گزارشگر ویژۀ ملل متحد برای حقوق بشر افغانستان از طالبان خواسته است که مدافعان حقوق بشری را از بند رها کنند.

ریچارد بنِت، این خواست را به مناسبت روز جهانی حقوق بشر امروز در شبکۀ ایکس (توییتر سابق) باری دیگر مطرح کرده است.

بنِت نوشته است که از طالبان می‌خواهد که به مناسبت روز جهانی حقوق بشر همه مدافعان حقوق بشری را که به دلیل ایستادگی برای حقوق بشر به شمول چهار فعال زن که از ۱۹ ماه سپتمبر به اینطرف بازداشت شده اند، رها کنند.

یک روز پیش نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده امریکا در امور زنان، دختران و حقوق بشر افغانستان خواستار رهایی فوری مدافعان حقوق بشر از بند طالبان شده بود.

رینا امیری به مناسبت روز جهانی حقوق بشر از طالبان به روز شنبه خواست که ژولیا پارسی، منیژه صدیقی، ندا پروانی، پریسا آزاده و همه مدافعان حقوق بشر را که به گفتۀ بانو امیری «به خاطر دفاع از حقوق مردم افغانستان بازداشت شده‌اند»، آزاد کنند.

ملاله یوسفزی، برنده جایزه صلح نوبل، ضمن نکوهش اقدامات طالبان در برابر زنان، از جامعه جهانی خواسته است که به گفته او آپارتاید جنسیتی را به عنوان جنایت علیه بشریت بشناسد. یوسفزی این را در سخنرانی‌اش به مناسبت دهمین سالگرد مرگ نلسن ماندلا روز سه‌شنبه، پنجم دسمبر در جهانسبورگ بزرگترین شهر در افریقای جنوبی گفت.

او افزود که طالبان از زمان بازگشت به قدرت در آگست ۲۰۲۱، به گفته او «دختر بودن را غیرقانونی» کرده اند.

چند صد روز می‌شود که طالبان دروازه‌های فراگیری دانش را به روی دانش آموزان دختر بالاتر از صنف ششم و دانشجویان اناث در افغانستان بسته اند. طالبان همچنین ضمن وضع محدودیت‌های سختگیرانه بر کار بسیاری از زنان، آنان را از رفتن به حمام‌های عمومی و پارک‌های تفریحی هم محروم کرده اند.

اما ملاله در بخشی از سخنرانی خود گفت که پیش از بازگشت طالبان به قدرت در بیش از دو سال گذشته، زنان در افغانستان در بخش‌های مختلف از جمله در سطوح رهبری وزارتخانه‌ها کار می‌کردند و می‌توانستند آزادانه سفر کنند.

طالبان هنوز به این سخنان ملاله یوسفزی واکنش نشان نداده اند.

اما قبل از این گفته اند که آنها حقوق زنان را مطابق با شریعت اسلامی و عنعنات افغانستان مراعات می کنند، اظهاراتی که از سوی بسیاری از فعالان حقوق بشری کلی پنداشته می‌شود.

یازده سال پیش، ملاله یوسفزی هنگامی که ۱۵ ساله بود، توسط جنگجویان تحریک طالبان پاکستان که از متحدان طالبان افغان پنداشته می‌شوند، در منطقه سوات هدف تیراندازی قرار گرفت؛ اما از آن حمله جان به سلامت برد.

ملاله که اکنون ۲۶ ساله است، از زمان برنده شدن جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۱۴، به نماد جهانی مقاومت زنان در برابر سرکوب تبدیل شده است.

حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان بار دیگر بر بازگشایی مکاتب و پوهنتون‌ها به روی دختران در این کشور تاکید کرده است.

در صفحه اکس یا (توییتر سابق) آقای کرزی ناوقت دیروز چهارشنبه آمد که او در دیدار با دو مقام ایران در کابل، آموزش دختران و پسران را برای رفاه و ترقی افغانستان ضروری دانست.

در ادامه گفته شده است که آقای کرزی در دیدار با حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در افغانستان و نماینده خاص آن کشور برای افغانستان و مهدی مصطفوی، عضو شورای راهبردی روابط خارجی ایران گفته است که گفتمان ملی یگانه راه برای برقراری صلح و ثبات پایدار در افغانستان است.

