د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونو د مشرتابه پلاوي غړی خانجان الکوزی وايي، لا هم پاکستان او هند د افغان سوداګرو د مالونو مخه نیولې ده.

ده ازادي راډیو ته وویل چې په تجارتي مال بار سلګونه کانتینره په کراچۍ، تورخم او سپین بولدک او همداراز واګه بندرونو کې درول شوي:

«۱۵۰ لارۍ چې وچه مېوه او تازه سبزي پکې ده او باید د پاکستان له لارې واګې ته داخلې شوې وای، متاسفانه اول پاکستان درولې وې اوس هند اجازه نه ورکوي. پر دې سربېره زموږ یو نیم زر کانتینر چې د هند مالونه پکې بار دي او کراچۍ ته رارسیدلي، هلته ولاړ دي.»

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونو د مشرتابه پلاوي دغه غړي له هند او پاکستانه وغوښتل چې د افغان سوداګرو کانتینرونو ته اجازه ورکړي چې خپل مال تر منرله وروسوي.

یو شمېر ایراني رسنیو راپور ورکړی چې د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر، امیرخان متقي، به د راتلونکې اوونۍ په ترڅ کې د یوه لوړپوړي پلاوي په مشرۍ تهران ته سفر وکړي.

د مهر خبري آژانس د سې شنبې په ورځ (د ثور ۱۶مه) راپور ورکړ چې د طالبانو د پلاوي او ایراني چارواکو ترمنځ به په دې لیدنه کې د دوه اړخیزو اړیکو او ګډو ګټو په اړه خبرې وشي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت تر دې دمه تهران ته د متقي د دې احتمالي سفر په اړه څه نه دي ویلي.

ایران د هغو لږو هېوادونو له ډلې څخه دی چې له د طالبانو له حکومت سره تعامل لري او د دوی د ډیپلوماټانو استازیتوب یې منلی دی.

د سوریې د حکومت یوه چارواکي ویلي، چې د دغه هېواد موقت ولسمشر، احمد الشرع، به نن چهارشنبه (د ثور ۱۷مه) په پاریس کې د فرانسې له ولسمشر امانویل مکرون سره د جګړې وروسته د سوریې د بیا رغونې او اقتصادي همکاریو په اړه خبرې وکړي.

الشرع، چې د "هیئت تحریر شام" اسلامپالې ډلې مشر دی، تېر کال د قوس په میاشت کې د بشارالاسد د رژیم تر نسکورېدو وروسته واک ته ورسېد. دا یې د موقت ولسمشر په توګه لومړنی اروپايي سفر دی.

نوموړی تر دې مخکې سعودي عربستان او ترکیې ته هم سفرونه کړي وو.

د فرانس پرېس خبري آژانس د راپور له مخې، د سوریې د اطلاعاتو وزارت یوه چارواکي ویلي چې احمد الشرع او امانویل مکرون به د دوه اړخیزو اړیکو او سیمه‌ییزو مسایلو په اړه بحث وکړي.

پاکستاني چارواکي وايي، د پاکستان په جنوب لوېدیځ بلوچستان ایالت کې د سې شنبې په ورځ (د ثور ۱۶مه) د یوه ماین چاودنې کې اووه پاکستاني ملېشه سرتېري وژل شوي او پنځه تنه نور ټپیان شوي دي.

د پاکستان پوځ پرون په یوه اعلامیه کې ویلي، د بلوچستان د ازادۍ بښونکي پوځ (BLA) غړو، د امنیتي ځواکونو پر کاروان د کور بمي چاودنه کړې. دا برید د کچي سیمې ترڅنګ د مچ ښارګوټي په شااوخوا کې شوی دی.

د بلوچستان د ایالتي حکومت یوه لوړپوړي چارواکي فرانس پرېس خبري آژانس ته ویلي، هغه موټر چې په نښه شوی، د امنیتي عملیاتو لپاره د روان کاروان برخه و.

هغه زیاته کړې، د پېښې پنځه ټپیان د هلیکوپټر په وسیله د بلوچستان ایالت مرکز کوټې کې یوې روغتون ته انتقال شوي دي.

د بلوچستان د ازادۍ بښونکي پوځ په نوم بلوڅ وسله‌والې ډلې د دې برید مسؤولیت منلی دی.

د طالبانو د ترانسپورت او هوايي چلند وزارت د هوا پېژندنې ریاست په لسو ولایتونو کې د سختو ورښتونو او له کبله یې د احتمالي سیلابونو د راوتلو خبرداری ورکړی دی.

دغه ریاست د سې شنبې په ورځ (د ثور ۱۶مه) په یوه خبرپاڼه کې ویلي، چې نن (چهارشنبه) به خوست، پکتیا، ننګرهار، لوګر، میدان وردګ، پروان، بدخشان، نورستان، کاپيسا او کابل ولایتونه د سختو ورښتونو شاهدان وي، چې ورسره د سیلابونو د راوتلو احتمال هم شته.

