د ملګروملتونو د خوړو او کرنې ادارې "FAO" په نورستان او د افغانستان په اووه نورو ولایتونو کې پر ۱۵۰۰ ښځو د مچیو د روزنې د بستو د وېش خبر ورکړ.

دغې ادارې په یوه راپور کې چې د پنج‌شنبې په ورځ خپور شو وویل، دا مرستې د "کلیوالي معیشت د پیاوړتیا او خوراکي خوندیتوب" د پروګرام برخه ده.

د FAO په وینا، هغو مېرمنو چې د مچیو د روزنې د وسایلو بستې ترلاسه کړي، د خپلو کورنیو مسوولیت ور ترغاړې دی.

په دغو بستو یا کڅوړو کې د مچیو روزنې تجهیزات او د خوندیتوب وسایل شامل وو.

د خوړو نړیوال پروګرام تېره چهارشنبه وویل چې په افغانستان کې ښځې د عوایدو د ترلاسه کولو لپاره لږ فرصتونه لري.

د ملګروملتونو د دې ادارې د معلوماتو له‌مخې، په هېواد کې زرګونه ښځې د خپلو کورنیو لپاره نفقه برابروي.

په افغانستان کې څه دپاسه درې کاله مخکې واک ته د طالبانو له راتګ وروسته د دغه هېواد په ډېرو ادارو کې د ښځو پر کار کولو بندیز لګول شوی دی.

د افغانستان لپاره د امریکا د متحده‌ایالاتو د سفارت شارژدافېره کرن ډیکر وایي چې په افغانستان کې به د ښځو او نجونو د ملاتړ، د ټولو افغانانو لپاره د بشري حقونو د ترویج او د افغانستان له خلکو سره د مرستې لپاره به د بهرنیو چارو د وزارت له مرستیال جان مارک پومرشیم او د افغان ښځو او نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا له ځانګړې استازې رینا امیري سره په ګډه خپلو هڅې ته دوام ورکړي.

اغلې ډیکر دا خبره پرون په خپله ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلې او په دې ټویټ کې یې د افغانستان لپاره د امریکا د ځانګړي استازي د تېرو درېیو کلونو له هڅو مننه کړې ده.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د سې شنبې په ورځ په یوه بیان کې خبر ورکړ چې د افغانستان لپاره د امریکا د ځانګړي استازي ټام وېسټ ماموریت پای ته ورسېد.

د افغانستان لپاره د امریکا سفارت د قطر له پلازمېنې دوحې څخه فعالیت کوي.

په متحده عربي اماراتو کې د نجونو د کرکټ نړیوال شل اوریز جام ته چمتووالی روان دی.

بېلابېلو سپورټي ویبپاڼو نن خبر ورکړی چې د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه د کرکټ شاوخوا ۱۵۰ لوبغاړې اماراتو ته رسېدلې دي.

ټاکل شوې چې د نجونو د کرکټ دغه نهم نړیوال جام د پنجشنبې په ورځ، د اکټوبر په درېیمه د بنګله‌دېش او سکاټلنډ ټیمونو په لوبې سره پيل شي.

په دغه جام کې لس لوبډلې ټولټال ۲۳ لوبې کوي چې د دوبۍ او شارجې په لوبغالو کې ترسره کېږي.

د کرکټ مبصرینو ویلي چې د اتلولۍ لپاره د استرالیا، هند او سریلانکا پر لوبډلو حساب کېږي.

په پنجشېر کې د طالبانو امنيه قومانداني وايي، په دغه ولایت کې د نجونو د یوې لېسې د سوځولو په تور یې ۳ تنه نیولي دي.

راپورونه وايي چې، تېره شپه د پنجشېر ولایت د مرکز بازارک په پارنده سيمه کې د (بي بي امنې) د نجونو د لېسې په ودانۍ کې اور ولګېد.

په پنجشېر کې د طالبانو د امنیه قوماندانۍ ویاند عبيدالله عقاب نن (دوشنبې) رسنیو ته په استولي ویډیويي بیغام کې ویلي، په‌دې تړاو یې د لېسې د ساتونکي په ګډون درې تنه مشکوک کسان نيولي دي.

سره له‌دې چې عقاب ویلي، اطفاییه پر وخت د پېښې ځای ته رسېدلې او اور یې وژلی خو، ویل کېږي چې د بي بي امنې لېسې ځینې ټولګي او تدريسي مواد زیانمن شوي دي.

