حکومت طالبان در واکنش به سخنان مقامات ایران در رابطه با آب دریای هلمند گفته که ایرانی ها اول باید معلومات خود را در مورد سطح آب دریای هلمند تکمیل کنند و بعد با الفاظ مناسب خواست خود را مطرح نمایند.
این در حالیست که وزیر خارجه ایران از حکومت طالبان خواسته که آب بند کجکی را رها نماید تا آب بیشتر به ایران برسد.
حسین امیر عبداللهیان بعد از صحبت تلفونی با امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه حکومت طالبان دراین مورد سخن گفت.
پیش از این رئیس جمهور ایران ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه در جریان سفر به ولایت سیستان – بلوچستان ایران در اشاره به کم شدن آب دریای هلمند گفته بود که به حکومتداران افغانستان هشدار میدهد که حق آب مردم سیستان – بلوچستان را بدهند .
او افزود اگر متخصصان ایران کاهش سطح آب را تائید کنند ، چیزی دیگریست٬ اما اجازه نخواهد داد که حق آنها خورده شود.
او خطاب به طالبان گفت که باید سخنانش را جدی بگیرند و بعداً گله نداشته باشند.
رئیسی نگفت که اگر طالبان در این بخش اقدام نکنند واکنش ایران چه خواهد بود؟
طالبان روز پنجشنبه به این سخنان رئیسی واکنش نشان داده و در اعلامیه گفتند که اینگونه سخنان می تواند به فضای سیاسی بین دو کشور زیان برساند که به نفع هیچکس نیست و اینگونه سخنان نباید دیگر تکرار شود.
مقامات ایرانی طالبان را تهدید کرده اند که اگر حقابه را ندهند روابط میان دو کشور خدشه دار خواهد شد
سخنگوی حکومت طالبان ذبیح الله مجاهد در پیام صوتی به رادیو آزادی در اینمورد گفت :
«رئیس جمهور ایران اظهاراتی داشت در مورد آب هلمند. ریاست الوزرا امروز اعلامیه را داشت که به این تشویش ها پاسخ گفت و همچنان یاد آور شد که باید در استعمال الفاظ بسیار احتیاط صورت بگیرد تا تنش بین دو کشور و دوملت پیدا نشود و فضای سیاسی رامخطل نسازد . مشکل آب حل شدنی است . کدام مشکلی نیست که ما به تعهدات التزام نداشته باشیم.»
ایران در دودهه گذشته که افغانستان پیهم به خشکسالی مواجه است از درک آب هلمند شکایت دارد ، اما نظام مخلوع جمهوری و نظام طالبان هردو تاکید داشتند و دارند که در نتیجه خشکسالی مقدار آب بسیار کم شده است.
بر اساس معاهده سال ۱۳۵۱ بین حکومتهای شاهی افغانستان و ایران٬ افغانستان قبول کرده بود که به مقدار ۲۶ متر مکعب آب هر ثانیه از دریای هلمند به ایران سرازیر شود و در صورت کم شدن سطح آب٬ کمیشنران دو طرف باید به یک توافق دیگر برسند و مقدار نوی را تعین کنند.
در برابر این توافق٬ حکومت شاهی ایران باید برای افغانستان سهولت های ترانزستی را ایجاد می کرد و تعهد کرده بود که دو میلیارد دالر در افغانستان سرمایه گذاری خواهد کرد . در نتیجه تغییر حکومتها این تعهدات عملی نشدند.
یک تعداد از کارشناسان به این باور اند که در سالهای گذشته نیاز ایران به آب بیشتر شده و آب دریای هلمند که به این کشور میرود درست مدیریت نمی شود و مقدار زیاد آن به هدر میرود.
نیک آهنگ کوثر کارشناس و ژورنالیست حوزه آب و محیط زیست در این مورد به رادیو آزادی گفت :
«به جای اینکه دولت جمهوری اسلامی بخواهد از راه تهدید عمل کند می بایستی دنبال یک راه کار جدید باشد که در عین حال آبی را که از هلمند نصیب ایران می شود بشکلی که در طول سالهای آخر حرام کردند ، حرام نکنند با توجه به اینکه بخشی از آبی که از سمت هلمند می آید در چاه نیمه ها در سیستان و بلوچستان بخش زیاد این آب تبخیر میشود.»
در علامیه نشر شده از سوی ریاست الوزرای حکومت طالبان به تقاضای ایران برای ارسال هيئت به بند کجکی اشاره شده و گفته میشود که آب این بند صدها کیلومتر دورتر به خاک ایران رسیده نمی تواند و بند کمال خان هم تقریبا خالی است.
