د ایران د بشري حقونو سازمان د ایران په یزد زندان کې د "مخدره موادو اړوند جرمونو" په تور د یو افغان وګړي د اعدام اعلان کړی دی.

سازمان په خپله ویب پاڼه کې لیکلي چې د اسلام میر سید په نوم یو افغان وګړی د تلې په ۲۹مه د یزد مرکزي زندان کې اعدام شو.

د سازمان په وینا اعدام شوی کس ۵۹ کاله عمر درلود، د لوګر د پل علم اوسیدونکی و او دوه کاله او اووه میاشتې وړاندې د خپل زوی سره د "مخدره توکو د قاچاق" په تور نیول شوی و.

ویل کیږي چې د اسلام میر سید ۲۱ کلن زوی احمد په ۹ کاله بند محکوم شوی دی.

د ناروې میشته د ایران د بشري حقونو سازمان مشر محمود امیري مخکې ازادي راډیو ته ویلي وو چې د ایران حکومت د روان کال له پیل راهیسې لږ تر لږه ۴۰ افغان وګړي اعدام کړي دي.

ترکي رسنۍ وايي، په استانبول کې د طالبانو او پاکستان د حکومتونو د استازو ترمنځ خبرې له خنډ سره مخامخ شوي دي.

د دغو رسنیو د راپورونو له مخې، دواړه خواوې یو بل په خبرو کې د خنډ له کبله ملامتوي.

خو د دواړو خواوو پلاوي لا هم په استانبول کې دي او لا هم تمه شته چې خبرو ته دوام ورکړي.

چارواکو مخکې ویلي و، چې دا خبرې درې ورځې دوام کوي.

طالبانو ویلي چې دوی تر وسې وسې هڅه وکړه چې اختلافونو ته حللاره ومومي خو د دوی په وینا پاکستاني لوري د دوی په څېر نیت نه درلود.

له بلې خوا د پاکستان امنیتي سرچینو د خپل هیواد رسنیو ته ویلي چې طالبانو د پاکستان اصلي غوښتنه، چې د افغانستان له خاورې دې د پاکستان پر ضد کار نه اخیستل کېږي، نه ده منلې.

ملګري ملتونه وایي، د روان کال په جولای میاشت کې یوازې په درې ورځو کې په کابل کې د طالبانو حکومت د حجاب نه مراعتولو په تور په لسګونو ښځې او نجونې " په خپل سر" نیولې دي. د افغانستان لپاره د ملګروملتونو مرستندویه ماموریت، یوناما په یوه راپورکې چې نن سې شنبې یې خپورکړی، له جولای څخه ترسپټمبرمیاشتې پورې پکې په افغانستان کې د بشري حقونو وضعیت څیړل شوی دی. په راپورکې ویل شوي چې په جولای میاشت کې د ۱۶ او ۱۹ کلونو ترمنځ له شپیتو زیاتې ښځې او نجونې نیول شوې وې چې په خبره یې له څوساعتونو نیولې تر یوې شپې پورې یې د طالبانو په بند کې تیرې کړي.

یوناما همدارنګه ویلي چې د توقیف شویو ښځو نارینه غړي اړشوي و چې د هغوی د خلاصون لپاره کتبي ضمانت ورکړي.

طالبانو په ۲۰۲۱ کال پرافغانستان له بیا واکمنیدو وروسته سخت قوانین وضع کړي، چې د ښځو پر کار کولو او له شپږم ټولګي څخه وروسته د نجونو پر زده کړې بندیزونه هم پکې شامل دي.

که څه هم د طالبانو حکومت ادعا کوي چې له ښځو سره د اسلامي شریعت سره سم چلند کوي، خو د ملګرو ملتونو په ګډون د بشري حقونو نړیوالو سازمانونو د طالبانو د حکومت کړنې د ښځو پر وړاندې "سیستماتیک تبعیض" بللي دي.

له پولیو د خلاص افغانستان بنسټ وایي، په پکتیکا ولایت کې به نن هم د پولیو پرضد د واکسین کمپیان دوام وکړي.

