چارواکي: په دایکنډي کې د نښتو پرمهال ۸ وسله وال طالبان وژل شوي.

د دایکنډي د ولایتي شورا غړي وايي، د دغه ولایت کجران ولسوالی کي د سې شنبي په ورځ سهار مهال وسله والو طالبانو د افغان ځواکونو پر امنیتي پوستو بریدونه کړي چې په رامنځته شوې نښته کې ۸ تنه وسله وال طالبان وژل شوي او ۷ تنه نور ټپیان شوي دي.

د دایکنډي د ولایتي شورا غړی ابراهیم رحماني بلوچ د سې شنبي په ورځ ناوخته ازادي راډيو ته وویل، دا نښته د کجران ولسوالۍ د «منارې او قارون تپې» په سیمو کې تېره ورځ رامنځته شوې چي پر مهال یې یو پولیس هم وژل شوی او یو بل ټپی شوی دی.

د دایکنډي امنیه قوماندان سید باقر مرتضوي وايي، درې ورځې وړاندې تر ۳۰۰ پورې وسله والو طالبانو د کجران ولسوالۍ په یو شمېر امنیتي پوستو بریدونه کړي وو چې د افغان ځواکونو له سخت مقاومت سره مخ شوي او پر مهال یې وسله والو طالبانو ته درنه مرګ ژوبله اوښتې، خو کره شمېر یې معلوم نه دی.

کجران د ارزګان له چارچینو ولسوالی سره ګډه پوله لري، ځکه نو دغلته وسله وال طالبان فعال دي.

وسله والو طالبانو تر اوسه په دې اړه رسنیو ته څه نه دي ويلي.

د امریکا یوه فدرال قاضي هغه حکم لغوه کړی چې له مخې یې هلته د زرګونه افغانانو او کامرونیانو د لنډمهاله خوندیتوب یا ( ټي.پي.ایس) حالت د پای ته رسیدو مخنیوی کېده.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې اوس په متحده ایالتونو کې د ۱۴۶۰۰ افغانانو او۷۹۰۰ کامرونیانو د لنډمهاله خوندیتوب موده پای ته رسیږي او د اخراج له خطر سره مخامخیږي.

د لنډمهاله خوندیتوب دغه حالت د جولای په ۱۴مه پای ته ورسید، خو یوې استنیاف محکمې د کډوالو د یوه ملاتړي سازمان له شکایت وروسته د یوې اونۍ په مخه، د جولای تر ۲۱مې وغځوه.

امریکايي چارواکو ویلي، افغانستان او کامرون کې اوس شرایط داسې دي چې وګړي یې د لنډمهاله خوندیتوب مستحق نه دي.

په دې اړه مخکیني معلومات په دغه راپور کې لوستلی شی:

په دې اړه نور:

امریکا کې د زرګونه افغانانو د لنډمهاله خوندیتوب حالت نن پای ته رسیږي، دوی ته څه پیښېږي؟

د افغانستان د کریکټ ملي لوبډلې درې وتلي ستوري محمد نبي، رحمان الله ګربز او ابراهیم ځدراڼ کابل ته ستانه شوي او شپږیزې لیګ کې له خپلو لوبډلو سره یوځای شوي دي.

کریکټ بورد وایي چې دغه لوبغاړي بېلابېلو لیګونو کې پر لوبو بوخت وو.

محمد نبي او ګربز مس عینک لوبډله کې لوبیږي او ابراهیم ځدراڼ د بست ساتونکو لوبډلمشر دی.

دغه لیګ د همدې اونۍ په سر کې پيل او د اګست تر لومړۍ نیټې پورې دوام کوي.

د طالبانو د حکومت د سوداګرۍ وزارت د مرستیال احمدالله زاهد په مشرۍ یو پلاوی پاکستان ته رسیدلی دی.

دا سوداګریز پلاوی داسې مهال هلته سفر کوي چې وړاندې تر دې د سوداګرۍ خونې او خپله سوداګرو ویلي چې پاکستان د سوداګرۍ او ترانزیت په برخه کې خپلې ژمنې نه پلې کوي.

د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس د دوشنبېې په ورځ ناوخته خبر ورکړی چې د دغه سفر موخه د افغانستان او پاکستان ترمنځ " د ترانزیټ، سوداګرۍ او د ترجیحي تعرفې اړوند پر مهمو موضوعاتو" خبرې کول دي.

