افغانستان
د پکتیا ځينې اوسېدونکي: د برښنا ويش بهیر پڅ دى
د پکتیا یو شمېر اوسېدونکي په دې ولایت کې د برښنا د ویش په پڅ بهیر نیوکې کوي.
د پکتیا په مرکز ګردېز کې د یو شمېر هغو کلیو اوسېدونکي چې د برښنا د ویش په لومړي پړاو کې ورسره د پوښښ ژمنه شوې وه، وایي، لا هم له برښنا بې برخي دي او د دوی کلیو ته د برښنا ویش د چارو بهیر ډېر پڅ دی.
د پکتیا د مرکز ګردېز اوسېدونکی او مدني فعال جمیل الرحمن د برښنا ریاست ملامتوي، چې په خپلو چارو او ژمنو کې پاتې راغلی.
هغه وویل: "د تېرې په سیمه کې نږدې شل کلي لا هم د برښنا څخه بې برخې دي، ځینو ته کارونه روان دي، خو ډېر ورو روان دی، له تېر یوه کال راهیسې برښنا ریاست راسره ژمنې کوي، خو دوی هسې غلطول کوي او خلکو ته په وخت باندې کار نه کوي."
د پکتیا د برښنا ریاست مسئولین وایي، د پلان له مخې په لومړي پړاو کې د ګردېز اړوند سیمو ۱۶ زره کورنیو ته برښنا ورکوي، چې تردې مهاله ۸۵۰۰ مشترکینو ته برښنا ورکول شوې او لا هم د ورځې په منځني توګه تر پنځوسو نوي مشترکین له برښنا څخه برخمن کېږي.
د پکتیا د برښنا رئیس نصر الله مدد زی وایي، په وزې ځدراڼ ولسوالۍ کې د برښنا د نه ویش ستونزه په خلکو کې ده، چې د میترونو د نصب لپاره د قمیت د کمولو غوښتنه کوي.
ښاغلی مددزی د پایو تخریب که څه هم طبیعي افتونه بولي، خو وایي، د بیا ترمیم لپاره یې د شرکت سره تر یوې مودې قرارداد لري.
هغه زياتوي: "موږ تیار په شبکه کې برق لرو، که دوی نن هم وغواړي برق ورکولی شو، د پایو د نصب خبره چون ساحه غرنۍ ده نو طبیعي تخریبات لري خو شرکت سره د یو نیم کال قرارداد لرو، چې بیا تخریب په صورت کې به یي رغوي."
د پکتیا د برښنا رياست وایي، په راتلونکي کال کې د برښنا د پوښښ ساحه د احمدابا، سیدکرم، شواک او د ګردې څیړۍ ولسوالیو ته پراخوي، چې پر مهال به یې ۱۵ زره نوي کورنۍ له برښنا څخه برخمنې شي، خو د دې ولایت اوسېدونکي یې له پڅو چارو ګیله من دي او د ګړندیتوب غوښتنه یې کوي.
د ورځې تازه خبرونه دلته ولولئ
محسن داوړ د افغان کډوالو جبري ایستل د بشري حقونو سرغړونه وبلله
د پاکستان د ملي جمهوري غورځنګ رهبر او د پښتون ژغورنې له بنسټګرو مشرانو محسن داوړ د افغانانو په جبري ایستلو نیوکه کړې او هغه یې د بشري حقونو نقض بللی.
ښاغلي داوړ په خپله ایکس پاڼه باندې په یوه بیان کې له پاکستانه د افغان کډوالو په تېره بیا ښځو او ماشومانو جبري ایستل د اندېښنې وړ بللې او د افغانانو پر ضد یې دښمني یاده کړې.
هغه ویلي ان د قانوني اقامې او ویزو لرونکي افغانان هم ایستل کېږي.
په اسلام اباد کې د افغان کډوالو د کورونو تالاشي او نیولو وروسته له هغه زور واخیست د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي اعلان وکړ چې د ۲۰۲۴ کال د ډسمبر له ۳۱مې وروسته اسلام اباد کې بې اسناده افغان کډوال نیسي.
