د امریکا د پوځ لوی درستیز جنرال مارک میلي له طالبانو غوښتي چې د تاوتریخوالي کچه ټيټه کړي او په افغانستان کې په چټکۍ سره د سیاسي حل پر لور وخوځيږي. دا خبره د امریکا پوځ د پنجشنبې په ورځ د ډسمبر په ۱۷مه نېټه وکړه.

د راپور له مخې جنرال مارک میلي د سې شنبې په ورځ په قطر کې له طالبانو سره د افغانستان د سولې په اړه ولیدل او د چارشنبې په ورځ له ولسمشر محمد اشرف غني سره د خبرو لپاره کابل ته لاړ.

د رویټرز خبري اژانس د یوه امریکايي چارواکي له قوله راپور ورکړی چې جنرال میلي په جون میاشت کې هم له طالبانو سره لیدلي وو خو د هغې غونډې په اړه علني اعلان نه وو شوی.

تر دې مخکې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مایک پومپیو او یو شمېر نورو لوړپوړو چارواکو هم له طالبانو سره لیدلي.

د میلي او طالبانو د وروستۍ غونډې په اړه د امریکا د پوځ په اعلامیه کې راغلي:

لوی درستیز په چټکۍ سره د تاوتریخوالي پر کمښت خبرې وکړې او وې ویل چې په افغانستان کې د سیاسي حل پر لور باید پرمختګ چټک شي چې دا اقدام به د سیمېز ثبات په ګټه تمام شي او د امریکا ملي ګټې به خوندي کړي.

سیمې ته د سفر پر مهال مارک میلي له ولسمشر محمد اشرف غني سره هم ولیدل.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ ویلي چې د جنورۍ میاشتې په نیمايي کې به په افغانستان کې د امریکايي سرتیرو شمېر له 4500 څخه 2500 ته کم کړي.

په همدې حال کې په قطر کې د افغان دولت او طالبانو مذاکرچي پلاویو د جنورۍ میاشتې تر پنځمې په خبرو کې وقفه اعلان کړې او تر هغه وروسته به د اجنډا پر سر خبرو ته دوام ورکړي.

دا په داسي حال کې ده چې په افغانستان کې په تاوتریخوالي کې کمښت نه تر سترګو کیږي او د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مایک پومپیو تېره میاشت وویل چې په افغانستان کې په ځانګړې توګه د طالبانو د حملو له کبله د تاوتریخوالي کچه د نه منلو وړ زیاته ده.

افغان حکومت تل پر اوربند ټینګار کړی خو طالبانو ویلي چې اوربند به د خبرو د اجنډا د برخې په توګه یوه موضوع وي.

د " بیداد" په نوم ایراني فلم د چک جمهوریت د کارلووي واري نهه پنځوسم فسټیوال کې یوه ځانګړې جایزه ترلاسه کړه.

دغه فلم په ایران کې د اجباري حجاب له مراعاتولو پرته د ښځینه لوبغاړو له خوا جوړ شوی او تمرکز یې پر ښځینه سندرغاړو د لګول شویو محدودیتونو په اړه دی.

د فلم جوړونکی سهیل بیرقي او یوشمېر نور کسان چې د فلم جوړولو کې یې لاس درلود، شاوخوا دوه اونۍ وړاندې د ایراني چارواکو له خوا د زندان او نقدي جریمو په سزا محکوم شول.

بیرقي په دغه فسټیوال کې وویل چې له دغه حکم سره سره غواړي بیرته ایران ته ولاړ شي.

د کارلووي واري د فلمونو فسټیوال هر کال چک جمهوریت کې جوړيږي.

زرګونه اسراییلیانو پرون په تل ابیب او نورو ښارونو کې مظاهرې وکړې او له دولته یې وغوښتل چې غزه کې د پاته یرغمل شویو د خلاصون لپاره یوه معامله وکړي.

د جرمني خبري اژانس ( ډي.پي.اې) د اسراییلي چارواکو په حواله لیکلي، لا هم پنځوس برمته شوي اسراییلیان په غزه کې پاته دي او باور دادی چې یوازې ۲۰ به یې ژوندي وي.

مظاهره چیان دا غوښتنه داسې مهال کوي چې دا مهال په قطر کې د غزې د جګړې دواړه لوري د یوه دوه میاشتني اوربند پر شرایطو خبرې کوي.

د اوربند د خبرو یو شرط دادی چې لږ تر لږه لس برمته شوي ژوندي اسراییلیان به خوشې کیږي او د څو نورو جسدونه به اسراییل ته سپارل کیږي.
پرون شنبه هم دوحه کې دغو خبرو دوام وکړ، خو خبر کې راغلي چې کوم پرمختګ په کې نه و.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي وایي، له امریکا سره هیڅ داسې هوکړه نه کوي چې هغه کې د یورانیمو پخول شامل نه وي.

