رادیو تلویزیون ملی تحت کنترول طالبان، روز شنبه از قول مولوی احمدضیا خالد، رئیس تسهیل سرمایه گذاری وزارت خارجه حکومت طالبان خبر داد که در ۱۲ بندر افغانستان، وسایل بررسی کننده و سکنر ها نصب خواهد شد.
آذرخش حافظی، عضو هیئت رهبری اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان و کارشناس امور اقتصادی می گوید، نصب وسایل بررسی کننده و سکنرهای محصولات تجارتی برای عصری سازی سیستم گمرکات عنعنوی و سابقه که کنترل آن بسیار مشکل بود، یک امر ضروری است و این روند سالها قبل به همکاری جامعۀ بین المللی در افغانستان آغاز شده بود، ولی متاسفانه نتیجۀ مثبت نداشت.
آقای حافظی می افزاید، به دلیل آن نتیجۀ مثبت نداشت که برای سکن شدن محصولات باید داخل سکنر می شد، اما اگر اجناس داخل سیستم نشود، ظاهر گمرکات مدرن، ولی عملکرد آن پر از فساد خواهد بود:
"امید اینبار سکنر های که آورده می شود، واقعاً کار کند. چون در گذشته، قصداً مامورین گمرک، بسیاری از سکنر ها را خودشان خراب می کردند، برای همین بود که برای سالهای طولانی سکنر های بنادر تورخم، سپین بولدک و قندهار کار نمی کرد و به نام مشکل تخنیکی از استفادۀ آن صرف نظر کرده بودند."
حکومت طالبان در مورد نوعیت این وسایل جدید بررسی کننده معلومات دقیق ارائه نکرده، اما گفته این سکنر ها در بنادر تورخم، حیرتان، سپین بولدک، اسلام قلعه، تورغندی، نیمروز، خوست، پکتیا، عاقینه، ابونصر فراهی و شیر خان بندر نصب می شود.
اگر این سکنر ها صرف جنبۀ امنیتی نداشته باشد و برای بررسی محصولات تجارتی نصب شود، اهمیت آن چیست؟
آذرخش حافظی، می گوید که نصب سکنر های تجارتی مفاد زیاد دارد:
"یک فایدۀ آن اینست که در گذشته، زمانیکه محموله ها برای بررسی و تشریح توسط مامور گمرک باز می شد، بسته بندی آن صدمه می دید، مقداری از آن ضایع می شد و به تاجر صدمه می رسید، همچنین حلقاتی که با مامورین دولتی در تبانی قرار داشته و در فساد سکتور خصوصی دخیل بودند، اموال را نادرست محصول می کردند، یعنی به جای محصول جنس اصلی، جنسی را که در تعرفه های گمرکی قیمت آن بسیار پایین بود، محصول می کردند. بارها واقع شده که در اثر جور آمد، مثلاً بجای سگرت، اسفنج محصول شده و بار نامه ها دستکاری شده، است."
آذرخش حافظی: در گذشته برخی از مامورین گمرک وسایل تخنیکی را به هدف ادامه فساد تخریب میکردند.
به گفتۀ آقای آذرخش، سکنر ها می تواند، نه تنها همۀ مواد داخل یک کانتینر را دقیقاً نشان داد، بلکه آن را ثبت، داخل سیستم کند و از آن به حیث سند، فلمبرداری شود، همچنین در عرصۀ امینت و تشخیص مواد ممنوعه، نیز مهم است.
انور زدران یک تاجر افغان نیز با استقبال از نصب سکنر ها در بنادر افغانستان، به یک نکتۀ مهم دیگر اشاره می کند:
"خوشبین هستیم که با نصب سکنر ها مشکلات امنیتی کمتر شود، اما این تشویش نزد ما وجود دارد که وقت ضایع نشود، سبزیجات و میوه های تازۀ تجار فاسد نشود، امید زود طی مراحل شده و اموال تجار، از سکنر بگذرد."
گفته می شود که نصب سکنر ها در ۱۲ بندر تجارتی افغانستان، به ارزش بیش از ۱۱۳ میلیون دالر امریکایی با یک شرکت خصوصی قرار داده شده، اما گفته نشده که حکومت طالبان که تحت تحریم های ایالات متحدۀ امریکا و شماری از کشور های دیگر قرار دارد، مصرف این پروژه را از کدام منابع عایداتی تامین خواهد کرد.
آرش همایون
