په کندز ښار کې مسګران وايي، په دې ولایت کې دا لرغونی صنعت مخ په ورکېدو دی.

په دې ولایت کې د مسګرۍ یا مسي لوښو د جوړولو کاروبار دلته اوږده مخینه لري، خو د دې ولایت یو مسګر غلام حسین په وینا له هغې ورځې چې ښيښه يي، پلاستیکي او فلزي لوښي عام شوي، د مسي لوښو بازار کم شوی او ورسره دلته د مسګرۍ صنعت هم په ختمېدو دی.

غلام حسین وايي، د مسګرۍ په کار کې ورته پخوانۍ ګټه او خوند نه شته، خو دا چې دا کسب ورته له پلار نېکه په میراث پاتې دی نو ځکه دوام ورکوي.

خو خلک ولې مسي لوښې نه اخلي؟

د امام صاحب د ولسوالۍ اوسېدونکی صدیق الله وايي، مسي لوښي په لاس جوړېږي او په بازار کې په عصري فابریکه يي بڼه د جوړو شویو لوښو څخه یې بیه لوړه ده.

د کندز د سوادګرۍ او صنعت ریاست چارواکي بیا په هېواد کې د ازاد بازار موجودیت د مسي لوښو په څېر د دودیزو صنعتونو او ځینو کورنیو تولیداتو پر وړاندې ننګونه بولي.

د دې ادارې رئیس غلام علي عیدي زاده کندز کې د مسګرو د اندېښنو په اړه وویل: "د سوداګرۍ او صنعت وزارت له مسګرانو سره خپله همکارې اعلان کړې، موږ له مسګرانو سره له نږدې اړیکې او همکارې لرو او ستونزو ته توجه کوو، انشاءالله د مسګرۍ صنعت د ژوندې پاتې کېدو لپاره خپلې هڅې کوو."

مسګرۍ د افغانستان پخوانی صنعت دی او تېرو کلونو کې په کورنو کې کارېدونکي ډېر لوښې له مسو جوړېدل او بازار یې تود و، خو اوس چې له ګاونډیو هېوادونو څخه په معاصرو فابریکو کې جوړ شوي رنګارنګ فلزي، ښیښه یي او پلاستیکي لوښي افغانستان ته را واردېږي، او بیې یې هم ارزانه دي.

د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي او د افغانستان لپاره د چین ځانګړي استازي یو شیاوینګ په کابل کې د سیاسي اړیکو او اقتصادي همکاریو د پراختیا په اړه خبرې کړې دي.

دا خبره د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د عامه اړیکو مشر حافظ ضیا احمد تکل د یکشنبې په ورځ (د مې په ۱۱مه) پر ایکس شبکه لیکلې ده.

د معلوماتو له مخې، طالب چارواکي وايي، چین د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي ته دې هیواد ته د ورتګ بلنه ورکړې ده.

چین یو له هغو څو هېوادونو دی چې له طالبانو سره نژدې اړیکې او تعاملات لري.

د۱۴۰۲ کال په سلواغه میاشت کې چین، بلال کریمي په پيکنګ کې د طالبانو د سفیر په توګه ومانه؛ خو د طالبانو حکومت تر اوسه هیڅ هیواد په رسمیت نه دی پیژندلی.

د ښځو او نجونو د حقونو په ګډون بشري حقونو ته درناوی او په افغانستان کې د یو ټول شموله حکومت رامنځته کول، نړیوالې ټولنې ته د طالبانو د حکومت په رسمیت پېژندلو لپاره اصلي شرایط ګڼل کیږي.

د طالبانو حکومت په افغانستان کې د شطرنج لوبه تر نامعلومې مودې وځنډوله.

د طالبانو د سپورت څانګې ویاند اتل مشواڼي د دې لامل د شطرنج فدراسیون د مشرتابه پر کچه ستونزې او د دې برخې په اړه مذهبي ملاحظات وبلل.

ښاغلي مشواڼي د یکشنبې په ورځ (د می ۱۱مه) یوې ځايي رسنۍ ته وویل چې د شطرنج لوبې په اړه د دیني مطالعاتو ترسره کولو او د شطرنج فدراسیون د مشرتابه پر کچه د بې نظمیو له پای ته رسولو وروسته به د سپورت ادارې تر چتر لاندې د شطرنج لوبې د بیا پیلولو په اړه پریکړه وشي.

