بحران اقتصادی و مشکلات پابرجای بانک‌ها در افغانستان

شماری از باشندگان کابل و ولایت‌ها می‌گویند با سردی هوا مشکلات در اخذ پول‌های شان از بانک‌ها افزوده شده است.

آنان می‌گویند برای دریافت سپرده‌های شان ناگزیر اند ساعت‌ها را پشت درهای بانک‌ها در صف‌های دراز سپری کنند.

احمد یکی از باشندگان کابل به رادیو آزادی گفت که در یکی از بانک‌های خصوصی حساب دالری دارد ولی نمی‌تواند به پول‌های که مال شخصی‌اش است، دسترسی داشته باشد:‌ "مشکلات خیلی زیاد است اگر دالر در بازار صد افغانی باشد بانک آن‌را کمتر حساب می‌کند که شخص خودم در هر صد دالر یک‌ونیم الی دو صد افغانی نسبت به نرخ بازار تاوان می‌کنم. قبلاً هفته دوصد دالر می‌داد و بعدها هفته چهارصد دالر شد اما این مشکل ما را حل نمی‌کند زیرا مردم به پول نیاز دارند بعضی یک محفل می‌داشته باشند و می‌خواهند چیزی برای شان بخرند، معاملات تجارتی دارند. ما باید نصف شب برویم و نوبت بگیریم اینکه برای ما پول می‌رسد یا نمی‌رسد معلوم نیست."

علی حسین باشنده دیگر کابل می‌گوید حتی در گرفتن پولی که از راه ویسترن یونین برایش فرستاده می‌شود با چالش‌های زیادی روبرو است.

او به رادیو آزادی گفت: "دو سه روز است که در همین هوای سرد که برف و بارندگی است و هم‌چنان ناامنی هم زیاد شده است و صبح وقت هم حرکت می‌کنم هر بانک را که می‌گردم پول نمی‌دهند نمی‌دانم دلیل شان چه است؟ بهانه شان همین است که ما خدمات ویستریونین نداریم در حالی‌که این خدمات را انجام می‌دهند و یا می‌گویند که سیستم ما خراب است خلاصه به یک بهانه ما را سرگردان می‌سازد."

این چالش بر مشکل‌های کسانی که سرمایۀ بیشتری در بانک‌ها دارد بیشتر افزوده است.

نظر محمد باشندۀ کابل می‌گوید که پول هنگفتی در یکی از بانک‌های خصوصی دارد و اگر این روند چنین باشد سال‌ها باید در صف ایستاد شود تا پولش را به دست آورد.

او می‌گوید با پول اندکی که می‌گیرد نمی‌تواند هیچ کار بنیادی برای خودش بکند:‌ "چهار صبح باید به نوبت ایستاد شویم، چهار روز پیش نامت را می‌گیرند و از پیسه که می‌دهند نه خیرش را می‌بینیم و نه برکت اش را. خواهش ما این است که در قسمت بانک‌ها یک تصمیم بگیرند تا به حالت نورمال برگردند تقریباً شصت الی هفتاد هزار دالرم که سرمایه ام بود در بانک است و حیران مانده که چه کنم؟"

پس از سقوط کابل پایتخت افغانستان در ۲۴ اسد۱۴۰۰ /۱۵ ماه آگست ۲۰۲۱ به دست طالبان، اکنون نزدیک به پنج ماه می‌شود که مشکلات در بانک‌ها هنوز هم پابرجاست و داد و ستد پولی و نظام بانکی در کابل و ولایت‌ها به حالت عادی برنگشته است.

پس از به قدرت رسیدن طالبان و قطع ناگهانی حمایت‌های مالی جهانی، صف‌های طولانی مردم در برابر بانک‌ها برای برداشت پول، فشار شدیدی بر بانک‌ها وارد کرده است و محدودیت‌های گرفتن و یا برداشت پول به طور هفته وار تعیین شده است.

مقام‌های بانک مرکزی حکومت طالبان هم‌چنان بر حل این مشکل‌ها تأکید می‌ورزند-پیامی که در پنج ماه گذشته نیز داده اند.

صابر مومند سخنگوی بانک مرکزی در صحبت با رادیو آزادی گفت: "دافغانستان بانک تلاش کرده است که در این بخش سهولت‌های را مهیا کند. دافغانستان بانک برای حل مشکلات مشتریان بانک‌های تجارتی وقت و ناوقت با مسئولان این بانک ها صحبت کرده است و رهبری بانک مرکزی به آن‌ها گفته است که برای مشتریان شان سهولت‌های لازم را در اختیار آن‌ها قرار دهند. مسئولان بانک‌ها هم وعده سپرده اند که به اندازه توان شان در این قسمت توجه جدی می‌نمایند. ما پیام مردم ما را یکبار دیگر به بانک‌های تجارتی می‌رسانیم و تلاش ما هم همین است تا مشکلات بانکی حل گردد."

مردم می‌گویند اکنون بیشتر ماشین‌های (ای تی ام) که مردم می‌توانستند از آن‌ها پول بگیرند، در کابل پایتخت غیر فعال شده و مردم مجبورند برای دریافت پول به بانک‌ها مراجعه کنند و در صف‌های دراز ساعت‌ها را سپری کنند.

دو روز پس از سقوط کابل، پایتخت افغانستان در ۲۴ اسد۱۴۰۰ /۱۵ ماه آگست ۲۰۲۱ به دست طالبان، ایالات متحده اعلام کرد که ذخایر پول بانک مرکزی افغانستان را منجمد کرده، اقدامی که سبب محروم شدن طالبان از میلیارد‌ها دالر سرمایۀ ملی کشور شد و سبب افزایش بحران اقتصادی در کشور گردید.

بخش بزرگ اقتصاد افغانستان که در دوران حکومت پیشین هم متکی به کمک‌های مالی بین‌المللی بود، با حاکمیت طالبان آسیب بیشتر دید و نهادهای بین‌المللی به شمول سازمان ملل متحد از بحران شدید اقتصادی در افغانستان هشدار داده اند.