Аммо ин қадамҳо чӣ тағйире пеш овард? Як дигаргунӣ ин аст, ки имрӯз бархе аз шаҳрҳои Аврупо, Амрико ва Канада дар Наврӯз барномаҳои вижа баргузор мекунанд ва шуморе аз раҳбарони кишварҳо ва ниҳодҳо паёмҳои наврӯзӣ мефиристанд, аз баракати технологияҳои пешрафта садҳо тарона ва филм, шеъру мақола дар Интернет қобили дастрасист. Ҷуғрофиёи Наврӯз аз ин баъд рӯ ба густариш дорад. Ман ҳадс мезанам ва орзу дорам, ки як харита ё нақшаи Наврӯз дар ҷаҳон таҳия бишавад, то паҳнои, ба истилоҳ, Наврӯзистонро бубинем ва шоҳид шавем, ки бо гузашти ҳар сол кишварҳои тоза ба ин қаламрави фарҳангӣ мепайванданд ва акнун Наврӯз аз они ҳама касонест, ки онро ҷашн мегиранд.
Ҷашни шодмона бо оғози баҳор, оғози фасли кишт ҳамзамон аст ва он лаҳзаи кайҳонист, ки дарозии шабу рӯз бо ҳам баробар мешаванд. Доштан ва барпоии рӯзҳои шодмона ва зистан дар канори табиат чӣ хушбахтии бузург аст! Наврӯз паёмовари шодӣ ва умед аст ва ханда бар лаб менишонад. Ба бовари нигоранда, шояд ҳеҷ рӯз ва ҷашн ба андозаи Наврӯз шодиофарин ва шӯрангез, навидбахш ва омӯзанда, густарда ва ҳамагонӣ набошад.
Наҷми Ковиёнӣ
Наврӯз нишонае аз пайкори нур ва зулмот, намоди офариниши муҷаддади табиат, растохези баҳор, муждаи шукуфа ва борон, ҷашни такопӯ ва кор, паёмовари ҳамдилӣ ва ҳамбастагӣ, рамзи ҳувияти фарҳангӣ ва ҳамосаи миллист, ки дар жарфои равони инсони ҷомеаи мо рахна кардааст ва дар баробари ҳама тундбодҳои фарҳангбарандозона ва кинатӯзона устувор мондааст. Барпоӣ ва талош дар амри зинда нигаҳ доштан ва шукуфоии ҳарчӣ бештари Наврӯз бахше аз мубориза барои мондагорӣ ва рушди фарҳанги миллӣ, пайванддиҳандаи имрӯз ва дирӯзи мардуми мост.
НАХУСТ ин ки барг-барги таърих гувоҳ аст, ки ҳавзаи тамаддунии мо Наврӯзро аз солиёни дарозе ба унвони ҷашни бостонӣ ва мардумӣ, меҳанӣ ва ҳамагонӣ баргузор мекунанд. Аммо дареғо, ки нигаҳдорӣ ва пуштибонии қонунӣ аз Наврӯз ба унвони ҷашни миллӣ матраҳ ва сабт нашудааст, ки бояд шавад.
ДУВУМ ин ки дар баъзе кишварҳо ба муносибати ҷашни Наврӯзи бостонӣ як рӯз таътили расмӣ аст, ки андак ба назар мерасад. Ба фикри нигоранда, камаш се рӯз муносиб аст.
СЕВУМ ин ки номгузории хиёбонҳо, маҳалҳо, дабистонҳо... ба номи Наврӯз ва поягузории Наврӯзгоҳ дар кишварҳое, ки Наврӯзро баргузор мекунанд. Шомил сохтани Наврӯз, пешина ва ҷойгоҳи он, ойин ва одоби он дар нисоби дарсии ин кишварҳо.
ЧОРУМ ин ки Наврӯз дар ҳоле ки ҷуғрофиёи бузургеро мепӯшонад, аммо ҳанӯз “атласи ҷуғрофиёи Наврӯз” надорем. Бовар ба ин аст, ки барпоии намоишгоҳи Наврӯз дар сатҳи миллӣ ва байнулмилалӣ, танзим ва тартиби атласи Наврӯз яке аз роҳҳои мумкин ва муносиби нигаҳдории ин ганҷинаи таърих шифоҳӣ ва мероси бузург фарҳангӣ ва маънавӣ дар қаламрави Наврӯз аст.
ПАНҶУМ ин ки бознигарӣ ва бозандешӣ бар ойин ва одоби наврӯзӣ ниёзи ҳол ва оянда аст. Аз ин рӯ муфид аст, ки нигоҳе тозаи инсоншинохтӣ ва устурашиносии Наврӯз афканд ва дар заминаи пешина ва реша, одоб ва ойини наврӯзӣ ва таъсири он ба равону фарҳанги ҷомеа пажӯҳиши тозаро анҷом дод. Умед бар ин аст, ки ба ҳиммат ва талоши пажӯҳишгарон ва ҷомеашиносон дар ҳавзаҳои боло бо истифода аз матнҳои мӯътабари таърихӣ ва пажӯҳишҳои майдонӣ мутолеот ва баррасиҳои тоза анҷом ёбад.