عقاب په عین حال کې ویلي، د لېسې چوکیدار د ښوونکو په غوښتنه د مچیو ځالې ته اور اچولی و چې اور له کنتروله ووت.

دا په‌داسي حال کې ده چې طالبانو له شپږم ټولګي پورته د نجونو پر زده‌کړو تر نامعلومې مودې پورې بندیز لګولی دی.

د خوړو نړیوال پروګرام وايي، په افغانستان کې د بې‌وزلۍ د زیاتېدو له کبله په هرو درو نجونو کې یوې لومړنۍ زده‌کړې نه‌دي بشپړې کړي.

د خوړو نړیوال پروګرام یا ډبلیو‌ایف‌پي دا خبره نن (یک‌شنبې) پر خپله ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر لیکلې ده.

د دغه پروګرام د معلوماتو پر اساس، له یوې خوا طالبانو له شپږم ټولګي پورته د نجونو پر زده‌کړو بندیز لګولی او له بلې خوا د بې‌وزلۍ له کبله ډېرې نجونې لومړنۍ زده‌کړې نه بشپړوي.

د خوړو نړیوال پروګرام زیاتوي، د دوی له لوري په ښوونځیو کې ماشومانو ته د ناشتې برابرول مرسته کوي چې زده‌کوونکې ښوونځیو ته لاړې شي.

دې پروګرام په عین حال کې د بوديجې له کموالي شکایت کړی او ویلي یې دي چې، له‌دې کبله ۱۱ میلیونو اړو کسانو ته بېړنۍ مرستې نه‌شي برابرولی.

د ملګروملتونو سرمنشي انتونیو ګوتېرش وايي، هغه څه چې په افغانستان کې روان دي، کېدای شي په وروستي تاریخ کې د ځینو خورا بې رحمو ځپونکو رژیمونو له اقداماتو سره پرتله شي.

ده د یک‌شنبې په ورځ، د میزان ۸مه په ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلي، له ټولو هغو هېوادونو او سازمانونو سره یوځای کېږي چې غواړي، د طالبانو حکومت د ښځو او نجونو په وړاندې ټول تبعیضي محدودیتونه فوراً پای ته ورسوي.

په ورته وخت کې د اسټرالیا د بهرنیو چارو وزیرې پیني وانګ د جمعې په ورځ وویل، د طالبانو حکومت د افغانستان د نیمایي نفوس په بندي کولو سره د هېواد ظرفیت سخت محدودوي.

هغې زیاته کړه؛ هر هغه هېواد چې غواړي بشپړه پرمختګ وکړي باید د خپلو ټولو خلکو بشپړ ګډون یقیني کړي.

په وروستیو کې د جرمني، اسټرالیا، کاناډا او هالنډ د بهرنیو چارو وزیرانو خبرداری ورکړی، چې که د افغان ښځو او نجونو وضعیت ښه نه‌شي، د طالبانو د اقداماتو خلاف به د عدالت نړیوالې محکمې ته شکایت وکړي.

څلور واړو هېوادونو ټینګار کړی چې په افغانستان کې د ښځو او نجونو د حقونو سرغړونه باید ودرول شي.

که څه هم طالبانو تر اوسه د ملګروملتونو د سرمنشي انتونیو ګوتېرش د څرګندونو په اړه څه نه‌دي ویلي، خو د پنج‌‌شنبې په ورځ د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت پر خپله ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي و چې، په افغانستان کې بشري حقونه رعایت کېږي او هیڅ تبعیضي چلند له چا سره نه کېږي.

د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت شارژدافېره کرن ډیکر وايي، واشنګټن ته تللې، څو د ملګرو ملتونو د سرمنشي له مرستیالې روزماري ډیکارلو او د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو په چارو کې د امریکا له ځانګړې استازې رینا امیري سره د دوحې د ناستو په اړه خبرې اترې وکړي.

اغلې ډیکر دا خبرې پرون چهارشنبې د سپټمبر ۲۵مه په یوه بیان کې کړي دي.

ډیکر ویلي، په یوې ناسته کې يې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت له مرستیال جان باس سره په افغانستان کې د زده‌کړو په اړه خبرې اترې کړي دي.

د هغې په خبره: "زده‌کړه د انسانانو بشري حق دی، خو اوسمهال د افغانستان نیم وګړي له دې حقه محروم دي."

