"Азаттык": Кыргызстанга сизди киргизишпегенин бийликтер өзүңүзгө түшүнүдүрүштүбү?
Васила Иноятова: Мен Бишкекте 29-июндан 2-июлга чейин болуп, ал жактагы эл аралык өнөктөштөрүбүз менен жолугушуум керек эле. Ал жолугушууга оюмда эч бир күмөнүм жок эле келгем. Мен бул жерде “кара тизмеде” экеним тууралуу бир да кабарым жок эле. Мени паспорт текшерген жерде кармап, эки милиция кызматкери менен четтеги бурчка отургузуп коюшту. Ошол жерде үч сааттай отурдум. Бир да суроомо жооп беришкен жок. Өзүмдү да бир жерде отурушумду талап кылып, керек болсо суу алганы барайын десем – ага да уруксат беришпеди.
Мени Кыргызстанга Хьюман Райтс Уотч уюму чакырган болчу. Мен анын жетекчиси Аллисон Гиллге телефон чалып, окуяны түшүндүргөндөн кийин ал эки сааттан кийин, түнкү үчкө жакын жетип келди. Бул жактагылар менен катуураак сүйлөшүү болгон окшойт, Гилл мага Стамбул аркылуу Парижге билет алып, жөнөтүп жиберишине булар ыраазы болушту. Бирок ал кеткенден 20 мүнөттөн кийин кыргыз чек арачылары бул билетти жараксыз деп таап, акчаны кайра Гиллдин картасына жөнөтүшкөнүн айтышты.
Алар мага Кыргызстанда “Улуттар ортосунда кастыкты пайда кыла турган иштерге барган, Кыргызстанда тынчтыкты бузат” деп кылмыш иши ачылганын, азыр тийиштүү органдардын өкүлдөрү келип, мени менен сүйлөшөөрүн айтышты. Мени кайрадан бурчка отургузуп коюшту. Андан ары мен өзүмдүн жардамчыларым менен телефондо сүйлөшө баштагандан кийин мага кайра Стамбулга өзүм билет алып кете беришимди айтышты. Ошентип азыр Стамбулга келип отурам.
"Азаттык": Сизди Кыргызстанда тынчтыкты бузат деп айыптап жатышат дедиңиз. Кайсыл ишмердигиңиз үчүн андай айып коюлууда?
Васила Иноятова: Эгер мага каршы ушундай айып коюлуп, кылмыш иши ачылганы чын болсо, анда муну Ош окуялары учурундагы аракеттерим менен байланыштуу деп ойлойм. Мен төрт жыл мурун июндагы каргашалуу окуялар тууралуу оюмду ачык айтып, Кыргызстандын Ташкендеги элчилиги алдында пикет өткөргөм, кийин Брюссель, Гаага, Варшавада да ушундай акцияларга чыккам. Бирок мен ал жолугушуу-демонстрацияларда эки улуттун ортосунда кастыкты пайда кыла турган иштерди жасаган эмесмин. Мен ошондогу кан төгүүлөрдү борбордук бийлик токтотушу керектигине басым жасаган элем. Анда башаламандыктарды өкмөттүн башчысы гана токтото алат деп билдиргем. Болду. Башка ашыкча сөз болгон эмес. Ушунун айынан мен Кыргызстандын “кара тизмесине” кирип калганыма өтө тынчсызданып турам.
"Азаттык": Сиз Кыргызстанда эл аралык жыйналышка барышым керек эле дедиңиз. Ал эмне болгон жыйналыш эле? Кимдер менен жолукмаксыз?
Васила Иноятова: Мен Хьюман Райтс Уотч жана адам укугун коргоочу башка эл аралык уюмдардын өкүлдөрү менен Өзбекстандагы кырдаалды талкууламакмын. Өзүңүздөр билесиздер, ал уюмдардын Ташкенде өкүлчүлүгү жок, ошон үчүн жолугушуу Бишкекте өтмөк.
