طالبان به مناسبت فرا رسیدن عید قربان، آتش‌بس سه روزه را اعلام کرده اند.

ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان این پیام را در تویترش گذاشته است.

در پیام کمیسیون امور فرهنگی طالبان آمده که به تمامی جنگجویان طالبان دستور داده شده تا در سه شبانه روز عید، حملات تهاجمی علیه نیرو‌های افغان را متوقف سازند.

در ادامه آمده که به طالبان اجازه داده نمی‌شود تا به مناطق تحت کنترل دولت افغانستان در روز‌های عید بروند.

از سویی هم عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی از اعلام آتش‌بس در ایام عید از سوی طالبان استقبال کرده است.

در اعلامیه‌ای که از سوی دفتر شورای عالی مصالحه ملی نشر شده آمده که آقای عبدالله ابراز امیدواری کرده که بعد از این آتش‌بس، مذاکرات بین افغانان آغاز و منجر به آتش‌بس دوامدار در کشور شود.

این سومین آتش‌بس در افغانستان در جریان حدود بیست سال گذشته خواهد بود.

بار نخست در عید قربان سال ۲۰۱۸، آتش‌بس به اجرا گذاشته شد و امسال به مناسبت عید فطر، دو جانب اصلی جنگ افغانستان، یعنی طالبان و حکومت آتش‌بس موقت را اعلام کردند.

سازمان حفاظت از کودکان (سیف د چلدرن) اعلام کرده است که تنها در ماه جون، ۸۰ هزار کودک افغان از ایران به افغانستان اخراج شده‌اند.

این سازمان روز پنجشنبه، ۲۵ سرطان ویدیویی را از مرز اسلام‌قلعه هرات در صفحهٔ ایکس خود منتشر کرده و گفته که بسیاری از خانواده‌ها فقط با لباس تن خود به افغانستان برمی‌گردند.

سیف د چلدرن هشدار داده است که مهاجران بازگشته از ایران با گرسنگی، ترس و آینده‌ای نامعلوم روبه‌رو هستند و به کمک فوری سازمان‌های بشردوستانه نیاز دارند.

این در حالی است که ایران روند اخراج مهاجران افغان را شدت بخشیده است. کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNHCR) این موج اخراج را بی‌سابقه خوانده و اعلام کرده که در شش ماه نخست سال جاری میلادی، حدود ۱.۳ میلیون افغان از ایران به افغانستان بازگشته‌اند.

این حادثه شش ماه پس از سقوط کابل به دست طالبان رخ داد.

مقام‌های بریتانیا در سال ۲۰۲۳ از این افشاگری مطلع شدند و ۹ ماه بعد طرحی محرمانه برای انتقال افغان‌ها اجرا کردند که بر اساس آن ۴۵۰۰ نفر به بریتانیا منتقل شدند.

اما این افراد روز سه‌شنبه از افشای اطلاعات خود باخبر شدند.

وزیر دفاع بریتانیا بابت این خطا عذرخواهی کرده و به افراد آسیب‌دیده توصیه‌های امنیتی ارائه شده است.

مقام‌های بریتانیا گفتند مشخص نیست طالبان به این داده‌ها دسترسی پیدا کرده یا افراد در معرض خطر جدی قرار گرفته باشند.

به گفته عابدالله فاروقی، سخنگوی نیروهای مرزی طالبان، این مسیر به مدت ۱۵ روز باز خواهد بود.

او جزئیاتی درباره دلیل بازگشایی موقت این مسیر ارائه نکرد.

بندر غلام‌خان حدود دو هفته پیش از سوی پاکستان به روی هرگونه رفت‌وآمد بسته شده بود.

رئیس هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) می‌گوید که با وجود کاهش بودجه، به حمایت از افغان‌هایی که به این کشور بازگشته‌اند ادامه می‌دهد.

روزا اوتونبایوا گفته است که مسئولان سازمان ملل به منظور جلوگیری از اخراج اجباری مهاجران، چندین نشست با مقام‌های کشورهای همسایه افغانستان برگزار کرده‌اند و امیدوار است این تلاش‌ها نتایج مثبتی در پی داشته باشد.