طالبانو نژدې څلور کاله مخکې په افغانستان کې د واک ترلاسه کولو راهیسې پر سپورت باندې ګڼ شمیر محدودیتونه لګولي دي.

په افغانستان کې ښځې او نجونې له سپورت څخه منع دي، او د بدن جوړونې لوبغاړي حق نلري چې د قضاوت کولو لپاره د سیالیو په جریان کې داورانو او لیدونکو ته خپلې پښې وښيي.

طالبانو د تېر کال په سپتمبر میاشت کې پر فري سټایل ورزشونو هم بندیز ولګاوه.

د بغلان سیمه ایزو چارواکي په یوه ترافیکي پېښه کې د دوو کسانو د مړینې، د دوو نورو د ټپي کېدو او د یوه تن د تري تم کېدو خبر ورکوي.

ملي راډیو ټلویزیون چې طالبان یې اداره کوي، د بغلان د امنیه قوماندانۍ د ویاند مولوي شېراحمد برهاني له قوله خبر ورکوي چې نوموړی وايي، پېښه پرون هغه مهال وشوه چې یو مسافروړونکی موټر په پلخمري ښار کې د اجمیر نهر ته ولوېد.

د لویو لارو او سړکونو خرابوالی، د مقرراتو نه رعایت او بې احتیاطي د ډېری ترافیکي پېښو عمده علتونه بلل کېږي. په دې پېښو کې هرکال سلګونه افغانان مړه او ټپیان کېږي.

د طالبانو د حکومت د دفاع وزارت د پاکستان د پوځ هغه ادعا رد کړه چې ګنې د هند پوځ پر افغانستان توغندویي برید کړی دی.

د طالبانو پلوي رسنۍ حریت راډیو د دفاع وزارت د ویاند عنایت الله خوارزمي له قوله خبر ورکوي چې نوموړی وايي، د افغانستان پر خاوره د هند توغندیر برید په اړه ادعاوې حقیقت نه لري.

د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمدشریف نن ادعا وکړه چې هند پر دې هېواد د راکټي حملو په دوام د افغانستان پر لور هم څو توغندي ویشتلي دي خو هند هم دا اعا رد کړه. د هندي رسنیو د راپورونو له مخې په بهرنیوچارو کې د هند د دولت وزیر ویکرم مسري دا یوه بې مفهومه ادعا بللې، ویلي یې دي د افغانستان خلک ډېر ښه پوهېږي چې په تېر یوه نیم کال کې یې کوم هېواد پر وګړو او تاسیساتو حملې کړې دي. د هند پوځ هم دا ادعا رد کړې ده.

د آزادۍ راډیو مشال څانګې د خیبرپښتونخوا مرکز پېښور ښار ته نژدې د یوې چاودنې خبر ورکړ. د مشال خبریال ویلي چې نن سهار وختي شاوخوا درې بجې د یوې چاودنې په غږ له خوبه راویښ شو او ورپسې د ډزو غږونه واورېدل شول چې نژدې یو ساعت یې دوام وکړ.

د مشال راډیو خبر زیاتوي چې خلک د چاودنې د غږ په اورېدو له خپلو کورونو راووتل. هند او پاکستان په تېرو دریو ورځو کې پر یوبل حملې کړې دي.

د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ وروسته له هغه پیل شو چې د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې د وسله والو په برید کې ۲۶ تنه سیلانیان چې ډېری هندوان وو، ووژل شول. نوې ډيلي پر پاکستان تور لګولی چې د دې وسله والو ملاتړ کوي خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په غزني ولایت کې د خوشال راډیو په نوم د یوې سیمه ایزې رسنۍ د مسوول مدیر، سلیمان راحل د نیول کېدو خبر ورکوي.

د خبریالانو دا مدافع ټولنه وايي چې راحل د غویي یا ثور په ۱۵مه په غزني ښار کې د استخباراتو د کارکوونکو له خوا ونیول شو خو علت یې معلوم نه دی.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په غزني کې د طالبانو پر سیمه ایزو چارواکو غږ کړی چې ښاغلی راحل سمدستي او بې له قیدو شرطه خوشې کړي.

