30дан ашуун өлкөнүн лидерлери Парижде Украинага согушта жана дипломатиялык сүйлөшүүлөрдө жардам көрсөтүүнү талкуулашты. Алар жаңы жардам көрсөтүүнү убада кылып, Европанын бейпилдик күчтөрүн Украинага жайгаштыруу боюнча сунуштарды карады.
27-мартта өткөн "Каалоочулардын коалициясы" саммитинен кийин Франциянын президенти Эммануэл Макрон Украинага колдоо мурдагыдан да күчтүү экенин белгиледи. Ал Орусия убакытты созуп, жаңы жерлерди басып алууну көздөп жатканын жана бул аракетке каршы туруу зарылдыгын айтты.
"Биздин максат – тынчтыкка жетишүү. Бул үчүн Украина мүмкүн болушунча күчтүү болушу керек," – деди Макрон жыйындан кийин.
Саммиттен соң коалицияга мүчө өлкөлөрдүн тышкы иштер министрлерине Европанын бейпилдик күчтөрүн Украинага жайгаштырууга байланыштуу укуктук маселелерди талдоо тапшырылды. Алар үч жума ичинде өз бүтүмдөрүн билдириши керек.
"Украинада көп өлкөлөрдөн турган коопсуздук күчтөрү жайгаштырылат," – деди Макрон. Бирок бул күчтөр согушка аралашпастыгын кошумчалады.
Жыйындын алдында эле Париж Украинага эки миллиард евролук жаңы аскердик жардам бөлөрүн жарыялаган. Андан сырткары, Европа лидерлери Орусияга салынган санкцияларды күчөтүүнү макулдашты.
Соңку күндөрү Сауд Арабиясында АКШ Москва жана Киев менен өз алдынча сүйлөшүүлөрдү өткөрүп, Кара деңизде энергетикалык объектилерге сокку урууну токтотуу боюнча макулдашуу жетишилген. Бирок Москва санкцияларды жумшартуу талабын коюп жатат.
Макрон Орусиянын "тынчтыкка умтулуу ниети жок" экенин айтып, 30 күндүк ок атышууну токтотуу жараянын эч кандай шарт койбостон кабыл алуусу керек экенин билдирди.
Украинанын президенти Владимир Зеленский 27-мартта Парижде өтө турган "Ыктыярчылардын коалициясы" деп аталган коргоо багытындагы саммитке катышат. Анын алдында журналисттердин суроолоруна жооп берип жатып ал Сауд Арабиясындагы сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгында энергетикалык объектилерге соккуларды жана Кара деңиздеги ок атышууну токтотуу боюнча кабыл алынган милдеттенмелер боюнча чараларды иштеп чыгуу тууралуу келишимге жетишилгенин билдирди.
Анткен менен Орусия бул келишимди аткаруу үчүн санкцияларды жеңилдетүү сыяктуу бир катар шарттарды талап кылууда.
"Биз чыдамкайлыгыбызды көрсөттүк. Эми биздин өнөктөштөр да жок дегенде биздей чыдамкай болушу абдан маанилүү, анткени алардын мүмкүнчүлүктөрү бизден көп", – деди Зеленский.
АКШнын Украинадагы согушту токтотуу үчүн жүргүзүп жаткан активдүү дипломатиялык аракеттерине Европа лидерлери да аралашуу ниетин билдирип келишет. Буга чейин аларды Москва, Киев жана Вашингтон катышкан сүйлөшүүлөргө чакырышкан эмес.
Франциянын президенти Эммануэль Макрон 27-марттагы сүйлөшүүлөрдө Европанын бейпилдик күчтөрүн түзүү маселеси талкууланарын айтты.
Бирок ал бул күчтөр согушка түз аралашпастыгын жана ок атышууну токтотууну көзөмөлдөө же аткаруу милдети аларга жүктөлбөй турганын баса белгиледи. Макрон кошумчалагандай, бул милдетти Бириккен Улуттар Уюмунун (БУУ) тынчтык орнотуу күчтөрү өзүнө алышы мүмкүн.
Макрондун айтымында, Европанын бейпилдик күчтөрү Украина ичинде жайгаштырылып, Орусияны аскердик аракеттерин ооздуктоо жана украин аскерлерин машыктыруу менен аларга колдоо көрсөтүү милдетин аткарышы ыктымал.
Бул демилге ишке ашабы же жокпу, азырынча белгисиз.
