ارزش پول افغانی در برابر ارزهای خارجی به ویژه دالر امریکایی در چند روز اخیر در افغانستان به یکبارگی افزایش یافته است.
اتحادیه صرافان سرای شهزاده کابل میگوید که روز پنجشنبه یک دالر امریکایی تا ۷۲ افغانی مبادله شد، اما در اخیر روز دوباره به ۷۵ افغانی رسید.
این بلندترین نرخ پول افغانی در برابر دالر و دیگر ارزهای خارجی در سالهای اخیر در افغانستان است که پیش ازین با حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان یک دالر امریکایی تا بیش از ۱۲۵ افغانی نیز مبادله شده بود.
عبدالرحمان زیرک سخنگوی اتحادیه صرافان سرای شهزاده کابل میگوید:
"از دو هفته به این طرف به صورت پیهم افغانی در برابر اسعار خارجی قیمت خود را بالا میبرد، وضعیت پول افغانی بسیار خوب است و علت هم این است که ارزش روپیه پاکستانی بیحد خراب است و در ولایات ما که در گذشته کار با کلدار پاکستانی صورت میگرفت، مردم آن ولایتها از کلدار پاکستان رو گشتانده و همه کاروبار تقریباً با افغانی صورت میگیرد و این دیگر هم بالای بلند شدن ارزش افغانی تأثیر مثبت میگذارد."
وی یک دلیل دیگر بلند رفتن ارزش افغانی در برابر اسعار خارجی را انتخاب یک پالیسی بهتر از سوی د افغانستان بانک حکومت طالبان عنوان کرد.
به گفته این اتحادیه حدود دو هفته پیش یک دالر امریکایی به تقریباً ۸۴ افغانی مبادله میشد.
اما شماری از باشندهگان شهر کابل شکایت دارند که با کاهش نرخ ارزهای خارجی به ویژه دالر در برابر پول افغانی در بهای مواد اولیه هیچ تغییری نیامده و حکومت طالبان باید از بازار کنترول کرده و بهای مواد اولیه را کاهش دهد.
مصور باشنده شهر کابل در مورد به رادیو آزادی میگوید:
"حالا که نرخ دالر کاهش یافته است تاجران ما باید نرخ مواد را کاهش دهند، من دیروز یک بوری آرد را ۱۵۸۰ افغانی خریدم، گاز، تیل، روغن، برنج همان قیمت قبلی است هیچ پائین نیامده است."
احمد باشنده دیگر شهر کابل نیز شکایت مشابهی دارد:
"پائین آمدن دالر هیچ تأثیری بالای مواد خوراکی از قبیل آرد، روغن، برنج و لوبیا و نخود نکرده است. در این زمینه باید [حکومت طالبان] توجه کند، وضعیت مردم خوب نیست، کار و بار نیست و همه با مشکل هستند."
بهگفته باشندهگان کابل روز پنجشنبه قیمت یک بوری آرد در بازارهای شهر کابل ۱۵۸۰ افغانی، روغن جامد ۱۶ کیلویی ۱،۵۰۰ افغانی، یک بوری برنج سهونیم سیره ۲۹۵۰ افغانی و یک سیر بوره تا ۴۸۰ افغانی، یک لیتر تیل پطرول ۶۹ افغانی و یک لیتر تیل دیزل ۶۴ افغانی به فروش میرسد.
نعمتالله بارکزی سخنگوی شاروالی کابل تحت کنترول طالبان با فرستادن پیام ویدیویی به رادیو آزادی میگوید که به این مسئله توجه میکنند:
"ما در چند روز گذشته متوجه این استیم که نرخ دالر یا اسعار کاهش یافته است و بدون شک در نرخنامه جدید ما این موضوع مد نظر گرفته شده است و به گونه مشخص تمام عواملیکه در بلند رفتن و پائین آمدن نرخ مواد اولیه مطرح است مد نظر گرفته شده و نرخنامه صادر میشود."
هرچند پیش از این مقامهای د افغانستان بانک زیر اداره طالبان گفته اند که این بانک در سال گذشته اقدامات مستمری را برای افزایش ارزش افغانی در برابر ارزهای خارجی انجام داده و به همین دلیل قیمت افغانی در برابر دالر امریکایی افزایش یافته، اما آگاهان اقتصادی عوامل مختلفی را علت بلند رفتن ارزش پول افغانی میخوانند و میگویند که این حالت دوامدار نیست.
محمد بشیر دودیال استاد پیشین پوهنزی اقتصاد و آگاه مسایل اقتصادی در این مورد میگوید:
"اینکه ارزش افغانی در برابر دالر بلند رفته از همه اولتر علتاش قطع جنگ است، دوم اینکه بیشتر هموطنان ما به خارج رفته و پول کافی حتی به اندازه کمکهای خارجی به خانوادههای شان ارسال میکنند، سوم اینکه در همین موسم سال محصولات زراعتی افغانستان به بازار عرضه میشود."
خان افضل هدهوال معاون پیشین د افغانستان بانک اما میگوید که نرخ فعلی پول افغانی در برابر دالر یا ارزهای دیگر حقیقی نیست و بر اساس مارکیت استوار شده و مارکیت هم از پیشگوییها و وضعیت سیاسی متأثر میشود.
بهگفته آقای هدهوال، فعلاً بازار اقتصادی افغانستان که در سابق پولهای دیگر مانند کلدار در آن مروج بود و حال ارزش خود را از دست داده و مردم به شکل تدریجی بیشتر از افغانی استفاده میکنند که این خود در بلند رفتن ارزش افغانی نقش داشته، اما این حالت دوامدار نیست.
بیشتر مردم افغانستان در حالی از بلند بودن بهای مواد خوراکی و مواد نفتی شکایت میکنند که بر اساس گزارش نهادهای بینالمللی پس از حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان مردم با بحران بیکاری، فقر و ناداری روبهرو شده اند و توان خرید اجناس و مواد خوراکه را ندارند.