له اسټرالیا سره د پرونۍ لوبې له ځنډېدو وروسته د چمپینز ټرافۍ یا د اتلانو د جام نیم پایلوبې ته د افغانستان د رسېدو هیلې تقریبا تتې شوې.

دا لوبه چې د پاکستان د لاهور ښار په قذافي سټوډیوم کې وشوه، افغانستان پیل کړه او په پنځوسو اوورونو کې یې سیالې لوبډلې ته د ۲۷۴ منډو هدف وټاکه خو کله چې د اسټرالیا پاڼۍ پیل شوه، نو ۱۰۹ له منډو وروسته باران پیل شو او لوبه وځنډول شوه.

له دې لوبې وروسته نیم پایلوبې ته د اسټرالیا تګ یقیني شو خو افغانستان به یوازې په هغه صورت کې د وړاندې تګ چانس ولري چې انګلستان جنوبي افریقا ته په ډېر لوی توپیر ماتې ورکړي.

د انګلستان او جنوبي افریقا لوبه سبا د پاکستان په کراچۍ ښار کې د کابل په وخت د ماسپښین په یوه نیمه بجه پیلېږي.

په بیان کې د ګنډاپور په حواله تایید شوې چې د تورخم بندېدو د دواړو خواو خلکو ته سخت تاوان اړولی او اړتیا ده چې لار ژر تر ژره خلاصه شي.

ګنډاپور ویلي چې په سیمه کې بد امني دواړه خواوې اغېزمني کړي.

د خیبرپښتونخوا اعلی وزیر نه دي ویلي چې څه وخت به تورخم بیا پرانیستل کېږي.

د طالبانو حکومت وايي چې پاکستاني لوري د فبروري له ۲۱مې تورخم په یو اړخیزه توګه تړلی.
د دې کار دلیل د طالبانو له خوا د پوستو جوړول یاد شوي چې پاکستاني چارواکي وايي د دوی په خاوره کې يې جوړوي.

یکشنبه هم په تورخم کې د طالبانو او پاکستاني چارواکو له خوا د تورخم په بیا پرانیستلو باندې مذاکرات شوي وو چې له نتیجې پرته پای ته ورسېدل.

اخوا په بله نیمه پایلوبه کې نیوزیلند له جنوبي افریقا سره مخ دی چې هغه لوبه د پاکستان په لاهور ښار کې پلان شوې.

تر نیمه پایلوبې مخکې د ګروپي دور وروستۍ لوبه هند او نیوزیلند د یکشنبې په ورځ ترسره کړه.
په دې لوبه کې هندوستان ۲۵۰ منډې هدف ورکړی وو چې د نیوزیلند لوبډله یې په پوره کولو کې پاتې راغله. نیوزیلند خپل ټول لوبغاړي په ۲۰۵ منډو له لاسه ورکړل او لوبه یې وبایلله.
د کرکټ په اتلانو جام کې افغانستان هم شامل وو چې په ګروپي دور کې یې خپله لومړۍ لوبه په جنوبي افریقا وبایلوده. دویمه لوبه یې له انګلستان وګټله خو دریمه یې د باران په سبب له اسټرالیا سره مساوي شوه او له مخکې تګه پاتی راغی.

د ایران رسمي دولتي خبري اژانس صدا و سیما راپور ورکړی چې د بیګانه او ناقانونه اتباعو د ګمارنې او د ګران پلورنې په خاطر د ځینو کارخونو پلټنه او تړل دوام لري.

ایران کې د یوې قانوني لایحې له مخې د اتباعو چې معمولاً یې افغان کډوالو ته کاروي په کار ګمارنه ناقانونه ګرځول شوې او که فابریکې کوم افغان کارګر استخدام کړي نو د ورځې څه باندې یو میلیون تومانه جریمه کېږي او بلاخره یې کار تړل کېږي.

ایراني چارواکو خبرداری ورکړی چې د افغان راجستر شویو کډوالو اقامه د همدې کال تر پایه کار ورکوي او تر هغه وروسته به افغانان له خپلې خاورې وباسي.

ایران بیا په تېر یوه کال کې شاوخوا یو میلیون افغان کډوال چې قانوني اسناد یې نه درلودل له خپلې خاورې ایستلي.