په تېره یوه اونۍ کې دا د خبریالانو د نیولو څلورمه پېښه ده. د تېرې دوشنبې او سه شنبې په ورځو د تخار ولایت په مرکز تالقان ښار کې هم درې تنه خبریالان نصرت الله ابراهیمي، منیر هدف او اسدالله تیمور ونیول شول.

د افغانستان د خبریالانو د مرکز د معلوماتو له مخې اوس مهال ۱۳ تنه خبریالان او د رسنیو کارکوونکي یا د طالبانو د حکومت په توقیف ځایونو کې دي او یا په حبس محکوم شوي.

هند د پاکستان هغه ادعا رد کړې ده چې ګنې هندي پوځ پر افغانستان توغندي ویشتلي دي.

د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمدشریف نن ادعا وکړه چې هند پر دې هېواد د راکټي حملو په دوام د افغانستان پر لور هم څو توغندي ویشتلي دي خو د هندي رسنیو د راپورونو له مخې په په بهرنیوچارو کې د هند د دولت وزیر ویکرم مسري دا یوه بې مفهومه ادعا بللې او وايي، د افغانستان خلک ډېر ښه پوهېږي چې په تېر یو نیم کال کې یې کوم هېواد پر وګړو او تاسیساتو حملې کړې دي.

د هند پوځ هم دا ادعا رد کړې ده.

د طالبانو حکومت تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي خو د آزادۍ راډیو د مشال څانګې نن د خیبرپښتونخوا مرکز پېښور ته نژدې د یوې چاودنې خبر ورکړ. د مشال خبریال ویلي چې نن سهار وختي شاوخوا درې بجې د یوې چاودنې په غږ له خوبه راویښ شو او ورپسې د ډزو غږونه واورېدل شول چې نژدې یو ساعت یې دوام وکړ.

د مشال راډیو خبر زیاتوي چې خلک د چاودنې د غږ په اورېدو له خپلو کورونو راووتل. هند او پاکستان په تېرو دریو ورځو کې پر یوبل حملې کړې دي.

د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ وروسته له هغه پیل شو چې د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې د وسله والو په برید کې ۲۶ تنه سیلانیان چې ډېری هندوان وو، ووژل شول. نوې ډيلي پر پاکستان تور لګولی چې د دې وسله والو ملاتړ کوي خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت ویلي چې امنیت او ثبات د ټولې سیمې په ګټه بولي، له دواړو خواوو یې غوښتي دي چې له زغم څخه کار واخلي او خپلې ستونزې د ډيپلوماسۍ او خبرو له لارې حل کړي.

د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمدشریف نن ادعا وکړه چې هند پر دې هېواد د راکټي حملو په دوام د افغانستان پر لور هم څو توغندي ویشتلي دي.

د طالبانو حکومت تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي خو د آزادۍ راډیو د مشال څانګې نن پېښور ته نژدې د یوې چاودنې خبر ورکړ. د مشال خبریال ویلي دي چې نن سهار وختي شاوخوا درې بجې د یوې چاودنې په غږ له خوبه راویښ شو او ورپسې د ډزو غږونه واورېدل شول چې نژدې یو ساعت یې دوام وکړ.

د مشال راډیو خبر زیاتوي چې خلک د چاودنې د غږ په اورېدو له خپلو کورونو راووتل. هند او پاکستان په تېرو دریو ورځو کې پر یوبل حملې کړې دي.

د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ وروسته له هغه پیل شو چې د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې د وسله والو په برید کې ۲۶ تنه سیلانیان چې ډېری هندوان وو، ووژل شول. نوې ډيلي پر پاکستان تور لګولی چې د دې وسله والو ملاتړ کوي خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت ویلي چې امنیت او ثبات د ټولې سیمې په ګټه بولي، له دواړو خواوو یې غوښتي دي چې له زغم څخه کار واخلي او خپلې ستونزې د ډيپلوماسۍ او خبرو له لارې حل کړي.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت وايي، ډېر ژر به د افغانستان، ایران او هندوستان ترمنځ د چابهار بندر په اړه درې‌اړخیزه ناسته جوړه شي.