د چین سفیر راستنېدونکو افغان کډوالو ته په کابل کې د کورونو د جوړولو ژمنه وکړه
په کابل کې د چین سفیر ژاو شینګ ویلي هېواد یې چمتو دی چې د راستنېدونکو افغان کډوالو لپاره په کابل کې د هستوګنې کورونه جوړ کړي.
هغه دا خبره د طالبانو د حکومت د رییس الوزرا له اداري مرستیال مولوي عبدالسلام حنفي سره په لیدنه کې کړې ده.
د طالبانو د حکومت د بیان په اساس ښاغلي شینګ ویلي د هغو کډوالو لپاره کورونه جوړوي چې له ګاونډیو هېوادونو را ایستل شوي.
هغه همدارنګه په ځینو ولایتونو کې د سړو خونو او د روغتیا او کانونو په برخو کې د همکاریو ژمنه کړې ده.
د چین سفیر همداراز ویلي چې تېر یو کال یې افغانانو په تېره بیا سوداګرو ته تر ټولو ډېرې ویزې ورکړي او دا یې د دواړو هېوادونو د اړیکو د پراختیا یوه بېلګه بللې ده.
د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې چین د افغانستان په بیلابیلو برخو له هغې ډلې کانونو کې پراخې پانګونې کړي دي.
ایران وايي، په روغتونونو کې یې ۷۰۰ افغان ډاکتران کار کوي
د ایران حکومت ویلي چې شاوخوا ۷۰۰ سوه افغان ډاکتران د ایران په روغتونو کې په کار بوخت دي.
د ایران د کورنیو چارو وزارت د بهرنیو کډوالو د ادارې رییس نادر یاراحمدي په یوه بیان کې ویلي چې دا افغان روغتیاپالان د ایران د هستوګنې قانوني اسناد لري او له خدمتونو برخمن دي.
هغه په عین حال کې ویلي چې په دغو قانوني او تحصیل کړیو افغانانو سربېره یوه لویه برخه افغانان په ناقانونه توګه هلته مېشت دي.
د ایران د کورنیو چارو وزارت د دغه مقام په خبره دوی په تېرو دریو کلونو کې شاوخوا دری میلیونه افغان کډوال له ایران ایستلي وو چې د ده په خبره په افغانستان کې د سختو شرایطو له کبله بېرته ایران ته ورغلي دي.
هغه خبرداری ورکړ چې دا کډوال به بېرته باسي.
ماینونو تېر کال څه باندې ۵۰۰ افغان ماشومانو ته مرګ ژوبله اړولې
د ملګرو ملتونو د ماشومانو وجهي صندوق (یونیسف) وايي، په ۲۰۲۴ کال کې تر ۵۰۰ ډېر ماشومان له جګړو څخه د پاتې شویو ماینونو او مهماتو په چاودنو کې وژل شوي یا هم ټپیان شوي دي.
نن (یکشنبه د مرغومې ۱۶مه) د افغانستان د یونیسف ادارې پر خپله ایکس پاڼه (پخواني ټویټر) کې دا خبر ورکړی دی ، خو دا یې څرګنده نه کړه چې په دغو ماشومانو کې څومره یې وژل شوي او څومره ټپیان دي.
د ملګرو ملتونو دغې ادارې زیاته کړې، چې په ۲۰۲۴ کال کې یې شاوخوا ۳ میلیونه ماشومانو او د هغوی پالنه کوونکو ته د چاودېدونکو توکو د خطرونو په اړه ښوونه کړې، چې په کې د هغوی د پېژندلو، مخنیوي او راپور ورکولو څرنګوالی هم شامل دی.
دا په داسې حال کې ده، چې په دې وروستیو کې په افغانستان کې د ماین پاکۍ یو شمېر بنسټونه په دې برخه کې د بودیجې کمښت او په روان کال کې له جګړو څخه د پاتې شویو ماینونو او مهماتو د چاودنو له امله د تلفاتو د زیاتوالي په اړه اندېښمن وو.
امینه محمد: افغانستان کې د ښځو پر حقونو دوامداره تیری کیږي
د ملګرو ملتونو یوې چارواکې په افغانستان کې پر ښځو او نجونو د روانو محدودیتونو په باب اندېښنه وښوده.