اوچا د یکشنبې په ورځ، د روژې له رارسېدو سره په یوه وخت کې، په خپل ایکس پاڼه کې لیکلي چې نږدې ۱۵ میلیونه خلک افغانستان کې د خوراکي توکو له سخت کمښت سره مخ دي.

دې ادارې زیاته کړه چې ۳.۱ میلیونه خلک د خوړو د نه خوندیتوب په څلورمه کچه کې دي.

دې ادارې خبرداری ورکړی چې له څه باندې یو میلیارد ډالره اړینې بودیجې څخه دوی یواځې نهه میلیونه او نهه لکه ډالره مرسته ترلاسه کړې ده.

په افغانستان کې ځینو خلکو مخکې له ازادي راډيو سره په خبرو کې اندېښنه ښوولې وه چې د روژې په میاشت کې د خوراکي توکو بیې لوړې شوي.

د یوه خصوصي شرکت فضايي بیړۍ سپوږمۍ ته رسیدلې ده.

بلیو ګهوسټ نومي دغه بیړۍ د تیرې جنورۍ میاشت په ۱۵مه په متحده ایالاتونو کې د فایزفلاي شرکت له خوا سپوږمۍ ته واستوله شوه چې موخه يې د بحرانونو سمندري نومي کندې په اړه د معلوماتو ترلاسه کول دي.

سپوږمۍ ته د دغې نوې فضايي بیړۍ استول د امریکا د متحده ایالاتونو د فضايي څیړنو د مرکز (ناسا) او خصوصي شرکتونو ترمنځ د همکارۍ یوه تازه بیلګه ده .

په پام کې ده له دې وروسته ورته فضايي بیړۍ د خصوصي شرکتونو له خوا سپوږمۍ ته د معلوماتو د راټولو په موخه واستول شي.

له دې وړاندې د استروبوتیک تکنالوژي خصوصي شرکت لومړی شرکت و چې سپوږمۍ ته يې د رسیدو هڅې کړې وي.

دغه شرکت په ۲۰۲۴ کال کې فضايي بیړۍ سپوږمۍ ته واستوه خو د بیرۍ د تیلو د زیرمې د سورې کیدو له کبله راورځیده او ماموریت يې ناکام شو.

په هغه اعلامیه کې چې نن یکشنبې د (مارچ۲مه) دغې محکمې خپره کړې ویلي، د دې ولایتونو د سیمه ییزو محکمو د پریکړو پر بنسټ يې دا کسان په درو وهلي او په تنفیذي بند محکوم کړي دي.

په اعلامیه کې وړاندې راغلي، د تخار په چاه اب ولسوالۍ کې درې کسان د نامشروع جنسي اړیکو په تور په ۳۹ درو، او له یوې تر شپږو میاشتو په تنفیذي بند محکوم شوي دي.

د اعلامیې په ټکو، د ننګرهار په سپین غر ولسوالۍ کې درې نور کسان بیا د لواطت په تور په ۳۹ درو او له یوې تر شپږو میاشتو په تنفیذي بند محکوم شوي دی.

د سترې محکمې په اعلامیه کې وړاندې ویل شوي یو تن په کابل کې د الکولي مشروباتو د خرڅلاو په تور په ۳۹ درو او دوه کاله بند محکوم شوی دی.

د طالبانو له خوا مجرمینو په عام محضر کې د بدني سزاوو ورکول د بشري حقونو د بنسټونو له غبرګونونو سره مخ دي.

افغانستان ته د رایت دا سفر په داسې حال کې دی چې پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنیدو راهیسې نه یوازې د ښځو په سفر بلکې عمومي پارکونو په ځانګړې توګه بندامیر ته د ښځو پر ورتګ بندیز لګول شوی دی.

لا معلومه نه ده چې ویتني څنګه افغانستان ته داخله شوې، ځکه امریکايي وګړې له ویزې پرته افغانستان سفر کولی نشي او له دې سربیره، په امریکا کې د افغانستان هیڅ سفارت او کنسلګري فعالیت نه لري.

