تمه ده چې د افغانستان د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزیر د افغان کډوالو د ستونزو د حل لپاره ډېر ژر پاکستان ته سفر وکړي.

د دغه وزارت مطبوعاتي سلاکار حفیظ احمد میاخېل نن ازادي راډيو ته وویل چې دا سفر د پاکستان د کډوالو چارو وزیر په رسمي بلنه ترسره کېږي.

دا په داسې حال کې ده چې پاکستان په دې ورستیو کې نېږدې ۶۰۰ افغان کډوال د رسمي اسنادو د نه لرلو له وجې نیولي دي.

تردې وړاندې داسې راپورونه هم ورکړل شوي چې په پاکستان کې افغان کډوال د پولیسو له خوا ځورول کېږي.

په غزې تړانګه کې د بیړنیو مرستو مسوولان وايي چې له تېرې شپې څخه د جمعې تر سهار پورې، د اسراییل په درنو بمباریو کې لږ تر لږه ۶۴ کسان وژل شوي دي.

اسوشیتید پریس خبري آژانس هم د غزې تړانګې له شمال، دیر البلح څخه خبر ورکړی چې خبریال یې تر جمعې سهاره لږ تر لږه د ۲۰ کسانو وژل تأیید کړي، د وژل شویو کسانو مړي یې شمېرلي دي.

د اسراییل بریدونه په شمالي غزه کې داسې مهال پراخېږي چې مخکې دا هیله موجوده وه چې منځني ختیځ ته د ډونالډ ټرمپ له سفر سره به د دې کړکېچ لپاره کومه حل‌لاره وموندل شي.

ښاغلي ټرمپ د جمعې په ورځ، چې منځني ختیځ ته د ده د سفر وروستۍ ورځ وه، وویل: «ډېر خلک په غزه کې د لوږي له سخت حالت سره مخامخ دي.»

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو، وایي چې د سولې له هغو خبرو اترو، چې ټاکل شوې د اوکراین او روسیې ترمنځ په ترکیه کې وشي، ډېرې هیلې نه لري.

ده پرون (پنحشنبې) وویل چې د دې خبرو د پرمختګ لپاره باید د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین له یو بل سره وویني.

هغه د ناټو د بهرنیو چارو وزیرانو تر غونډې وروسته، چې د ترکیې په جنوب کې ترسره شوه، وویل: «زما په باور تر هغه وخته به پرمختګ ونه شي، چې ټرمپ او پوتین دا موضوع په مستقیم ډول و نه څېړي.»

د اوکراین ولسمشر، ولودیمیر زیلینسکي، تأیید کړې چې هېواد به یې د خبرو لپاره استانبول ته یوه پلاوي واستوي، خو د مسکو له لوري د «ټیټې کچې» پلاوي پر استولو یې انتقاد کړی دی.

د روسیې له لوري تر ټولو لوړپوړی استول شوی غړی، ولادیمیر مدینسکي دی، چې د ولسمشر سلاکار بلل کېږي، او ټینګار کوي چې د کرملین له خوا استول شوی پلاوی «ټول لازم صلاحیتونه» لري.

د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان برښنا شرکت وايي، اجراییه ريیس یې چې تاجکستان ته تللی، په دوشنبې کې څو مهمې موافقې لاسلیک کړي چې د کاسا زر د برېښنا د لېږد پروژې تطبیق ګړندي شي.

دا هوکړه‌لیکونه د قزاقستان، تاجکستان، پاکستان او د افغانستان د برښنا د ملي شرکتونو د استازو ترمنځ لاسلیک شوي دي.

د افغانستان برښنا شرکت په خپله ایکسپاڼه کې لیکلي چې دا هوکړه‌لیکونه به د کاسازر پروژې د پلي کېدو لپاره د رغنیزو چارو د چټکتیا او لازمو همغږیو د پیاوړتیا سبب شي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان برښنا شرکت اجراییه ريیس عبدالباري عمر او ورسره پلاوی د چهارشنبې په ورځ، د ثور ۲۴مه، د کاسا–۱۰۰۰ پروژې په اړه په یوې ناستې کې د ګډون لپاره دوشنبې ته لاړ.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په یوې اعلامیه کې ویلي، ښاغلي روبیو له اسرایلو سره د سولې لپاره دسوریې د لیوالتیا، په دغه هېواد کې د ایران د نفوذ د پای ته رسولو د ، د هغو امریکايي وګړو د برخلیک د معلومولو په برخه کې چې سوریه کې وژل شوي یا ورک دي ، هڅو او همداراز د سوریې د ټولو کیمیاوي وسلو د له منځه وړلو د ژمنو هرکلی کړی دی.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر په دې لیدنه کې همداراز ټینګار کړی چې باید د سوریې د ټولو وګړو بشري حقونه، پرته له دې چې هغوی له کوم قوم یا مذهب څخه دي رعایت شي.

د سوریې رسمي خبري آژانس راپور ورکړی چې د سوریې او امریکا د بهرنیو چارو وزیرانو د واشنګټن له خوا د دمشق پر ضد د بندیزونو د لرې کولو، د دوه اړخیزو اړیکو د ښه والي او د ستراتیژیکو اړیکو د ټینګېدو پر لارو چارو هم غږیدلي دي.

