امروز چهارشنبه روز جهانی محیط زیست است. اخیرآ در چندین مورد، نهادهای بینالمللی از روبهرو شدن افغانستان با پیامدهای تغییرات اقلیمی ابراز نگرانی کردهاند.
آگاهان محیط زیست میگویند که سیلابها، بارندهگیهای شدید، خشکسالی و کاهش منابع آبی از پیامدهای تغییرات اقلیمی در افغانستاناند.
روزا اوتونبایووا: تغییرات اقلیمی، افغانستان را با تهدید جدی رو بهرو کرده است
سازمان ملل متحد میگوید که جنگلها، زمینهای خشک، مناطق کشاورزی و دریاچهها که همهگی از منابع حیاتی برای بقای بشریت هستند، در آستانۀ نقطۀ اوج تخریب قرار گرفتهاند.
آمارهای کنوانسیون مبارزه با بیابانزایی سازمان ملل متحد نشان میدهد که تا کنون ۴۰ درصد از سطح کرۀ زمین تخریب شدهاند که به گونۀ مستقیم نیمی از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار میدهد.
ملل متحد با نگرانی فزایندهای گزارش میکند که مدت زمان خشکسالیها و تعداد سالهای خشک از سال ۲۰۰۰ تاکنون ۲۹ درصد افزایش یافته است.
اگر روند کنونی ادامه یابد، پیشبینی میشود که تا سال ۲۰۲۵، سه چهارم جمعیت جهان تحت تأثیر خشکسالی قرار گیرند.
روزا اوتنبایوا، نمایندۀ ویژۀ سرمنشی ملل متحد برای افغانستان و رئیس دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در کابل، یوناما به مناسبت تجلیل از روز جهانی محیط زیست در صفحۀ ایکس یا توییتر سابق با نشر ویدیویی خواستار اقدامات برای مدیریت بهتر منابع و احیای دوبارۀ ایکوسیستم شد تا از تغییرات آب و هوایی و تاثیرات آن پیشگیری شود.
او با اشاره به تغییرات محیط زیست در افغانستان گفت:
" امروز از روز جهانی محیط زیست تجلیل میکنیم یک تاریخ بسیار مهم در جهان و افغانستان است. می بینیم که سیلابهای چند روز قبل در شمال و شمال شرق افغانستان که همه چیز را با خود برد، قریهها، خانهها، جاده و پلها همه ویران شده است، حداقل ۲۰ هزار نفر خانههایشان را از دست دادند."
با این حال ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست حکومت طالبان در نشست تجلیل از این روز گفت که افغانستان عامل تغییرات اقلیمی در جهان نیست، اما از این تغییرات متضرر شده است.
سازمان ملل متحد شعار امسال روز جهانی محیط زیست را " زمین ما آیندۀ ما" اعلام کرده است.
این اداره از سازمانهای جهانی و نهادهای مرتبط خواسته است که نمایندگان طالبان را در نشستهای بینالمللی در مورد محیط زیست دعوت کنند.
حافظ عزیزالرحمن، سرپرست ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست حکومت طالبان در نشست تجلیل از روز جهانی محیط زیست گفت:
"متاسفانه باز هم میگویم که با ادارۀ حفاظت از محیط زیست هم بر خورد سیاسی میشود، در حالی که این یک ادارۀ بشری است و باید هیچ ربطی به سیاست نداشته باشد. متاسفانه پروژههای بینالمللی حفاظت از محیط زیست که در ادارۀ قبلی در حال اجرا بود، با آمدن امارت اسلامی به تعلیق درآمده است."
سیلاب زدگان: همۀ داراییهای خود را از دست دادیم
افراد متأثر از پیامدهای تغییرات اقلیمی به رادیو آزادی میگویند که سیلابها زراعت و منابع آب آشامیدنیشان را از بین برده و زندگیشان را متأثر کرده است.
وارث خان از باشندههای ولایت ننگرهار میگوید که پس از سیلابهای امسال زمینهایشان حاصلات کمی داده است.
"وقتی ما گندم و دیگر چیزها را کشت کردیم، در اول خشکسالی بود باز در این اواخر بارانها شروع شد و حاصلات خوب بود ولی ژاله زد و وقتی بارانهای موسمی شروع شد زمان حاصلات گذشته بود و بعداً بعضی مرضها شروع شد، حاصلات را خراب کرد و حاصل ندادند."
چرا افغانستان در برابر تغییرات اقلیمی آسیب پذیر است؟
داکتر نجیبالله سدید: هم حیات زندگانی مردم زیر تهدید است و هم پوشش گیاهی و جنگلات
داکتر نجیبالله سدید، پژوهشگر آب و محیط زیست در صحبت با رادیو آزادی وضعیت محیط زیست افغانستان را نگران کننده توصیف میکند.
"در کل افغانستان از نظر محیط زیستی از یک کشور بسیار خوب و با تنوع محیط زیستی به یک کشوری مبدل شده است که هم حیات وحش آن زیر فشارو تهدید است، هم حیات زندگانی مردم زیر تهدید است و هم پوشش گیاهی و جنگلات زیر تهدید است. همچنان در پنج دهۀ اخیر یخچال ها آن زیر تهدید است."
او میگوید که این تغییرات محیط زیستی در افغانستان به دلیل عدم مدیریت درست آب و خاک بودجود آمده است.
پیش از این نیز ملل متحد گفته بود که افغانستان یکی از ده کشور بیشتر آسیبپذیر از تغییرات اقلیمی است که توان مقابله با آن را ندارند.
ملل متحد میگوید، امکان بازگشت به گذشته نیست، اما میتوان برای بازسازی جنگلات و احیای منابع آب برای آیندۀ صلحآمیز در زمین کار کرد.
از سال ۱۹۷۳ به این سو همه ساله از ۵ جون به عنوان روز جهانی محیط زیست در تمام کشورها تجلیل میشود.
تغییرات اقلیمی یکی از چالشهای اساسی در جهان است که بسیاری از کشورها در تلاش ایجاد راهکاری برای مبارزه با این پدیده اند.
قرار است در ماه دسمبر سال روان شانزدهمین نشست کنفرانس طرفهای کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با بیابانزایی ( سی او پی ۱۶) در ریاض پایخت عربستان سعودی برگزار شود.
بیابانزایی نوعی از تخریب زمین است که در آن زمین عاری از کشت میشود.