عراقچي پرون شنبه ( د چنګاښ ۲۱مه) په تهران کې د سفارتونو له استازو سره په یوه غونډه کې دا خبره وکړه.

هغه که څه هم د ایراني او امریکایي مرکچیانو د راتلونکو خبرو کومه نیټه مشخصه نه کړه، خو هڅې روانې دي چې ایران او امریکا د تهران د اټومي فعالیتونو په اړه یوې هوکړې ته ورسیږي.

عراقچي ویلي، په هغو اټومي تاسیساتو کې چې د اسراییل او ایران ۱۲ ورځنۍ جګړه کې پرې برید وشو، د راډیو اکتیف وړانګو خطر شته.

د ایران او اسراییل له ۱۲ ورځنۍ جګړې مخکې څو ځله ایراني او امریکایي مرکچیانو یوې اټومي هوکړې ته د رسیدو په سر خبرې وکړې، خو په ظاهره بې پایلې وې.

د جګړې پر مهال امریکا د ایران پر دریو اټومي بټیو، فوردو، نطنز او اصفهان باندې هوایي بریدونه وکړل.

طالب چارواکي وایي، پرون شنبه څه باندې ۲۰ زره کسان له ایرانه په " اجباري توګه" هېواد ته ستانه کړای شوي دي.

د کډوالو ستونزو ته د رسیدو کمیسیون پرون ماښام ویلي، ۱۱۳۵۰ تنه د اسلام کلا له لارې او ۸۹۰۰ د نیمروز له لارې ستانه شوي دي.

که څه هم خبر کې ویل شوي چې کډوالو سره په بېلابیلو برخو کې اړینې مرستې شوي، خو نړیوالو ادارو د ستنو شویو کسانو وضعیت کړکیچن یاد کړی دی.

د ایران او اسراییل تر جګړې وروسته ایران کې پر افغان کډوالو کړۍ تنګه شوې او د جبري ستنولو، له سپکاوي ډک چلند او توقیفونو سره مخامخ دي.

د طالبانو حکومت او د کډوالو ملاتړو ادارو له ایرانه غوښتي چې دغه بهیر داوطلبانه او تدریجي کړي، خو ایران ویلي، ټول بې اسناده کسان له خپلې خاورې باسي.

ایراني چارواکو تأیید کړې چې په تهران کې د اسرائیل د برید پر مهال، یو شمېر بنديان د ایوین له زندانه تښتېدلي دي.

د ایران د قضائیې قوې ویاند، اصغر جهانګیري، نن شنبه، د سرطان ۲۱مه وویل: «محدود شمېر بندیان شاوخوا درې اوونۍ مخکې تښتېدلي دي»، خو هغه د تښتېدلو بنديانو کره شمېر ونه ښود.

جهانګیري همداراز تأیید کړه چې پر ایوین زندان د اسراییل په برید کې ۷۱ کسان ووژل شول چې د هغو په منځ کې ۵ بندیان هم شامل وو.

اسرائیل دغه برید چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د ۱۲ ورځني جنګ په ترڅ کې وشو، یو «سمبولیک برید» وباله چې د ایران د حکومت پر ضد ترسره شوی دی.

په ایوین کې د بشري حقونو فعالان، د حکومت سیاسي مخالفان، هنرمندان، او لیکوالان بندیان دي.

د جرمني خبري آژانس DPA راپور ورکړی چې یو شمېر اروپايي اتباع هم دا مهال په دې زندان کې بنديان دي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت تر ۱۳۰۰ ډېر کارکوونکي له دندو لیرې کړي دي.

دا اقدام د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د هغه پروګرام یوه برخه ده چې غواړي حکومت کوچنی او اغېزمن کړي.

منتقدان وایي دا تګلاره به د امریکا د مشرتابه نړیوال موقف کمزوری کړي او له بهرنیو ګواښونو سره د مبارزې وړتیا به یې زیانمنه کړي.

د هغو کسانو په منځ کې چې د بهرنیو چارو وزارت له خوا یې د برطرفۍ لیکونه ترلاسه کړي، ۱۱۰۷ امریکايي کارکوونکي او ۲۴۶ بهرني کارکوونکي شامل دي چې په امریکا کې یې دنده ترسره کوله.

د دې پرېکړې په غبرګون کې، لسګونو کسانو پرون د امریکا د بهرنیو چارو وزارت مخې ته مظاهره وکړه.

پخواني دپلوماتان، سفیران، د بهرنیو چارو وزارت کارکوونکي او د کانګرس غړي هم د معترضانو په ډله کې شامل وو.

نا پېژاندو وسله والو په خیبر پښتونخوا ایالت کې د نجونو لپاره د یو جوړېدونکي ښوونځي ودانۍ د چاودېدونکو توکو په وسیله ویجاړه کړې ده.

