شمار زیادی از ساکنان افغانستان از شرایط صحی در افغانستان زیر حاکمیت طالبان نگرانی دارند. بعد از به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان، شرایط صحی در این کشور رو به بدتر شدن گذاشته است.
برخی از باشنده‌گان ولایات مختلف افغانستان میگویند که در گذشته از طریق رسانه‌ها برنامه‌های آگاهی‌دهی انجام می‌شد اما حالا علاوه بر اینکه برنامه‌های آگاهی‌دهی وجود ندارد، برای پیشگیری از امراض مختلف برنامه‌های وقایوی روی دست گرفته نمی‌شود که این وضعیت آنان را نگران ساخته است.
نجلا، ۲۹ ساله، باشنده ولسوالی شکردره ولایت کابل، یکی از مریضانی است که به یک مرکز صحی برای تداوی خود مراجعه کرده است.
او می‌گوید به بیماری معده دچار است اما به دلیل رسیده‌گی نکردن درست داکتران و دوای بی‌کیفیتی که برایش می‌دهند، شفایاب نشده است.
"از بی‌پولی نمی‌توانم به شفاخانه‌های شخصی بروم. یک سال می‌شود که از تکلیف معده رنج می‌برم، اما هر وقتی که به کلینیک آمدیم، با دواهای بی‌فایده مرا بازی می‌دهند. دوایی که می‌خورم هیچ فایده نمی‌کند. از وقتی که امارت آمده، از کلینیک‌ها روز خوب ندیدیم."
نجلا در ادامۀ سخنانش چنین می‌گوید:
"پیش از طالبان دوا زیاد بود، کمی که مریض می‌شدیم به کلینیک می‌آمدیم و دوای خوب برای ما می‌دادند. در طول یک روز خوب می‌شدیم، اما حالا که می‌آییم، همیشه بهانه می‌کنند که دوا نیست. پس ما مردم غریب و بیچاره به کجا برویم؟ توانایی رفتن به کلینیک‌های شخصی را هم نداریم. همین قدر مانده که از درد بمیریم، اما کسی برای ما رسیده‌گی نمی‌کند."
شکیبا، ۲۷ ساله، باشنده شهر کابل، یکی دیگر از مراجعین است که به نزدیک‌ترین مرکز صحی خانه‌اش رفته، اما او از کمبود دوا و ارائه خدمات صحی در کلینیک‌های دولتی شکایت و نگرانی دارد.
او به رادیو آزادی گفت:
"ما قبلاً برنامه‌های مختلف صحی، آگاهی‌دهی در مورد امراض مختلف، در مورد وقایه و جلوگیری از امراض، در موارد مختلف یک مرض، معلومات می‌شنیدیم. این معلومات از طریق رسانه‌ها و یا مراکز صحی در روستاها و قریه‌جات با ما و مردم شریک ساخته می‌شد. اما حالا متأسفانه این زمینه‌ها برداشته و کمرنگ شده است. نبود داکتران متخصص و همچنین عدم موجودیت آگاهی‌دهی، سبب افزایش بیماران امراض مختلف شده است."
مردم در ولایات مختلف افغانستان در حالی از وضعیت خدمات مراکز صحی شکایت و نگرانی دارند که یک ماه قبل سازمان جهانی صحت اعلام کرد که ۳۱۰ مرکز صحی در این کشور به دلیل کمبود بودجه با مشکلات جدی روبرو هستند.
این سازمان در گزارش خود اعلام کرده که علاوه بر بودجۀ ۴۲۳ میلیون دالری برای سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، برای مقابله با تهدیدات اضطراری و جدی به ۳۵۲ میلیون دالر بودجۀ اضافی نیاز دارد.
این در حالی است که بر اساس گزارش سازمان جهانی صحت، در سال ۲۰۲۳ حدود ۴۲۸ مرکز صحی ثابت به دلیل کمبود بودجه بسته شده است.
داکتر حسیب نصرت، متخصص امراض داخله است. او می‌گوید که مراکز صحی مسئولیت دارند تا برای مردم در مورد امراض ساری آگاهی دهند تا مردم قبل از وقوع بیماری‌ها از آن جلوگیری کنند.
"برنامه‌های وقایوی بیشتر متکی به برنامه‌های آگاهی‌دهی می‌تواند باشد، چون یک تعداد امراض است که باعث سرایت از یک فرد به فرد دیگر می‌شود و همین‌طور در سطح جامعه شیوع پیدا می‌کند. در حقیقت، همین برنامه‌های آگاهی‌دهی است که می‌تواند به نحوی جلوگیری کند از گسترش بیماری‌ها و زنجیر سرایت آن را از بین ببرد. یکی از وظایف مراکز صحی این است که نحوی آگاهی‌دهی کنند در این ارتباط."
آقای نصرت در ادامه سخنانش بیشتر می‌گوید:
"دولت‌ها مکلفیت دارند به سطح جامعه و قریه‌جات به مردم آگاهی‌دهی کنند و این آگاهی‌دهی می‌تواند از طریق رادیوها، صفحات اجتماعی و یا از طریق تلویزیون‌ها باشد تا مردم در مورد خطرات بیماری‌های ساری آگاهی پیدا کنند و این کمک شود تا از شیوع بیماری‌ها جلوگیری صورت بگیرد."
برخی از فعالان اجتماعی به این باورند که با حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان، خدمات مراکز صحی کاهش پیدا کرده و مثل گذشته به مردم خدمات ارائه نمی‌شود که نگرانی‌ها را به بار آورده است.
روینا احمدی یکی از این فعالان است که در صحبت با رادیو آزادی چنین می‌گوید:
"نگرانی‌ها از کمبود دوا، ارائه خدمات صحی و برنامه‌های آگاهی عامه در مراکز صحی دولتی وجود دارد و نسبت به گذشته مشکلات مردم افزایش پیدا کرده، اما حکومت طالبان باید نسبت به هر چیزی دیگر سکتور صحی را جدی بگیرد چون مردم در افغانستان در شرایط بد اقتصادی قرار دارند و نمی‌توانند با پول شخصی‌شان تداوی خود را انجام دهند. اگر در این قسمت توجه صورت نگیرد، شاید در آینده‌های نزدیک مشکلات مردم دو چند شود که رسیده‌گی به آن مشکل خواهد بود."
