یک باشنده کابل می‌گوید که یک عضو خانواده‌اش پس از برکناری از وزارت داخله در پی بازگشت طالبان، به دلیل مشکلات اقتصادی و بیکاری دچار افسردگی عمیق شده است.
این بانو که ساکن منطقه خیرخانه کابل است و نخواست نامش فاش شود، به رادیو آزادی گفت:
"او از ترس دیگر به وزارت داخله نمی‌رود. شوهرش هم پیش‌تر در همان‌جا در یک بست بلند کار می‌کرد، اما جای او را افراد امارت اسلامی (طالبان) گرفتند و خودش هم بیکار شد. مدتی وسایل خانه‌اش را فروخت، چون سه فرزند دارد، اما دیگر چیزی برای فروش نمانده است. شوهرش حالا با دست‌فروشی سبزی امرار معاش می‌کند، اما وضعیت‌شان بسیار خراب است. این زن به افسردگی شدید دچار شده و در حال بسیار بدی قرار دارد."
زنی دیگر از منطقه تایمنی کابل، که او نیز نخواست نامش در گزارش ذکر شود، گفت که در کنار چالش های دیگر، ممنوعیت آموزش دختران باعث شده بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان دختر با فشارهای شدید روحی و روانی روبه‌رو شوند.
ممنوعیت کار و تحصیل و نداشتن چشم‌انداز روشن برای آینده باعث شده که بسیاری دچار اضطراب، افسردگی شدید و حتی گاهی اختلالات روانی جدی شوند
او به رادیو آزادی گفت: "متأسفانه در میان نزدیکان و دوستانم، بسیاری از دختران به‌صورت مستقیم از این محدودیت ها آسیب دیده‌اند. ممنوعیت کار و تحصیل و نداشتن چشم‌انداز روشن برای آینده باعث شده که بسیاری از آنان دچار اضطراب، افسردگی شدید و حتی گاهی اختلالات روانی جدی شوند."
ریچارد بنیت، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر افغانستان، به مناسبت روز جهانی صحت روانی در ۱۰ اکتوبر گف که مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران این کشوربا یک بحران گسترده روانی روبه‌رو اند.
اما تنها زنان و دختران افغان نیستند که رنج می‌برند؛ برخی مردان نیز به‌دلیل فقر، بیکاری و ناتوانی در تأمین نیازهای خانواده دچار افسردگی عمیق شده‌اند.
باشنده‌ای از ولسوالی سپین‌غر ولایت ننگرهار که نخواست نامش ذکر شود گفت برادر بزرگتر او که پدر ده فرزند است، در نتیجه بیکاری و فقر به بیماری عصبی و افسردگی شدید مبتلا شده است.
"برادرم نه دختر دارد و یک پسر کوچک، مدتی است به این بیماری گرفتار شده. هرقدر او را دلداری می‌دهیم، فایده ندارد؛ کشور در فقر فرو رفته است. دو سه سال کمکش کردم، ولی حالا خودم هم در تنگنا هستم. اکنون او به مرحله‌ای رسیده که دوای اعصاب مصرف می‌کند. همین امروز هم به‌قدر توانم برایش دوا خریدم. اینجا بسیاری از مردم، از جمله برادرم، با همین مشکلات روبه‌رو هستند. روزها کار پیدا نمی‌شود و شب برای نان خوردن درمانده اند."
طالبان از زمان به‌دست‌گرفتن قدرت در اگست ۲۰۲۱، محدودیت های گسترده‌ای بر افغان ها، به‌ویژه زنان و دختران، وضع کرده اند.
آنان دختران را از رفتن به مکتب بالاتر از صنف ششم منع کرده‌اند و حتی در انستیتوت های طبی نیز اجازه تحصیل به دختران داده نمی‌شود.
زنان از کار در بیشتر نهاد های دولتی و غیردولتی محروم شده اند، آرایشگاه های زنانه بسته شده اند و بدون محرم شرعی اجازه سفر در مسیر ها طولانی را ندارند.
این محدودیت ها بیش از همه زنانی را آسیب زده که نان آور خانواده بوده اند و سرپرست مرد نداشته اند.
حتی خانواده های که مردان سرپرست دارند نیز با بیکاری، فقر و بحران های طبیعی دست و پنجه نرم می‌کنند ، خانه های برخی آنان در زلزله و سیلاب ویران شده است.
برخی از روانشناسان و متخصصان صحت روانی می‌گویند که در ماه های اخیر بیماران بیشتری به آنان مراجعه می کنند، اما به‌دلیل ناتوانی مالی بیماران، ادامه مراجعه برای درمان کاهش یافته است.
باید بدانند احساس ناامیدی همیشگی نیست. هرگاه کسی با چنین احساساتی روبه‌رو شد، باید فوراً به روانشناس یا مشاور مراجعه کند
دکتر عبدالمتین احمدی، روانشناس و مشاور صحت روانی در گفت‌وگو با رادیو آزادی گفت که این افراد برای کاهش فشارها از مشاوره، گفتگو و فعالیت های مثبت استفاده کنند.
"توصیه ما به این افراد این است که تلاش کنند درباره احساسات خود صحبت کنند، باید بدانند احساس ناامیدی همیشگی نیست. هرگاه کسی با چنین احساساتی روبه‌رو شد، باید فوراً به روانشناس یا مشاور مراجعه کند تا راه‌حل حرفه ای دریافت کند. همچنین، بهتر است خود را با ورزش، مطالعه و فعالیت های مثبت دیگر مصروف نگه دارند."
شرافت زمان سخنگوی وزارت صحت عامه حکومت طالبان، در پاسخ به پرسش رادیو آزادی درباره شمار فعلی بیماران روانی و روند درمان آنان، پاسخی نداد.
او اما پیش از این گفته که کشورهای مانند افغانستان، که دهه‌ها جنگ بر آن‌ها تأثیر گذاشته، معمولاً با بحران سلامت روان روبه‌رو می شوند.
همچنان گزارش های درباره ابتلای کودکان افغان به افسردگی عمیق نیز منتشر شده است.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) اخیرا در گزارشی گفت از هر چهار کودک افغان بین پنج تا هفده سال، یکی از اضطراب و ترس رنج می‌برد و از هر هفت کودک، یکی افسردگی شدید را تجربه می‌کند.
در همین حال، سازمان جهانی صحت (WHO) در گزارشی در ماه ثور سال جاری هشدار داد با آن که شمار زیادی از افغان ها از افسردگی، اضطراب و بیماری های روانی رنج می برند، در بیشتر شفاخانه ها در ۳۴ ولایت افغانستان هنوز خدمات اختصاصی روان‌درمانی وجود ندارد .
در حالی که به گفته این سازمان میلیون ها افغان در اثر جنگ های طولانی، آوارگی، آفات طبیعی و بحران های اقتصادی با مشکلات جدی روانی دست و پنجه نرم می کنند.