د ۲۰۲۱م په اګست کې پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې، له شپږم ټولګیو پورته ښوونځیو ته د نجونو پر تګ بندیز لګول شوی او د ۲۰۲۲م کال په ډسمبر کې نجونې له پوهنتوني زده‌کړو هم راوګرځول شوي دي.

د ایران امنیتي چارواکي وايي، د تهران په شهریار ولسوالۍ کې یې د یو شمېر ښځو تر فزیکي‌ شخړې وروسته دوه افغان مېرمنې نیولي دي.

د ایران تسنیم خبري اژانس د شهریار ولسوالۍ د پولیسو د مشر پیمان فتاحي له قوله ویلي چې په فردوسي پارک کې درېیو افغان کډوالو لومړی له یوې ایرانۍ ښځې سره لفظي شخړه کړې او بیا یې وهلې ده.

د فتاحي په وينا، د دې پېښې په تړاو دوه افغان مېرمنې هم نيول شوې دي.

هغه زياته کړه چې شخړه د ماشومانو د لوبې پر سر راپورته شوې ده.

ویل شوي چې د پېښې په اړه پلټنې پيل شوي او تر بشپړېدو وروسته به قضیه عدلي او قضایي ادارو ته وسپارل شي.

دا په داسې حال کې ده چې په دې وروستیو کې په ایران کې د افغان کډوالو د ځورونې د زیاتوالي راپورونه ورکړل شوي دي.

ایراني چارواکو ویلي چې په راتلونکو شپږو میاشتو کې به شاوخوا دوه میلیونه بې اسناده افغان کډوال له دغه هېواده وباسي.

جرمني، استرالیا، کاناډا او هالنډ طالبانو ته ګواښ کړی چې د هغو سرغړونو په خاطر به چې دوی په افغانستان کې د ښځو له حقونو څخه ترسره کړي، د عدالت نړیوالې محکمې له لارې به یې پر وړاندې اقدام وشي.

د هغې ګډې اعلامیې په مسوده کې چې دغو څلورو هېوادونو ترتیب کړې، طالبان رسماٌ مسول بلل شوي چې د ښځو د حقونو په اړه هغه مسوولیت پرځای کړي چې د ښځو پر وړاندې د تبعیض د ټولو بڼو د له منځه وړلو په کنوانسیون کې یې یادونه شوې ده.

د جرمني خبري آژانس د راپور له مخې، د جرمني د بهرنیو چارو وزیرې اننا لینا بایربوک ویلي، په پام کې لري چې نن چهارشنبې په نیویارک کې د ملګرو ملتونو د عمومي اسامبلې د غونډې ترڅنګ د استرالیا، کاناډا او هالنډ له بهرنیو چارو وزیرانو سره وګوري.

د ګډې اعلامیې په مسوده کې چې یوه کاپي یې دې آژانس ترلاسه کړې، دغو څلورو واړو هېوادونو د طالبانو تر واکمنۍ لاندې افغانستان کې له بشري حقونو څخه پراخې سیستماتیکې سرغړونې او تېري غندلي.

دغو هېوادونو ویلي چې په افغانستان کې د بشري حقونو وضعیت ورځ تر بلې خراب شوی او زیاتوي چې په دې هېواد کې ښځې او نجونې د دې مستحقې دي چې د بشړو بشري حقونو درناوی یې وشي.

دې هېوادونو همدارنګه خبرداری ورکړی چې که وضعیت بدل نه‌شي، دا موضوع به د څېړنې لپاره د عدالت نړیوالې محکمې ته وړاندې شي.

د نوبل د سولې د جایزې ګټونکې ملالې یوسفزۍ پرون شنبې په نیویارک کې د ملګرو ملتونو د ودانۍ مخته له یو شمېر ښځو او نجونو سره یوځای شوه چې د افغان ښځو او نجونو د حقونو د غوښتنې لپاره راټولې شوې وې.

ملالې یوسفزۍ پر خپله ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي چې د نړۍ مشران دې د نجونو غوښتنې واوري او د ملګرو ملتونو په راتلونکې غونډه کې دې د دوی غوښتنو ته لومړیتوب ورکړي.

اغلې یوسفزۍ په یوه ویډیو کې، چې پر خپله ایکس‌پاڼه یې خپره کړې، ویلي چې په افغانستان کې نجونې له ښوونځیو منع شوي، په غزه کې نجونې تر بمباریو لاندې ژوند کوي او په نایجریا کې نجونې له طبیعي پېښو کړېږي.