د ملګرو ملتونو د سرمنشي مرستیالې امینې محمد پرون پر خپله ایکسپاڼه لیکلي، چې «په افغانستان کې د ښځو او نجونو پر حقونو په پرله پسې ډول تېری کېږي.»
د هغې په لیکنه سږکال نورو شاتګونو دوی نور هم له عزتمن ژوند څخه بې برخې کړي دي. د ملګرو ملتونو د سرمنشي مرستیالې لیکلي، چې نه تسلیمېږو او په اسلام کې د افغان ښځو او نجونو د حقونو د دفاع لپاره د هغې تعهد نه خوځېدونکی دی.
طالبانو په خپله څه کم درې نیم کلنه واکمنۍ کې پر ښځو او نجونو ډول- ډول محدودیتونه لګولي دي.
نجونې تر شپږم ټولګي پورته د نور تعلیم اجازه نه لري، په پوهنتونونو کې یې زده کړې منع شوي او طالبانو په وروستي مورد کې په طبي انستیتیوتونو کې هم د ښځو او نجونو زده کړې منع اعلان کړې.
طالبانو ښځې په ډېری دولتي او ټولو نادولتي ادارو کې له کار کولو هم منع کړې دي.
د سالنګ لارې د پاکولو چارې لا هم روانې دي
د طالبانو ټولګټو وزارت وايي، چې د سالنګونو د لویې لارې د پاکولو چارې لا هم روانې دي او دغه لار له پرون د ټولو موټرو پرمخ تړلې ده.
د دغه وزارت ویاند محمد اشرف حق شناس تېره شپه پر خپله ایکسپاڼه لیکلي، چې جنوبي سالنګ په ځینو برخو کې د واورې اندازه ۲ متره او ۳۰ سانتي ته رسېدلې او په شمالي سالنګ کې څه کم درې متره واوره اورېدلې ده.
حق شناس لیکلي، چې د واورې له پاکولو وروسته که د واورې ښویېدو خطر نه وي، دغه لار د ټرافیکو پرمخ پرانیستل کېږي. هغه له خلکو او چلوونکو غوښتنه کړې، چې د دغې لارې د وضعیت په اړه د ټولګټو وزارت له رسمي سرچینو اطلاعات تعقیب کړي، لازمې سپارښتنې په پام کې وساتي او له غیرضروري سفرونو ډډه وکړي.
د طالبانو د ټولګټو وزارت ویاند ویلي، خلک دې د سفر پر مهال د ژمي لازم تجهیزات له ځان سره ولري.
له زیمبابوې سره د ټسټ کرکټ لوبې په دوهمه ورځ افغانستان له سیالې لوبډلې څخه ۲۰۵ منډې مخکې دی
د افغانستان او زیمبابوې د کرکټ د ملي لوبډلو ترمنځ د دوهمې ټسټ لوبې دوهمه ورځ پرون داسې مهال پای ته ورسېده چې افغانستان له سیال زیمبابوې څخه ۲۰۵ منډې مخکې دی.
افغانستان د لوبې په دوهمه پاڼۍ کې د رحمت شاه د ۱۳۹ او د عصمت علم د ۶۴ ناسوځېدلو منډو په مټ د ۷ لوبغاړو په زیان ۲۹۱ منډې وکړې او نن به د دوهمې پاڼۍ په بشپړولو سره د زیمبابوې سیالې لوبډلې ته د منډو هدف ټاکي.
د دې لوبې په لومړۍ پاڼۍ کې افغانستان ۱۵۷ او زیمبابوې ۲۴۳ منډې کړې وې.
د افغانستان او زبمبابوې ترمنځ لومړۍ ټسټ لوبه مساوي شوه.
په بدخشان او ځینو نورو ولایتونو کې د سړې هوا څپه راروانه ده
اټکل کېږي چې له سبا څخه به د پنجشنبې تر ورځې پورې د افغانستان په ځینو ولایتونو کې د تودوخې درجه ټیټه او یخني ډېره شي.
د هواپېژندنې نړیوالې ادارې اټکل کوي چې د بدخشان ولایت په ځینو سیمو کې به نن د تودوخې ټیټه درجه منفي ۱۳ او لوړه منفي ۸ وي خو د پنجشنبې په ورځ به هلته د تودوخې ټیټه درجه منفي ۲۲ او لوړه منفي ۱۰ وي.