دغه وزارت په یوه خبرپاڼه کې، چې پرون د افغانستان کورنیو رسنیو خپره کړې، ویلي چې د صنعت او سوداګرۍ سرپرست وزیر نورالدین عزیزي په کابل کې د ایران له سرپرست سفیر علیرضا بیکدلي سره کتلي، څو د چابهار بندر په اړه د راتلونکې درې‌اړخیزې ناستې، د فراه – میل ۷۸ سړک د پروژې د پیل، د خواف – هرات په رېللارې کې د پانګونې، او د ماهیرود له لارې د سوداګرۍ د پراخېدو په اړه خبرې وکړي.

په چابهار بندر کې، چې افغان سوداګر یې د پاکستان د بندرونو متبادل بولي، هند پانګونه کړې او امریکا پر ایران له خپلو بندیزونو په دې خاطر معاف کړی و، چې له افغانستان سره مرسته وشي خو د ولسمشر ټرمپ حکومت په وروستیو کې اعلان وکړ چې له بندیزونو څخه د چابهار بندر استثنا پای ته رسوي.

په همدې حال کې ایران وايي چې له چابهار بندر څخه تر زاهدان ښار پورې په یو نیم کال کې ریللار جوړوي.

پر ډیورند کرښه د کورمې او پکتیا ترمنځ د خرلاڅۍ لار له اووه میاشتني ځنډ وروسته د سوداګرۍ لپاره پرانیستل شوه.

د خرلاڅۍ د سوداګرو د ټولنې مشر سیدمُبین حسین پرون (جمعه) د ازادي راډیو مشال څانګې ته وویل چې د مې له اتمې نېټې راهیسې د پاکستان له لوري افغانستان ته د سبزیو او نورو موټرو تګ پیل شوی دی.

پاکستان په کورمه کې د ۲۰۲۴ کال په سیپټمبر کې د فرقوي نښتو تر پیلېدو وروسته د خرلاڅۍ - پکتیا لاره تړلې وه.

له دې کبله د دواړو خواوو سوداګرو ته ډېر مالي تاوان اوښتی خو په ځانګړي ډول د کورمې اوسیدونکي، چې ډېره موده یې په محاصره کې تېره کړه، له سختو کړاوونو سره مخامخ شول.

د کورمې ځینو سوداګرو د مې پر نهمه له مشال راډیو سره په خبرو کې د خرلاڅۍ لارې پر بيا پرانیستو خوښي ښکاره کړه او د دواړو خواوو له حکومتونو یې وغوښتل چې لارې دې پرانیستې وساتي ځکه چې له دې سره د ډیورنډ کرښې دواړو غاړو ته د پرتو خلکو روزګار تړلی دی.

پر ډيورنډ کرښه، پکتيا ته تللې د خرلاڅۍ لاره په داسې حال کې پرانیستل شوې ده چې د مې پر څلورمه د کورمې تاجرانو غوښتنه کړې وه چې یاده لاره دې ژر تر ژره پرانیستل شي.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړی استازی محمد صادق په افغانستان کې د طالبانو د حکومت له چارواکو سره د خبرو لپاره کابل ته رسېدلی دی.
دا خبر د نوموړي پر ایکس/ پخواني ټویټر پاڼه خپور شوی او ویل شوي چې نوموړی به کابل ته د دې سفر په لړ کې له "افغان چارواکو سره مهمې غونډې" وکړي.
دا چې دا غونډې به له چا سره وي او په کومو مسایلو به پکې خبرې کېږي، جزییات نه دي ورکړل شوي.
خپله د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت هم تر اوسه کابل ته د صادق خان د ورتګ په اړه څه نه دي ویلي.
دا پاکستاني استازی داسې مهال کابل ته سفر کوي، چې د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ په زیاتېدو دی. په کابل کې واکمنو طالبانو ظاهراً په دې کړکېچ کې خپل ځان بې‌پرې نیولی او له دواړو خواوو یې د زغم او ډیپلوماسۍ له لارې د مسایلو د هواري غوښتنه کړې.
وروستیو څو اونیو کې د طالبانو د حکومت او پاکستاني لوري ترمنځ تماسونه زیات شوي دي. د اپریل په نولسمه نېټه د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار کابل ته تللی و او هلته یې د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره په یو لړ مسایلو خبرې کړې وې.