تمه ده، چې د باران اندازه به په بېلابېلو سیمو کې له ۱۰ تر ۳۰ ميلي‌متره پورې وي.

همداراز په خبرپاڼه کې ویل شوي، چې د هېواد په مرکزي او لوېدیځو ولایتونو کې د نسبتاً تندو بادونو د لګېدو امکان شته، چې چټکتیا به یې په بېلابېلو سیمو کې په ساعت کې له ۵۰ تر ۷۵ کیلومتره وي.

دا خبرداری داسې مهال ورکړل شوی، چې د طالبانو د سیمه‌ ییزو چارواکو په وینا، د تېرې جمعې په ورځ د بدخشان ولایت د بهارک ولسوالۍ د سیلابونو له امله لږترلږه پنځه تنه مړه شوي وو.

په بدخشان کې وروستیو سیلابونو کرنیزې ځمکې، استوګنیزې ودانۍ ویجاړې کړې وې او ځینې لارې یې هم تړلې وې.

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي له پاکستان غوښتي چې د افغان شخصیتونو نومونه دې د وسلو او راکټونو پر ځای پر خپلو علمي او فرهنګي مرکزونو کېږدي.

ښاغلي کرزي دا څرګندونې پر خپل ایکس/ پخواني ټویټر وروسته له هغې کړې، چې تېره اونۍ پاکستان د «ابدالي» په نوم یو نوی بالستیک توغندی وازمویه.

د افغانستان پخواني ولسمشر زیاته کړې، پاکستان له دې وړاندې هم خپل راکټونه «غزنوي» او «غوري» نومولي، حال دا چې" همدا اوس هلته مېشت افغانان له بد او ځورونکي چلند سره مخ دي."

د حامد کرزي په وینا، افغانستان د تاریخ په اوږدو کې په خپله غېږه کې زیات شمېر علمي، فکري او فرهنګي شخصیتونه، ویاړلي مبارزین او پاچاهان روزلي، چې " نړۍ یې په درنښت یادوي او له نومونو یې په مناسبه توګه استفاده کېږي. "

د هند د وچو مېوو شورا له مرکزي حکومت څخه غوښتنه کړې چې له افغانستان څخه هند ته د وچو مېوو د لېږد لپاره دې یو هوايي دهلېز جوړ کړي، ځکه چې له پاکستان سره د هند پوله تړل شوې ده.

هندي رسنیو نن (سې شنبې) د یادې شورا د مشر، ګونجن جېن، له قوله ویلي چې دوی دا مهال له حکومت څخه همدا غوښتنه کوي. افغانستان ډېر ممیز، اینځر او زردالو تولیدوي، خو اوس چې پولې تړل شوې دي، دا محصولات هند ته نه شي رارسېدای.

د اپرېل په ۲۲مه، د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې ۲۷ سیلانیان ووژل، چې له امله یې د هند او اسلام‌‎اباد اړیکې نورې هم ترینګلې شوې او هند خپلې پولې له پاکستان سره وتړلې.

هند تور پورې کړ چې حمله کوونکي له پاکستان څخه ورغلي وو، خو پاکستان دا تور ردوي.

د جرمني د مسیحي دیموکرات اتحاد مشر فریدریش مرڅ، ونه توانېد چې د دې هېواد د پارلمان د رای ورکولو په لومړي پړاو کې د صدراعظم په توګه انتخاب شي.

دا له دوهمې نړیوالې جګړې وروسته، لومړی وار دی چې د جرمني د بریالي ګوند مشر ونه توانېد چې د صدراعظمۍ لپاره د پارلمان له لومړي پړاو څخه بریالی ووځي.

د راپورونو له مخې، مرڅ د سې شنبې په ورځ، د غوايي په ۱۶مه، ونه توانېد چې د پارلمان په ۶۳۰ څوکیو کې لازم اکثریت، یعنې ۳۱۶ رایې ترلاسه کړي. ده شپږ رایې کمې ترلاسه کړې.

له دې امله چې رای ورکول پټ و، معلومه نه ده ـ او ښايي هیڅکله به هم معلومه نه شي ـ چې له ائتلاف څخه کوم غړي د دې محافظه‌کار مشر ملاتړ نه دی کړی.

لکه څنګه چې مرڅ او متحدان یې د جرمني د پارلمان (بوندستاګ) له تالاره ژر ووتل، اټکل کېږي چې دوی به د راتلونکو ګامونو د بحث لپاره وتلي وي.

د جرمني خبري آژانس په یوه راپور کې لیکلي چې مستعفي صدراعظم اولاف شولڅ که څه هم د دوشنبې په ماښام د صدراعظمۍ له چوکۍ د رسمي رخصت په مراسمو کې برخه اخیستې، خو نوموړی به تر هغه وخته پورې په خپله چوکۍ پاتې شي، ترڅو چې نوی صدراعظم لوړه وکړي.