دې بنسټ نن سې شنبې پرخپله ایکسپاڼه په یوه بیان کې ویلي چې د پولیو دغه کمپاین به چې پرون دوشنبې پیل شوی، نن هم د دې ولایت په ټولو ولسوالیو کې دوام وکړي. له پولیو د خلاص افغانستان بنسټ له خلکو غوښتي چې د پولیو یا ګوزڼ ناروغۍ د ختمولو لپاره خپل ټول له پنځو کلونو کم عمره ماشومان واکسین کړي. تردې مخکې د اوکتوبر په اتلسمه د پولیو د واکسین کمپاین د افغانستان په دریو ختیځو ولایتونو، ننګرهار، کونړاو لغمان کې هم ترسره شوی و. افغانستان او پاکستان په نړۍ کې هغه دوه هیوادونه دي چې تراوسه پکې د پولیو ناروغۍ شته.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد وایي، د ترکیې په استانبول کې نن هم د پاکستان او د دوی د پلاوو ترمنځ خبرې روانې دي اودوی یې د نتیجې وړاندوینه نه کوي ترڅو داغونډه پای ته ورسیږي. ښاغلي مجاهد زیاته کړه چې له پاکستان سره د وروستي کړکیچ د حل یوازینی حل لاره ډیالوګ او متقابل درک دی. خو د فرانسپرس خبري آژانس د راپورله مخې پاکستاني امنیتي سرچینو ویلي چې په دې خبرو کې پرمختګ د افغان طالبانو په مثبت دریځ پورې تړلی دی. دغو سرچینو چې هویت یې ندی په ډاګه شوی، د طالبانو پلاوی په سروزری تورن کړی او ویلي یې دي چې هغه جدیت نه ښیي.

د راپورونو له مخې د طالبانو مذاکره کوونکو له پاکستان څخه غوښتي چې د افغانستان له هوايي حریم څخه سرغړونه ودروي او د مخالفو ډلو له ملاتړ څخه لاس واخلي.

خو پاکستان، د تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) پر وړاندې چې وايي د افغانستان له خاورې څخه بریدونه ترسره کوي،

د " کره اقداماتو" غوښتنه کړې.

د افغانستان برښنا شرکت اعلان کړی چې کابل ته د ازبکستان د وارداتي برښنا پرې شوي مزي له شاوخوا لس ورځو وروسته بیرته نښلول شوي دي.

د دغه شرکت اجرایوي مشر عبدالباري عمر تیره شپه ناوخته پر خپله ایکس پاڼه ولیکل، د برښنا دغه لین یې له یوه لرې هېواده چې نوم یې نه دی یاد شوی، پیرلی او وصل کړی یې دی.

برښنا شرکت د تلې په ۲۴مه اعلان وکړ چې د ازبکستان د۲۲۰ کیلو ولټه برښنا مزي د امو سیند پر سر سرحدي سیمه کې پرې شوي دي.

د دغه لین له پرې کېدو سره د پلازمېنې په ګډون ۱۱ ولایتونه د برښنا د شدیدې پرچاوۍ شاهدان وو.

د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزارت ستر امنیتي مرستیال ملا محمد ابراهیم صدر د یوه پلاوي په مشرۍ ایران ته سفر کړی دی.

دغه وزارت پرون یکشنبه په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې نوموړی د ایکو اقتصادي سازمان په څلورمه غونډه کې ګډون کوي.

وزارت ویلي چې د دغه سفر موخه د سیمه ییزې همکارۍ پراختیا او د ایکو سازمان له غړو هېوادونو سره د اړیکو پياوړي کول دي.

د ایران ایسنا خبري اژانس ویلي، تهران به نن او سبا د ایکو سازمان د غونډې کوربه وي چې پر اقتصادي، سوداګریزو او امنیتي مسلو به خبرې په کې کیږي.

د پاکستان پوځ وایي، پنځه پوځیان یې له افغانستان سره پر پوله په کورمه اجنسۍ او شمالي وزیرستان کې له وسله والو مخالفانو سره په نښتو کې وژل شوي دي.

رویټرز خبري اژانس د یکشنبې په ماښام د پاکستان د پوځ د خبرپاڼې پر اساس لیکلي چې دغو نښتو کې ۲۵ وسله وال مخالفان هم وژل شوي دي.

