وضیعت حقوق زنان در افغانستان
با وصف ادعای طالبان که میگویند: تبعیضی علیه زنان از سوی حکومت نو وجود نخواهد داشت، حقوق و آزادی های زنان و دختران در افغانستان بطور قابل ملاحظه محدود شده و زنگ خطر را در سازمانهای جهانی حقوق بشر بلند کرده است.
بعد از ۲۰ سال جنگ٬ طالبان در ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱ در آستانه خروج تمام قوای نظامی خارجی تحت رهبری امریکا از افغانستان، قدرت را دوباره در این کشور بدست گرفتند . به قدرت رسیدن طالبان سبب شد که بیش از ۱۲۰ هزار افغان وطن خود را ترک کنند.
هرچند در داخل این گروه افراطی اسلامی اختلاف وجود دارد، امابعضی کارشناسان به این باور اند که رژیم طالبان در آینده قابل پیشبینی در قدرت باقی خواهد ماند.
طالبان و کشورهای غربی در مسايل مختلف اختلاف دارند از جمله تروریزم، حقوق بشر، مخصوصاً حقوق زنان. وزیر خارجه جرمنی انا لینا بیرباک Annalena Baerbock اظهار داشته که زنان افغان «بزرگترین تخطی حقوق زنان در کره زمین» را تجربه می کنند.
عقب رفتن در بخش حقوق زنان جامعه بین المللی را نگران ساخته است. با اقدمات مانند محروم ساختن دختران از دسترسی به تعلیم تا عملی کردن مقررات بر پوشیدن لباس آنها ، پیشرفت های را که در دو دهه گذشته دربخش حقوق زنان حاصل شده بود، واژگون ساخت. در یک گزارشی که توسط گروه بنام جنسیت در فعالیت های بشری (GiHA) نشان میدهد که سازمانهای جامعه مدنی مربوط به زنان (CSOs) در نظام طالبان آسیب دیده اند.
حضور جامعه مدنی دربخش حساب گیری از حکومتها در ساحه ایجاد قوانین برای رفع نیازمندی های گروپ های آسیب پذیر ، مخصوصاً زنان اهمیئت حیاتی دارد.
بعد ازآنکه در سال ۲۰۲۱ رژیم قبلی طالبان در هجوم تحت رهبری امریکا سقوط کرد، کمک های مالی خارجی در حمایت از سازمانهای جامعه مدنی زنان و دیگر
تعداد زنان و دخترانی که در فغانستان به کمک بشری نیاز دارند از ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار در سال ۲۰۲۱ به ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار در سال ۲۰۲۲ بلند رفته است.
سازمانهای که شفافیت ، مبارزه با فساد، نظارت بر انتخابات و حقوق بشر را تقویه می کردند، نقش برازنده داشت.
درسال ۲۰۲۲ بیش از ۷۷ در صد سازمانهای جامعه مدنی زنان بخاطر نبود منبع تمویل هیچ پروژه نداشتند و یک تعداد سران و اعضای سازمانهای جامعه مدنی این کشور را ترک کردند. از زمان به قدرت رسیدن دوباره طالبان کمک کننده گان خارجی کمکها به افغانستان رابطور چشم گیر کاهش داده که این عمل سبب یک بحران بزرگ اقتصادی و بشری در این کشور شده است.
کشورهای غربی همچنان بر علیه بعضی از اعضای حکومت طالبان تحریم ها را وضع کرده اند
تعداد زنان و دخترانی که در فغانستان به کمک بشری نیاز دارند از ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار در سال ۲۰۲۱ به ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار در سال ۲۰۲۲ بلند رفته است.
خارج شدن زنان از حلقه تصمیم گیری
مبارزین حقوق بشر٬ طالبان را متهم میسازند که سعی دارند زنان را از زنده گی روزمره حذف کنند. در ماه جون چندبن هزار ملای طالبان و سران قومی جمع شدند تا مسائلی را که اهميئت ملی دارند بررسی کنند. اما طالبان به زنان جازه اشتراک ندادند.
خانم ها بدون آنهم حضور کامل در محل های کار در افغانستان نداشتند و از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۲ حضور آنها بین ۱۴تا ۱۵ درصد بود. این ارقام درسال ۲۰۱۹ به اوج خود رسید که زنان ۲۱ عشاریه ۵۷ درصد قوه کاری را در افغانستان تشکیل میدادند.
پیامدهای زنجیره ای
طالبان طبق برداشت خود از قوانین اسلامی ، کارهای را که برای زنان مناسب میدانند از نو تعریف کرده اند. اکثرت زنان تنها اجازه دارند که در سکتور طبی و تعلیمی کار کنند، هرچند یک تعداد آنها از حضور در این کارها هم ترس دارند.