پیش از این نیز آقای کرزی، سیاستمداران دیگر و سازمان‌های بین المللی از حکومت طالبان خواسته اند که درهای مکاتب و پوهنتون‌ها را به روی دختران و زنان باز کند.

پس از حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان در ۱۵ آگست ۲۰۲۱، حکومت طالبان مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم را بست و در دسمبر ۲۰۲۲ نیز مانع رفتن دانشجویان دختر به پوهنتون شد.

این در حالی است که در ۲۵ نوامبر از روز جهانی محو خشونت علیه زنان در سراسر جهان تجلیل خواهد شد.

ریاست امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان در هرات به اتحادیه خیاطی‌های مردانه در این ولایت دستور داده است که سفارش‌های مشتریان زنان را نپذیرند.

منتقدان، این را تازه‌ترین مورد وضع محدودیت بر زنان می خوانند.

عزیز الرحمن مهاجر، رئیس امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان در ولایت هرات دیشب به رادیو آزادی گفت، خیاطی هایی که از این دستور تازه سرپیچی می کنند، مسدود می شوند و با مالکان آن‌ها برخورد قانونی خواهد شد.

او افزود که زنان برای دوختن لباس باید به خیاطی‌های مخصوص زنان بروند.

هرچند او بستن خیاطی‌های زنانه را رد کرد، شماری از رسانه‌ها گزارش داده اند که پس از بسته شدن خیاطی‌های زنانه در شهر هرات، تعدادی از خیاطان دست به اعتراض زده اند.

از ادامه وضع محدودیت بر زنان در حالی خبر می رسد که ۲۵ نوامبر روز جهانی محو خشونت علیه زنان در راه است.

کرن دکر شارژدافیر سفارت امریکا برای افغانستان می‌گوید که زنان افغان قابلیت و استعداد اقتصادی بزرگی را دارند و برای رفاه آینده افغانستان بسیار مهم اند.

او این مطلب را دیروز یکشنبه در شبکه اجتماعی ایکس یا ( توییتر سابق) به مناسب روز کار آفرینی زنان افغان بیان کرد و گفت که به زنانی افغان که در نمایشگاه توانمندسازی بی‌بی خدیجه در کابل اشتراک نمودند، ادای احترام می‌کند.

به گفته‌ او، زنان افغان به همچو فرصت‌های بیشتر و دسترسی به بازاریابی نیاز دارند.

اما برخی زنان تجارت پیشه از عواید خود از این نمایشگاه راضی نیستند. زیرا که حکومت طالبان ورود مردان به نمایشگاه را منع کرده و تنها به زنان اجازۀ بازدید از این نمایشگاه را داده است.

نمایشگاه بی‌بی خدیجه به تاریخ ۲۴ عقرب آغاز شده و امروز دوشنبه، پایان می‌یابد.

هدا خموش یک فعال حقوق زنان ادعا کرده که پریسا آزاده یک فعال دیگر زن، توسط طالبان دستگیر شده‌است.

خموش امروز (۱۶ نوامبر) با نشر یک عکس از پریسا در شبکۀ اکس (تویتر سابق) خود، ادعا کرده که پریسا دیروز توسط استخبارات طالبان دستگیر و به یک محل نامعلوم منتقل شده، اما در مورد محل و چگونگی دستگیری او معلومات ارائه نکرده است.

حکومت طالبان تا هنوز در مورد این ادعا چیزی نگفته اند.

این در حالی‌ست که از هفته‌ها به این‌سو ژولیا پارسی و پسرش، ندا پروانی و همسرش و منیژه صدیقی از جمله زنان معترض توسط طالبان زندانی شده‌اند و از سرنوشت‌ آن‌ها اطلاعی در دست نیست.

روزا اوتونبایوا نماینده ویژه سرمنشی سازمان ملل متحد برای افغانستان در نشست سازمان همکاری اسلامی در عربستان سعودی اشتراک کرده و بر دسترسی زنان و دختران افغان به حقوق اساسی‌شان تاکید ورزیده است.

خانم اوتونبایوا، روز چهارشنبه در نشست سازمان همکاری اسلامی در عربستان سعودی، با اشاره به محدودیت‌های وضع شده بر زنان و دختران افغان از سوی طالبان، گفت:"این محدودیت‌ها مانع از دسترسی دختران و زنان افغان به مکاتب و آموزش بالاتر از صنف ششم شده، علاوه بر این، آنها را از مشارکت در همۀ عرصه‌های زندگی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی منع شده اند و متاسفانه که این محدودیت‌ها بخشی جدایی ناپذیری از سیستم حکومتی طالبان شده است."