د پاکستان پوځ ادعا کړې چې اورپکي د افغانستان له خاورې ور اوښتي او د دوی په ټکو دغه کار د طالبانو د حکومت پر هغو ژمنو شکمن کړي چې ویلې یې دی، د افغانستان له خاورې هیچا ته خطر نه پیښېږي.

د طالبانو حکومت سملاسي په دې اړه تبصره نه ده کړې، خو مخکې یې دا ډول ادعاوې بې بنسټه بللې دي.

د تاوتریخوالي دغه پيښه داسې مهال شوې چې د دواړو لورو پلاوي په ترکیه کې سره جرګه شوي چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ پر اوربند او نورو اړوندو مسلو خبرې وکړي.
نن د ستانبول د غونډې دریمه ورځ ده او ویل کیږي چې دواړو لورو یو بل ته د خپلو غوښتنو طرحې وړاندې کړې دي.

نوموړي نن د مالیزیا په کولالمپور کې د کمبوډیا او تایلنډ ترمنځ د سولې هوکړې د لاسلیک په مراسمو کې وویل''دا یوه له ۸ جګړو څخه ده چې زما د ادارې په ۸ میاشتو کې پای ته ورسېدې. په اوسط ډول هره میاشت یوه جګړه درول شوې. یوازې یوه جګړه پاته ده، که څه هم ما اوریدلي چې افغانستان او پاکستان هڅې پیل کړي دي. زه کولای شم ژرتر ژره دا هواره کړم. زه په دې اړه پوهیږم. د پاکستان صدر اعظم او فیلډمارشال یې لوی کسان دي، زه شک نه لرم، دا کار به ژر تر ژره وشي. ''

دا په داسې حال کې ده چې د ترکیې په استانبول کې د طالب او پاکستاني پلاویو ترمنځ د اکتوبر په ۲۵ مه پیل شوې خبرې نن د دوهمې ورځې لپاره هم روانې دي.

سرچینو ویلي چې دا خبرې به درې ورځې جریان ولري.

که څه هم پاکستاني لوري تراوسه په دې ناسته کې د شویو او کېدونکو خبرو په اړه څه نه دي ویلي خو د طالبانو تر واک لاندي ملي راډيو ټلویزیون په یو بیان کې ویلي چې افغان لوري پاکستاني پلاوي ته خپله نهايي شوې مسوده په لیکلي بڼه سپارلې ده.

ملي راډيو ټلویزیون په خپله اېکس پاڼه په یو بیان کې چې نن د اکتوبر په ۲۶ مه یې خپور کړی لیکلي "په دې مسوده کې په دې تمرکز شوی، چې پاکستان د افغانستان ځمکنی او هوايي حريم نقض نه کړي او د افغانستان په ضد هېڅ ډلې يا مخالف ته اجازه ورنکړي چې د پاکستان خاروه زموږ هيواد په ضد وکاروي. همداراز چمتووالی ښودل شوی چې د اوربند د هوکړې د تعقیب په موخه يو څلور اړخيزه چينل جوړ شي څو د سرغړونو ارزونې او معلومات پکې تبادله کړل شي. "

په بیان کې راغلي چې پاکستاني لوري هم خپله مسوده طالب پلاوي ته سپارلې او په ټکو یې هڅه کیږي چې د منځګړو په حضور کې یوې نهايي پایلې ته ورسیږي.

که څه هم په بیان کې نه دي ویل شوي چې د پاکستاني لوري په مسوده کې کومې غوښتنې شوي خو د طالبانو د بهرنیو چارو په وزارت کې یوې باخبره سرچینې چې نه یې غوښتل نوم یې په راپور کې خپور شي ازادي راډيو ته وویل پاکستان د تحریک طالبان پاکستان او د بلوڅ ازادي غوښتونکو پر ضد د عملیاتو غوښتونکی دی، خو د طالبانو حکومت له دې وړاندې په افغانستان کې د دغه وسله والو ډلو شتون رد کړی دی.

سرچینه وايي د دې ترڅنګ پاکستان غوښتنه لري چې د اسلام اباد او کابل ترمنځ باید د استخباراتي معلوماتو د تبادلې او همغږۍ بهیر پیاوړی شي.