دا په داسې حال کې ده چې د یکشنبې په ورځ د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي په مشرۍ یو پلاوی کابل کې و او له طالب چارواکو سره یې پر بیلابیلو مسلو خبرې وکړې.

پاکستان کې په دې وروستیو کې د ناامنیو پيښې هم ډیرې شوي چې وخت نا وخت یې پړه پر افغان طالبانو اچول کیږي.

پاکستاني لوری وایي، د طالبانو له بیاواکمنۍ وروسته تحریک طالبان پاکستان په افغانستان کې ازاد فعالیت لري او له همغه ځایه پر پاکستان بریدونه پلانوي.

د طالبانو چارواکي بیا تل دا ادعاوې ردوي او وایي، هیچا ته اجازه نه ورکوي چې د افغانستان خاورو د نورو په ضد وکاروي.

جرمني د اروپايي اتحادیې لومړنی هېواد شو چې طالبانو ته اجازه ورکوي، چې خپل استازي دې هېواد ته واستوي ترڅو له جرمني څخه د افغان وګړو د ایستلو په بهیر کې مرسته وکړي.

جرمني دا اقدام وروسته له هغه کوي چې د دغه هیواد د کورنیو چارو وزیر، الکساندر دوبریند، د رد شویو او په جرمونو د ککړو پناه غوښتونکو د ایستلو په اړه له طالبانو سره د مخامخ خبرو ملاتړ وکړ.

له ۲۰۲۱ کال راهیسې، چې طالبان بیا واک ته رسیدلي، جرمني د افغان کډوالو د ایستلو بهیر درولی و. خو دغه هیواد د جمعې په ورځ افغانستان ته د رد شویو پناه غوښتونکو د بیرته استولو بهیر بیا پيل کړ.

د جمعې په ورځ جرمني ۸۱ افغان کډوال افغانستان ته ولېږل.

د جرمني حکومت د دوشنبې په ورځ تایید کړه چې د دوو افغان قونسلي کارکوونکو د وراستولو اجازه یې ورکړې ده.

د حکومت ویاند، شټیفن کورنیلیوس، ویلي: دا قونسلي مامورین به د نورو پلان شویو ایستل کېدونکو کسانو په لېږلو کې همکاري وکړي.

برلین ټینګار کړی چې دا پرېکړه د طالبانو د رسمیت پېژندنې معنا نه لري.

د "فرانکفورټر الګماینه سایتونګ" ورځپاڼې د راپور له مخې، دا یوازې د عملي همکارۍ یو محدود اقدام بلل شوی.

ملګرو ملتونو په پلازمېنه کابل کې د طالبانو د حکومت له لوري د حجاب د سرغړونې په تور د یو شمېر ښځو په نیولو اندېښنه ښکاره کړه.

طالب چارواکو دا ډول نیونې رد کړي دي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت پرون (دوشنبې)(UNAMA) وویل: «موږ د جولای له ۱۶مې تر ۱۹مې پورې د ګڼو ښځو او نجونو د نیول کېدو له امله اندېښمن یوو،»

یوناما په خپله ایکسپاڼه (پخوانی ټویټر) کې لیکلي: «دا پېښې ښځې او نجونې له ټولنې نورې هم ګوښه کوي، د وېرې فضا ته وده ورکوي، او د ولس باور کموي.» ادارې زیاته کړې چې په دې تړاو یې له چارواکو سره تماس نیولی دی.

تېره اوونۍ یوه عیني شاهد فرانس پریس خبري آژانس ته ویلي و چې د کابل په مرکز کې یې د امربالمعروف او نهی عن المنکر وزارت کسان په داسي حال کې ولیدل چې «دوو ښځو ته یې وویل چې له دوی سره موټر ته وخېژي.»

د هوا پېژندنې ادارې د نن لپاره د هېواد په ځینو سیمو کې د اوبو د کچې د لوړېدو او سېلونو د راوتلو اټکل کړی دی.

د طالبانو د اوبو او انرژۍ وزارت د هواپېژندنې ادارې پر اساس خبر ورکړی چې نن سې‌شنبې د ننګرهار، کاپیسا، لغمان، کونړ او نورستان ولایتونو په ځینو سیمو کې د بارانونو او واورو د اورېدو امکان شته.

