شماری از منتقدین سیاستهای حکومت طالبان و اعضای جامعۀ رسانهای افغانستان با اشاره به اظهارات اخیر ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در بارۀ اهمیت انتقادپذیری و نقش رسانهها در رو نمودن اصلاحات، اینگونه اظهارات را شعار و دور از حقیقت عملکرد حکومت طالبان میدانند.
یک تن از زنان معترض مدعی است که حکومت طالبان خواهرش را اشتباهی بهجای او بازداشت و شکنجه کردهاند.
او به دلیل آنچه که تهدیدات امنیتی عنوان کرد، نخواست نامش در گزارش گرفته شود و همچنان صدایش تغییر داده شود، به رادیو آزادی گفت:
"به تمام مردم و جهانیان ثابت است که اینها چه ظلمهایی که بر سر مردم افغانستان نکردند، چطور اینها انتقادپذیر اند؟ مگر مردم افغانستان فراتر از حق خود چیزی خواستند که اینها مردم را مورد شکنجه قرار دادند؟"
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به تاریخ پنجم جولای در برنامۀ «مناظره» تلویزیون ملی در کنترل حکومتشان گفت که «نقد در جامعۀ بشری چیز مهمی است» و انتقاد سبب به وجود آمدن اصلاحات میشود.
او در بارۀ انتقادپذیری مسئولان حکومتشان گفت:
"خوب است که در یک جامعه انتقاد باشد، انتقادپذیری موجود باشد، مسئولین باید انتقادپذیر باشند. این مردم برای همیناند، برای حضرت عمر (رض) در منبر انتقاد میشد ما که از ایشان بهتر نیستیم."
مجاهد در بخشی از صحبتهای خود افزود که باید برای دادن به گفتۀ او «آزادی معقول» به رسانهها ذهنیتسازی شود. او نقش رسانهها را در مطرح کردن انتقادها و متوجه ساختن مسئولان حکومتشان به مشکلات و چالشها مهم خواند.
اما شماری از اعضای جامعۀ رسانهای افغانستان این گفتههای مجاهد را دور از واقعیت دانسته و آن را شعار میخوانند.
دو تن از مسئولان رسانهها در افغانستان که نخواستند از آنان و رسانههایشان در گزارش یاد شود، به رادیو آزادی گفتند:
"عملکرد چیز دیگری را نشان میدهد، عملکرد این را نشان میدهد که فشار روزافزونی بر رسانهها است، قانون نانوشته حکومت بر رسانهها است، در هر ولایت یک قانون متفاوتی وجود دارد."
"ما را همیشه میگویند این مردمها پشت منفی و منفیها میگردند، اینها منفیبافی میکنند، دیگر همیشه نشرات ما زیر ذرهبین این مردمان است و همکاران ما بابت هر موضوعی احضار میشوند."
به گفتۀ این مسئولان رسانهها، در کنار اینکه جای گزارشهای تحقیقی در زیر حاکمیت طالبان خالی است، به رسانهها حق پرداختن به موضوعات مربوط به زنان، قتلها، سرقتها، و جرم و جنایات سنگین داده نمیشود.
یک خبرنگار هم که مدعی است پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان فراز و نشیبهای زیادی چون کارگری در کشورهای همسایه، همکاری با برخی رسانههای بیرونی و رانندگی تکسی را تجربه کرده، در بارۀ اظهارات سخنگوی حکومت طالبان گفت:
"رسانههای اساسی، خبرنگاران واقعی که بیشتر مبتنی بر اصول و قواعد آزادی بیان کار میکنند و مسئولیت دارند تا هر آنچه رویدادهایی که در جامعه بوقوع میپیوندد از جمله پیشرفت، از جمله دستآورد، از جمله مثلا تهدیدها، نگرانیها، مشکلات، چالشها، کمیها و محرومیتها در این قسمت بخواهند کار کنند چنین آزادی وجود ندارد."
سخنگوی حکومت طالبان اما پیش از این هم مدعی شده که متعهد به آزادی بیان و فعالیت رسانهها و خبرنگاران در چارچوب شریعت اسلام و منافع ملی هستند.
این درحالیست که پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان، فعالیت دهها رسانه متوقف شده و دهها خبرنگار هم بازداشت و زندانی شدند.
در کنار این سازمان Global Expression در گزارش سالانهاش در ۲۰۲۴، افغانستان را از نظر آزادی بیان یکی از بدترین کشورهای در جهان معرفی کرده بود.
از سوی دیگر چندی پیش سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارشی به مناسبت سوم می، روز جهانی مطبوعات، افغانستان را یکی از بدترین کشورها برای خبرنگاران عنوان کرد.