شاروالی طالبان در شهر هرات به تازگی نام های جاده هایی را که به نام برخی از چهره های جهادی سابق و مخالف طالبان نامگذاری شده بود، تغییر داده است. اما نام های شماری دیگر از جاده ها بدون تغییر مانده است.
به عنوان مثال، جاده میدان هوایی هرات که به نام احمدشاه مسعود از فرماندهان ارشد اسبق مجاهدین نامگذاری شده بود، به جاده امام بخاری، عالم اسلامی قرن نهم میلادی، تغییر نام یافته است.
به همین ترتیب، جاده میرویس صادق پسر اسماعیل خان رهبر جهادی اسبق نیز به جاده امام مسلم، دیگر عالم اسلامی قرن نهم میلادی، تغییر کرده است.
جاده چوک مستوفیت تا فرقه هفده سابق در شرق شهر هرات، به نام جاده شهید علاءالدین خان از چهره های جهادی پیشین یاد می شد، اما حال به نام امام ابوحنیفه، عالم اسلامی قرن هشتم میلادی تغییر نام یافته است.
اما مقام های محلی طالبان نام های برخی از جاده های شهر هرات را که در زمان جمهوری مخلوع نام گذاری شده بودند، تغییر نداده اند.
مانند جاده گرده پارک که احمد شاه بابا نامگذاری شده بود، جاده مخابرات که ابوالقاسم فردوسی نام داشت و جاده حنظله بادغیسی بدون تغییر مانده اند.
احمد جاوید مایار رئیس حکومتداری شاروالی طالبان در ولایت هرات است.
او به رادیو آزادی می گوید که نام همه جاده هایی را که به گفته او به اسم چهره های سیاسی و حزبی باشد، تغییر می دهند:
"ما نباید کوچه ها و سرک ها را به نام کسانی داشته باشیم که برویم به تجربه های ناکام و مشکلاتی که قبلا داشتند. کوچه ها و سرک ها باید به نام چنین اشخاصی باشد که برای همه قابل احترام هستند. مانند امام مسلم، امام بخاری و همچنان سرکی که از چهارراهی مستوفیت تا فرقه به نام ابوحنیفه است."
نام گذاری و تغییرنام جاده های شهر هرات از سوی یک کمیسیون متشکل از چند اداره حکومت طالبان صورت می گیرد.
این جاده ها در حدود دو دهه گذشته درج نقشه اینترنتی شهر هرات شده بود و روند آدرس دهی را ساده ساخته بود. اما هنوز تغییرات تازه درج نقشه اینترنتی شهر هرات نشده است.
اما این اقدام طالبان با واکنش های متفاوتی رو به رو شده است.
سید اشرف سادات از فعالان مدنی هرات که حال در بیرون از افغانستان به سر می برد، از این اقدام طالبان انتقاد می کند:
"فکر می کنم که این نوع نامگذاری ها پر دغدغه و دردسر ساز است، چونکه به شدت سیاسی است. طالبان تعدادی از جاده ها را به نام های جدید مسمی کرده اند، در حالیکه با تعدادی دیگری برخوردی نداشته اند و این جاده ها نام های گذشته خود را دارند."
محمد رفیق شهیر مسئول شورای متخصصان هرات است. او به رادیو آزادی در این مورد می گوید:
" در طول سالیان اخیر اکثر جاده ها طوری نام گذاری شد به میل رهبران سیاسی که با کنار زدن آن رهبران سیاسی نام آن جاده ها پس تغییر کرد. چون نام آن جاده ها مطابق به خواست مردم نبود. حالا جاده هایی که نام گذاری می شود بهتر است از اسم شخصیت هایی استفاده شود که قلبا مردم به آنان اعتماد دارند."
اما نقیب آروین روزنامه نگار و عضو پیشین کمیسیون نامگذاری مکان ها و جاده ها در جمهوری مخلوع در هرات نظری متفاوتی دارد.
او که حال در بیرون از افغانستان زندگی می کند، به رادیو آزادی در مورد معیار نامگذاری ها در گذشته چنین می گوید:
" در گذشته دست کم در برخی از ولایات از جمله هرات کمیسیونی برای نامگذاری از نخبه ها و از فعالان مدنی، مطبوعاتی و فرهنگی وجود داشت که نام هایی را پیشنهاد می کردند با توجه به مسائل فرهنگی، تمدنی و تاریخی افغانستان و در کل محل و با توجه به ایجاد توازن در مسائل قومی و زبانی پیشنهاد می کردند به وزارت اطلاعات و فرهنگ و با تایید وزارت آن نامگذاری های اعمال می شد. هر چند در گذشته هم سلایق سیاسی و سلایق سیاسی و قومی بعضا به ندرت اعمال می شد، اما خوب یک روند بود که تلاش می کرد تا مطابق به معیاری های ارزشی، فرهنگی و تمدنی افغانستان ادامه بدهد و پیشنهاد بکند."
او به این باور است که چیزی که مطابق به ارزش ها و معیارهای، فرهنگی،تمدنی، تاریخی و آنچه مردم به آن باور دارند، نباشد، دوام نمی کند:
"طالبان بنابر دلایل تندروی ای که دارند، شماری از نام ها را حذف کردند و نام های دیگری را جابجا کردند که یقینا این نام ها روی لوحه ها و کاغذ باقی خواهند ماند، تا زمانی که طالبان بر سر اقتدار باشند. سپس مردم به فرهنگ و ارزش های مدنی و تمدنی خود برخواهند گشت، چیزی که با زور انجام شده و با هیچ موافقت مردم مثل فرهنگیان و مطبوعاتی ها صورت نگرفته و با مردم مراجعه نشده، یک کار ناپایدار است."
با این همه، مقام های محلی طالبان در هرات پافشاری می کنند که در نام گذاری های تازه جاده ها، از نام های دانشمندان، شاعران و عالمان بزرگ جهان اسلام استفاده می شود.
تقریبا دو سال قبل، طالبان نام چاریکار مرکز ولایت پروان در شمال پایتخت کابل را به امام اعظم تغییر دادند. اشاره این نام عربی جدید به امام ابوحنیفه، عالم اسلامی و بنیانگذار فقه حنفی قرن هشتم میلادی است. به لحاظ تاریخی، چاریکار شهری باستانی خوانده می شود که ریشه های بودایی دارد.
برخی آن اقدام طالبان را نکوهش کردند و آن را تلاشی برای از بین بردن هویتهای فرهنگی بومی خواندند.
طالبان قبلاً هم نام قول اردوهای اردوی افغانستان را تغییر داده و نام های عربی را جایگزین دری و پشتو کرده اند.
شاهپورصابر
