شماری از مالکان کارخانههای تولیدی میگویند که هنوز هم مشکلات مختلفی فرا راه سرمایهگذاری در افغانستان وجود دارد.
این درحالیست که برخی از مقامهای حکومت طالبان همواره در سخنرانیهایشان تأکید میکنند که زمینۀ برای سرمایهگذاری در افغانستان فراهم است و از سرمایهگذاری داخلی و خارجی میخواهند تا در این کشور سرمایهگذاری کنند.
نجیب صدیقی، یکی از کارخانهداران تولید رولهای پلاستیکی از نبود برق ۲۴ ساعته و فعال نبودن سیستم برای انتقال پول به بیرون از کشور شکایت دارد.
او به رادیو آزادی گفت:
" کشورهای همسایۀ ما در هفته یکبار هم برقشان نمیرود و دیگر نمیتوانیم مواد خام را از کشورهای همسایه با سیستم حوالۀ بانکی خریداری کنیم، وقتی از طریق حواله صرافی خریداری میکنیم، برای ما گرانتر تمام میشود."
طارق یکی از مالکان کارخانۀ بوتدوزی در شهر کابل مدعی است که تا هنوز حمایت لازم از سوی حکومت طالبان در بخش تولیدات داخلی وجود ندارد:
"کارهای ما مثل سابق است و همه در تاوان استیم، ما چند بار با وزارت تجارت و اتاق پیشهوران گفتگو کردیم، ۹۰ فیصد کارخانههای ما پرچو است، ده فیصد کارخانهها کار میکنند که از بازار و کرایۀ دکان قرضدار ماندند، یک سال است که خودم از کرایه دکان قرضدار استم."
یکی از سرمایهگذاران: وقتی زنان اجازه کار نداشته باشند و مکاتب دختران مسدود باشد سرمایه گذاری در افغانستان مشکل است
در همین حال سعود بختیار، یک سرمایهگذار افغان که یک کارخانۀ کوچک تولید جراب در ایران دارد، هنوز هم افغانستان را برای سرمایهگذاری جای مصئون نمیداند.
او به رادیو آزادی گفت که در کنار دیگر مشکلات، بحث ممنوعیتها بر زنان و دختران از جمله آموزش دختران از عواملی اند که سبب میشود سرمایهگذاران افغان به افغانستان نروند و سرمایهگذاری نکنند:
"از همه مهمتر این که دروازههای مکتب بروی دختران بسته است، کدام سرمایهگذار میخواهد بروند با فامیل شان در افغانستان زندگی بکنند و دخترانشان از مکتب محروم باشد."
اتحادیه صنعت کاران افغانستان با تأیید برخی مشکلات فابریکهداران داخلی میگوید، باید یک راهکار جامع برای تشویق سرمایهگذاران تهیه شود.
عبدالجبارصافی، رئیس این اتحادیه به رادیو آزادی گفت:
"بعضی مشکلات تخنیکی وجود دارد که باید روی آن کار شود، مثلاً موضوع برق و زمین است، مهم این است که به اساس موقعیت جغرافیایی یک راهکار جامع ساخته شود و پلانهای حمایوی و مصئونیت به سرمایهگذاران داخلی و خارجی تشریح شود و کنفرانسها برگزار شود."
در پیوند به این مشکلات فابریکهداران و سرمایهگذاران از عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان پرسیدیم، اما تا زمان نشر گزارش پاسخی دریافت نکردیم.
اما نورالدین عزیزی، سرپرست وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان حدود دو هفته پیش به تلویزیون ملی تحت کنترل حکومتشان گفته بود که با تامین امنیت در افغانستان علاقمندی سرمایهگزاران داخلی و خارجی به این کشور بیشتر شده است.
از سوی دیگر آذرخش حافظی، آگاه اقتصادی میگوید، با آن که افغانستان بستر مناسبی برای سرمایه گذاری دارد، اما برخی مشکلات از جمله نبود یک حکومت به رسمیت شناخته شده از سوی جامعۀ جهانی مانع سرمایهگذاری بیرونی در افغانستان شده است:
"برخی موانع در برابر سرمایه گذاریهای بزرگ خارجی وجود دارد، باید قراردادهایی که صورت میگیرد موانع حقوقی نداشته باشد و در بخش اقتصادی سازمان ملل متحد ثبت شود، اما چون در طی بیش از دو و نیم سال حکومت موجود افغانستان را جامعۀ بینالمللی به رسمیت نشناخته است، از جمله موسسات همکار جامعۀ بینالمللی مانند "ای ام اف" بانک جهانی و بانک انکشاف آسیایی و یک تعداد بانکهای دیگر در این مورد همکاری نمیکنند."
این درحالیست که شماری از زیادی از سرمایهگذاران افغان در بیرون از افغانستان به ویژه در کشورهای همسایه و منطقه صدها میلیون دالر سرمایهگذاری کرده اند.
هر چند آمار مشخصی از این سرمایهگذاریها وجود ندارد، اما به تازگی سازمان ثبت اسناد و املاک ایران به روز شنبه گفته که نیمی از شرکتهای خارجی ثبت شده در این کشور متعلق به اتباع افغانستان است.