او این سخنان را روز سه‌شنبه ،۲۴ سرطان، در دیدار با معاون اداری رئیس‌الوزرای طالبان، عبدالسلام حنفی، در ارگ مطرح کرده و خبرگزاری باختر تحت کنترول طالبان آن را گزارش داده است.

یوناما روز گذشته، پس از سفر خانم اوتونبایوا به بندر اسلام قلعه هرات، در اعلامیه‌ای گفت که بازگشت‌کنندگان از ایران با مشکلات روانی و آینده‌ای نامشخص مواجه‌اند.

به گفته‌ی آن‌ها، از آغاز سال ۲۰۲۵ تا کنون، یک‌میلیون و سیصد هزار مهاجر به افغانستان بازگشته‌اند که بر اساس گزارش‌ها، بسیاری از آنان به اجبار اخراج شده‌اند.

سازمان ملل تأکید دارد که بازگشت مهاجران از کشورهای همسایه افغانستان باید پایان یابد و این روند باید با عزت، امن و داوطلبانه باشد.

آقای کرزی با نشر بیانیه‌ای سه شنبه ۲۴ سرطان در شبکه ایکس، توییتر سابق نوشت که بازگرداندن اجباری مهاجران افغان در وضعیت فعلی، نه تنها کمک به حل بحران نمی‌کند بلکه ممکن به "تهدیدات جدی‌تری" بینجامد که به نفع هیچ طرفی نیست.

او بدون نام بردن از کشوری گفته که وضعیت کشورهای میزبان را درک می‌کند اما به گفته کرزی وضعیت دشوارتر در افغانستان باعث شده که زمینه برای برگشت مهاجران فراهم نباشد.

موج برگشت مهاجران افغان اخیراً از ایران و پاکستان شدت گرفته و روزانه هزاران نفر، بیشتر بگونه اجباری به افغانستان بازگشت می‌کنند.

در ایران اتباع به مهاجران افغان گفته می‌شود.

رئیسی که دوشنبه ۱۴ جولای در یک برنامه تلویزیونی گفتگو می‌کرد این را به نقل از مقام های امنیتی ایران گفت: "من دیروز یک جلسۀ داشتم با مسولان امنیتی که برایم اعلام کردند که بعد از جنگ دوازه روزه کسانی که بازداشت شده اند یک مورد هم اتباع نبوده است."

پیش از این، کارشناسان سازمان ملل متحد هفته گذشته گفت که از زمان آغاز درگیری‌ میان ایران و اسرائیل به تاریخ ۱۳ جون ۲۰۲۵ تا کنون، صدها تن از اتباع خارجی، به‌ویژه شهروندان افغان، کاربران رسانه‌های اجتماعی، خبرنگاران، مدافعان حقوق بشر و اعضای اقلیت‌های قومی و مذهبی به اتهام "جاسوسی" در ایران بازداشت شده‌اند.

شماری از مهاجران افغان نیز در گفتگو با رادیو آزادی گفته اند که نیروهای امنیتی ایران برخی از مهاجران را به اتهام جاسوی به اسرائیل بازداشت کرده اند.

خانم اوتونبایوا، در سفرش به بندر اسلام قلعه و دیدار با پناهجویان بازگشته از ایران دوشنبه ۲۳ سرطان گفت که پناهجویان بازگشته از مشکلات روانی و بی‌سرنوشتی رنج می‌برند.

در اعلامیه‌ای یوناما آمده است که افغانستان که از قبل از خشکسالی، بحران بشری و هفتاد درصد مردم آن از فقر رنج می‌برند، آماده پذیرش موجی از عودت کنندگان نیست.

به گفتۀ این نهاد، از آغاز سال ۲۰۲۵ تا کنون بیش از یک اعشاریه سه میلیون پناهجوی افغان به کشورشان بازگردانده شده اند.

