فلم «مهوش صدای ملت، طنین در غربت»، مستند سینمایی است که زندگی استاد مهوش آوازخوان معروف افغانستان را در قالب تصویر روایت می‌کند.
آوازی که در دنیای هنر موسیقی افغانستانِ در سال ۱۳۴۶ رقم خورد، با داستان غم‌انگیزی گره خورده است.
اکنون اما دو روی سکۀ زندگی گلالی فریده مشهور به مهوش در دل یک مستند سینمایی جای خوش کرده - بیش از ۵۰ سالی که در مستند ۹۰ دقیقه‌ای سینمایی خلاصه شده است.
نویسندۀ این فلم ظاهر راشد از افغانستان و کارگردان آن سام جوادی از ایران است.
سام جوادی کارگردان "مهوش صدای ملت، طنین در غربت" می‌گوید، تهیۀ این مستند سینمایی ۶ سال زمان گرفته است.
به گفتۀ او، تا دو ماه دیگر مرحلۀ ساخت این مستند سینمایی تکمیل خواهد شد:
"فلم ۹۰ دقیقه است، هدف ساخت‌تش هم کاملاً مشخص است، یک چهره‌نگاری یا یک ثبت تاریخی از اسم و سبک یک هنرمند مشهور به اسم استاد مهوش از افغانستان".
استاد مهوش هنرمند نام آشنای افغانستان در زمان داوودخان در هنر موسیقی لقب استادی گرفت.
عمر سفر هنری مهوش به بیش از ۵۰ سال می‌رسد.
آهنگ‌های استاد مهوش به زبان‌های دری، پشتو و اردو است.
او هنرمند شدن را به نقد جان خریده است، تاجایی که تا هنوز یاد برخی از آن خاطرات برایش با بغض و درد همراه است، چنان‌که استاد مهوش و استاد فاروق شوهرش در تریلر "مهوش صدای ملت، طنین در غربت" اشاره‌ای به برخورد خانوادۀ استاد مهوش با او پس از آوازخوان شدن داشتند:
"هنرمندان و کسانی که رقیبان من بودند، عکس من را کشیده بودند که این خواننده مهوش است و عکس را که گرفتند گفتند حالا چطور منکر می‌شوی؟ فاروق را بردند بندی کردند و من را ... این قصه حقیقت دارد زهر داده بودند برایش که دیگر مهوشی در دنیا نباشد".
ظاهراً هنر موسیقی نوش‌داروی زخم‌های به جا مانده از زهر برای اسناد مهوش شده است.
خلیل راغب سینماگر، آوازخوان و یک تن از همکاران استاد مهوش در مورد زندگی هنری این هنرمند افغان گفت:
"یگانه هنرمندی که در ۵ قاره دنیا سفر کردند و سفرهایشان فقط برای معرفی موسیقی افغانستان بوده و این کلانترین افتخاراتی است که بدست آورده و جوایز بسیار زیادی بدست آورده".
فلم مهوش صدای ملت، طنین در غربت، یک مستند پورتره است که به گفتۀ کارگردان آن، در آن از دیگر قالب‌های مستند هم استفاده شده است.
استاد مهوش سال گذشته میلادی در یک کنسرت با حضور هنرمندان زیاد افغانستان و تاجیکستان در امریکا، با اجرای آهنگ " وقتی عاشق شوی راز دلت را گفته نتوانی" با هنر محبوب‌اش، آوازخوانی خداحافظی کرد.
استاد مهوش در کنار دیگر جوایز و القاب، در ۷۵ سالگی لقب "مادر موسیقی افغانستان" را از سوی اتحادیۀ سراسری هنرمندان افغانستان از آن خود کرد.
اکنون اما داستان بیش از نیم قرن تلاش و زندگی مهوش مستند شده و قرار است برای نسل‌های کنونی و آینده روایت‌گر سخت‌کوشی یکی از زنان پیش‌کیسوت هنر موسیقی افغانستان باشد.