بعضی از داکتران و نرس های زن بعد ازتسلط طالبان افغانستان را ترک کرده اند که این عمل سبب قلت افراد مسلکی در سکتور صحی شده است.
سیاست تبعیض یا جدا سازی جنسیتی از سوی طالبان در راه کار زنان و دختران در بخش طب موانع ایجاد کرده و در بسیار موسسات طبی بیماران توسط افراد همجنس خود تحت معالجه قرار می گیرند. این عمل در یک کشوری که درجه بلند تولد دارد به آسانی حس میشود.
زلزله فاجعه آور که در ماه جون در جنوب - شرق افغانستان رخداد و در حدود هزار نفر در آن تلف شدند زیان جانی محدود ساختن کار زنان را آشکار کرد. نظر به خبرها از منطقه، زنانی که از زلزله متاثر شده بودند بخاطر نبود داکتران زن از کمک طبی محروم شدند.
با درک نیازمندی به حضور زنان در سکتور طبی طالبان خواهان کمک های خارجی برای بیشتر ساختن تریننگ و فراهم ساختن امکانات کاری برای زنان شدند.
همزمان بااین با درنظرداشت افزایش تخطی هاازحقوق زنان توسط طالبان، جامعه جهانی نخواسته بدون ضمانت در بخش تامین حقوق زنان تمویل درازمدت را تعهد کند. محدودت های طالبان بر کار زنان یک پیامد زنحیره ای دارد و سیستم طبی را هم در افغانستان درآستانه سقوط قرار داده است.
دختران از مکتب محروم شده اند
یکی از خواسته های کلیدی جامعه جهانی برای بیشتر ساختن کمک به افغانستان این است که دختران دوباره به مکتب بروند. در ماه سپتمبرسال ۲۰۲۱ طالبان دختران را از مکاتب متوسطه محروم ساختند . در ماه مارچ بعد ازاعلان کوتاه باز شدن مکاتب دختران ، طالبان دوباره این مکاتب را بستند. این عمل موج اعتراضات را در کابل دامن زد که در نتیجه چندین رهبر مظاهرات بازداشت شدند.
روز دهم سپتمبر چند روز بعد ازآنکه ۴ مکتب متوسطه دختران در شرق افغانستان باز شد، طالبان آنها را بستند. هم اکنون درحدود سه میلیون دختر در افغانستان نخواهند تواست که دوره متوسطه تعلیمی را تکمیل کنند.
در اواخر رادیو آزادی یک بسته رسامی ها ، تصاویر و نامه های دختران را به نمایش گذاشت که ضربات روانی محروم شدن دختران از تعلیم را انعکاس میدهند.
حتی اگر دختران به مکاتب متوسطه برگردند ، فرار کدرهای مسلکی زنان بدون شک بر بخش تعلیمی آنها تاثیر منفی خواهد داشت. ویدا مهران رئیس مشترک مرکز مطالعات پیشرفته بین المللی (CAIS) در پوهنتون اگزیتر Exeter به رادیو آزادی گفت معلمان مرد اجازه ندارند که به دختران درس بدهند و حتی اگر دختران به مکاتب متوسطه رفته بتوانند باز هم کمبود معلمان زن را حس خواهندکرد.
زن و اقتصاد
محدودیت طالبان بر زنانی که خارج ازخانه کار می کنند ضربه شدید بر اقتصاد وارد کرده . برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) تخمین میکند که با در نظرداشت محدودیت های جدی بر قوه کاری زن درآمد ناخالص ملی GDP در افغانستان پنج درصد کاهش خواهد یافت که مساوی با یک میلیارد دالر میشود.
نظر به معلومات یونیسیف صندوق حمایت از کودکان ملل متحد کاهش یکباره کار زنان در ۱۲ ماه گذشته سبب شده که اقتصاد افغانستان ۵۰۰ میلیون دالر را از دست بدهد یعنی درآمد ناخالص ملی سالانه افغانستان دو نیم درصد کمتر میشود.
وقتی که طالبان در ماه مارچ تصمیم خودرا برای باز کردن مکاتب در افغانستان تغییر دادند واشنگتن مذاکرات رابا طالبان درقطر درمورد رهائی ۷ میلیارد دالر پول منجمد شده افغانستان درامریکا لغو کرد. امریکا همچنان ۶۰۰ میلیون دالر را که برای سکتورهای تعلیمی، زراعت و پروژه های طبی افغانستان در نظر داشت منجمدکرد.