به گفته اوتونبایوا فرصت خوب فراهم شده تا وضعیت زنان افغان که در کشور‌شان با محدودیت‌های جدی روبرو اند، در آجندای نشست سازمان همکاری اسلامی شامل باشد.

یوناما در رشته پیام‌هایش در شبکه ایکس گفته که پیام اعضای سازمان همکاری اسلامی، باید در افغانستان شنیده شود، اینکه زنان در سطح ملی، بخش اساسی از تغییر، پیشرفت و رشد یک کشور اند.

در سفرش به سعودی، روزا اوتونبایوا با مقام‌های عربستان، کویت، اندونیزیا، پاکستان و بانک توسعه آسیایی دیدار کرده و به نیاز‌ها برای حمایت بشری از زنان و مشارکت قوی آنها تاکید ورزیده است.

کارشناسان سازمان ملل متحد خواستار آزادی دو فعال زن از زندان طالبان شده‌اند.

در اعلامیه‌ای که دیروز سه‌شنبه منتشر شد، این گروه از کارشناسان گفته اند که ندا پروانی و ژولیا پارسی، مدافعان حقوق بشر و اعضای جنبش خودجوش زنان افغانستان هستند.

بر اساس این اعلامیه، شوهر ندا پروانی و پسر ژولیا پارسی نیز در بازداشت طالبان به سر می‌برند.

اعلامیه می افزاید که آزادی این فعالان و اعضای خانواده آنها یک نیاز فوری است. اعلامیه می‌گوید که ماندن این زنان در زندان به مدت یک ماه نگرانی‌هایی را در مورد وضعیت صحی و بخصوص سلامتی روانی آنها ایجاد کرده است، اما در عین حال، کارشناسان ملل متحد از آزادی مرتضی بهبودی، خبرنگار فرانسوی- افغانی الاصل و مطیع الله ویسا، فعال آموزش دختران قدردانی کرده اند.

نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان می‌گوید، در میان ۱۷۷ کشور جهان، افغانستان دشوار‌ترین کشور برای زنان در سال ۲۰۲۳ بوده.

توماس نیکلاسن در حساب اکس (توییتر سابق) شام گذشته (۲۹ اکتوبر) گفته که شمولیت در جامعه، قضا و امنیت برای زنان در افغانستان از چالش‌های اصلی به شمار می‌رود.

او به سروی اخیری که از سوی انستیتوت جورج تاون برای زنان، صلح و امنیت نشر شد، اشاره کرده و گفته است که افغانستان در سال‌های ۲۰۱۷، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱ میلادی در جایگاه‌های آخر جدول به خاطر وضعیت آشفته زنان قرار داشته.

در سروی تازه، دنمارک در صدر جدول قرار و سپس سوئیس و سویدن بهترین کشور‌ها برای زنان عنوان شده اند. در اخیر جدول، جمهوری افریقای مرکزی، یمن و در نهایت افغانستان قرار دارند.

مهسا امینی بعد از مرگ و جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران که با مرگ این دختر جوان آغاز شد، برندۀ جایزه سخروف شناخته شد. این برترین جایزه حقوق بشر پارلمان اروپا است.

مهسا امینی دختر جوان ۲۲ ساله کرد تبار، در سال گذشته در تهران توسط پولیس گشت ارشاد، به اتهام نقض حجاب دستگیر شد و مرگ او در سپتمبر ۲۰۲۲ باعث اعتراضات گسترده در ایران شد که بزرگترین تهدید برای رژیم اسلامی از انقلاب ۱۹۷۹ میلادی تلقی می‌شود.

جنبش "زن، زندگی، آزادی" قبل از این در ماه اکتبر نیز، توسط کمیته جایزۀ نوبل به رسمیت شناخته شد و با دادن جایزه صلح نوبل ۲۰۲۳ به نرگس محمدی، تظاهرات صدها هزار تن "علیه سیاست‌های تبعیض‌آمیز و ظلم رژیم ایران علیه زنان" به رسمیت شناخته شد.