په بامیان ولایت کې به نن د تودوخې ټیټه درجه منفي ۱۸ او لوړه منفي ۹ وي او په میدان وردګو کې به نن د تودوخې ټیټه درجه منفي ۱۶ او لوړه منفي ۵ وي.
د هېواد په نورو سیمو کې هم د هوا د ناڅاپه سړېدو احتمال شته. د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلند وزارت د هوا پېژندنې ادارې پرون په یوه بیان کې خبرداری ورکړ چې د پنجشنبې تر ورځې پورې به د سالنګونو په ګډون د هېواد د مرکز او شمال ختیځ په اړوندو سیمو کې هوا ډېره سړه شي.
یو ایرانی چارواکی وايي، په دریو کلونو کې درې میلیون افغان کډوال له ایرانه ایستل شوي خو بېرته ورستانه شوي دي
د ایران د کورنیو چارو وزارت سلاکار وايي چې په تېرو دریو کلونو کې درې میلیون افغان کډوال له ایرانه ایستل شوي دي خو په افغانستان کې د ناوړه شرایطو له کبله بېرته دې هېواده ته ستانه شوي.
نادریار احمدي وايي چې ’’د کلک هوډ په نتیجه کې به له ایرانه د افغان وګړو د پوره وتلو شاهدان واوسو.’’ احمدي افغان کډوال په دوو برخو وویشل. د هغه په وینا یوه ډله افغانان په ایران کې د استوګنې قانوني اسناد لري چې د روغتیايي برخې شاوخوا ۷۰۰ تنه متخصصان چې په ایران کې کار کوي له همدې ډلې دي.
خو د دې ایراني چارواکي په وینا دوهمه ډله، هغه غیرقانوني کډوال دي چې د افغانستان د جګړه ایزو شرایطو له کبله یې دې هېواد ته پناه وروړې ده.
ښاغلی احمدي وايي چې حکومت به د محدودیتونو په لګولو سره د غیرقانوني وګړو ستونزه حل کړي.
د کډوالۍ د نړیوال سازمان د راپور له مخې په ایران کې د دېره افغان کډوالو شمېر له درې میلیون او ۷۰۰ زرو اوړي. د دې سازمان په وینا همداراز له دوو میلیون ډېر افغانان اوس مهال په پاکستان کې دېره دي.
د یوه بل خبر له مخې د ایران د سراوان د سرحدي سیمې د پولیسو یوه چارواکی په دې سیمه کې د ۱۱۵ افغان کډوالو د نیولو خبر ورکړی دی.
په اسلام اباد کې د افغان کډوالو د نیولو لړۍ دوام لري
د پاکستان په پلازمېنه اسلام اباد کې دېره افغان کډوال وايي نن شنبه هم د افغان کډوالو د نیولو لړۍ روانه وه.
په اسلام اباد کې د افغان کډوالو د شورا مشر میوند عَلَمي له ازادۍ راډیو سره په خبرو کې وویل، هره ورځ افغان کډوال تر نیول کېدو وروسته افغانستان ته د اخراج لپاره حاجي کمپ ته لېږل کېږي:
«هره ورځ له ۲۰ تر ۲۵ پورې کسان نیول کېږي او حاجي کمپ ته لېږل کېږي. دقیقې شمېرې نه لرو خو په تېرو پنځو ورځو کې ښايي شا و خوا ۱۴۰ یا هم ۱۵۰ افغان کډوال نیول شوي وي.
ځینې یې افغانستان ته لېږل شوي او نور یې په حاجي کمپ کې توقیف دي.» په اسلام اباد کې د افغانانو د نیولو او کور پر کور تلاشۍ لړۍ له تېرې سې شنبې پیل شوې او دا مهال لسګونه نیول شوي افغان کډوال په حاجي کمپ کې ساتل کېږي، چې ځینې یې ښايي افغانستان ته وایستل شي. پاکستان د ۲۰۲۳م کال د نومبر میاشتې له لومړۍ نېټې د بې اسناده افغان کډوالو ډله ییز اخراج پیل کړی، له ایرانه هم د افغان کډوالو د اخراج لړۍ روانه ده.