ویتني افغانستان ته د خپل سفر په اړه د اسوشیټډپرس پوښتنې ځواب کړي نه دي.

تراوسه طالبانو هم د ویتني د سفر په اړه څه ویلي نه دي.

ویتني رایت له دې وړاندې ایران، عراق، سوریې او لبنان ته هم سفرونه کړي وو.

د طالبانو تر واک لاندي باختر خبري اژانس پرون شنبې د (کب۱۱مه) د فراه ولایت له پېښو سره د مبارزې ریاست د مشر مولوي اسراییل سیار په حواله ویلي،" په وروستیو سیلابونو کې ۷۲کسان مړه شوي او ډیر مالي تاوانونه خلکو ته اوښتي دي".

د سیار په خبره، دغو سیلابونو نژدې دوه نیم زره کورونه، څه باندې پنځوس دوکانونه او نژدې ۳زره جریبه کرنیزه مځکه ویجاړه کړې ده.

بلې خوا ته، د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلن د هوا پیژندنې ریاست نن د افغانستان په ۲۹ولایتونو کې د واورې او باران د اورېدو اټکل کړی دی.

د وروستیو اورښتونو له کبله د افغانستان په یو شمیر ولایتونو په ځانګړې توګه فراه، هلمند، کندهار او نیمروز کې سېلونه راوتلي چې پر ځاني تاوانونو سربیره یې، خلکو ته پراخ مالي زیانمونه اړولي دي.

د دې دروازې یوه انتظامي چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط د یکشنبې په ورځ د (مارچ۲مه) د ازادي راډیو مشال څانګې ته وویل:
"له سهار راهیسي د دواړو خواوو تر منځ د دروازې د خلاصون په اړه مذاکرات روان وو، چې بې نتیجې پای ته ورسېدل".

بله خوا، په دې دروازه کې د طالبانو کمیسار عبدالجبار حکمت د مذاکراتو د بې پایلې پای ته رسېدو پر تاییدۍ سربیره وايي، په مذاکراتو کې يې له پاکستاني لورې غوښتي چې سیاست او سوداګریزې راکړې ورکړې سره بیلې کړي، چې د لارې د بندیدو له کبله د دواړو خواوو سوداګر او عام خلک زیانمن نشي.

د فبرورۍ په ۲۱مه د طالبانو او پاکستاني چارواکو تر منځ د مورچلو د جوړولو پر سر له شخړې وروسته، د تورخم دروازه پر سوداګریزو مالونو سربیره د ناروغانو او مسافرو پر مخ هم وتړل شوه.

د دې لارې له تړل کیدو وروسته دواړو خواوو ته څه باندې ۴زره له مالونو ډکې لارۍ د اوښتو په تمه دي.

پاکستان ته د تګ په تمه ناروغان او مسافر د ننګرهار ولایت په هوټلونو کې دیره شوي او د خوارک او څښاک له نه شتونه شکایت کوي.

په هغه لیک کې چې د بشري حقونو نژدې څلویښتو بنسټونو نن یکشنبې د (مارچ ۲مه) د پاکستان حکومت ته استولی، غوښتل شوي "هغه افغانان دې بیرته افغانستان ته نه دپیورټ کیږي چې د مرګ له ګواښ سره مخ دي".

په لیک کې راغلي، پاکستان دې هغوو کسانو ته مهلت ورکړي چې افغانستان ته په ستنیدو سره د تاوتریخوالي، تعقیب، سیاسي فشار او نورو جدي ستونزو سره مخ کیږي.

په لیک کې په پاکستان کې د هغوو افغانانو د پاتي کیدو د مهلت د غځیدو غوښتنه هم شوې چې دریمو هېوادونو ته د تګ په تمه دي.

د پاکستان حکومت تیره میاشت په یو بیان کې دریمو هېوادونو ته د تګ په تمه افغانانو ته د همدې روانې مارچ میاشتې تر پایه وخت ورکړی چې له دې هېواده ووځي.

د پاکستان حکومت په وروستیو څو میاشتو کې د افغان کډوالو نیول پیل کړې چې په دې لړ کې ډیر شمیر افغان کډوال يې بیرته افغانستان ته ډپیورټ کړي دي.