هرچند حکومت طالبان از تلاش‌ها برای بهبود وضعیت اقتصادی افغانستان سخن می گوید، اما بسیاری به این نظر اند که هیچ نشانه ای از بهتر شدن وضعیت اقتصادی در این کشور جنگ زده٬ به چشم نمی خورد.
برنامۀ توسعه‌ای سازمان ملل متحد (یو ان دی پی) در گزارش تازه‌اش گفته است که نزدیک به ۲۰ میلیون نفر در افغانستان از ماه آگست پارسال به این سو در خطر گرسنگی هستند.
بابه شیر از باشنده‌های ولایت پروان است. او به رادیو آزادی در مورد وضعیت اقتصادی‌اش چنین قصه کرد:
"کار ما حالا یک مقدار پیش نمی رود. اقتصاد ما ضعیف شده است. قیمتی است. کار ما نمی شود. بیکاری است. روز را با مشکلات می گذرانیم."
هرچند با حاکمیت دوبارۀ طالبان بر افغانستان، میلیارد‌ها دالر پول بانک مرکزی تحت اداره طالبان منجمد شده، و تحریم‌های جهانی بر طالبان هنوز پابرجاست، در ماه‌های اخیر ایالات متحده میلیون‌ها دالر نقد به افغانستانِ زیر کنترول طالبان فرستاده است.
آن سو ٬کمک‌های اولیۀ برخی از نهادهای امداد رسان هم روان است، اما نه به پیمانۀ سال‌های گذشته، زیرا شماری از سازمان‌های خیریه افغانستان را ترک کرده اند.
برنامه توسعه ای سا زمان ملل متحد می گوید که با کمک‌های بشردوستانه به افغانستان نمی توان به اقتصاد فروپاشیدۀ این کشور رسیدگی کرد.
سازمان ملل: با کمک‌های بشردوستانه به افغانستان نمی توان به اقتصاد فروپاشیدۀ این کشور رسیدگی کرد.
آذرخش حافظی عضو هیئت مدیره اتاق تجارت و صنایع افغانستان با این ابراز نظر موافق است:
"از طریق کمک‌های بشردوستانه و تگدی هیچ کشوری به رونق اقتصادی نمی رسد. این، حالت اضطراری، آنی و یک بار مصرف دارد. افغانستان پر از منابع و امکانات است. معادن سرشار دارد. آب‌های سرگردان دارد. نیروی انسانی بسیار با استعداد و جوان دارد. این‌ها ثروت‌های افغانستان است که باید استفاده شود. ولی برای استفادۀ این به یک محیط مساعد سیاسی و یک بستر مشروع و رسمی ضرورت است تا افغانستان را بتوانند در محافل بین المللی تمثیل کنند. سرمایه گذاری را جلب کنند و تکنالوژی را وارد کنند."
تام وست، نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده برای افغانستان گفته است که از ماه آگست سال ۲۰۲۱ به این سو ایالات متحده با افغانستان یک میلیارد و یکصد میلیون دالر کمک بشردوستانه کرده است.
او در بیست و هشتم ماه سپتمبر در مرکز مطالعات استراتیژیک و بین‌المللی در واشنگتن دی سی گفت که کمک‌های بشری دایمی نیست و باید برای ثبات اقتصادی افغانستان یک سیستم ایجاد شود.
محمد امین فرهنگ، از آگاهان امور اقتصادی افغانستان است:
او نیز به این باور است که کمک‌های بشردوستانه به بهبود اقتصاد افغانستان کمکی نمی کند.
"کمک‌های بشری‌ای که به افغانستان صورت می گیرد، به طرف مصرف می رود. یعنی مردم به شکل مواد غذایی و دیگر مواد ضروری زندگی از آن استفاده می کنند. اما این کمک‌ها که به صورت غیر مستقیم می آیند به هدف سرمایه گذاری و تولیدی به کار نمی افتند. بنابر این، سطح تولید خراب تر شده. بیکاری زیاد است و نتیجۀ نهایی آن این است که قیمت‌ها بلند برود، سطح زندگی مردم پایین بیاید و غربت روز به روز افزایش پیدا کند."
در گزارش (یو ان دی پی) که چهارشنبه منتشر شد، آمده است که پس از ماه آگست سال ۲۰۲۱ افغانستان نزدیک ۵ میلیارد دالر را از دست داده است.
بر اساس گزارش، نزدیک هفتصد هزار تن تا میانۀ سال روان میلادی در افغانستان وظایف‌شان را از دست داده اند.
آذرخش حافظی می گوید که بیکار شدن کارمندان دولت به فروپاشیدن اقتصاد کمک کرده است.
او با اشاره به نظام جمهوری چنین گفت:
"سطح استخدام بالا بود. تقریباً یک اعشاریه چهار میلیون نفر در دولت کار می کردند. آن‌ها یک اعشاریه چهار میلیون خانواده را تمویل می کردند. نیروهای خارجی حضور داشتند. شرکت‌های خدمتگار آن موجود بودند. خدمات می خریدند. یک رونق مصنوعی بود. با قطع کمک‌ها و با از بین رفتن آن امکانات و منابع درآمد، اقتصاد مصنوعی تا حدی که بر خارج متکی بود، فروریخت. تقریباً بین ۳۰ تا ۳۵ درصد که بین ۶ میلیارد تا ۷ میلیارد دالر که می گویند، اقتصاد افغانستان در طی یکسال و یک ماه گذشته کوچکتر شده است."
با وصف سپری شدن کمتر از ۱۴ ماه از حاکمیت دوبارۀ طالبان بر افغانستان، هیچ کشوری حکومت آن‌ها را به رسمیت نشناخته است.
ایجاد دولت همه شمول و رعایت حقوق بشر به ویژه حقوق زنان و دختران از شرط‌های اصلی جامعۀ جهانی برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان گفته شده است.
آقای فرهنگ در این مورد به ما چنین گفت:
"اگر طالبان واقعاً همان شرایط را برآورده بسازند و اعتماد جامعۀ بین المللی را جلب کرده بتوانند، در این صورت امکان دارد که کمک‌ها در بخش‌های تولیدی و غیره با افغانستان صورت گیرد و سرمایه گذاران خارجی بیایند. افغانستان منابع طبیعی سرشار دارد. آن‌ها علاقمند می شوند که بیایند و سرمایه گذاری کنند و آهسته آهسته افغانستان را از این بحران و رکود اقتصادی بیرون بکشند."
میلیون‌ها تن در افغانستان چشم به راه بهتر شدن وضعیت اقتصادی و کاهش نرخ مواد اولیه اند.
مانند صفدر یکی از باشندگان ولایت پروان:
"از وقتی که تحولات آمده است، عاید کم شده است. پیش از این یک لیتر را شصت افغانی می خریدیم. حالا نود و سه افغانی می خریم. یک بوجی آرد را دوازده صد می خریدیم. حالا دونیم هزار می خریم. اگر ده لیتر روغن را هشت صد می خریدیم حالا دوازده صد تا پانزده صد می خریم."
گزارش: ژکفر احمدی