ددې راپور پر بنسټ ښاغلي شیباني دا لیدنه "ګټوره او رغوونکې" بللې ده.

د پنجشنبې د ورځې دا لیدنه د ترکیې د بهرنیو چارو وزیر، هاکان فیدان، په کوربتوب وشوه. ترکیه د نوي سوريايي حکومت له اصلي ملاتړو څخه ګڼل کېږي.

د سوریايي او امریکايي مشرانو تر منځ وروستۍ لیدنې د سوریې او د امریکا ترمنځ له یو بل سره د مستقیم تعامل لپاره مهمې ګڼل شوي چې د سوریې د کورنۍ جګړې، د دغه هېواد د بشري حقونو د وضعیت په اړه د پراخو اندېښنو او د واشنګټن د سختو اقتصادي بندیزونو له امله، له څه باندې یوې لسیزې راهیسې یې اړیکې ترینګلې پاتې دي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د تېرې سې شنبې په ورځ، د ثور په ۲۳مه، اعلان وکړ چې پر دمشق لګول شوي بندیزونه به لېرې کړي. هغه یوه ورځ وروسته په سعودي عربستان کې د سوریې له موقتي ولسمشر احمد الشرع سره وکتل او خبرې یې ورسره وکړې.

د هند د بهرنیو چارو وزیر جی شنکر او د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سرپرست امیرخان متقي د دواړو خواوو ترمنځ د همکاریو د پیاوړتیا په تړاو ټیلیفوني خبرې کړې دي.

جی شنکر د پنجشنبې په ورځ، د ثور په ۲۵مه، پر خپله ایکس پاڼه لیکلي چې له امیرخان متقي سره "ښې ټیلیفوني خبرې" درلودې.
هغه زیاته کړې چې د هند او افغانستان ترمنځ د بې‌باورۍ د رامنځته کولو لپاره د "ناسمو او بې‌اساسه راپورونو" له لارې د وروستیو هڅو په وړاندې د متقي "قاطع دریځ" ته یې هرکلی ویلی دی.

د هند د بهرنیو چارو وزیر همداراز لیکلي، په دې ټیلیفوني مکالمه کې یې د افغان ولس سره د هند دودیزې دوستۍ او د افغانستان د پرمختیايي اړتیاوو پر دوامداره ملاتړ ټينګار کړی دی.

له بلې خوا، د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت ویلي، دواړو خواوې " د دوو اړخیزو اړیکو پر پیاوړتیا، تجارت او د دیپلوماتیکو اړیکو د کچې پر لوړولو " غږېدلي دي.

له دې وړاندې، د روان لمریز میاشت په جریان کې، د هند د بهرنیو چارو وزارت د افغانستان، پاکستان او ایران د څانګې عمومي رئیس او ځانګړي استازي، انند پرکاش، کابل ته په سفر کې له امیرخان متقي سره لیدلي او خبرې یې کړې وې.

د هند د بهرنیو چارو وزیر له امیرخان متقي سره دغه ټیلیفوني خبرې څو ورځې وروسته له هغه ترسره شوې چې هند په پاکستان کې پر ځینو اهدافو بریدونه وکړل.

د شطرنج نړیوال فدراسیون د چهارشنبې په ورځ په یوه اعلامیه کې ویلي چې دا فدراسیون به له چارواکو سره رغوونکې خبرې وکړي او له نړیوالو ورزشي سازمانونو او نورو اړوندو لورو سره به افغانستان ته ددې لوبې د بیرته زر ستنولو لارې چارې وپلټي.

د طالبانو د ورزش ادارې د روانې اوونۍ په پیل کې په افغانستان کې د شطرنج لوبه منع اعلان کړه.

د شطرنج نړیوال فدراسیون ویلي چې شطرنج په افغانستان کې اوږده مخینه لري. د دې فدراسیون په خبره، په وروستیو کلونو کې شطرنج په دې هېواد کې ښه غوړېدلی و او زیات شمېر ځوانانو دې لوبې ته مخه کړې وه.

اعلامیه زیاتوي چې د شطرنج بندول به په افغانستان کې د دې لوبې ودې ته سخت زیان ورسوي او د افغان لوبغاړو هغه فرصتونه به له منځه یوسي چې له مخې یې دوی خپل استعدادونه ښودلی او د نړیوالو سیالیو په ډګر کې یې د خپل هېواد استازولي کوله.

د شطرنج نړیوال فدراسیون وايي چې شطرنج د نړۍ له تر ټولو ښکلو لوبو څخه یوه ده چې زیار، زغم او انصاف ته وده ورکوي، او له لوبغالي بهر هم د ټولنې د یووالي او د خلکو د یو ځای کولو لپاره یو پیاوړی وسیله ده.

د امریکا د متحدو ایالتونو ولسمشر ډنالډ ټرمپ یو ځل بیا له افغانستان څخه د امریکايي سرتیرو وتل ناورین وباله.

