روند صلح افغانستان در سال ۱۳۹۷ خورشیدی پیشرفت‌های خوبی داشت اما هنوز مردم این کشور به صلح که از خواسته‌های اساسی‌شان است، نرسیده‌اند.
در ۱۷ سال گذشته برای اولین بار در سال پار میان حکومت و طالبان آتش‌بس مؤقت صورت گرفت و مردم در سه روز عید سعید فطر زندگی کردن در صلح را تجربه کردند.
حکومت افغانستان در عید سعید اضحی نیز آتش‌بس مشروط اعلان کرد اما طالبان مانند عید سعید فطر به آن تن ندادند.
محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان می‌گوید که حکومت این کشور توانست که صلح را به بحث اصلی مبدل کند و حالا صلح در سطح ملی و بین‌المللی ورد زبان هاست:
"حکومت وحدت ملی به این افتخار دارد چون صلحی که یک موضوع غیر قابل باور بود و مطلق در حاشیه قرار داشت امروز در متن آمده‌است. جامعه افغانستان، منطقه و جامعه بین‌المللی همه سخن از صلح می‌زنند."
- حمایت کشورهای اسلامی از روند صلح افغانستان
برگزاری نشست‌های علمای دینی در عربستان سعودی، اندونیزیا و پاکستان در مورد نامشروع دانستن جنگ و حمایت از روند صلح افغانستان از تحولات دیگری در رابطه به صلح در سال ۱۳۹۷ خورشیدی بود.
همچنان اعضای سازمان همکاری کشورهای اسلامی نیز با راه اندازی نشستی در شهر جده عربستان سعودی جنگ در افغانستان را تقبیح کردند و از پروسه صلح این کشور پشتیبانی‌شان را اعلان نمودند.
- تعیین زلمی خلیل‌زاد روند صلح را بیشتر به حرکت در آورد
اما آنچه روند صلح را بیشتر به حرکت در آورد گماشتن زلمی خلیل‌زاد به حیث نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا برای صلح افغانستان در این سال بود.
مایک پومپیو وزیر خارجه امریکا از آقای خلیل‌زاد بحیث گزینه خوب در این بخش یاد کرد.
آقای خلیل‌زاد پس از مؤظف شدنش به این سمت گفتگوهای رو در رو را در قطر و امارات متحده عربی با طالبان مسلح آغاز کرد و همچنان ملا عبدالغنی برادر از زندان پاکستان آزاد شد و سپس بحیث رئیس دفتر قطر طالبان توظیف گردید.
دراین حال سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور غنی می‌گوید که بخاطر رسیدن به صلح باید هیچ کس و هیچ طرف برتری خواهی و انحصار طلبی نکند.
وی می‌گوید:
"صلح نباید به یک نوع انحصار و برتری طلبی منجر شود و نباید کسانی به این اندیشه باشند که بنام صلح به عنوان یک قدرت مسلط بر سرنوشت دیگران حاکم شوند."
- پشتیبانی منطقه‌ای و جهانی از روند صلح افغانستان
پشتیبانی منطقه‌ای و جهانی نیز از روند صلح افغانستان در سال ۱۳۹۷ افزایش یافت، سازمان ملل متحد، بریتانیا، ناتو، روسیه، چین، پاکستان، هند و غیره کشورها همه اعلان کردند که از روند صلح این کشور به رهبری افغان‌ها حمایت می‌کنند.
زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا برای صلح افغانستان چندین سفر به کشورهای منطقه مانند، عربستان سعودی، روسیه، چین، هند و پاکستان داشت و تلاش کرد تا حمایت همه این کشورها را از روند صلح افغانستان به دست آورد.
آقای خلیل‌زاد و طالبان در چند ماه گذشته پنج دور گفتگوهای مستقیم را انجام داده‌اند و دو طرف گفته‌اند که روی برخی مسایل به توافق رسیده‌اند.
در این حال عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه حکومت گزارش‌ها در مورد توافق طالبان به قطع روابط با القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی در نشست قطر را خبر خوش می‌داند:
"گفته می‌شود که گروه طالبان موافقه کرده‌اند که دیگر از گروه‌های تروریستی حمایت نمی‌کنند، به شمول القاعده و همرای‌شان مقابله می‌کنند. اگر این خبر نشر شده واقعیت داشته باشد که ما امیدوار هستیم چنین باشد یک قسمت از مشکل افغانستان حل می‌شود."
گماشتن محمد عمر داوودزی به حیث نماینده ویژه رئیس جمهور در امور اجماع منطقوی برای صلح و رئیس دارالانشای شورای عالی صلح از اقدامات دیگر در سال ۱۳۹۷ خورشیدی بود.
آقای داوودزی نیز تاحالا به پاکستان،چین و ایران سفرهای داشته و تلاش می‌کند تا پشتیبانی این کشورها را از روند صلح بدست آورد.
در عین حال از نشست صلح مسکو نیز میتوان در سال گذشته خورشیدی یاد کرد، در این نشست حامد کرزی رئیس جمهور پیشین و برخی از چهره‌های سیاسی و نماینده‌های احزاب اشتراک کردند.
