حسن کاظمی قمی، نمایندۀ ویژه رئیس جمهور ایران و سرپرست سفارت ایران در افغانستان میگوید که حکومت طالبان موافقت کرده است که یک هیئت فنی ایرانی برای تعیین سطح آب فعلی بند کجکی از منطقه بازدید کند.
حسن کاظمی قمی روز شنبه در گفتوگو با رسانۀ صدا و سیمای ایران، این اقدام را گامی خوب در جهت روشن شدن حقیقت عنوان کرده است.
کاظمی قمی گفته است، این هیئت طی دو هفتۀ آینده برای تعیین سطح آب بند کجکی دریای هلمند به منطقه میرود.
وی در گفتگو با صدا و سیما گفت، پیش از این در صحبتهایش به یک ماه اشاره کرده و اکنون ۱۵ روز گذشته است.
حسن کاظمی قمی به تاریخ ۳۰ اکتوبر به دولت طالبان مهلت یک ماهه داد تا به حقابۀ ایران مطابق به معاعدۀ ۱۳۵۱ پایبند بماند و میزان آب را افزایش دهد.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به سوال رادیو آزادی در بارۀ رفتن هیئت ایرانی به افغانستان علیرغم وعدهاش پاسخی نداد، اما پیش از این چندین بار گفته بود، آب بر اساس قرارداد به ایران سرازیر میشود اما به دلیل خشکسالیهای مداوم سطح آب کاهش یافته است.
نمایندۀ ویژۀ رئیس جمهور ایران در امور افغانستان نیز در گفت و گوی خود از کاهش تنش نسبت به گذشته صحبت کرد و گفت که مذاکرات با حکومت طالبان در بارۀ حقابهشان از آب دریای هلمند به خوبی پیش میرود.
حسن کاظمی قمی همچنین در سخنانش به سد کمال خان اشاره کرد که به گفتۀ وی، جهت سیلابهایی را که به سمت ایران هدایت میشد تغییر داده و خشکسالی در سیستان و بلوچستان را افزایش داده است.
وی همچنین با اشاره به خشکسالی طبیعی اخیر در ایران و افغانستان بر ایجاد راهکاری برای حل مشترک این مشکل تأکید کرد.
همچنین برخی از کارشناسان مدیریت آب میگویند، زمانی که ابزار تعیین سطح آب در بند کجکی وجود دارد و گرما بر مقدار آب تمام دنیا تاثیر گذاشته، پس نیازی به تعیین سطح آب از سوی هیئت ایرانی نیست.
انجنیر زیارمل افغان، کارشناس مدیریت آب میگوید:
"حداقل گرمایش زمین باعث کاهش آب در تمام دنیا شده است و نیازی به ارزیابی هر بار این آب نیست، توافقی وجود دارد و باید به آن رسیدگی شود."
این در حالیست که مقامات مختلف ایران از جمله رئیس جمهور ایران با لحن تهدیدآمیز خواستار آب بیشتر از افغانستان شده و از عواقب بد عدم اجرای این درخواستشان هشدار داده اند.
حکومت طالبان اظهارات بسیاری از مقامات ایرانی از جمله رئیس جمهور ایران را غیرمسئولانه خوانده و ایران را مسئول وخامت اوضاع دانسته است.
افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ در زمان محمد موسی شفیق، نخست وزیر وقت افغانستان، قراردادی در مورد آب هلمند امضا کردند که بر اساس آن افغانستان باید سالانه ۸۱۷ میلیون متر مکعب آب به ایران بدهد.
با این حال مقامهای طالبان و نظام پیشین جمهوریت بارها گفته اند که از زمان امضای این معاهده تا به حال، بیشتر از اندازۀ تعیین شده به ایران آب داده شده، اما طرف ایرانی راضی نشده است.