په خیبرپښتونخوا کې پولیسو د جمعې په ورځ وویل، په چاودنه کې چا ته مرګ ژوبله نه ده اوښتې، ځکه چې د چاودنې پر مهال ودانۍ خالي وه.

دا چاودنه د بنو ولسوالۍ د بکه خېل د «اذان جاوېد» په ایتداییه ښوونځي کې شوې ده.

تراوسه کومې ډلې د چاودنې مسوولیت په غاړه نه دی اخیستی.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د جمعې په ورځ وویل چې واشنګټن به اوکراین ته د ناټو له لارې د وسلو یوه بسته، چې پکې د «پېټریاټ» هوايي دفاعي سیسټمونه هم شامل دي، واستوي.

ټرمپ د امریکا له سي پی ایس تلویزیوني چاینل سره په خبرو کې وویل: «موږ به پېټریاټ سیسټمونه ناټو ته ورلېږو، او بیا به ناټو دا وسلې ووېشي.» هغه زیاته کړه چې د دغو سیسټمونو لګښت به ناټو پرې کوي.

د پېټریاټ سیستم کولای شي د د ډېر شمېر هوايي بریدونو، په ځانګړي ډول د پرمختللو بالستیک توغندیو، مخه ونیسي. دا سیستم د نړۍ له غوره دفاعي وسایلو څخه ګڼل کېږي، په داسې حال کې مسکو د شپې په مخه د توغندیو او بې‌پیلوټه الوتکو په وسیله پر اوکراین بریدونه زیات کړي، چې دا جګړه اوس څلورم کال ته داخله شوې ده.

د پنجشنبې په ورځ، د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلنسکي په روم کې د اوکراین د بیا رغونې غونډې ته د وینا پر مهال، وویل چې جرمني به د دوو پېټریاټ سیسټمونو لګښت پر غاړه واخلي، او ناروې هم د یوه سیسټم ورکولو ته چمتو شوې ده.

د امریکا د استناف یوې فدرالي محکمې د جمعې په ورځ هغه هوکړه لغوه کړه چې له مخې یې د ۲۰۰۱ کال د سپټمبر د ۱۱مې د تروریستي بریدونو اصلي طراح، خالد شیخ محمد، ته د اعتراف په بدل کې د اعدام له سزا څخه د ژغورنې امکان برابرېده.

خالد شیخ محمد، چې د اسامه بن لادن نژدې ملګری بلل کېږي او په پراخه کچه د ۹/۱۱ د بریدونو اصلي معمار ګڼل کېږي، د ۲۰۰۳ کال د مارچ پر ۱مه نېټه په پاکستان کې ونیول شو او بیا د ګوانتانامو مشهور زندان ته ولېږدول شو.

په واشنګټن ډي‌سي کې د فدرالي استیناف محکمې درې کسیز پلاوي دا پرېکړه وکړه.

د محکمې دې پرېکړې هغه معامله پای ته ورسوله چې د دوو کلونو خبرواترو په نتیجه کې شوې وه او د پوځ څارنوالانو او د پینتاګون چارواکو تایید کړې وه او پر اساس یې د اعتراف په صورت کې خالد شیخ محمد له اعدامه ژغورل کېده.

پر شیخ محمد تور دی چې په نیویارک کې د سوداګرۍ پر اسمانڅکو ودانیو او پر پنتاګون د الوتکو په وسیله د بریدونو پلان یې جوړ کړی و.

په اروپا اتحادیې کې له ۲۰۱۲ کال راهیسې هر کال د مړینو شمېر تر نویو زېږېدلو ډېر ثبت کېږي.

خو له دې سره سره مهاجرت یوازینی عامل دی چې په دې لویه وچه کې د وګړو شمېر زیاتوي.

د جمعې په ورځ د یوروستات (Eurostat) له‌خوا خپاره شوي معلومات ښيي چې د مهاجرت له امله د اروپا د اتحادیې نفوس تېر کال یوې نوې لوړې کچې ته رسېدلی او ۴۵۰.۴ میلیونو ته لوړ شوی دی.

یوروستات وایي: «د نفوس په وده کې تر ډېره هغه زیات شوي مهاجرتي حرکتونه رول لري چې د کرونا وبا له پای ته رسیدو وروسته رامنځته شول.»

په ۲۰۲۴ کال په اروپايي اتحادیې کې ۱.۰۷ میلیونه نوي اوسېدونکي زیات شول. مثبت خالص مهاجرت ۲.۳ میلیونه کسانو ته رسېدلی، چې د وګړو د طبیعي کمښت – یعنې ۱.۳ میلیونه کسانو د کمېدو – جبران یې کړی دی.

تېر کال، د مړینو شمېر ۴.۸۲ میلیونه و، حال دا چې د زیږونونو شمېر یوازې ۳.۵۶ میلیونه و، چې طبیعي کمښت ته دوام ورکوي.