اما حکومت افغانستان این نشست را غیر مفید خواند و گفت که برگزاری همچو نشست‌ها در غیاب نماینده حکومت این کشور مؤثریت نخواهد داشت.
سید احسان طاهری سخنگوی شورای عالی صلح نیز با اشاره به نشست قطر و نشست‌های دیگری که نماینده حکومت افغانستان در آن حضور ندارد می‌گوید که در همچو نشست‌ها صرف تفاهم می‌شود نه به گفته وی توافق.
وی گفت:
"توافقات اصلی و نهایی در مذاکرات مستقیم میان دولت افغانستان و طالبان صورت می‌گیرد و این را به خیر تمام جناح‌ها می‌دانیم."
همچنان حکومت افغانستان در سال ۱۳۹۷ اعلان کرد که لویه جرگه مشورتی صلح را فرا می‌خواند، در نخست گفته شد که این جرگه در اواخر ماه حوت راه اندازی می‌شود اما بعداً شورای عالی صلح گفت که این جرگه در نهم ماه ثور سال نو برگزار می‌گردد.
حرکت‌های صلح خواهی مردمی نیز در این سال بیشتر شد که از آن جمله میتوان از کاروان صلح مردمی هلمند یاد آوری کرد، اعضای این کاروان که بعداً تعداد شان افزایش یافت از هلمند تا کابل با پای پیاده و از کابل تا مزارشریف با پای برهنه به حرکت صلح خواهی‌شان ادامه دادند.
ظاهر جان ولیزی از اعضای این حرکت می‌گوید که این تلاش‌ها بالاخره به صلح منجر خواهد شد:
"امیدوار هستیم که تلاش‌ها و حرکت ما نتیجه بدهد، خداوند مهربان است. مردم که بخواهند صلح می‌آید. از هر دو طرف حکومت و طالبان می‌خواهیم که به خواست مردم لبیک گفته و صلح نمایند."
- واکنش‌ها در پیوند به اظهارات صدراعظم پاکستان
در موضوع صلح سخنان عمران خان صدراعظم پاکستان که گفت یک حکومت جدید و فراگیر در افغانستان ایجاد می‌شود و افغان‌ها در کنار هم در صلح زندگی خواهند کرد برای حکومت افغانستان واکنش بر انگیز بود.
وزارت خارجه افغانستان در عکس‌العمل به این سخنان آقای خان نماینده سفارت پاکستان در کابل را احضار کرد.
حکومت افغانستان همواره تأکید کرده که یگانه راه رسیدن به صلح در افغانستان آغاز گفتگوهای رو در رو میان حکومت و طالبان است، اما طالبان به این خواست تا هنوز پاسخ مثبت نداده‌اند.
آقای غنی بارها گفته که حاضر است برای صلح پایدار در این کشور سرش را فدا کند اما تأکید داشته که صلح به دقت نیاز دارد:
"روند صلح بادقت،تأمل و تدبیر تا این مرحله به پیش رفته و تا ما مسئولیت داریم صلح پایدار و با عزت که خواسته همه مردم افغانستان است در نظر گرفته می‌شود."
- انتقاد زنان از کمرنگ بودن نقش شان در روند صلح
زنان نیز در این جریان همواره نقش‌شان در روند صلح افغانستان را کمرنگ خوانده‌اند و با راه اندازی گردهمایی‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند که نباید دستآورد‌های سال‌های اخیر به ویژه در بخش زنان در روند صلح به معامله گرفته شود.
اما مقامات حکومتی برای آنان اطمینان داده‌اند که دستآورد‌های سال‌های گذشته محفوظ خواهد بود.
- اظهارات جنجال برانگیز مشاور امنیت ملی افغانستان در امریکا
از سوی هم انتقاد تند حمدالله محب مشاور امنیت ملی افغانستان در رابطه به این‌که زلمی خلیل‌زاد در جریان مذاکرات صلح با به حاشیه راندن کابل، می‌خواهد حکومت افغانستان را تضعیف یا نا مشروع سازد عکس العمل‌های گوناگونی را به همراه داشت.
مقامات امریکایی در برابر این اظهارات واکنش تند نشان دادند و گفتند که انتقاد از آقای خلیل‌زاد انتقاد بر وزارت خارجه امریکاست.
همچنان برخی حلقات حکومتی و غیر حکومت افغانستان نیز در مورد این سخنان آقای محب نظریات متفاوت داشتند برخی‌ها از آن حمایت و شماری هم آنرا سلیقه شخصی خواندند.
در این میان برای مردم افغانستان آنچه مهم است تأمین صلح می‌باشد، آنان می‌گویند رسیدن به صلح خواست یگانه و اساسی آنان است.
یک تن در مورد چنین گفت:
"ما جنگ نمی‌خواهیم بلکه صلح می‌خواهیم که در آوردن آن باید همکاری شود، پس از چهل سال در افغانستان با قوت این صدا بالا شده که ما صلح می‌خواهیم."
جنگ‌های دوامدار و ویرانگر در افغانستان مردم را چنان تشنه صلح ساخته که حتی اندک ترین سخن و کوچکترین نشست در باره صلح را به فال نیک می‌گیرند و ابراز امیدواری می‌کنند که هرچه زودتر به این آرمان‌شان دست یابند.
نسیم شفق
