شمار زیادی از دهقانان در ولایت پروان که قبل از برگشت طالبان سبزخانه داشتند حالا از ورشکستگی می نالند.
این دهقانان سبزخانه های شان را در حکومت مخلوع جمهوریت به کمک برخی شرکت های حمایت کننده محلی ساخته بودند.
محمد مهدی دهقان نزده ساله محلی در داخل سبزخانه اش در ولسوالی بگرام سرگرم جمع آوری برگ های خشکیده بته های مرچ است. سبزخانه اش پوشیده از پارچه های پلاستیکی به طول بیست متر و عرض شش متر است.
اما او به رادیو آزادی می گوید که حاصلاتش امسال رونق سال های پیش از بازگشت طالبان به قدرت را ندارد.
" فعلاً تخم اصلاح شده دربازار وارد نمی شود، به این خاطر حاصل درست گرفته نمی توانیم. فعلاً بازار ها ضعیف شده. در گذشته ( جمهوری ملخوع) دولت همراه ما کمک می کرد، برای ما تخم اصلاح شده و کود کیمیاوی توزیع می کرد. فعلاً تخم اصلاح شده را خریداری کرده نمی توانیم چون تخم های موجود قابل اعتماد نیست و حاصل کافی نمی دهند.”
او از سال های پر بار و پر درآمدش حکایت می کند، هنگامی یک موسسه غیرحکومتی محلی به او و دیگر دهقانان در محل شان یاری می رساند.
“در گذشته تخم های اصلاح شده را از شرکت بوستان سبز خریداری می کردیم. و بعداً محصولات ما را شرکت بوستان سبز به قیمت مناسب خریداری می کرد. حالا که بوستان سبز فعالیت ندارد، محصولات خویش را به قیمت ارزان در بازار به فروش می رسانیم. به دلیل نبود سرد خانه ترکاری باب و میوه جات ما را نگهداری کرده نمی توانیم. و تقاضای من از دولت این است که به دهاقین و سبز خانه ها توجه کند.”
او نان آور خانواد هشت نفری است.
محمد مهدی تنها دهقانی نیست که از خرابی وضعیت اقتصادی شکایت و نگرانی دارد.
محمدفرهاد ۳۲ ساله دهقان محلی دیگر نیز حکایت مشابهی دارد.
“تخم اصلاح شده بادنجان رومی و گندم را ما از شرکت بوستان سبز دریافت می کردیم. وقتی که بادنجان رومی ما حاصل میداد، شرکت بوستان سبز به قیمت مناسب از ما می خرید و از ان ُرب می ساخت. امسال مفاد نکردیم چون یک سیر بادنجان رومی تا به ۳۵ افغانی به فروش میرسید. اگر شرکت بوستان سبز فعال می بود بادنجان رومی را از ما بسیار به قیمت بلند، سیر ۱۵۰ افغانی و سیر ۲۰۰ افغانی هم خریداری می کرد."
عبدالواسع حکیمی آمر فارمهای تحقیقاتی شرکت بوستان سبز است.
در گذشته محصولات زراعتی سبزخانه های پروان را موسسه بوستان سبز خریداری میکرد٬ اما حالا این موسسه امکاناتی برای ادامه فعالیت ندارد
او می گوید که از دهقانان حمایت می کردند تا حاصلات معیاری و با کیفیت داشته باشند .
“اینجا میوه جات خشک و تازه بسته بندی می شد و همچنان در اینجا فابریکه تولیدی رب و آب میوه هم موقعیت دارد. در زمان جمهوریت ۴۰۰ تن در سبز خانه، فابریکه آب میوه و فابریکه رب ما فعالیت داشتند، در باغ های ما حدود ۶۰ تن فعالیت داشتند، کارگران ما در دو وقت کاری در این شرکت وظیفه انجام می دادند.”
اما عبدالواسع حالا از ورشکستی در کارشان می گوید که با برگشت طالبان به قدرت روند صادرات شان از جمله میوه و سبزی قطع شده و کارگران شان بیکار شده اند.
“در زمان جمهوریت شانزده هزار دهقان از خدمات ما مستفید می شدند، تخم های اصلاح شده و پر حاصل را به دسترس شان قرار می دادیم، بعد از اینکه محصولات خود را بدست میآوردند، محصولات شان را جمع آوری و خریداری میکردیم. حاصلات جمع آوری شده را بسته بندی کرده به بازار های بیرون از کشور به فروش می رساندیم."
مسئولین اداره زراعت ولایت پروان میپذیرند که دهقانان دراین ولایت با مشکلات روبه رو شده اند.
مولوی محمد رحیم رئیس اداره زراعت طالبان در ولایت پروان در این مورد با رادیوآزادی صحبت می کرد.
“در ولایت پروان تقریباً چهارصد و پنجا و شش سبز خانه بزرگ و کوچک موجود است، که سه صد و هفتاد و سه سبزخانه فعال است و متباقی آن غیر فعال است. کوشش تمام مسئولین این است که تمام سبزخانه ها مانند سبزخانه بزرگ پروان به نام بوستان سبز دوباره فعالیت کنند. وزیر ما از شرکت بوستان سبز دیدن نموده و تلاش ما همین است که بوستان سبز دوباره فعال شود تا که مردم ما شامل کار شوند و مشکلات دهاقین ما رفع شود.”
ولایت پروان پایتخت، کابل را به شمال کشور وصل می کند. بسیاری از ساکنان این ولایت پیشه دهقانی دارند و نیازهای ابتدایی خانواده های شان را از کشت و حاصلات زمین شان برآورده می کنند.
اما حال بسیاری شان از ورشکستگی و افزایش فقر می نالند.
مهدی هم از آینده نگران است: «اگر مشکلات ما حل نشود نگرانیم که با فقر شدید اقتصادی درگیر خواهیم بود.»
“در این شرایط که کاروبار نیست زندگی خیلی ها دشوار شده، دهاقین هم از کشت و زراعت خود راضی نیستند ، به همین خاطر ما کار های شاقه انجام میدهیم مانند خشت کاری، سنگ کاری، اگر وضعیت از این بیشتر ادامه پیدا کند، مردم مجبور به مهاجرت میشوند. اگر به وضعیت ما توجه صورت نگیرد ممکن از گرسنگی تلف شویم.”