Орусиянын армиясы 26-марттын кечинде Украинанын бир катар шаарларына абадан сокку урду. Жарылуулардын үнү Харьков менен Днепрде угулду. Жергиликтүү бийлик өкүлдөрүнүн маалыматына караганда, жабыркагандардын арасында балдар да бар.
Харьковдун мэри Игорь Тереховдун айтымында, орус күчтөрүнүн "Шахед" дрондору калаага бир сааттын ичинде 12 ирет чабуул койгон.
Натыйжада көп кабаттуу үйлөр, жарандык объектилер, автоунаалар жана чарбалык курулуштар жабыркады.
27-марттын таңында Харьковго жасалган соккулардын натыйжасында жабыркагандардын саны ондон ашты. Облустун аскердик администрациясынын башчысы Олег Синегубов билдиргендей, жабыркагандардын арасында төрт жаштагы секелек бар.
Украинанын премьер-министри Денис Шмыгаль Харьковго жасалган соккулардан тутанган өрттүн кадрларын жарыялап, Орусияны "тынчтыкка умтулган жок, тескерисинче, Украинага карата террорун улантууда" деп айыптады.
Андан тышкары Днепр шаарына жасалган чабуулдан бир катар аймактарда өрт тутанганы маалым болду. Калаа мэри Борис Филатов билдиргендей, соккулардан эң эски имараттардын бири деп эсептелген VIII кылымда курулган Потемкин сарайы да талкаланды.
26-мартта Орусиянын армиясы Украинанын Сумы жана Харьков облустарын да аткылады. Харьков облусунун Золочев шаарында жети адам жараат алды, алардын арасында 14 жаштагы кыз оор абалда ооруканага жеткирилди.
Орусиянын Коргоо министрлиги 27-марттын таңында өлкө аймагында бир украин дрону жок кылынганын билдирип, башка маалымат тараткан жок.
Сауд Арабиясында Американын расмий өкүлдөрү Украина жана Орусиянын делегациялары менен өз өзүнчө болгон сүйлөшүүлөрдө Кара Деңизде аскердик аракеттерди токтотуу жана эки өлкөнүн энергетикалык жайларына сокку урууга тыюу салуу боюнча чараларды көрүүнү макулдашты.
Ак үй эки тарап менен сүйлөшүүлөр боюнча эки бөлөк билдирүү жарыялады. Ага ылайык Вашингтон Москвага айыл чарба азыктарын жана жер семирткичтерди дүйнөлүк базарга кайра чыгарууга болушунча жардам көрсөтөт. Бул продукциялардын экспорту Орусия Украинага согуш ачканы токтоп калган эле.
Документте башка жарандык инфраструктурага чабуулдарды токтотуу боюнча эч нерсе жазылган эмес. Ошентсе да байкоочулдардын баамында, бул жараян Экинчи дүйнөлүк согуштан кийинки Европадагы эң чоң жана кандуу кагылышты токтотууга карай алгачкы кадам болуп калды.
Орусиянын тышкы иштер министри Сергей Лавров соңку үч күндөгү сүйлөшүү канчалык оор болгонун кыйытуу менен Кремлге Киев "бул макулдашууну сыйлайт" деген Вашингтондон "так кепилдик" зарылдыгын баса белгиледи.
Сауд Арабиясында адегенде Вашингтон менен Киевдин делегациялары жолугуп, андан соң 24-мартта Вашингтон менен Москванын өкүлдөрү өз алдынча сүйлөштү. Алардын жолугушуусу 12 саатка созулду. 25-марта Украина менен Американын делегациялары кайрадан сүйлөшүү өткөрдү. Мунун баары АКШ президенти Дональд Трамптын Украинадагы согушту токтотуу боюнча аракетинин алкагында уюштурулду.
Украин президенти Владимир Зеленскийдин айтканы боюнча Америка тарап расмий билдирүү тараткандан кийин келишимдин шарттары күчүнө кирди деп эсептесе болот. Анын сөзүнө караганда, Украина азырынча Орусияга анча ишенбей турат, ошентсе да өз тарабынан келишимдин шарттарын сактоого аракет кылат.
Ал эми Орусия тарап Кара Деңиздеги кемелердин коопсуз ары-бери жүрүүсү тууралуу шарт бир катар санкциялар алынгандан кийин гана ишке ашарын билдирди.