امروز یازدهم جولای روز جهانی جمعیت است. همزمان با این روز، شماری از خانوادههای پرجمعیت در افغانستان میگویند که به سبب فقر و اقتصاد ضعیف نمیتوانند به غذا، لباس و سایر ضروریات زندهگی فرزندانشان رسیدهگی کنند.
بر اساس معلومات تازه ادارۀ ملی احصائیه و معلومات حکومت طالبان، تعداد اوسط هر خانواده در افغانستان بیش از هشت تن است.
یکی از خانوادههای پرجمعیت در افغانستان میگوید به دلیل بیکاری و ناداری توانایی رسیدهگی به غذا، لباس و سایر ضروریات فرزندانشان را ندارند. این خانواده میگوید که تلاشاش فقط روی زنده ماندن فرزندانشان متمرکز است.
مادر این خانواده از باشندۀ بدخشان که نمیخواهد ناماش در گزارش گرفته شود و مادر هفت کودک است به رادیو آزادی گفت:
"من هفت طفل دارم که همهشان از ۱۵ سال کمتر سن دارند، خواست این طفلها بسیار زیاد است. بیرون که میروند میبینند کسی لباس خوبی پوشیده یا خانه کسیکه میروند و میبینند که چیزی خوبی برای خوردن دارند میآیند و از یخن من میگیرند که برای ما هم بیاور. من میگویم میروم بازار و هر چیز میآورم پخته میکنم و چیزهای دیگر هم برایتان میخرم، به همین قسم طفلها را فریب میدهیم. نداریم دیگر چی کنیم؟ ما درآمد نداریم."
این روایت یک خانواده در افغانستان نیست. اتل یک باشندۀ شهر کابل که نُه فرزند دارد نیز با اینگونه چالشها روبهرو است. او به رادیو آزادی میگوید:
"تعداد فامیل ما زیاد است، ۱۱ نفر هستیم که مصارف همه به دوش من است. ما فقط مصروف تهیه غذا برای اینها هستیم و به این فکر میکنیم که چگونه غذا پیدا کنیم و زندهگی عادی روزمره خود را پیش ببریم. ما تقاضای هیچ چیز دیگر را نداریم، فقط و فقط همینقدر کوشش میکنیم که زنده بمانیم."
وضعیت شکنندۀ اقتصادی و بشری در افغانستان و نگرانیهای خانوادههای پرجمعیت، اما به شدت نیازمند در این کشور درحالی چالشبرانگیز شده که امروز پنجشنبه یازدهم جولای روز جهانی جمعیت است. هدف از این روز آگاهیدهی دربارۀ مشکلات جمعیت جهان است.
حلیم رافع، سخنگوی اداره ملی احصائیه و معلومات حکومت طالبان، نخواست به سؤالات رادیو آزادی در مورد تازهترین آمار تعداد نفوس افغانستان پاسخ بدهد، اما این اداره به تاریخ ۲۵ جون در صفحۀ فیسبوک خود با نشر یافتههای «سروی خوشهای چند شاخصۀ افغانستان» گفته که تعداد اوسط خانوادهها در افغانستان بیش از هشت تن است.
تعداد کودکان زیر پنج سال این کشور به ۲۸.۲ درصد و از افراد کمتر از ۱۸ سال ۵۴.۵ درصد میرسد.
سازمان بینالمللی مهاجرت سازمان ملل متحد «آیاوام» دو ماه قبل گفته بود که بر اساس پیشبینی انجام شده تعداد نفوس افغانستان در سال جاری میلادی به ۴۴.۲ میلیون تن خواهد رسید که پنج سال قبل این رقم ۳۶.۷ میلیون نفر بودهاست. این سازمان گفته بود که ۵۲ درصد نفوس افغانستان را افراد پایینتر از سن ۱۸ سال تشکیل میدهد.
«آیاوام» افزوده که افغانستان تحت تأثیر بدترین بحران بشری در سطح جهان قرار دارد و پس از آغاز حاکمیت دوبارۀ طالبان بیکاری و فقر بیشتر از هر زمانی دیگری در این کشور افزایش یافته و ۲۳.۷ میلیون یعنی بیش از نیمی از نفوس افغانستان به کمکهای بشری نیاز دارند.
از سوی هم، شماری از آگاهان مسایل اجتماعی میگویند که افزایش بیرویه نفوس در شرایطیکه مردم در افغانستان زیر خط فقر بهسر میبرند میتواند چالشهای زیادی را بهبار بیاورد و نیاز است که تدابیر جدی در این زمینه گرفته شود.
کریم دهقان، نویسنده و پژوهشگر در حوزۀ جامعهشناسی و مطالعات فرهنگی، به رادیو آزادی گفت:
"یکی از این چالشها بحث فقدان آموزش و پرورش است، بحث باز تولید فقر در میان افراد و خانوادهها در ابعاد مختلف روانشناختی، فرهنگی و اقتصادی است، یکی از این بحرانها بیثباتی و بینظمی اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی است. بحران دیگر محیط زیستی است چون بالاخره این افراد در طولانیمدت به امکانات معیشتی و بود و باش نیاز دارند."
سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی جمعیت در وبسایت خود نوشته که جمعیت جهان تقریباً در سال ۲۰۲۱ به ۷.۹ میلیارد نفر رسید و پیشبینی میشود که در سال ۲۰۳۰ به حدود ۸.۵ میلیارد نفر افزایش یابد. در ادامه آمده که نرخ باروری در جهان به طور متوسط هر زن از ۴.۵ فرزند در دهۀ ۷۰ تا سال ۲۰۱۵ به کمتر از ۲.۵ درصد کاهش یافته و میانگین طول عمر جهانی هم از ۶۴.۶ به ۷۲.۶ در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، این رشد چشمگیر با تغییرات عمده در افزایش شهرنشینی و تسریع مهاجرت همراه بوده و بر توسعه اقتصادی، اشتغال، درآمد، فقر و حمایتهای اجتماعی، تضمین دسترسی همه به مراقبتهای صحی، آموزش، مسکن، آب، غذا و انرژی تأثیر میگذارند.
این سازمان تأکید کرده که برای پاسخگویی پایدارتر به نیازهای افراد، سیاستگذاران باید بدانند که چه تعداد در جهان زندهگی میکنند، چند سالهاند و در کجا هستند.