وزارت د کوزنیو سیمو له اوسېدونکو غوښتي چې د سېلونو او اوبو د کچې د لوړېدو پرمهال دې د سیندونو غاړو ته له نژدې کېدو ډډه وکړي.

افغانستان په وروستیو کلونو کې بیا بیا له طبیعي پېښو په تېره بیا سیلونو سره مخامخ کېږي.

د چاپریال ساتنې متخصصان وايي، افغانستان یو له څو هیوادونو څخه دی چې له اقلیمي بدلون څخه ډېر اغېزمن شوی دی.

یو ایرانی چارواکی وايي چې د دغه هیواد له لارې د عراق د کردستان د کورواکې سیمې اومه تېل افغانستان ته صادریږي.

د ایران د لویو لارو او ښاري پراختیا وزارت مرستیال او د رېلګاډي ادارې اجرايي رییس جبار علي زاکري پرون په تهران کې یوې غونډې ته وویل، ایران د افغانستان او عراق ترمنځ د تېلو د سوداګرۍ لپاره ترانسپورتي اسانتیا رامنځته کړې او د خپل هیواد د رېلګاډي شبکې ته یې تر اوسه ۱۰۰ ټانکر واګونونه ور زیات کړي، څو دغه ترانزیتي بهیر پیاوړی کړي.

هغه هیله وښوده چې له دې وروسته هره میاشت له شاوخوا ۴۰ تر ۵۰ واګونونه نور هم دې شبکې ته ور زیات شي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو لوی کمشنر فلیپو ګراندي وایي، د طالبانو د حکومت له مشرتابه سره یې د ستنو شویو کډوالو پر بیړني حالت خبرې کړې دي.

ګراندي چې له څو ورځو راهیسې په کابل کې دی نن پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر لیکلي، د راستنیوشویو په ځانګړې توګه ښځو او ماشومانو ستونزو ته خوندي او باعزته رسیدنه یې د بحثونو یوه برخه وه.

هغه ویلي، داسې مهال چې افغانستان له بېلابېلو ننګونو سره مخامخ دی، دغه هېواد نورو نړیوالو مرستو ته اړتیا لري.

د ملګرو ملتونو د کډوالو لوی کمشنر داسې مهال د افغانستان په سفر بوخت دی چې دغه هېواد ته په تیرو اونیو کې لسګونه زره کډوال له ایرانه ایستل شوي او سختو شرایطو کې ژوند کوي.

د افغانستان د اسلامي جمعیت ګوند د یوې څانګې مشر او د بلخ پخوانی والي عطا محمد نور ادعا کوي چې طالبانو یې د ګوند یو پخوانی قومندان وژلی دی.

ښاغلي نور د یکشنبې په ورځ پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر وژل شوی کس محب الله میرزاد بندري یاد کړی دی.

بندري څه باندې درې کاله مخکې د طالبانو د ځانګړي کمیسیون په بلنه له ایرانه وطن ته ستون شوی و.

ځینو نورو رسنیو هم د هغه د وژنې راپورونه ورکړي او ویلې یې دي چې بندري د عبدالرشید دوستم په مشرۍ د جنبش ګوند یو قومندان و.

طالبانو لا تر اوسه د دغې ادعا په اړه تبصره نه ده کړې.

ازادي راډيو هم په خپلواک ډول دغه ډول خبرونه نه شي تاییدولی.

د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني له خپل پاکستاني سیال سید محسن نقوي څخه غوښتي چې افغان کډوالو او بندیانو سره ښه چلند وکړي.

حقاني او نقوي پرون یکشنبه کابل کې سره کتلي دي او د اړیکو، باور او اعتما فضا په رامنځته کولو یې ټینګار کړی.

که څه هم پاکستان تل د طالبانو حکومت تورنوي چې د تحریک طالبان پاکستان ملاتړ کوي، خو دا چې دغه خبره هم ملاقات کې یاده شوې او که نه، د طالبانو خبرپاڼه کې ورته اشاره نه ده شوې.

نقوي وروسته تر هغه کابل ته سفر کوي چې ویلې یې دي، پاکستان کې د ( پي.او.ار) کارت لرونکو افغانانو د اقامې موده نه تمدیدوي.

پاکستان له ۲۰۲۳ کال راهیسې هلته پر افغان کډوالو شرایط سخت کړي او لسګونه زره یې اخراج کړي دي.