د جرمني د اساسي قانون د ۶۹مې مادې له مخې، صدراعظم مکلف دی چې «د خپل بدیل تر ټاکل کېدو» پورې په خپل مقام کې پاتې شي. همداراز، د هغه کابینه به د لنډمهالي حکومت په توګه خپل کار ته دوام ورکړي.

د اوکرایني بې پیلوټه الوتکو د بریدونو له امله د مسکو هوايي ډګرونه د څو ساعتونو لپاره تړل شوي وو.

روسي چارواکي وايي چې د شپې له خوا په مسکو باندې د اوکرایني بې پیلوټه الوتکو بریدونو د پلازمینې درې اصلي هوايي ډګرونه د څو ساعتونو لپاره تړلي وو.

د مسکو ښاروال سرګي سوبیانین نن سهار سه شنبه ( د غویي ۱۶) مه ټیلیګرام کې اعلان وکړ چې مسکو ته نږدې لږترلږه ۱۹ اوکرایني بې پیلوټه الوتکې نسکورې شوي دي.

هغه زیاته کړه چې د لومړنیو راپورونو له مخې، د دغو بې‌پیلوټه الوتکو د پاتې شونو د لوېدو په سیمه کې، چې د مسکو په لور یوه له مهمو لویو لارو ته نېږدې ده، هېڅ جدي زیان یا ټپي کېدل نه دي ثبت شوي.

د روسیې د هوايي چلند د څار ادارې هم په ټیلیګرام کې اعلان کړی چې د هوايي خونديتوب د ډاډ لپاره د مسکو په ټولو څلورو هوايي ډګرونو کې الوتنې درول شوې دي، چې پکې ونوکووا، دوموددووا، شرمتیوو او ژوکوفسکي شامل دي.

دې سازمان وروسته اعلان وکړ چې الوتنې په ټولو څلورو هوايي ډګرونو کې بیا پیل شوې دي.

کیف تر اوسه د ډرون برید په اړه څه نه دي ویلي، خو اوکرایني چارواکو مخکې له دې د داسې بریدونو تایید کړی چې موخه یې د مسکو د جنګي هڅو ملاتړ کوونکي پوځي اهداف او زیربناوې په نښه کول دي، او دا یې د اوکراین د استوګنې سیمو او انرژۍ زیربنا باندې د روسیې د روانو بریدونو ځواب بللی دی.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوتریش له هند او پاکستان څخه وغوښتل چې له پوځي شخړې څخه ډډه وکړي.

ګوتېرش د دوشنبې په ورځ، د مې په ۵ مه ، په خپل ایکس پاڼه کې ولیکل چې د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ په وروستیو کلونو کې تر ټولو لوړې کچې ته رسېدلی دی.
هغه زیاته کړې چې هند او پاکستان باید له داسې پوځي شخړې څخه ډډه وکړي چې کولای شي په اسانۍ د کنټرول څخه ووځي.

د هند او پاکستان ترمنځ تاوتریخوالی هغه وخت زیات شو کله چې د اپریل په ۲۲مه د هند تر کنټرول لاندې کشمیر په پهلګام سیمه کې پر سیلانیانو وسله وال برید وشو چې ۲۶ کسان یې ووژل او ۱۷ نور یې ټپیان کړل.

هند دا برید ترهګریز برید وباله او پاکستان یې په دې برید کې په لاس لرلو تورن کړ.

له هغې پېښې وروسته، چې ۲۵ هنديان او یو نیپالی سیلانی یې ووژل او ۱۷ نور یې ټپیان کړل، اسلام آباد په دې برید کې له هر ډول لاس لرلو انکار وکړ او د برید په اړه یې د بې پرې څېړنو غوښتنه وکړه.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ د ګاونډیو هیوادونو څخه د راستنیدونکو افغان کډوالو د نامعلوم برخلیک په اړه اندیښمنه ده.

دې کمیشنرۍ د دوشنبې په ورځ، د غویي په ۱۵مه، یو راپور خپور کړ، چې پکې ویل شوي وو چې یوازې په اپریل کې، ۲۸۰ زره افغان کډوال له پاکستان او ایران څخه ایستل شوي او بیرته راستنیدو ته اړ ایستل شوي دي.

ددې سازمان په وینا، د اپریل په میاشت کې له پاکستان څخه له راستانه شوي ۱۴۴زره کسانو څخه، ۳۰ زره یې شړل شوي دي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمېشنرۍ ( یو ان اچ سي آر) وایي،

ډېری دا کسان څو لسیزې مخکې له افغانستانه وتلي وو، او اوس چې بېرته افغانستان ته راستانه شوي، نه پوهېږي چې چیرې ولاړ شي او څه وکړي.

د ملګرو ملتونو اداره زیاتوي چې ډېری بېرته ستانه شوي کسان نه پوهېږي چې څنګه په داسې هېواد کې د خپلو ماشومانو پالنه وکړي، چېرې چې فقر او بې‌کاري په وروستیو کلونو کې ډېره شوې او نیمایي وګړي یې د خپلو لومړنیو اړتیاوو پوره کولو لپاره په بهرنیو مرستو پورې تړلي دي.