба ширкати дигар вогузошт. Аммо ин ширкат бидуни ҳалномаи додгоҳ молу амволи ширкати «Роҳи корвон»-ро бо акти раиси ҷамоати Навободи ноҳияи Рашт мусодира кард.

Фаридуни Тура мегӯяд, баръакс ба хотири фош нашудани асли масъала ва навҳаҳои аз дасти ӯ кашида гирифтани тарҳҳо ӯро ба изофанависии маблағҳо ва азхудкардани пули тарҳҳо айбор мекунанд. Моҳи феврали соли 2012 Оҷонсии мубориза бо фасод бо пешниҳоди Додситонии кулл алайҳи ӯ парванда боз ва моҳи август Фаридуни Тураро боздошт кард.