بیشتر از این پناهجویان به‌طور اجباری از ایران و پاکستان اخراج شده اند.

یوناما گفته است که بازگشت نامنظم افغان‌ها از ایران و پاکستان و همچنین کشورهای آسیای میانه باید متوقف شود و این روند با عزت، مصئون و داوطلبانه صورت گیرد.

براساس گزارش این سازمان که در ویب‌سایت اش منتشر شده، عبدالمنان نورزهی، باشنده ولایت فراه بود و در زاهدان زندگی می‌کرد.

در گزارش آمده است که نورزهی اخیراً از سوی ایران اخراج شده بود اما چون خانواده اش در زاهدان بود او دوباره تلاش داشت به ایران برود که در پشت دیوار مرزی هیرمند مورد تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی این کشور قرار گرفت.

حال‌وش افزوده که این تیراندازی روز شنبه ۲۱ سرطان رخ داد اما جسد عبدالمنان نورزهی روز دوشنبه از سوی چند رهگذر یافت شد و به ولایت نیمروز انتقال یافت.

یک شهروند دیگر افغانستان در این رویداد زخمی شده اما حال‌وش جزئیات بیشتر در باره او نشر نکرده است.

مقام‌های ایران و حکومت طالبان هنوز در این مورد چیزی نگفته اند.

پس از درگیری ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، ایران موج گسترده از اخراج پناهجویان افغان را آغاز کرده است. این پناهجویان از بدرفتاری، خشونت و بازداشت شان در ایران خبر داده اند.

ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان درگذشت مطیع‌الله تراب را تایید کرده و در این مورد در شبکه ایکس، توییتر سابق ابراز تاسف کرده است.

مراسم تشییع جنازه تراب، سه شنبه ۲۴ سرطان در کابل و جلال آباد برگزار شده و سپس در هدیرۀ در خوگیانی ننگرهار به خاک سپرده می‌شود.

مطیع‌الله تراب، سبک منحصر به فرد در شعر داشت و اشعار خود را در بیشتر مشاعره‌ها می‌خواند و مورد استقبال جمعتی بزرگ از علاقمندانش قرار می‌گرفت.

او اخیراً در یک مشاعره از ملاهبت الله اخندزاده، رهبر طالبان انتقاد کرد که از قندهار حکمرانی می‌کند و در شعرش به او گفت که برای حکمرانی به کابل بیاید.

برعلاوه حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان، برخی از شاعران، نویسندگان و علاقمندان مطیع الله تراب از مرگ او ابراز تاسف کرده و آنرا ضایع بزرگ برای ادبیات معاصر پشتو خوانده اند.

آتنبایووا گفت، افغانستان در میان کشور های است که شمار افراد بی‌سواد در آن در بالا ترین سطح قرار دارد.

نمایندۀ ویژۀ ملل متحد برای افغانستان دیروز دوشنبه هنگام گشایش جشنوارۀ کتاب کابل این سخن را گفت.

او افزود که تنها ۵۰ درصد مردان و ۲۰ درصد زنان در افغانستان خوانده و نوشته می‌توانند.

آتنبایووا از سرمایه گذاران خواست برای ارتقای سطح سواد، چاپ و نشر کتاب در افغانستان نقش فعالتر داشته باشند.

در آغاز جشنوارۀ کتاب کابل، حیات الله مهاجر، معین وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان ادعا کرد که حکومت آنها تلاشها را برای ترویج بیشتر مطالعه آغاز کرده است.

این در حالیست که با برگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ میلادی، بازار خرید و فروش کتاب در افغانستان سرد شده است.

حکومت طالبان به کتاب‌فروشان و چاپ‌خانه ها اجازۀ چاپ و نشر کتابهای را نمی‌دهد که به باور مقامهای طالبان "برخلاف اصول شرعی، منافع ملی و سنت های افغانی" اند.

در چنین وضعیت کابل شاهد برگزاری جشنوارۀ کتاب است که دیروز آغاز شد و امروز سه شنبه هم ادامه می یابد.