ШАШУМ ин ки баргузории базми шеър, достон, танз, пажӯҳиш ва намоишгоҳҳои наққошӣ, филм, акс, корҳои дастӣ ва ғайра беш аз ҳама тавассути ниҳодҳои фарҳангӣ дар миёни кишварҳои минтақа аз ҷумла миёни се кишвари форсизабон ҳамроҳ бо пешкаш кардани ҷоизаҳои наврӯзӣ ба беҳтаринҳо, аз як сӯ зарфияту тавоноии падидаи табиӣ-инсонии Наврӯзро намоён месозад ва аз сӯи дигар мӯҷиби шукуфоӣ ва дурахшиши ҳувияти фарҳангӣ ва маънавии мардуми мо мегардад.
Имрӯзҳои офтобӣ, ки дар Тоҷикистон ҳарорат батадриҷ боло мераваду офтоб ҳоло касро навозиш мекунад, табъи мо мардум низ хуштар мешавад ва мо чун аҷдодонамон, тоҷикони асил шукргузорӣ аз ин тағйиру беҳбудӣ, пешхабари Наврӯзи Баҳорӣ мекунем.
Ҳамчунин, албатта, мо қадрдонӣ ва изҳори сипоси бузург аз шаҳрдорӣ мекунем, ки хадамоти он бархилофи баъзе аз ақидаву пешбиниҳои нохушбинона бо сарбаланди аз ӯҳдаи вазифаашон баромаданд. Махсусан мо, душанбегиҳо, дар маҳаллаи Ховарон ё Теппаҳои Шарқӣ ба шаҳрдорӣ барои ин зимистон ҳамагон бе истисно баҳои 5-и аъло мегузорем: як ҷаҳон ташаккур дӯстон ва бародарону хоҳарони азиз!
Ногуфта намонад, ки лоиҳаи навоваронаи “Мо метвонем!” байни сокинони шаҳр ва хадамоти коммуналӣ пули мустаҳкаме сохт. Ин лоиҳа, ки бо ташаббуси шаҳрдории Душанбе пиёда шуд, дар муддати кӯтоҳ байни мардум маҳбубияти хос пайдо кард. Акнун сокинони шаҳр барои ҳалли мушкилашон оид ба дастрасии хизматрасониҳои коммуналӣ метавонанд бо воридшавӣ ба торнамои www.mometavonem.tj ва ба фиристодани паёмак аз гӯшӣ ба шумораи 988933333 ва ё нома ба пусти элетронии admin@mometavonem.tj дарди худро баён медоранд. Муроҷиати шаҳрвандон ҳамон замон ба хадамоти коммуналии дахлдор фиристода мешавад ва он ҳамоно аз паи ҷустуҷӯи ҳалли мушкил мешавад. “Мо метавонем” аз имтиҳони рӯзноманигорони нашрияи “Вечёрка” гузашт. Онҳо дар рӯзҳои хунуктарини зимистон чанд мушкили шаҳрро мушоҳида намуда, дар торнамои “Мо метавонем” ворид намуданд ва вақте дар муддати кӯтоҳ ба онҳо хадамоти дахлдор занг зада гуфт, ки мушкилиҳои вориднамуда ҳал шуд, онҳо бо даҳанҳои боз дар ҳайрат монданд. (http://vecherka.tj/news/tri-ispy-taniya-dlya-chinovnikov/)
Аз фурсат истифода бурда, барои таъмири роҳ, ташкили нуқтаҳои партов ва мунтазам поксозии он дар маҳаллаи мо низ сипосгузорем.
Умуман , «Душанбе аз баъзе шаҳрҳои Аврупо дида поктар аст», гуфтааст яке аз сайёҳони хориҷӣ ва дигаре Душанберо аз амнтарин шаҳрҳои дунё хондааст ва боз агар ба интернет нигарем мебинем , ки Душанбеи азизи мо дар қатори 10 шаҳри барои зиндагӣ арзонтарини соли 2011 низ ҷой гирифтааст. (http://matadornetwork.com/abroad/the-10-cheapest-cities-in-the-world-2011/)
Дар ин торнамо, гуфтагӣ барин, аз зимистони нарми муқаррарӣ сухан меравад, ки сахтии иқоматро сабуктар мекардааст ва боз иҷораи арзон ва дӯконҳои зиёд, ҳарчанд ҳаёти шабона гӯё қимматтар аз дигар шаҳрҳои арзони рӯйхат будааст…
Албатта, бо нархҳои қариб бемайлон болораванда, аксари шаҳрвандони мо бо ин ақидаи охирӣ розӣ шуда наметавонанд, вале шояд дар дигар ҷойҳо вазъият бо назардошти бӯҳрони иқтисодӣ аз ин ҳам сахттар бошад? Хуб мебуд, агар мо ҳамеша хулосаҳои муқоисавӣ мекардем. Шояд дар ин ҳол мо сабаби мушкилиҳоро хубтар мефаҳмидему аз пешравиву комёбиҳо ифтихор мекардем?
