دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، این فرمان را روز جمعه ۱۴ شهریور در کاخ سفید امضا کرد.
بر اساس آن، وزارت خارجه امریکا میتواند کشورهایی را که در بازداشت بیدلیل و غیرقانونی شهروندان امریکایی دست دارند یا از آن حمایت میکنند، بهعنوان «حامیان بازداشت ناعادلانه» معرفی کند، مشابه سازوکاری که پیشتر برای «حامیان تروریسم» وجود داشت.
کشورهایی که در این فهرست قرار گیرند، با پیامدهایی چون تحریم اقتصادی، محدودیت صدور روادید، قطع یا محدودیت کمکهای خارجی و همچنین ممنوعیت سفر شهروندان امریکایی به آن کشور روبهرو خواهند شد.
این طرح که از سیستم «کشورهای حامی تروریزم» الگوبرداری شده، ابزارهای تازهای به وزارت خارجه امریکا میدهد تا کشورهایی را که از امریکاییهای بازداشتشده بهعنوان اهرم سیاسی استفاده میکنند، مجازات کند.
وزارت خارجه امریکا میتواند کشورها را «حامی بازداشت ناعادلانه» معرفی کند
دولت امریکا شمار دقیق شهروندان بازداشتشده در خارج را علنی نمیکند. با این حال، بر اساس گزارش «بنیاد فولی» که شبکه سیبیاس به آن استناد کرده، دستکم ۵۴ امریکایی در سال ۲۰۲۴ در ۱۷ کشور بهطور ناعادلانه زندانی شده یا گروگان گرفته شدهاند.
وزارت خارجه امریکا در حال حاضر ۲۱ کشور را در بالاترین سطح هشدار سفر («سطح چهار: سفر نکنید») قرار داده است که شامل ایران، افغانستان، روسیه، ونزوئلا و کوریای شمالی میشود.
مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا، در بیانیهای گفت: «تمام کشورها باید از این فهرست دوری کنند. کسانی که از امریکاییها بهعنوان گروگان سیاسی استفاده کنند، هزینه آن را خواهند پرداخت.»
این فرمان بر پایه «قانون لوینسون» صادر شده است؛ قانونی که پس از ناپدید شدن رابرت لوینسون، مأمور پیشین افبیآی، در ایران برای پیگیری گروگانگیریها و بازداشتهای ناعادلانه تصویب شد.
دولت ترامپ در متن فرمان جدید تأکید کرده که «هیچ امریکایی نباید در هراس از تبدیل شدن به مهره بازی سیاسی دولتهای یاغی زندگی کند» و هشدار داده که واشنگتن با استفاده از همه ابزارهای موجود، با این پدیده مقابله خواهد کرد.
طبق مفاد فرمان، اگر کشوری پس از اطلاعرسانی رسمی امریکا از آزادی شهروند بازداشتشده خودداری کند یا سابقه مشخص حمایت از بازداشتهای ناعادلانه داشته باشد، در فهرست «حامیان بازداشت ناعادلانه» قرار خواهد گرفت. خروج از این فهرست نیز تنها در صورت تغییر سیاستها یا آزادی بازداشتشدگان امکانپذیر خواهد بود.
این اقدام پس از چندین پرونده خبرساز در سالهای اخیر صورت میگیرد و ایران و ونزوئلا نیز در سالهای اخیر در مبادلات زندانیان با امریکا نقش داشتهاند.