Айпери Ганыжан кызы "Азаттыктын" "Эже-сиңдилер" берүүсүнүн алып баруучусу.
Улуттук статистика комитетинин маалыматы боюнча Кыргызстанда ар бир төртүнчү никеге тургандар ажырашат. Адатта аялдарга балдары менен чет өлкөгө чыгууга атасы уруксат бербей, паспорт алууда да кыйынчылык жаралат. Мындай учурда аялдардын жана балдардын укуктары кандай корголот?
Чүйдүн жака белиндеги айылдарда, жайкысын талаа жумуштарында жалданып иштеген бир нече топтор бар. Алардын көпчүлүгү аялдар. “Данистенин” бул жолку чыгарылышында Сары-Өзөндүн кең талаасында аптапка карабай керелден-кечке жаны тынбай иштеп, жалданма жумуш менен жан баккандар тууралуу айтып беребиз.
Быйыл 7 айда эле балдарга көрсөтүлгөн зордук-зомбулук боюнча 95 кылмыш иши козголгон. "Азаттыктын" “Эже-сиңдилер” берүүсүндө балдарга каршы жасалган кылмыштардын алдын алуу, жеткинчектерди коргоонун жолдору туурасында сөз болду.
Париж Олимпиадасында кыргыз спортчулары эки күмүш жана төрт коло медал жеңип, өлкөнүн эгемен тарыхындагы эң жакшы жыйынтык көрсөтүштү. Мыкты спортчулардын бала чагын, чемпиондорду тарбиялоонун сырларын билүү үчүн «Эже-синдилер” берүүсүнө Гүлнара Жумалиеваны жана Зарипа Касымбекованы чакырдык.
Жарым жылдын ичинде эле дарыгерлер менен бейтаптар чырдашкан, керек болсо кол салууга чейин жеткен бир нече учурлар катталды. Ар бир окуя тараптардын бирин бири айыптоосу менен коштолот.
Антибиотикти өзүм билемдик менен колдонуу - ден соолукка олуттуу зыян келтирет. Саламаттык сактоо министрлигинин маалыматында былтыр январда эле 9 киши анафилактикалык шоктон жабыркап, бирөө каза тапкан. “Эже-сиңдилер” берүүсүндө антибиотиктерди көзөмөлсүз пайдалануунун кесепеттерин талкуулайбыз.
Зордук-зомбулук көрсөткөн киши жаңжал чечилгенге үйдөн кетиши керек. Мындай демилге камтылган мыйзам долбоорун Жогорку Кеңештин депутаттары жактырбай, артка жөнөтүштү. Демилгеге каршы чыккан эл өкүлдөрү мындай чаралар кыргыздын салт-санаасына туура келбей турганын жүйө келтирүүдө.
Өткөн жылы алимент боюнча эле сот аткаруучуларга 53 миңден ашык иш түшкөн. Анын канча пайызы жүзөгө ашырылганы белгисиз. Ошол эле маалда алимент төлөбөгөндөрдүн саны аз эмес.
Кыргызстандагы айрым кризистик борборлор соңку жылдары эркектер өз аялын менчигиндей көрүп, каалагандай зордук-зомбулук көрсөткөн окуялар көп катталып жатканын айтып келет. Мындай көрүнүштүн күчөшүнө коомчулуктагы кайдыгер, көңүлкош мамиленин таасири канчалык?
Жүрүм-турумду коррекциялоочу борбор аутист, тили чыкпай же психомоторикалык өнүгүүсү кечеңдеген балдар менен иш алып барат. Азыркы тапта түрдүү ыкма менен сабак алып жаткан балдар да, кезек күтүп жаткандар дагы көп. Муну атайын борбордун окутуучулары маалымдашты.
Эмне себептен эл каржы пирамидасына алданууда? Каржы тармагындагы шылуундукту антип аныктаса болот? "Эже-сиңдилер" берүүсүндө каржы пирамидаларынын зыяны жана алдамчылыктын түрлөрү талкууланды.
Санарип көз карандылык. Бул азыркы коомдо кичинесинен тартып, чоңуна чейин тиешелүү көйгөй. Тактап айтканда, телефонду тиктеп, социалдык түйүндөрдөн чыкпай, гаджеттерди ашыкча колдонуу чүрпөлөргө дагы кедергисин тийгизүүдө. Кесепетинде бөбөктөрдүн тили кеч чыгып, менталдык жактан өнүгүүсү кечеңдеп
Ажарышкан айымдар боюнча жакында эле өкмөт башчы Акылбек Жапаров дагы билдирүү жасап, кыз-келиндердин жүрүм-турумун көзөмөлгө алууга үндөдү.
Өзгөн күрүчүнүн рак илдетин алдын алуудагы касиетин иликтөө, ылай сууну жөнөкөй ыкма менен чыпкалоо, колдо бар каражаттар менен чаң сордургучту курап алуу. “Эже-сиңдилер” берүүсүндө илимий чөйрөнү багынтып жаткан же болбосо окумуштуу болом деп талпынып турган кыздар менен маек курабыз.
Кыргызстанда кумар оюндарына кайрадан уруксат берилгени, анын кесепетин тартып жаткандардын саны кайрадан арбый баштаганын Психикалык ден соолук республикалык борборунан билдиришти.