نوموړي چې په قطر کې یې د العدید په پوځي اډه کې امریکايي پوځیانو ته وینا کوله، یو ځل بیا وویل که دا ولسمشر وی باګرام هوايي اډه به یې چې دده په وینا چین ته نژدې ده نه وه پریښې. نوموړی یو ځل بیا ادعا وکړه چې دا هوايي اډه دا مهال د چین په اشغال کې ده.

د امریکا ولسمشر ډنالډ ټرمپ چې په تېره دوره کې یې د امریکا او طالبانو ترمنځ د دوحې د سولې تړون لاسلیک شو، تر دې مخکې هم د بایډن د ولسمشرۍ پر مهال له افغانستان څخه په اله ګوله د امریکايي سرتیرو په وتلو انتقاد کړی دی او هغه یې د امریکا لپاره شرمونکي بللي وو.

امریکايي سرتیري د 2021 م کال د اګست میاشت په پای کې هغه مهال چې جو بایډن د امریکا ولسمشر و له افغانستان څخه ووتل او ورسره طالبان په ټول افغانستان بیرته واکمن شول. د بایډن د ادارې د هغې هوکړې پر بنسټ له افغانستان څخه امریکايي سرتیرې وویستل چې د ډنالډ ټرمپ د تیرې ولسمشرۍ دورې پر مهال د امریکا د متحدو ایالتونو او طالبانو ترمنځ په دوحه کې شوې وه.

د امریکا او روسیې ولسمشران ډونالډ ټرمپ او ولادیمیر پوتین به نن د مسکو او کیېف ترمنځ د سولې په مستقیمو خبرو اترو کې برخه وانخلي.

کرملین اعلان کړی چې د لوړ پوړو تکنوکراتانو یو پلاوی به، چې پکې د پوتین سلاکار ولادیمیر میډینسکي او د دفاع مرستیال وزیر الکساندر فومین شامل دي، په دې خبرو اترو کې ګډون وکړي.

پوتین مخکې په استانبول کې له قید او شرط پرته د مستقیمو خبرو وړاندیز کړی و، خو په دې خبرو کې يې خپل حضور نه و تایید تایید کړی.

د یوه امریکایي چارواکي په وینا، ټرمپ به په دې غونډه کې ګډون ونکړي. ده مخکې ویلي و چې ښايي په دې غونډه کې ګډون وکړي.

د رویټرز خبري اژانس په وینا، د امریکا او روسیې د مشرانو نه شتون د اوکراین په جګړه کې چې روسیې د ۲۰۲۲ کال د فبروري راهیسې پیل کړې ده، د پام وړ پرمختګ لپاره هیلې کموي.

د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي له پوتینه غوښتي چې "که هغه بېره نه لري" په دې خبرو اترو کې دې ګډون وکړي. ده مخکې ویلي و چې دی به یوازې هغه مهال ګډون وکړي چې پوتین هم حاضر وي.

د ایران د ستر مشر سلاکار علي شمخاني له NBC تلویزیون سره په یوه مرکه کې ویلي چې که پراخ محدودیتونه ورباندي سمدستي لیري شي، تهران چمتو دی خپل اټومي پروګرام محدود کړي.

هغه وویل چې ایران کولی شي د اټومي وسلو پراختیا پریږدي، د لوړو غني شوي یورانیمو څخه لاس واخلي، او د اټومي تاسیساتو تفتیش ته اجازه ورکړي.

شمخاني د دې پوښتنې په ځواب کې چې ایا ایران د بندیزونو د لیرې کولو په صورت کې د ټرمپ له ادارې سره موافقې کولو ته لیواله دی، وویل: "هو."

دا څرګندونې د تهران او واشنګټن ترمنځ د اټومي خبرو اترو تر څلورم پړاو وروسته وشوې. ایران اوس تر ۶۰ سلنه پورې یورانیم غني کوي، چې د ۲۰۱۵ کال په تړون کې د اجازې تر حد (۳.۶۷ سلنه) پورته او د وسلو تر کچې (۹۰ سلنه) کښته دي.

امریکا او لویدیځ هیوادونه ایران تورنوي چې د اټومي وسلو د جوړولو هڅه کوي، خو ایران وايي چې د دوی پروګرام په بشپړ ډول سوله ایز دی. په عین حال کې، متحده ایالاتونو د ایران پر اټومي پروګرام او د تیلو پر صنعت نوي بندیزونه لګولو ته دوام ورکړی دی.

د ویانا ژوبڼ د چهارشنبې په ورځ (د می ۱۴مه) په ځانګړو مراسمو کې د دوو نویو پانډاوو هرکلی وکړ.

دا دوه ژوي په ۲۰۲۰ م کال کې د چین په مرکزي سیمه کې د حیوانانو په یوه مرکز کې زیږیدلي او لان یون او هي فینګ نومیږي.

د ویانا ژوبڼ خپل دوه نور پانډا په تیر سپتمبر میاشت کې چین ته ستانه کړل. دغو ژویو ۲۴ او ۲۵ کاله عمر درلود.

د ویانا د ژوبڼ چارواکو د دغو نویو پانډاوو لپاره د اوسېدو ځای عصري جوړ کړی دی.