په ډیورنډ کرښه د څارنې زیاتېدل، د ټي ټي پي د مرکزونو په وړاندې سم سلاسي اقدام او د تحریک طالبان پاکستان او بلوچ ازادي غوښتونکو د مشرانو نیول او د پاکستان پرضد د افغان خاورې استعمال ته اجازه نه ورکول نورې هغه غوښتنې دي چې د سرچینې په خبره پاکستاني پلاوي کړي دي.

خو اوس پوښتنه داده چې ایا دا غوښتنې د عملي کېدو وړ دي؟

د سیاسي چارو یو شمېر پوهان وايي په داسې حال کې چې دواړه لوري د یو بل ادعاوې ردوي د دغه ډول غوښتونکو عملي کېدل سخت کار دی، خو دوی وايي بالاخره باید دواړه لوري یوې هوکړې ته ورسیږي.

له ډلې یې سمیع یوسفیزي ازادي راډيو ته وویل''په کومو شرایطو چې دوی غواړي د دواړو لوریو لپاره غوښتنې عملي کول سخت او ان ناممکن دي، البته دواړو لوریو ته پکار دي چې د دستي لپاره د اعتماد د رامنځته کېدو په هدف لارې خلاصې کړي، او اجازه ورکړل شي چې سوداګري او تګ راتګ پیل شي دا به د نورو مسایلو د حل لپاره اعتماد جوړونه وي. ''

دا په داسې حال کې ده چې د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت اعلان کړی چې له افغانستان سره به د سوداګرۍ او ټرانزیټ ټولې لارې تر هغه وخته بندې وي چې د امنیتي وضعیت بشپړه ارزونه نه وي شوي.

د دې وزارت ویاند طاهر حسین اندرابي د اکتوبر په ۲۴ مه په خپل اوونیز کنفرانس کې ویلي وو چې "د پاکستاني وګړو ژوند له هر ډول سوداګرۍ ډېر ارزښت لري."

ویل کیږي چې په ترکیه کې د دواړو لوریو ترمنځ به دا ناسته سبا د اکتوبر په ۲۷ هم دوام وکړي.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد طالبانو ته نږدې رسنۍ حریت راډیو ته ویلي له بشپړې هوکړې وروسته به د خبرو پایله له رسنیو سره شریکه شي.

د دې خبرو لومړی پړاو د روانې اکتوبر په ۱۸ مه په دوحه کې پیل شو چې په پایله کې یې په سم لاسي اوربند سلا وشوه.

دا وروسته له هغې ده چې د طالبانو دفاع وزارت د اکتوبر ۱۱مه په یوه اعلامیه کې وویل چې پاکستان د کابل هوايي حریم نقض کړی او په پکتیکا کې یې په ملکي کسانو هوايي حملې کړي دي.

له دې وروسته د ډیورنډ کرښې په اوږدو کې د دواړو لوریو ترمنځ په وقفه یې ډول سختې نښتې وشوې چې طالبانو ورته د انتقامي بریدونو نوم ورکړو او دواړو لوریو ته په کې د درنې مرګ ژوبلې د اړولو ادعاوې هم وشوې.

په دې نښتو کې لسګونه ولسي وګړو ته هم د مرګ ژوبلې د اوښتو راپورونه ورکول شوي دي.

دغه شان د ډیورنډ کرښې په اوږدو کې د دواړو هیوادونو ترمنځ ټولې دروازې نن ( د اکتوبر۲۶ مه ) د پنځلسمې ورځې لپاره لا هم تړلي دي چې له امله یې سوداګرو ته ګڼ مالي زیانونه اوښتي دي.

د افغانستان د اولس کلنو د فوټسال لوبډلې بېګا ناوخته د آسیا د ځوانانو د ۲۰۲۵کال د لوبو په لړۍ کې د بحرین لوبډلې ته اوه صفر ماتې ورکړه او دوهمه بریا یې په خپل نوم ثبت کړه.

افغانستان د لوبو په دې لړۍ کې مخکې ازبکستان هم مات کړی و، او تمه ده چې نن به له چین سره مخامخ شي.

د آسیا د فوټسال د لوبو لړۍ تېره اونۍ په بحرین کې پیل شوه.